Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIX, Number 52, 27 December 1890 — KELA ME KEIA [ARTICLE]

KELA ME KEIA

Ina iho ka he hui ohumuhumu, wahi a kekahi poe. Kahaha ! Puahiohio hoi nei wahi hoolele hauli ? He mea aihue no Honolulu nej, eia iho ke huli ia nei e na Mnkai Kiu o Amerika. lhea keia kamaeu oka palekana ana. Ma ko makou mau kolamu 0 na heolaha, ke puka aku nei ka papainoa o na kokua lunahelu kanaka no ka apana o Honolulu nei. E nana ae. Ahea hoi haawi ae ka puali puhi ohe aupuni i mau inele hoohauoli maluna o ka Hale Leta no ka pomaikai o na paahana ? Oka pau ae no koe o keia mukahiki. Ua oili ae a pahemo he koe no 6 iniha ka loa mailoko ae o kekahi keiki opiopio ma Kakaako ae nei, ma kekahi la o ka oule 1 hala, ma ka home noho 0 Mr. Mahuka. Ma Ladana, Enelani, Novemaba 28, ua hanau mai na ka wahine a James Caiupbell o Honolulu nei, hekaikamahine me ke ola maikai. E hooloihiia aku n.l la o ke kamaiki. Ke lohe mau ia mai nei, aia no ka holopono o ke kepa koa malalo o ke kanawai hou a W'ilikoki a hoolele mta 110 ko kapuahi; aia no lakou la i ka paa a o ke nahu niho no paha ka hemo. Ma ka hoike i baa mai i keia kulanakauhale ua hulihia kekahi waapa o ka mokuahi Iwalani, ma Honokaa, Ha waii, a ua make he hookahi wahine ohua ame eluna mau keiki lii'ii Ua pakele na luina.

Pamalo kekahi mau wahi o na Kona wahi mai aka hoikeia. He kupanaha 10 no piha nei mau la hope o ka makahiki 1890 aka ua ole ka boi. Ke houluulu ia mai nei paha ka ua i ka lani a hookahi manawa e ihki iho ai— henoheno.

Aia ma kekahi o na hale ma Leleo ae nei, aia he kane me kana opuu kaikamahine opiop'o loa me na haawina o ka nawaliwali maluna o ka bebe, a 0 ka makuahine ua lilo i ke au o ka he wahewa. E mama e, ke mea ia aku nei oe e hoi mai he mai ko bebe.

O kekahi poo manao ma ka aoao eha o keia pepa o ka helu i },a!a, pr nei : "Ka Hanau ana ika Pohaku," he "Hahau," alaila, e heluheluia penei: "Ka Hahau ana rtca Pohaku." He komohewa keia i alo ae la no i ka ike a na maka o ke kanawai. •

Eia il«ko oko kakou Papa Ola h6 kumuhana ano nui e noonoo ia nei no ka hoala aku i hale a hoomaamaa lapaau ma keia kulanakanhale. O kela kekahi hana i koe i ko kakou Kau Ahaolelo iho rei e hoohoihoi i ke ao lapaau maluko o ke Aupuni.

Ua hoohalaia ka la Karisimaka i la hoomaha no na wphi a pau o ke knlanakauhale nei. Ua paniia no hei na keena oihana aupuni,a ua malamaia na anaina haipule ma na luakini. He ma luhia na alanui, a me he ln, aia ma kekahi mau home na anun iki o ka la.

O kela makamaka ma ka inoa o Mr. S. W. Kamahele, o Kalihiuka, i noho ma ka Halemai Pupule no ka pupule, a i ka ike ia ana ua oluolu, ua hookuu ia mai la; a i kekahi mau la o kela pu ! e aku nei, ua lawe ia mai na lc<no 10 makou nei, ua holapu hele ae la oia ma na kauhale o na pukiki rr.e kn hoopoino pu ana i kekahi niau lako hale o na kamaaina Ua lawe koke ia oia ake noho nei ma ka home o ia ano uhane.

He moolelo no kekahi mau haole Norewai a me elua kanaka Hawaii i hoolahaia ma kekahi nupepa o Kapalakiko e i ana, i ka lohe ana o keia poe e hiki aku ana ke Alii ka Moi, inu nui iho nei a ona a holo ma ka waapa me ke ake e kau iluna o ka mokukaua Kaletona e ike ai ika Moi. Eia nae, o ke ahiahi a ke Kaletona i kaalo aku ai ma ka Ipuka Ciula, a i keakea ia kona komo ana aku e ka ino nui, aia pu keia poe ona ke paialewaia la iluna o ka moana e ia īno hookahi a ma ka apua ko lakou pakele o ka hoopaeia ana e na nalu ma kekahi aoao o ke kai kuono. Oka waapa kai nahaha, a o lakou hoi, ua pao nui i ka manuhe'u i na pohaku He poeleele ka manāwa oko lakou hoopakeleia ana e ka ulia pomaikai o ka laki.