Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVIII, Number 1, 5 January 1889 — Page 1

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Kara Ueki
This work is dedicated to:  Brandon Ueki

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXVIII, HELU I. HONOLULU, POAONO, IANUARI 5, 1889. NA HELU A PAU, 2214

 

HOOLAHA LOIO.

 

W. O. SMITH.

Loio ma ke Kanawai.

Helu 66, Alanui Papu, Honolulu.       fy 4-1y

 

W R. KAKELA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He  Luna Hooiaio Palapala.

tf

 

WILDER & CO. (WAILA MA.)

Mea kuai papa a me na lako kukulu hale na ano a pau, a me na mea @ pono a pau no ka hale.

Kihi Alanui Noiwahin me Papu.         tf

 

CECIL BROWN.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI?

he Agena Hooiaio Palapala.

KEENA HANA: Ma ke Keena Loio Kuhina.

tf.

 

JAMES M. MONSARRAT.

(MAUNAKEA.)

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

He Luna Hooiaio Palapala.

 

E hana ia no na Palapala Kuai, Palapala Hoolimalima, a me na palapala pili kanawai e ae ma ka olelo Hawaii. Dala no ka hoaie ma ka moraki ma na waiwai paa.

KEENA HANA: Alanui Kalepa.

 

VOLNEY VAILLANCOURT ASHFORD,

AKEPOKA.

He Loio, Hoakaka, P@le ma k Kanawai Kakauolelo, Lunahooponopono a me ka hana ana i na Palapala Hoolilo.

LAWELAWE ILOKO O NA AHA A PAU O KE AUPUNI.

E hana ia no na Palapala pili Kanawai a pau.

Keena Hana Helu 21, Alanui Kalepa, Honolulu Hale.           (2140 1y)

 

WILLIAM C. ACHI.

LOIO a he kokua ma ke kanawai imua o na Aha a pau o keia Aupuni.

He Mea Ana Aina a he Boroka ma na waiwai paa.

Keena Hana, Helu 15, Alanui Kaahumanu Honolulu, oia ke Keena mua iho nei o Kini me Peterson.         (2114-y)

 

PACIFIC HARDWARE COMPANY

Na hope o Dilinahama Ma.

Mau Mea Kuai Lako Hao

Alanui Papu. Honolulu.

 

HOOLAHA

G. W. A. HAPAI.

He Luna Hook@ Mare

A HE

Agena HOOIAIO PALAPALA.

E loaa no ma Hilo-taona, Hawaii, ma na manawa a pau.        2152-1y

 

E G. HITCHCOCK.

(AIKUE HIKIKOKI).

LOIO, A KOKUA MA NA MEA A PAU E PILI ANA MA KE KANAWAI.

E ohi ia no na Bila Aie, me ka awiwi HILO, HAWAII.

2114-1yr.

 

GEORGE P. KAMAUOHA.

He Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

A HE MEA

ANA AINA.

E loaa no ma Kohala Akau, Hawaii.

2091-1y

 

JOHN MAHIAI KANEAKUA.

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI. HE MEA UNUHIOLELO MA KA OLELO BERITANIA A ME KA OLELO HAWAII.

@ Hana, maluna ae o ka Banako o Bihopa ma.

1yr.

 

HALEKUAI BIBI HONOLULU

(Hope o Wm. McCandles.)

HELU 6 ALNAUI MOIWAHINE, MAKEKE MA ULAKOHEO.

Na Bibi momona, Hipa, Puaa me Ia, na lako ai ulu & co.

O na kauoha a na ohana a me na moku mai e hooko koke ia no me ka eleu a me ka hikiwawe.

O na holoholona ola no na moku e hiki no ke hooko koke ia.

telpona helu 21@.       218@-tf

 

NEDE NIKONA

KA

PuuwaiHaokila a Hooko Kauoha Poina Ole;

A O KA

Holapu Hope Loa

A KA

"ALABAMA,"

KE

Ahikananana a Puhipuhiahi o ka Moana Atelanika.

 

"Elua Kupueu o ka moana,

A na O I'a e makau nei;

O ka Alabama me ke Senedoa,

I ka uhai loloa mai mahope."

 

MOKUNA I.

KA NIUHI HOLAPU MOANA.

HE HIKI no anei ia'u ke hele pu aku?" wahi a Ruta.

            "Ae, e hele ae e nana e Ruta; he  makemake au e manaoio mai oe i ka'u, o keia poe kipi, ua like wale no lakou a pau," wahi a Fegusona.

            Pii aku la o Kapena Belodina me Ruta a me Nede a hiki iluna o ka oneki o ka Alabama, ua hele a haiamu i na kanaka.

            Pane malu aku la o Ruta ia Nede-"o ka'u e ake nui nei, oia no ka nalo a loaa ole na waiwai a papa i keia poe."

            Aole nae i loaa aku ka pane no keia mau olelo, no ka mea, oia no ka manawa i puoho ae ai ke ahi mailoko ae o ka Natila, a pii ae la ka lalapa ulawena ma o a maanei a kiekie maluna o na kia, a holo aku la ke anu iloko o ka puuwai o ua kaikamahine opio nei.

            Na keia lalapa o ke ahi i hoike mai o ka manawa ia a ka Alabama e nee aku ai i hope, a ua hookaawale aku la a mamao kupono a hoolana mai la.

            Ku aku la lakou nana i ka a mai o ke ahi. Hoomanao ae la i kela moku nani a maikai, ko lakou home hoi i hoohala ai i kekahi mau la maikai me ka oluolu ma ka moana, a iloko o ka manawa pokole loa, ua lilo iho la i kukui hoomalamalama no ka po hauoli o ke kipi.

            He oiaio, he nani a kamahao ka pii ana o ka ula o ke ahi, me he la e ake ana e hookui ae me na aouli o ka lewa; a na ia ahi kau i ka lewa i hoolei ma i i ka malamalama maluna o ka oneki o ka Alabama, a ahuwale na mea a pau.

            "E Nede, e nana aku paha oe i kela mau kanaka eha e ku mai la mamua aku o na likini o mua," wahi a Kapena Belodina.

            "Ua ike aku nei au," wahi a Nede.

            "He mau luina lakou no'u mamua iki aku nei aka, i keia manawa koke, ua lilo aku nei malalo o Kapena Semisa."

            "Auwe! Iloko o keia manawa pokole?" wahi a Nede.

            "Ae, iloko o' ka manawa pokole loa."

            "Aia anei kela kiu kipi mawaena o lakou?"

            "Ae; aole anei e hiki ia oe ke ike aku e ku mai la?"

            Haka pono aku la ko Nede mau maka no kekahi mau sekona maluna o ua mau kanaka nei eha a pane ae la:

            "Ae; ke ike aku la wai. E uku ana au iaia no kana hana; kela kanaka ino lapuwale o ke kulana moo omokoko," wahi a Nede.

            Nana pono hou aku la o Nede i ke kanaka ana i wae mai la mai loko mai o kela poe eha, a maopopo pono aku la huli hou ae la a nana i ke ahi i ka nome hala ole iluna o ka Natila.

            No hookahi hora ka a ana o ke ahi, a o ka hopena oia no ka loaa ana aku o ka rumi waiho pauda, a iloko o ia manawa hookahi i pau ae ai a lele liilii ae la ka hopena o ka Natila iloko o na apana he tausani, a nalo aku la

            Aole i nalo loa aku ka leo hoa o ka pauda, aia hoi, ua lohe ia aku la kekahi leo nui e kahea mai ana mai lalo mai, a hooho koke ae la o Ruta-

            "O ka leo kela o papa!"

            Lele aku la o Nede me ka mama a hehi aku la i ka ipuka o ke keena o lalo a hemo, a ike aku la e auume ana o Fegusona me kekahi kanaka iluna o ka papahele.

            Me ka eleu i apo aku ai o Nede a ku kaawale ae la laua.

            "E uku ana oe no keia," wahi a ka hoa paio o Fegusona.

            Me ka hikilele o Nede i nana aku ai a ike aku la o Kapena Semisa no ka.

 

MOKUNA II

KE PIO KUKAHALAKE.

            O keia mau mea a pau i hoike ia ae la ma kela mokun, a Nede hoi i ike iho ai, oia no ka halawai ana aku o Fegusona me kekahi kanaka nona na hoolauna hakaka me ia, a o ua kanaka la, oia no ke kapena o ka Alabama.

            Ke hoomanao ae oe e ka mea heluhelu, aia i ka wa o Fegusona iluna o ka Natila, a mamua hoi o ko lakou lawe ia ana aku iluna o ka Alabama, ua ake nui loa oia e hui a e halawai pu me Kapena Semisa, a ina paha laua i halawai pu iloko o ia manawa, alaila, he mea maopopo e ike ana kakou i kekahi hakoko ikaika, e ano lilo ai ka eo i ka ona miliona Fegusona, oiai, ua makaukau oia ia manawa.

            I kela manawa a Nede me Ruta i pii ai iluna o ka oneki me Kapena Belodina e nana ai i ke ahi, a koe hookahi iho la o Fegusona iloko o ke keena, ua hele koke aku la ia i kekahi o kona mau pahu lole. Oiai, iloko o na manawa a pau mai ko lakou lawe pio ia ana, ua lilo kana mau daimana a me na rube i mea hoolauwili i kona naau, a ua nui kona hopohopo o lilo aku i ke kipi.

            O ua mau daimana nei, ua huna ia maloko o kekahi holowaa i okomo ia malalo ae o ka pahu, ua hana ia me ka noeau a me ka maalea nui, e hiki ole ai i ka mea akamai ke imi a e noonoo ole ia ai hoi.

            A ano, ua kuia kana huakai huli hoi i ka home me keia ulia, a ua lawe ia hoi oi ma ke ano he pio, a eia oia a me kana mau daimana, a me na mea a pau ana i minamina a i aloha ai iloko o ka poholima o ke kapena kipi, nolaila, e hooikaika ana oia e hunakele loa i kana mau daimana.

            Nolaila, i kona wehe ana ae i ua pahu nei a ike iho la eia no me ia ua wai wai nei ona, ua hoomama ia ae la kona puuwai a mino aka iho la kona mau papalina.

            "E hoohoka ana au ia oe e Kapena Semisa" wahi ana iaia iho. "Na kuu mau daimana auanei e kukulu a e hoomakaukau i moku nana e hookui ai oe me ka pahu hopu o kau mau hana kipi a e lawepio ia ai kou moku e na ia a me na mea kolo o ka opu hohonu o ka moana. Na'u no e hoolawa aku ia Nede me ka makaukau e hiki ai iaia ke hooko i kana olelo paa, a nana e pulumi aku i ka Alabama mailunu aku o ka ilikai."

            I ka puana ana ae o ua Fegusona nei i kela mau huaolelo hope loa, aia hoi, ua wehe malie ia mai la ka ipuka mahope ona, a ku ae la ia a halawai aku la he alo a he alo me kekahi kanaka kino loihi maloeloe, me ka aahu e hoike mai ana oia kekahi o na aliimoku kiekie o ka Alabama.

            "O Mr. Nikolesa Fegusona keia, ma ko'u manao," wahi a ua kanaka nei me ka wehe ana ae i kona papale a kunou mai la, a hele mai la imua. "O Semisa ko'u inoa," wahi hou ana me ka leo koikoi.

            "O Kapena Semisa o ka Alabama," wahi a Fegusona me ke kuemi hope ana aku.

            "Oia ko'u inoa. Ua hoike mai nei ko'u Lutanela Balea, ua ake nui oe e ike ia'u, a eia au imua ou i keia manawa, ua makaukau e hoolohe aku i kau mau olelo;" wahi a ua ahikanana nei o ka Alamaba.

            I keia manawa, ua ike aku la o Fegusona i ka alawa lihi ana aku o na maka o ua Kapena nei i ka pahu, kahi hoi o na daimana i waiho ai, oiai, e ku ana no ke pani iluna, aole i poi ia; lele koke aku la oia imua a pani ino iho la.

            "Ua makemake io no au e ike ia oe iloko o ia manawa," wahi a Fegusona i pane aku ai. "Ua makemake au e waiho aku imua ou i ko'u manao kue i ka lawe pio ia maluna o keia moku, malalo o na pono a me na kuleana i haawi ia e na kanawai o na aupuni a pau."

           

HE KAAO NO HAPAIKALA-Hapaikamahina

KA HUA OHIA NANI

I LOAA MA KA

Piko Mauna o Farani

Ka Ui nana i Kakele ke Aupuni o ka Lihilihi o na Manu.

 

I kokua ia e HULUPAINA kona Pokii.

Unuhi ia e Moss Ma'u

 

            I ka pau ana o kana haiolelo ana, ua haawi aku la oia i kona aloha imua o kona mau hoa makaainana a me na poe hanohano o ka aina, kana aikane hoi me kana wahine.

            A kau aku la ka kakou koa maluna o ka waapa i hoomakaukau ia nona, i kona kau ana aku iluna o ka mokumanoa, ua haawi ia aku la he mau pu aloha nona, me ka panai pu ia ana aku e ko uka nei mau batariona he mau pu aloha i ka kakou koa.

            I ka wa o ka moku manuwa o ka ka kou koa opio i hoomaka aku ai e naue no kona mau alahele ua uluwehiwehi kona mau kia me na kae like ole o na aupuni nui ua haawi aku la na papu o ka aina i na pu aloha no kakou koa opio, a pela no hoi ko ianei moku i haawi mai ai i na pu aloha no ka aina a naue aku la oia no ka moana e haehae ana i na ale ahiu e alai mai ana mamua o kona alahele.

            Iloko o ia wa i kuupau ami ai ke ka pena i kona akamai piha i ka hookele moku.

            I ko lakou nei nana ana iho ma ka aoao o ko lakou nei wahi moku e haulani ana i ka makani me he la he mahimahi e oili ana mai ka moana ae.

            Iloko o na la holo 9, ike ia aku la ke kuahiwi o Perusia e kahiko ia ana e ka ohu.

            I ka ike ana o na mea a pau o ka moku i ka aina ua hele aku la ke poo nui o ka moku a ku imua o ka kakou koa opio a pane aku ia.

            I keia hora ua ike ia ka aina, ua ma nao au he hookahi hora paha a oi i koe pili kakou i ka uwapo.

            Ia wa ua nui ka hauoli o ke koa opio i kona hui ana me kona kupunakane i kaulana a puni ke ao holookoa no kona waiwai.

            Ia wa pane aku la keia i kona adimarala i ka i ana aku.

            Ina kakou e pili i ka uwapo alaila e hoouna mua aku oe i ka elele imua o kuu kupunakane.

            Pane mai la ka Adimarala, he kupunakane no ka kou o @nei?

            Pane aku la ka kakou koa, ae pela mai ko'u makuakane ponoi ia'u.

            Owai ka inoa o kou makuakane ponoi wahi a ka ninau.

            O Keahi ka inoa o ko'u makuakane, wahi a ke koa opio.

            Pane mai la ka adimarala Vilopepa, o Keahi anei ke keika a Meneti ke kanaka waiwai o Perusia nei i kaulana a puni ke ao holookoa no ka nui launa ole o kona waiwai.

            Ia wa ua ae aku la ka kakou koa opio.

            Ia wa pane mai la ka adimalala i ka kakou koa opio i ka i ana mai:

            Ina he oiaio kau mea e hoike mai nei imua o'u o kou makuakane ponoi ia, ke keiki a ke kanaka waiwai o Perusia nei alaila ke hoike aku nei au imua ou o ka'u aikane aloha ia i ko maua wa e noho ana i ke kula alii o Perusia nei a oia no hoi ka helu ekahi o na haumana o Perusia nei aole hookahi haumana iloko o ko makou halekula a me na aupuni e ae o ke ao holookoa e hiki e hoohoka aku i kona naauao a ua haawi makana mai na aupuni a pau iaia he 24 mekala hoohanohano.

            Ua kokua nui mai oia ia'u ma na haawina paakiki a pau oiai aole e hiki ia'u ke noonoo, a pela i lilo ai kou makuakane i aikane na'u a he keiki ka oe na maua.

            Ua puka mai oia mamua o'u a mahope mai au.

            I kona puka ana mai loko mai o ke kula ua mare oia me ke kaikamahine muli a ka moi o Italia, a he elua makahiki o ko laua noho pu ana, make iho la kana wahine a ua hele auwana oia a hiki i keia hora a'u e kamailio nei a ua ike au i ka hoolaha a kona makuakane Meneti i na makahiki i hala e olelo ana penei.

            Ina o ka mea e loaa ai kana keiki a hoihoi aku imua o kona alo a lohe wale paha i ka moolelo o kana keiki ina ua make oia, o o ka mea nana e hoike aku ia mau mea alaila o ka hapalua o kona mau waiwai oia ka uku o ka mea nana e hoike aku.

            Ua nui ka poe i hoao e imi i kou makuakane panoi aole nae i loaa iki, a aole no he mau lono e pili an i kona noho ana ma na aupuni e ae o ka honua nei a ua manao kona makuakane Meneti ua make kana keiki a ua noho kanikau oia mai ka la i puka ai kana hoolana a hiki i keia hora, a ua manao no hoi na mea a pau o ke ao holookoa a me a'u pu kekahi ua make oia, eia nae o kona inoa ke mau nei ke kaulana imua o kona lahui Perusia a me na aupuni e ae o ke ao holookoka a eia no ka @ ke ola nei, a eia oia @hea i keia wa kahi i noho ai?

            A ia wa ua hoike aku la no hoi keia i ka haina o ka ninau a ka Adimarala a oia keia.

            Aia no oia i Farani kahi i noho ai.

            Pane mai la ka akimalala, ina paha oia i noho i Farani alaila e ike ana au iaia, oiai ua kamaaina na mea a pau ia'u o ke kulanakauhale i ka wa e hele ai i ke kaua, a pehea la wai i ike ole ai iaia, oiai ua kamaaina wau i kona mau helehelena he wahi okoa paha kona wahi i noho ai.

            Pane aku la ka kakou koa, aia oia i kuahiwi kahi i noho ai, a o ka lohe kou a mai hoike wale aku, a oia ponoi no hoi ko'u aina hanau.

            Ia wa ua kaulona pono aku la na maka o Vilopepa maluna o ka kakou kamaeu, a pane iho la oia iloko ona, he oi aku ka hoi keia o ke keiki ui mamua o na keiki a pau o ke ao nei, ua kaapuni ia e a'u na aupuni a pau aole i ike i kekahi keiki ui e like me keia he mea ia e kaulana hou ai ke aupuni o Perusia nei, na ko ianai makuakane po noi hoi i hookaulana mua ia Perusia ma ka naauao, a no ko ianei nani hoi i hookaulana hou aku ia Perusia i ka nohea a me ka ui pela na mano e lauwili ana iloko o ka akimalala.

            Aole i pau pono ae ka laua nei mau kamailio ana ua hiki mai la ke elele a ke kapena imua o Vilopepa a kamailio mai la:

            Imua o kou hanohano, he eleolo wau wau i hoouna ia mai e kau kauwa haahaa ke kapena e hoike  aku imua o kou hanohano oia keia.

            He elima mile i koe pili aku kakou ma na aekai o Perusia.

            Ia wa ua hoopau ae la laua nei i ka laua kamailio ana a ua pii aku la laua iluna o ka oneki o ka moku a ma kahi i hookaawale ia no laua ua noho iho la laua.

             He manawa ole ua pili aku la ko lakou moku i ka uwapo a piha mai la o uka i na kanaka makaikai i ko lakou nei moku.

            Ia wa ua kauoha aku nei ka akimalala i kekeahi aliikoa e hele mai a he manawa ole no hoi ku ana kekahi aliikoa imua o laua nei.

            Ia wa hulia ae la ka akima lala a pane aku la i ka kakou koa opio eia kekahi o na aliikoa o ka moku nei, i kauoha aku nei au i elele nana e lawe aku i kau leka a hoike aku imua o kou kupunakane.

            Ia wa hopu iho la ke koa opio iloko o kana pahu Kaimana i ka leka a kona makuakane i haawi mai ai iaia mamua o kona hele ana mai e ike i kona kupunakane ma Perusia a haawi mai la i ke aliikoa e ku aku ana a pane mai la:

            E lawe pololei oe i keia leka a hiki imua o Meneki ke kanaka waiwai loa o ke ao nei, a e haawi aku oe iaia aole i kekahi mea okoa e ae, a e kali oe a loaa mai ka pane mai iaia mai alaila hoi mai oe.

            Ua kunou mai la ka elele a lawe aku la i ka leka.

            I ke kani ana o ka hora 10 ua hiki aku la ka elele a ke koa opio imua o kona kupunakane Meneki a i ka ike ana mai o ua kanaka waiwai la i keia aliikoa i kahiko ia me na pono kaua ua manao oia he poe powa e kii aku ana i kona waiwai e hao a ua kau e hoi ka weli iloko ona.

            Oiai na manao like ole e nune ana iloko ona, ua haawi aku la ke aliikoa i ke aloha iaia, a ia manawa oia i manao ai aole keia he poe powa a ua haawi mai oia i kona aloha.

            Iloko o ia wa i haawi aku ai ke koa i ka palapala a ke koa opio i haawi mai ai iaia.

            Hopu mai la ka elemakule i ka leka a ninau mai la:

            Na wai mai keia leka i haawi mai ia oe?

            Pane aku la ka elele, na kekahi keiki opio, a he mau helehelena nai kona e loaa ole ai  i na keiki ui o kekahi mau aupuni i kaulana, a ua hiki no paha ia'u ke kaena aku imua ou e ke kanaka i kaulana ka waiwai a puni ke ao holookoa aole he hookahi mea e ola ana ma keia ili honua e hoohaahaahaa i kona nani.

            I ka lohe ana o ka elemakule i keia olelo a ke aliikoa ua kahaha ia kona mano a pane aku la oia.

            Mai hea mai oia.

            Mai Farani mai oia, wahi a ke aliikoa.

            Iloko o ia wa i wehe ai oia i ka leka a nana ih la, a penei na manao e loko o ua leka la.

            I kuu makuakane oiaio,

                        Mr. Meneki.

                                    Aloha kaua.

            Ke hoike aku nei au me ka oiaio imua ou e kuu makuakane, o ke keiki nana e haawi aku i keia leka imu o kou alo e kuu makua, e hoomano iho oe o ka hua ia mai loko aku o ko'u pu haka a e hookipa mai oe iaia mai nana maka mai oe i kau moopuna, o Hapaikala-Hapaikamahina kona inoa, a no ka loaa ana ia'u o ke kulana haahaa i keia manawa, nolaila oia ke kumu nui nana i hoopale mai ia'u a hoi ole aku ai au a noho pu me oe, oiai ua pale au i kau kanawai i kau mai ai maluna o'u, aole e male i kekahi wahine ilihune, eia nae ua male iho nei au mamuli o ka like ana o na helehelena o ka'u wahine i make me keia wahine hou, o keia keiki e lawe aku nei i ka leka o ka'u keiki ponoi ia mai hoohewahewa o iaia, me ke aloha ia oe e ko'u makua oiaio.

                                    Keahi Meneti.

                        Kaku ia ma ke kuahiwi o Farani.

            I ka ike ana o ka elemakule Meneti i ka inoa o kana keiki maloko o ka leka ana e nana ana ua puili ae la kona mau lima ma kona umauma a uwe ae la oia a nui

            I ka lohe ana o kana poe kauwa ua holo mai la lakou a ku imua o ko lakou haku a ninau mai la heaha koukumu e uwe nei e ko makou haku.

            Ua pane aku la ke kanaka waiwai e uwe ana au i kuu ike ana iho nei i ka leka a kuu keiki oiai ua loihi kona nalowale ana akahi no hoi a hiki mai kana leka imua o'u ehoike mai ana o ka hua mai loko mai o kona puhaka oia kana mea i kauoha mai nei ia'u e hookipa aku.

            Pane aku la na kauwa, e ko makou haku, ke olelo aku nei makou a pau imua o kou alo a o@a keia.

            Mai manao kuhihewa oe e like me kela me kou ike ole i ka oiaio a me na helehelena o kau kaiki a hilinai aku o e i ka lakou mau olelo oiai o oe ua kaulana i ka nui o ka waiwai a puni ke ao holookoa.

            Manao makou oia ke kumu nana i kono aku i na mea a pau e hele mai imua o kou alo e hoike he moopuna oia nau mailoko mai o kau keiki oiai o ka inoa o kau keiki ua kaulana a puni ke ao nei. Nolaila mai puni oe i keia mau mea.

            Iloko o ia wa ua hoomaopo iho nei ka elemakule i na olelo a pau a kona poe kanaka he oiaio, a ua pane aku la ua elemakule la i ka elele a ke koa opio i ka pane ana aku:

            Ke manao nei au he oiaio ka olelo a ko'u poe kanaka i olelo mai nei ia kaua.

                        (Aole i pau.)

 

Lutanela Roge

KE

Kiu o ke Kaikuono

O MOBILE.

Ke Kiu a Adimarala Faragata

i hoouna ai e Ana a e huli i

Na Topido ma ka Papku o

ke Kaikuono o Mobile.

He Moolelo iloko o ke Kaua Kuloko o ka Akau me ka Hema.

KE KOMO ANA ILOKO O PAPU MOGANA.

            "AOLE au e lawe ia oe malalo o ka hoopaahao no kekahi kumu maopopo ole iloko o keia wa kupilikii loa o ka hoomakaukau kaua," wahi a Kenela Page i pane mai ai ia Venona. "E like ma  na lohe i hai ia mai ia'u, ua pepehi aku oe ia Kapena Davikekona oiai oia malalo o ka hooko kauoha, a i kau wahine mare o Moneteze, ua kiola aku oe iaia iloko o ke kaaikuono. Aole au i manao, he kanaka oe i mare mua i ka wahine."

            Aole i pane aku o Venona no keia mau olelo a Kenela Page, aka, o kona mau helehelena nae kai hele ae a kuakea no ka hilahila a me ka piha makau, oia hou ka ke Kenela i pane aku ai-

            "Ua pepehi oe ia Kapena Davikekona me ka hiki wale no ke uhaik ia ke kanawai, ea?"

            "No kona hoino pu ana mai ia'u me na olelo ino imua pono o ke alo o kakahi kaikamahine opiopio o ke kulanakauhale."

            "O wai kona inoa?"

            "O Edita Taila."

            "Ahe! O kekaikamahine nana ka leta apuka i pakele ai ke kiu Amerika. He hoaloha ia nou, eh?"

            Ua hoanoe hou ia na helehelena o Venona i ka lohe ana i ka inoa apuka o Edita Taila, ke kaikamahine hoi nana i kaili i kona puuwai iloko o ke kuhihewa nui e aloha me kona naʻau a pau, oia kana i pane aku ai-

            "Aole au i ike mua i kona ano mamua aku o ia manawa, aka, mai kela po mai au i lohe ai i na mea he nui wale e pili ana i  kona kokua i ke kiu a Faragata. Ua kona ikaika ia au e ko'u puuwai e aloha i ua kaikamahine opio la."

            "E Kapena Venona, " wahi a Kenela Page i pane mai ai. "Ke hoopanee nei au i ke kamailio ana no kou hewa uhaki kanawai a mahope aku o ka la hooili kaua o ka la apopo, a e haawi no au i ka'u olelo hooholo e like me kou kulana eleu a piha manao o ka wiwo ole. Nolaila, e kupaa ma ko kakou hae a hiki i ka wa e helelei ai keia papu i ka honua."

            Ua huli ae la o Kenela Page a hoomaka aku e hele, ua pane hou aku la o Kapena Venona-

            "He aha kau e hana ai e Kenela Page, ina e loaa ana kekahi kanaka kiu Amerika maloko nei o ka papu?"

            He mau olelo keia nana i hookuia aku i ka manao o ke Kenela, oia kana i pane mai ai-

            "Heaha ka'u e hana ai no kekahi kiu Amerika?" wahi ana me ke kuhi pu o ka lima i ka paia pohaku o ka pa kaua. "Aole au e hoohalike me Mekia Noutana me kona mau manao o ke kali, aka, e hikii koke no au iaia a hoolewalewa aku mawaho o ka pakaua, ma kahi a na aumoku o Faragata e ki mau ai, a e make no oia i ka lakou mau poka ponoi."

            "E waiho mai oe ia'u i na hana a pau no ka huli ana i ke kiu Ameirka, a e ike koke no oe iaia mamua o ka puka ana mai o ka malamalama o ke kakahiaka."

            Ua hoopau koke ia ka laua nei mau kamailio, mamuli o ka lele ana mai o elua poka pukuniahi mai ka moku mai o Faragata a puehu liilii maluna o ka papu, a hoeha ia na koa ma ka aoao o na pu nunui, a pakele iho la o Roge mai poino i ka lakou mau poka ponoi.

                                    (Aole i pau)