Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVII, Number 33, 18 August 1888 — Page 1

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Laura Yamamoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A HE MEA

ANA AINA.

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091-1y

 

VOLNEY VAILLANCOURT ASHFORD,

AKEPOKA.

He Loio Hoakaka, Pale ma k@ Kanawai, Kakauolelo, Lainakooponopono a me ka hana ana i na

Palapala Hoolilo.

LAWELAWE HOKO O NA AHA A PAU O KE AUPUNI.

E hana ia no na Palapala pili Kanawwai a pau.  Keena Hana Helu 21, Alanui Kalepa, Honolulu Hale (2150 15)

 

A ROSA (AKONI.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.

He lana Hoolalo Palapala.

KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina, tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

he Agena Hoolalo Palapala no ka Mokupuni o Oahu

KEENA HANA: Ma alanui Kalepa. tf.

 

WILLIAM C. ACHI,

Loio a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

            He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

            Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Peterson. 2114-y

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI.  HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

            Kaana Hana, maluna ao o ka Kanako o @ihopa ma. 1yr

 

JAMES M. MONSARRAT

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hoolalo Palapala.

            E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii.  Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

            KEENA HANA : Alanui Kalepa.

 

W.A. KINNEY, (Kini.)

LOIO

Keena hana ma ke Keena o J.A. Makuna, 2168 Helu 42 Alanui Kalepa.

            1y

 

W.O. SMITH.

Loio ma ke Kanawai.

Helu 66, Alanui Papu, Honolulu.

fy 4-1y

 

W.R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hoolalo Palapala.

tf

 

WILDER & CO (WAILA MA.)

Mea kuai papa a mo na l@ko kukulu hale na ano a pau, a ma na mo na pono a puu no hoohalo.  Kihi Alanui Moiwahia me Papu

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahaina Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu, Honolulu.

 

HOOLAHA.

G.W.A. HAPAI

He Luna Hooke Mare.

A HE

AGENA HOOLALO PALAPALA.

E loaa no ma Hilo-taona, Hawaii, ma na manawa a pau.

2152-1y

 

EG. HITCHCOCK.

(AIKUE HOKIKOKI).

LOIO A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Hilo Ai@, me kalawiwi HILO, HAWAII. 2114-1y@

 

SAMUAL K. KA@NE

Loio a he loaa ma ke Kanawai.

Imua o na Aha Hookolokolo a pau o kela Aupuni.  Keena hana : Kihi o na aianui Moi a me Betela, pili pu me ke keena o ka nupepa ke Alakai o Hawaii.

3m-2182

 

 

HE MOOLELO

NO KE

KOA O KANAHELE,

A LOLE LA

Ka Naita o ke Kapa Kila Lahilahi.

MOKUNA V.

            Ae mea oiaio ole ke kapa ana aku ia oe he kuapuu, ua hanau ia mai oe me ke kino pololei e like me au nei, na kekahi ulia i hoano e i kou kino a ina no ua malama pono ke kauka na na i lawelawe, ia oe na no ua pau haiko, a i keia wa, aole no i hala ka manawa e lawelawe ai kena mea e pono ai, a mahope aku na ka malama pono a me ke au o ka @aanawa e hoola mai.

            Ia wa lele mai la o Merina, mai kona wahi i noho ai, a kukuli mai la imua o ia nei a pane mai la.

            E kuu hoa aloha maikai, e ao mai ana anei oe ia’u e manaoio aku he pomaikai e hiki mai ana ?

            I mai la kela aole wau e ao aku ana ia oe e manaoio, aka e manaolana, e lawelawe ponoi aku ana wau ia oe, o na aa apau o kou kino, oia ka oi au i ike iho nei, he ikaika kupanaha aia iloko ou.  I aku la hoi keia, ae he ikaika o’u mau lima, ua ike au ia mai kou wa uuku mai, a ua hooia pu mai me na kanaka o Tarquina ia, u, a i keia wa ua hooikaika mai oe i kuu puuwai, O ! ina paha wau e ola ana !

            Hoonoho aku la keia i keiki e noho ilalo a a hahai pono aku la keia i ke ano.

            Hookahi wale no iwi i hai, a no ka hookuu ia aku o ke keiki e hookuapuu i ka wa e eha ana a hiki i ke ola ana, oia ka mea i paa loa ai e like me ia a nolaila kou mea i kuapuu ai.

            Aole kaua e wikiwiki loa ana, e nana pono au i kou ano, no ka mea, he hana nihinihi keia, a nolaila, mai uluhua oe i ke kali.

            He hapa hora ma ia hope iho, hoi aku la ke keiki e hiamoe, a o ka elemakule hoi, hele aku la oia e halawai me ke alii, a hahai aku la oia i na mea ana i ike ai no keiki, a hoomaikai aku la i ke alii no ka waiho ana mai i ke keiki me ia nei.

            Ua pono e Ligismuno, e malama pono oe o hoohenehene ia e kanaka o loko nei.  Ke hopohopo ne i au aole paha e nele ke kumu kakapahi o loviana?

            Aole no paha e nele.

            A ina pela e malama pono oe, aole e oluolu kona manao ke kuamuamu ia aku ia.

            Ua pono oe e Sie Manakepa, no ka mea, o kona manao he palupalu e like me ka wahine.  A nolaila ina paha ia he keiki kino ikaika, i na la ua pono, aole he nawaliwali.

            He nawaliwali anei?  aole paha oe i ike i na aa malalo iho o ka ili opiopio o ke kuapuu?

 

 

MOKUNA VI

            O kekahi kanaka o Orestes kona inao oia ke kiai puka o ke kakela, o kana hana no ia a kuakea ke poo.

            Ua komo maila ka makemake iloko oia nei ne ke kuapuu, aole ia e hookuu@ ia Ioviana e hoohenehene ho i ke keiki ina e hiki.  Ua pau e iho ka ai ana a ke kumu kakapahi mamua o ka hiki ana mai o Merina, a iaia i puka aku ai, ua halawai aku la oia me ke kiai puka, a pane mai la kela.

            E Ioviana, mai hoohenehene hou oe i ke kuapuu a ke alii, ina oe e hana pela, aole ia he mea pono mou.

            I mai la o Ioviana, ae o oe ka paha ke kahu o ke kuapuu?

            I aku la keia, mai hana mai oe ia’u pela e ke kanaka lapuwale.  Mai manao mai paha oe e hana aku ana au ia oe pela e ka mea kiekie, o wai ka mea aa aku e hoohenehene aku ia oe?

            E ke ilo kahu ole, e akahele oe o oki ia ko pepeiao e ke alii, ua hooao oe i ka ponei, a ua lohe ke alii, e hoomapoiho oe aole ia he mea oluolu nona, Ahe, ke hahai ia nei ka’u mau mea apau e hana nei i ke alii.

            Ia wa ua hiki i ka manawa kakapahi o na kanaka, komo aku la keia i loko o kekahi lumi uuku, a puka mai la keia me elua pahi laau e paa ana ma ka lima.  Ua hana ia me kekahi laau paa, i hana ia no ka poe hou i ole e eha, a i mama no hoi ka hapai ana ae, aole hoi e like me ka pahikaua maoli ke kaumaha.

            E holoholo ana o Iovaina i ka wa a ke kuapuu me ka elemakule i komo mai ai iloko o ka rumi, e ku ana kekahi poe, i hele mai e nana i ke kakapahi ana.  I ko ia nei ike ana aku no i ke ke iki nane aku no keia.

            O oe mai la ka ia, e ka naika o ka poohiwi ikaika i noho ae nei me ke kauana o Cluny?

            Huli ae la keia a nana pono, i ke kumu kakapahi, ai iho la keia, Ae, i hoomakaukau ka paha oe i ke na mau pahi na’u.

            Huli koke mai la o Ligismuno e papa ia Ioviana, pane e mai la nae ke keiki.

            Owai la oe ?  aole ua i ike ia oe, o ka’u hana me a’u no ia, aole ou kuleana malaila, malai paha he hiki no ia’u ke malama ia’u iho me he keonimana la.

            Ahe, he keonimana io ka oe, pela no kuu manao, a no ia kumu e hoohaahaa aku au ia’u iho i mua ou, o Ioviana kou inoa, o ke kumu kakapahi o ke kakela nei, a o kou kulana ia, o ke ao aku i ka poe ike ole i ke kakapahi, a pehea la oe e lilo ai i keoni mana ina aole oe i ike i ka lawelawe ana ia mea?

            Mai makau oe he laau wale no keia, ai oe a maamaa iho, alaila oe lawelawe i ka pahi maoli.

            Kunou aku la keia a waiho aku la i ke kumu o na pahi imua o ke keiki

            Hawanawana aku la ke elemakule, e ke keiki, ua maamaa no nae paha oe i keia hana ?

            I mai la ke keiki, o ka’u mea makemake loa keia mai ko’u wa makalii mai.

            Nana aku la ke keia, ua wiwo ole na helehelena o ke keiki, pane aku la keia, A ina pela e hookuu wau ia oe.

            Lalau aku la keia i kekahi o na pahi i waiho ia mai i mau oia nei e ke kumu kakapahi, nani no ia nau no i makemake mai nei e ao ia’u a he me oluolu ia nou ko’u ao ia mai, a aole no hoi au enemi hope ana, a mai pono loa paha ina i kahi mehameha ko’u homaka ana e ao.

            I mai la o Ioviana he mea pono paha e ike like ae na mea apau i kou hemahema i kinohi.

            Pane aku la keia, e hookahaha mai ana paha oe ia lakou ea, Oia nana pono mai i ka pahi e kau aku nei imua ou.  Hapai ae ka pahi iluna, A oia, aole no paha oe e huhu ke hoopa iki aku au i ka’u pahi ia oe.

            Hana pono mai oe ia’u, oia wale no kou makemake.

            E hana aku ana wau ia oe me he keiki alii la.  A eia ka mua ina oe makemake e homaha, e kahea mai me nei Aret@s.

            Ua ku iho la o Ioviana, me ka huli o kona kua i ka puka komo, nolaila aole oia i ike i ke kauna, ame ka moi me keiki ame Ulric, ua hiki mai lakou i ka wa a laua nei i hoomaka ai, a ua ike pono i na mea apau.

            Pane mai la ke kiai puka i ke kauna e hoopau aku i kela hana a e hoomalu aku, o Ioviana @he hoonaukiuki kela aiala e hana mai la, ua manao ke la e hana ino i ke keiki.

            I mai la kela, mai makau oe aole me hewa e hana ia ana e kali kakou a nana,

            Nana pono aku la lakou a pane ae la ke kumu.

            Aole kela he hiohiona pilikia o keiki, ma o Sana Mikaeia ala, akamai maoli ke keiki

            Pane mai la ka moi, e nana aku owai ka mea e like a@ o kela keiki ?  e nana aku i ka lima o ke la keiki, ua like ka lele ama me he poka.

            Aole nae i hana ke kumu e like me ka maa mau.  I ka wa @ ke kumu i kahea ai ika hauna mua, ua kau aku i ka pahi me ke ana aku ma ke poo, aole nae ia o kona manao, ua makemake ia e hahau ma na wawae, ua mapopo nae i ke keiki kona makemake, pale ae la keia hala.  “Pakika aku la” i pane mai ai ke kumu, e pale ae ana oe i keia.

            Pale ae la no keia hala, e like me ka mea mua.  I a wa hoakoakoa mai la ke kumu i kona akamai apau, wiliwili ae la keia i kana pahi me ka manao e hahau ma ke poo, aka na ike mai la nae ke keiki, hoao mai la ia e uhau a hina ka haumana ilalo, ike pu aku la no keia ua piha kela i ka huhu, a e manao ana e hana ino ia ia nei.  Ma ka nana aku, ua haele haele laua nei, o ka hauna pahi a ke kumu ua like me ke kahi kuaua nui, o ke keiki hoi ua like ia me ka hale i kapili ia a paa pono aole e kule, a liuliu iki hahau hou mai la ke kumu i ka haumana’ a pale hou ae la no keia.

            A pane aku la ka haumana i ke kumu, Ua oki oe, o kau koe, a e hoike aku au ia oe i ka paani ana a ko makou kamalii o ka nahelehele, a e malama oe ia oe iho.

            Ia wa i kuupau aku ai ke keiki i kana hauna pahi maluna e ke kumu, holo ka maeele i kona kino a puni, ake mai la ke kumu o ko ia nei nawaliwali iho, aka, me he mea ala, e pii mau ana ko ia nei ikaika ina wa a pau.

            Ke hoikaika mai nae ke kumu e paa mai keia, aole nae i hiki, aole no i pa ko ia nei kapa, o ka hauna nae a ke keiki e pa mau ana ma ka poohiwi, ma ka lima, ame ke kino, mahope o ke poo ame ka papalina, amaamau iho la keia i ka hahau, ma ka nana aku me he mea ua loihi hou ae ko ia nei kino.

            Neenee mai la ke Kauna a me na poe a pau e ku ana a kokoke, aole nae i keakea mai ia laua nei, aole no hoi he punahele iki o ke kumu kakapahi i ka poe o ke kakela, ua makemake wale ia aku no ia no kona lilo ana i kumu kakapahi, o kana mau wahi aikane kakaikahi ua huli ae la mahope o ke keiki, no ka mea ua ike pono lakou i ke kumu o ko laua hakaka ana me ka hana oi.

            Ke emi hope la kela me na huaolelo halialia ma kona waha, a kau pono mai la i kana pahi ma ko ia nei houpo, ike aku la ke keiki i kana mau hana e hana mai ana iaia nei, ina e ku pono mai, a he make maoli ko ia nei, ia manawa lele ae la keia ma kekahi aoao, a hahou ae la keia i ka pahi a ke kumu me ka uhau hou ana aku ma ka papalina o Ioviana, a pane aku la me keia mau huaolelo.

            E ke kumu, e kuhikuhi aku wau ia oe i ka paani ana o ka mauna o St Cloude, a pene i makou e hana ai, a amaamau hou iho la keia i ka uhau ma ke poo o ke kumu, aole i liuiiu iho ka ia nei kuu ana aku, ua kunewa aku la ke kumu a hina i lalo me ka waiho malia ana i lalo.

            Aole i ala koke ae i luna, a na Merina no @ kii aku huki iaia, kii pu mai la nae kekahi poe iho e kokua, aka, papa e mai la nae ke kauna, ua oki, na laua no e hooponopono e like me ka mea hiki ia laua.

            Pehea e Ioviana’ e hooholo ae paha kaua ua pau ke ao ana a e lilo kaua i mau hoa’loha ma keia hope aku, aka, ua kue kuu pahi ia oe, a o kuu puuwai aole.  E haawi mai ana anei oe i kou lima e lulu aloha pu kaua, a e lilo i mau hoa’loha no ka manawa pau ole?

            I ka lohe ana o ia nei i na huaolelo mai ka waha mai o ke keiki, ua helelei koke aku la na manao inaina mai a ia nei aku, a ku malia i hola keia no na minute pokole, a pane maila.

            Eia ua lilo au ia oe e Merina, ina e haawi manawalea o Ioviana i kona lima, he mea pono o kona puuwai pu kekahi.

            Haawi i pane mai ai ke kauna, me ka nee ana mai i mua a lalau mai la i ka lima o ke kumu, a pane mai la.

            E Iovinna, ke mahalo aku nei au ia oe no kou haawi ana ak@ nei i kou lima i ke keiki, a ua oluolu loa ou, A o na kanaka kekahi i huli pu mai a hoomaikai pu mai ia ia nei, aole lakou i hoohenehene mai iaia nei no kona eo ana i ke keiki.

            ( Aole i pau. )

 

 

Lutanela Roge

Ke

Kiu o ke Kaikuono

O MOBILE.

Ke Kiu a Adimarala Faragata i hoouna ai e Ana a e huli i na Topido ma ka Papaku o ke Kaikuono o Mobile.

He Moolelo iloko o ke Kaua Kuloko o ka Akau me ka Hema.

            I ka wa i lohe ia ai kela halulu kapuai wawae kanaka a me kkela kikeke ma ka ipuka, na ia mea i hoolele ae i ko laua hauli me ka pihoihoi nui, a oia ka Edita i pane koke mai ai ia Roge me ka leo hawanawana o ka haalulu i keia mau olelo o ka wikiwiki-

            “E komo iloko o kela rumi a puka aku ma ka@puka mahope e holo la i ka malapua.  E wiki iloko o kela rumi, mai lohi ! ˮ

            Ua holo io aku la o Roge iloko o ka rumi, a mai ka rumi aku puka no waho a komo iloko o ka malapua, a mai laila aku hele ana keia iwaho o ke alanui,

            I ka wa i hala aku la o Roge, ua hele aku o Edita no ka ipuka o ka rumi nui a wehe, a iloko o kono moeuhane mua ole i keia kanaka i hiki aku i kona hale iloko o keia mau hora o ke aumoe, ua hoopahaohao loa ia ke kaikamahine opio i kona ike ana aku i ua kanaka la e ku ana ma ka puka, oia no o Kapena Maka Venona.

            ‟E kala mai ia’u e Miss Edita, ˮ wahi a Venona i pane mai ai i ke kaikamahine a komo mai la iloko o ka rumi nui me kona kapa no o ka oihana koa.  ‟Ia’u i maalo ae nei mawaho o ke alanui ma ko’u alahele o ka hana, ua hoomanao ae au ia oe e kipa mai a hai i kekahi mau wahi mea hou o ko makou kulana pale i ka enemi.ˮ

            ‟he mea hou e Kapena Venona ?ˮ wahi a Edita i pane aku ai me ka hoonui ana ae i kona leo, me he mea ala, he ano pihoihoi loa kona a me@ka minamiona o ke ole wale i kona hiki ana mai.  “Aole paha i aneane lilo ko oukou papu i ka enemi?  Heaha ka mea hou au i lawe mai nei e hoomaka ana mai ka la hooili kaua o ke ahiahi nei?”

            “O!  O ko makou mau papu, aole ia e lilo pio i ka enemi.  O ka’u mea hou e hai aku ana ia oe, oia no ke ano nawaliwali o na aumoku o Faragata ke hoomau lakou i keia kulana o ka noho paa ana maloko o ke kaikuono nei.  Aole loa e hiki i kona wiwo ole ke puka hou iwaho o ka honohu no ko lakou pakele, ke ole na papu o Mogana me Gaines e helelei mua na paia pa pohaku i ka nonua.”

            “Pela io anei?” wahi hou a Edita i pane aku ai.

            “Ae!  No papu Gaines ko’u kanalua ina he hiki iaia ke ku loihi aku ma kona kulana pale, oiai na aumoku o Faragata e hoopuni la i kahi mokupuni uuku.  No papu Mogana, aole he mau manao no ka hohe wale iloko o Kenela Page, a aole no oia he kanaka maa i ka emi hope no ka ikaika o kahi kanaka.”

            Wehe ae la o Venona i kona hainaka a holoi i kona mau maka, a me na helehelena o ka mino akaaka, ua pane mai la i keia mau huaolelo me ka leo mama-

            “Ua lohe anei oe i ka mea hou no kahi Lutanela a’u i hoouna ai imua o na topido ma ke kaikuono i kela po mua aku nei?”

            “Ua lo@e anei au i ka mea hou no ka Lutanela au i hoouna ai i ke kaikuono e hui me na topido?  Aole au i ike a lohe hou i kekahi mea e pili ana nona, ina oia eia ke ola nei a ua make paha,” wahi a ke kaikamahine me ka hookuoo.

            “He oiaio, o ko’u hiki hope ana mai no ia i kou home nei oiai ua po la a’u i hoouna ai i ka Lutanela.  Ua hai mai ke kanaka kiai waapa ia’u, ua lohe oia i ke pahu ana o ke topido maloko o ke kaikuono mahope iho o kona haalele ana mai i ka uwapo.”

            “A ina hoi ha pela, aole i hiki aku ua Lutanela la i na aumoku o Faragata?” wahi a ke kaikamahine i pane aku ai me he mea la aole oia i ike a lohe no Roge.

            “He mea maopopo, aole oia i hiki ola aku imua o Faragata.  He hiki i ka ikaika o kela mau topido ke puhi i na aumoku kaua kaumaha loa o ke ao nei i kahi a ka la e puka mai ai, ina he mea hiki ole i ke kanaka makapo ke haha me kona mau lima i ke alahele a kona wawae e hehi ai.  Aloha ino ua wahi hoakula la o’u o ka wa kamahi!”

            Aole i pane aku o Edita no keia mau olelo, aka o Venona kai pii ae o ka haalulu i kona kino no ke aloha i ua kaikamahine puukani olu waipahe la o Mobile, oia kana i hopu aku ai i kona mau lima palupalu a hapai ae la i kona mau lehelehe me ka muki ana iho a pane mai la i keia mau olelo o ka hoohie-

            “O na iini makemake a me ke aloha, he mea hiki ole ke pani ia ka nuku muliwai o ka Misisipi, ke ole kona lipolipo e hoike e mai i ka waianuhea o kou mau hiohiona.  E hoolohe a pane mai i ka’u mau noi e kuu ipo aloha”-

            Aohe i pau pono loa aku kana mau ole’o i ke kamaiho, ua pane koke mai la ke kaikamahine i keia mau olelo-

            « aole i keia po e Kapena Venona @ Ua poina oe, o ke kaua ka mea nana e rula nei ia Mobile !  O ka pahikaua, oia ka mea nana e hooko ka makemake, aole o ka puuwai!  Aole loa au e ae ia oe e kamailio hou e like me kau i olelo mai nei maloko o ko’u hale nei.”

            “Aele?” wahi a Venona i pane mai ai i ke kaikamahine iloko o kona haalulu nui.  “O, e Edita Taila, o keia anei kau hookipa ana ia Kapena Maka Venona ma ka ipuka o kou puuwai?”

            I keia manawa i lohe ia aku ai kekahi halukuluku o na wawae lehulehu i ka pii ana mai ma ka lanai o ka hale, a lohe ia aku la ka leo kauoha a ke alii alakai-

            “E peku i ka ipuka!”

            He hookahi peku ana, hemo pu ana ka hao hoopaa o ka laka, oia ka wa i komo koke mai ai o kekahi kanaka opio me kana pahikaua e paa ana ma kona lima, a i ukali ia aku hoi e kekahi poe koa he umi me ka lakou mau pu a me na elau e hulali ana, ua lele aku la o Kapena Venona ihope me ka huki pu ana ae i kana pahikaua a pane aku la i ke aliikoa malihini-

            “Heaha kou aa ana e komo mai i ka home o kekahi wahine, a e wawahi i ka ipuka o kona hale?

            “Uoki oe!” wahi a ua aliikoa la i pane mai ai me ka owili pu ana ae i kana pahikaua mamua o kona alo- “E uke me kona ae ana i kekahi kiu Amerika e komo iloko o kona hale he mau minute pokole mamua iki iho nei, pela i loaa ai ke kuleana ia’u e komo iloko o keia hale ma ka ikaika.  Owau o Kapena Davikekona o na puali koa kiu o Mobile nei, a eia au malalo o ke kauoha no ka hoopuni ana i keia hale.”

            Ua ku iho la o Kapena Venona ma keia wahi me ka hiki ole ke ekemu aku, ina ua komo io mai he kiu Amerika iloko o ko Edita hale.  Ua like me kekahi puupuu ikaika i loaa aku iaia keia mau olelo, oia kana i puana ae ai iaia iho me ka leo hawanawana-

            “Heaha?  O Edita Taila?  Ke kaikamahine i manaoio i ka noho lanakila ana o na Mokuaina Kuikahi Hui o ka Hema?  He hoaloha anei oia no na kiu Amerika?  A he wahi hoolulu anei kona home no ia poe?  Aohe o’u manaoio i kau mea e olelo mai nei?”

            Hu@ ae la o Venona a pane aku la i ke aliikoa o na koa kiu-

            “Ua kuhihewa oe e Kapena Davikekona ma keia huli a oukou.  O keia kaikamahine ka mea nona ka hale, a”-

            “O ka’u hana i hiki mai nei,” wahi a oa Kapena la i pane aku ai, “Aole no ka houlolohi.  Eia au malalo o ke kauoha no ka hooko aku i ka hana, aole no ka hoolohe i kau mau olelo?  Ke lawe nei au i keia hale malalo o ka ikaika o ka’u pahikaua.”

            Ua haawi like ae la na Kapena kipa elua i ko laua mau nanaina huhu, a ua kohu liona ka hae i makaukau no ka lele aku maluna o kabi i kela manawa.

            “Ke haawi aku nei au i ka mana o ko’u hale malalo @u e Kapena Davikekona,” wahi a Edita i pane mai a@.

            “Ina e loaa ia oe kekahi kiu Amerika maloko o keia hale, owau pu kekahi e komo iloko o ia mau ahewa ana.”

            Na keia mau olelo a ke kaikamahine i hooki koke i na manao o ka huhu pilikino mawaena o na kanaka kipi elua, oia ka Kapena Davikekona i komo aku ai me kona mau koa iloko o na rumi e huli ai, a i ka loaa ole ana, puka hou mai la lakou no ka rumi nui a pane aku la ke aliikoa o na kiu ia Edita me keia mau olelo-

            “Aohe a’u mau ahewa ana ia oe e ke kaikamahine opio i keia manawa, aka, o kou oluolu ka’u e noi aku, e kala mai oe ia’u ma ke kailiku ana i ka mana o kou hale, oiai aia wau malalo o ka hooko kauoha me ka oi o ka pahikaua.”

            “Ua like ia me kou hoohaahaa maopopo ana i ke kulana o ka le@e o keia hale, ina e hoomau ia keia huli ana maloko o kona mau rumi,” wahi a Kapena Venona i pane aku ai me kona mau helehelena huhu.

            I keia manawa i haawi like hou ae a na Kapena kipi elua i ko laua mau nanaina huhu i oi aku imua o ka liona makuahine, me ka owili ana ae i ka laua mau pahikaua mamua o ke alo, a ua kokoke loa laua e ulele iho no ka hakaka pahikaua ana no ka make, aka, i ka wa i lawa ai o ka laua nana ana pela, ua pane aku la o Kapena Davikekona i keia mau olelo-

            “O Kapena Venona anei ka’u e kamailio nei?”

            “Ae!  O Kapena Maka Venona, kekahi o na ukali o Kenela Page o papu Moana,” wahi a Venona i pane aku ai.

            “Ua hauoli au ma ka halawai kino ana me oe e Kapena Make Venona he alo a he alo.  Aole loa au malalo o kekahi kumu e hoihoi hou i ka’u mau olelo mua no ke kanaka hohe wale e like me oe, ma ke kiola ana i kau wahine mare e make ma ka hohonu o ke kaikuono o Mobile.  Nou e Miss Edita,” wahi a ua aliikoa la i pane ae ai i ke kaikamahine.  “E kala mai oe no kuu hewa o ka hai ana ae nei i kekahi hana eleele loa a keia kanaka i kana wahine ponoi, a o kana mau hoalohaloha ana imua o kou alo, e ukali mai no he hopena awahia ia oe e like me ko ka mua.”

            Huli ae la ua aliikoa nei a haawi i ke kauoha i kona mau koa-

            “Huli ihope-hele imua-maki.”

            Huli ae la ua poe koa nei a puka aku la iwaho o ka pa, a lohe ia aku la hoi ka hauwalaau ana mai o na leo he lehulehu wale mawaho a puni ka hale.

            Ua koe kokoolua hou iho la o Edita me Kapena Venona iloko o ka rumi, a o na helehelena maluna o ke kaikamahine e hoike mai ana ia manawa, ua like ia me kona hoopuka ana mai i keia mau huaolelo ia Kapena Benona- “Auwe!  he kanaka lima koko oe i kau wahine ponoi.”  Ua ku koke ae la oia iluna, me na huaolelo ino ma kona waha, ua pane iho la i keia mau olelo hope-

            “E ai hou ana oe e Kapena Davikekona i kau mau olelo i luai iho ne, a na ka oi o ka’u pahikaua e kipaku ia oe mai ka oihana aku.”

            He mau kikoo wawae elua me ekolu puka aku la o Kapena Venona iwaho o ka puka, a pau aku la ko Edita ike ana aku iaia, a noho hookahi hou iho la oia iloko o kona rumi e like me na hora mua o ke ahiahi, me ke kiu wahine o Mobile e kokolo ae ana na lima me na wawae a pinana maluna o ka pa e hoopuni la i kahi hale no keia helu ae.

            ( Aole i pau. )