Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 5, 4 February 1888 — EDISEPA FERIDO KA HIENA KAULANA O BAGALIA KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia. [ARTICLE]

EDISEPA FERIDO

KA HIENA KAULANA O BAGALIA

KA OLALI O NA MEA HUNA POHIHIHI

Ka Aina Lewa Pahaohao o Mauna Bevia.

Ke Kuhikahi Puuone Poupou Kamahao, a o ka Liona Hanu Meheu Pololei.

He Moolelō Enelani i unuhi ia no ke A'uokoa. IA WA, wehe malie ae la o ukulēle Setiwa i kana wahi omole laau keokeo a hookulu iki iho la maluna o ke poo o ua Bakinerosa la. Ia wa koke no pili iho la na maka o ua Bakinerosa la, a hiamoe aku la oia no ka wa mau loa. I kela wa a Bakinerosa i hiamoe aj, ia wa koke no e like me ka imo ana a ka maka, i kahuli ae ai ke kino o ua wahi Setiwa la mai ke kino ukulele ae a i ke kino kanaka maoli nona hoi ke kiekie he hookahi kapuai. I keia wa a Setiwa i lilo ai i kanaka maoli: j Ia wa koke no, hooho mai ia na kiai ,a pau: Auwe ! he kupua ! ! O Setiwa hoi ke kanaka iiilii ! ! ! I kela wa koke no, me ka eleu nui, luku aku la ua wahi kanaka makalii nei i na kiai a pau loa, a pau loa iho la lakou i ka make ia Setiwa. I kela wa, hoi mai la ua Setiwa la a me ka awiwi nui, lilo mai la ka uhane o Bakinerosa iaia a ho-o ia iho la īloko o kekahi omole aniani, [oia no hoi kahi omole ana i lawe aku ai.] I ka pau ana no o kana apana hana, ua hoi ae la no hoi kona wahi kino a liio i naonao, a hoomaka aku ia e hele e like me kona ano mau. laia i hiki a» u ai j kona wahi i oili ae ai, pane ae la oia i keia mau huaolelo penei: Aloha no oe e ke alii o na aupuni Eiwa, eia o Setiwa ke huli hoi nei no kona aina hanau. A nona hoi ka hooheno ana: O ko'u la heo keia Ke hiu nei na pe'a.

Me keia mau huaolelo ua Setiwa la i pane ae ai a kalena ae la oia i kona hainaka lele a lele aku la. Aoie oia i mamao aku, aia hoi, lohe ae ia oia i ka haiulu o kekahi mea raahope ona e like me ka halulu o na tausani hekili. I kela wa, huli ae ia na Setiwa la a nina aku ia oia i hope, aia hol Aia hoi, he mea e holo ai ka lia maeele ma kona kino a puni; ka ike ana aku i na tausāni o na liona, na bea, na aeke, na iiio, a me na kiai iike oie o na aupuni o na Hoku Eiwa. Oiai lakou e leie like mai la mahope o Setiwa. Ia wa koke no, kahuli ae ia ua Setiwa ia i kanaka nui e iike hoi kona mau ano a pau me ke kupua na Hoku Eiwa, a oia maoli no hoi a e ao, ke nana aku, aohe hoi he wahi a ka maka e hoohalahaia ai. A e kau ana hoi oia maluna o kekabi lio leie i iike me ko ua na Hoku Eiwa la, a peiu hou mai la ua Setiwa ia imua o na iiona e leie aku ana. Nana aku la na kiai me ka manao he enemi keia no lakou. Aka, i kona kokoke ana mai, puana iike ae la na kiai a pau me ka pane ana mai penei: Auwe ! he kuhihewa maoli ko kakou manao a pau, he enemi la keia no kakou e ieie nei mamua. eta ka o ko kakou haku maikai no ona Hoku Eiwa. Maanei, e hoomanao kaua e ka mea heluhelu i ke akamai luaole o keia wahi Setiwa. Oia hoi kona hoolilo ana iaia a like loa me ke kupua na Hoku Eiwa, i wa hi nona e pakele ai mai ka make mai e kau mai ana maluna oni. A oia hoi ka ua wahi Hilii la i puana ae ai i keia mau wahi laiani mele: E kuhi ana no paha oe A he iki Kaamola nei Ua hilo kaako'u ia Pau kauna a ka makemake. Haku ia e ke kanaka makaiii. I na kiai e moe a make ana i ke alualu i ka enemi, me ko lakou tke maka ole.

Pane iho ia o Setiwa me ke ano hoo- J kohukohu na Hoku Eiwa peoei: £ wiki e o'u mau kui makaala, no ke aha la oukou e lohi nei, no ke aha la ko oukou mea e makaala ole nei, a no ke aha Ia e hanu ino nei ko oukou mau pukaihu, oiai, aole i loihi loa ko oukou holo ana mai nei. Iloko o keia mau olelo hookikina a Setiwa, ua kuhihewa loa no na kiai o ko lakou alii no keia, ka mea hoi a lakou i kapa mau ai i na wa i hala ae he haku maikai. No keia mau huaoielo kakana luaole ua moe a make aku la kela kiai keia kiai me ka mama iuaoie, me ka manao ole iho i ke oia, me he mea la he pauku laau nui ka leo o Setiwa i pane iho ai, a ke nana aku i ua poe holoholona iike oie la, Ku ka huelo i pio mahope Lioiio lua i ka makinikele Kani ke o i ka hiona Kani ke u i ka piina i kau a mea o ka mama i ka holo, me ka manao o ka leo io keia o ka haku, eia ka, oka leo o kahi kolohe Sftiwa. He mau hora loihi keia lele ana aku 0 ua poe kiai la. Ia wa, kahea aku ia o Setiwa tnahope o lakou i ka pane ana aku: E o'u mau kiai ahonui, e hoi. i I kela wa koke no, ua huli ae ia*kela | a me keia kiai a huli hoi aku la no ko lakou mau home. I Oiai lakou e huli hoi ana, pane aku! ia o Setiwa penei: j E hoi oukou, a hele hoi au e huli i ka enemi, a e hoomanao no hoi oukou 1 lohe oukou i ke poha o ka'u o-le, alaila, e hoomanao koke iho oukou, ua loaa ke kolohe ia'u, alaila o ko oukou wa koke no ia e imi mai ai ia'u mai kali a mai lohi. Ae like mai la na kauwa a pau a huli ike ae la lakou a pau a hoi aku la no ko lakou mau home la lakou ala i hala aku ai, kani iki iho Ia ka aka a kahi Setiwa a huli ae ia oia a hoi aku ia me ka maalahi. Ina kiai i hiki aku ai i ko iakou aupuni, aia hoi e ku mai ana ko lakou alii ma ka puka, oia hoi o na Hoku Eiwa. A oia ka ua poe kiai la i pane ae ai: Kahihi, mama maoli no ko kakou haku, emooie, eia mai nei ka oia iloko nei mamua o kakou. Pane mai la kekahi o na kiai, aole qo paha o kakou mama e like me iala, oiai, ua oi aku no kona mana imua o kakou, na wai ole hikiwawe no hoi. Ia lakou i hiki aku ai, ninau mai la ua kupua la: Auhea aku nei ke kupua a oukou i alualu aku nei. Pane iike aku la na kiai a pau, aole no ka hoi oe ike, aole i loaa aku nei. Me kou ike iho no hoi, aole i ioaa aku nei ia kakou i alualu, o kou ninau koke mai nei no ka hoi ia. Pane mai la o Hoku Eiwa, i nahea ko oukou ike ana, ua hele pu aku nei au me oukou. Maanei iho nei no au kahi i kali ai no oukou me kuu manao, e hoi mai ana oukou me ka haawina o ka pomaikai eia ka aole. Pane aku la na kiai, e ko makou alii ko makou haku hoi, niai hoao mai oee hoopahaohao i ko makou noonoo no ka mea, ua ike maopupo lea no makou i kou hele ana ae nei a hoi pu mai nei no kakou.

Pane aku ia ua alii la, he oiaio anei kena mau mea a oukou e kamail'o mai nei ia ? u ? Ae, he oiaio no, wahi a na kiai i pane iike aku ai. Pane mai la ua kupua la, ina pela ua puni aku la oe i ka hoopunipuni a kela kupua, a he mea oiaio no, o Setiwa aku la kena, ke kanaka makahi, no ka mea aole kanaka hiki ke loli ma na ano a pau, o ua wahi peke wawae liilii wale ala no. I ka lohe ana o na kiai a pau i keia, auwi like ae la lakou a pau me ka olelo ana i ko lakou hewa ma keia hana ana a ota ka lakou a pau i pane like ae ai, be keu lakou aka makapo. Aia ka a hala ka puukna i Hilo, a-aila olelo ae peia. Maanei e waiho kaua e ka mea heiubelu ike kamailio ana no na mea e ae a pau, a e nana aku kaua no ke ala hu ii hoi o kahi Setiwa< He mau minule helu waie no, hoea aku la ua wahi kanaka makaiii la no aupuni daimana a taia i hoea aku ai e noho ana kaeakeiki »ke kapu okona wahi makuakane, a oia kana i pane mai ai: (AeUipau)