Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 6, 7 February 1891 — Na Pihe Kumakena HUE'A KE ALOHA Ka Makee Alii. Ike'a ma ka Waimaka i ka Hoohanini mawaho. [ARTICLE]

Na Pihe Kumakena

HUE'A KE ALOHA Ka Makee Alii.

Ike'a ma ka Waimaka i ka Hoohanini mawaho.

Na Olelo Ho'aloha loha. Malaio iho ka moolelo o na halawai a na makaainana 1 malaneau ma ko ia kou mau wahi iho, me na hoaloha l«.ha 1 h<M>hol <ia mai la mau hala w»i no k> ohana alu. Ma ka hora 9 o ka la i<) o linnari 1 ha'a. ua uialama na makaamana o ka apana o Koolauloa, a ua hooho|n iho 1 mau Olelo Hooholo ma laio iho. I ke A'll ka M a Kukie, Ka Moiwahine Kapioi.axi 0 makou, na o olua ma ka aj>ana o Ko</lau' >a t ma o ko makou mau Komite la M»m*ili o ka lawe j»a ! anche ana o ka Mea Mana Loa i ke ola makamae o kou koolua, ko makou \fo» aluha nui la D*vn»\ Laamka Ka* i M' *. noh)! . II >oin»l )i,i Ke komo pti >ku nei mik ti iloko (i ke kamkau tue ka luuluu kumakena pu me oe no ke Alii ka M<» 1 hala aku 1 looholoia—Kc noi nei ka makou !c<» i-ule 1 na Mana Lani e'hooluolu U kou mau kaumaha a pau loa. I ke A'ii ka Mea Kiekie, Lll.ll'OKAl.ANl t O makou, na makaainana 0 ka Moi Kalakaua e n.'h ) an.i ma ka apana o Koolauloa, m > o ko makou mau komii.i. A mam .li o ka mana palena ole 0 ka Mea Mana l.oa i ka lawe anaaku 1 k.i hanu hope loa o kou Kaikunane, k<» aukou M .i \ aloha nui loa ia, oia o IK\\ I!<\ L.a\mk \ Kamkaiw, nolaila— IloohoUua Kc koino pu aku nei makou iloko o ke kanikau, luuluu, ku m.ikena |>u ana me Oe no K«<u Kaiku nane ke Alli i aku. H oholAia Ke n«'i nei ka leo o ka makou mau pule i na Mana Lani e h >oir.;»ma mai i Kou mau kauinaha a me na luuluu a pau. O makou na Komite, Jao. Kaluhi, H Kauaihilo, Sirul Kapu, D. KeWokalani. I. K. Kihoino, L J. Aylelt, M. Konaaihi'le, !chn N. Kuh»a J I. Ki'in, Kakauolelo. l'a mala naia he halawai makaainana maK>ko o k.« luakini ma Waihee, Maui, a ho iholoia keia inau manao hoaloha'loha malalo iho: I ka Moiwahine Kanemake Kapiolani, v k > Hawau Pae Aina. O mako«i o na makaainana o kaapana o Waiiuku e noho ana ma Waihee a me Wjiichu, ma ko makou komiteU. .M* ka mahiehie o ke aloha a makee Aiit ( 1 kunakama ia maluna iho o na ipukapuka o ko ke Alii ka Moi (oau 111 ikaaiaaua puuwai i keia la. Ua poha mai la he Sco e wawalo ana o k» pihe kanikau, e ulono ana ka manawa 1 ke kumakena, a e paiauma aoa ke kupinai no ke kanikau o ka Ohana Alii, oo ka make ana o ka makua o ka lahui Hawaii, ka MOl l>\vit> Laamka Kalak ai a, nolaiU, E hooholoia -O makou o na makaainana a pau o ka Moi e noho ana nia Waihee me Waiehu, me ke aloha walohia ī poniia me ka naauauwa o ke alo ha Alii, nie na puuwai 1 ki(M>oaia o ka ehaeha me ke kaumaha 1 ka MOl Davida Laamea KaUkaua, i haalele mai ai ia oe e ka Moiwahine Kanemake ma keia aoao o ke»a ola ana, e u, * e paiauma 1 ke aloha nui nona. Nolaila, ke komo pu aku nei makou pakahi iloko 0 ke kumakena, kamkau ou 00 kou Haku Alii i haU e ako. K hooholeia—Ke oonoi oei ka makou lto pule i ke Akua Mana Loa iloko o kooa lokomaikai nui a kiekie e mai i kou naau kaumaha a iuuluu e ka Moiwahine Kanemake, a e kiai ai a malama mai ia oe a me kona lahui kaoaka. A peU makou e pule mau aku ai. iNa Komiie) 1 ka Moiwahine Liuioilalani, o ko Hawaii Pae Aioa. O makou o na makaainaoa o ka apa oa 0 Wailuku, Maui, e oeho aoa ma Waihee a me Waiehu oaa ko makou komue U. Me ka mahiehie o ke aloha a makee Alii i kamakaaia ia maluoa ibo o oa ipukapuka o ko ke Alii ka Moi ouu mau makaainaoa iwnwai aloha i keia U. Ua poha oaai U he leo e wawaio ana o ke kanikau pihe, e ulooo ana ka manawa i k* kumakeoa» a e paiaoma im ke kup4nai 00 k* kanikm o ka

Ohina Alii, no ka make ana o kj mi k'aa o ka UhQt Hawai», lu Moi lHvim % K*i ooUiia, E hooholoia —O wkoo o na roakaainana a pio o ka Mo» e noho ana na Waiehu me Wa»h«e, me ke aloha wa!*> hia i poniia *c ka oaauauwa o ke alo ha Alii, me na oa««ai i kiponaia o ka ehaeha me ke kaumaha i ka Moi Davida Laamea Kalaiaua i haalele mai ai ia oe e ka Motw»hme liliookalani, ma keia aoao o keia ola ana, e u f a e p«īauma ikeaU ha nui oooa. NolaiU, ke koeno pu aku nei makou pakahi iloko o le komakena a kanikau pa me oe no kin K»ik jnaoe Haku AUi i hala aku. E h< oholoia —Ke nonoi nei ka ®a-| kou mau leo pule i ka Haku i ke Akua Mana Ua iloko o kona lokomaikai noi a kiekie e heooama mai i kou naau kaumahi a luulun e ka Menwihine Lilieokalan», a e kiai a malama ma« ia oe a me kou lahui kanaka. A pela makou e pule mau aku aL O makou iho no me ka haahaa oa kcmite; W. S Maole, R J K. Nawahme, J. M. N'apulou, S. E Ka)eikao ? ). .V Kamakaim, S. Kaleo, J. Kekekena, S Hookano, Kamaka, S. Kaleikini, M. K. Kapoi, Kekahuna looa, ]. Lini. Ma ka hora 11 kakahiaka okala 30 lanuari f ua akoakoa ae na kaoaka o oa lahui like ole roa ka hale hookolokolo o ka apana o Makawao, a oiai he uuku a he pokole ka manawa i paholaia mai ai ka lono kaumaha, nolaila, ao!e i loaa he manawa e akoakoa mai ai ka lehulehu a pau. Mahnpe o ka hoakaka aba mai o ka hope makai o ka apana i ke kumuhana o ia akoakoa ana, oia hot ka noonoo ana i kekahi mau olelo hooholo kupbno e hoike ana i ke aloha 1 ka Moi a i ka ohana alii. Ua kohoia ka lunahoomalu oia o Chas. Copp, J Kalama ke kakauolelo ma ka olelo Hawaii, Dr. A. A. Crane ke kakauolelo ma ka olelo haole; Hon. O. E Richardson ka mahele olelo. Ua kohoia i komile haku i mau olelo hooholo e haawi aku ai i ke aloha o na enakaainana o keia apana mamuli o ka make ana oka MOl, a e haawi ia i hookahi kope i ka Moiwahine Liliuokalam a i hookahi i ka Moiwahine ka* ne make Kapiolani. Ua noho ke komite e nooneo t oa olelo no ka hapalua hora, a i ka makaukau ana ua waiho mai Ukou 1 na mea i hooholoia e lakou e like me keia malalo iho: O makou o na makaainana o ka apana o Makawao, mokupuni o Maui; oiai ua hiki mai ka lono kaumaha ia makou no ka oluolu anaoke Akua Mana Loa i ka lawe #na aku i ke ola o ka Moi KaUkaua 1., Moi o ko Hawaii Pae Ain4 mai keia ao aku, ma ka U 20 o lanuan, 1891, mai ka lepo aku o ka aina gula o Kaleponi, nolaila, e hooholo ia; Akahi— O makou o na makaaioana 0 ka apana 0 Makawao, mokupuni o Maui, ma o ka halawai makaainana o keia la, ke komo pu aku nei makou me oe e ka Moiwahine Liliuukalani, Moi o ko Hawaii Pae Aina, i keia wa t a Kaikuahine hookahi i koe o ka Moi i ma- j ke; e kanikau pu. e kumakena pu, a e auamo pu i na ehaeha a pau t kau iho maluna ou a maluna 0 kou mau makaainana ak ha e noho ana iloko o kou aupuni. Alua Ke komo pu aku nei hoi ma kou me oe e ka Moiwahine kaoe make Kapiolani, e kanikau pu, e kumakena pu. a e auamo pu 1 na ehaeha a pau i kau iho maluna ou no ka baU ana me ke kaawale ana o kau kaoe Lam i a!o--ha nui «a mai ia oe aku ma ke alaoui hiki ole aku la oe ke ka ua mal

Akolu—Ke komo pu aku nei makou e kaana pu i oa ehaeha a pau i kau iho maluna o ka ohana alii o ka MOl i aloha nui la i make, no oa U a pau o ko lakou kaoikau aoa 00 ko lakou makua aloha, oluolu a lokomaikai i haU aku ma kela aoao o keU oU aoa. Aha—O kona make ana 1 na aina e, a me kou ike ole ana e ka Moiwahine a kaikuahine o ka Moi i make, i kona aho hope (oa, a me kou ike ole ana hoi e ka Moiwahine KapioUni i na U o ka ehaeha hope loa i kau iho maluoa o kau kane Lani Alii A moku i haU aku la, a me ka ohana alii i hooneleU i ka haku ole, a me oa makaainaoa i hoontle ia 1 ka Moi oluolu, a i ike mai ka poe i ka mu'o a i ka lopa haahaa loa, a i kaikai ae ia Hawaii% kau iluoa loa ma na kuUna a pau, oia ka mea oaoa i hooi loa ae i ka Uhaliha a me ka mokomokuahua iloko ka Uhui no Ukou ka Moi, mai U oe e ka mea e noho ana i ke kaUunu a i ka makaainaoa haalele lo*. AUma—Ke pule oei makou e koemama mai ke AVua i keia mau kaumaha a pao U*, Aooo—E hooUha ia keia maa oldo hoeholo ma oa oupep* Hawan me oa nupepa haole > paiia ma Hooolulu, Ua hooholo lokahi ke aoaioa t keta aau olelo hooholo a ua lulu iho U oa hoa a kxaa oa daU he umi 1 uku 110 ke kakau poepoe aoa, a oa aooooU e oku aku i elima diU ao ke kakau poepoe aoa ma ka olelo Hawaii, a i elima daU 00 ke kakau peepoe aoa ma ka olelo haoU. Mahope o ia wa, ua haloleio ho'alohaloha mu oa kimaaioa «ahb

iho, Hoa G. E. Ridiards«n, lonn A. Andrew*» E Helekonihi, J. hn Kaiama, I>r. A. A. Cra>e a me CKar;e» Copp. Ua oui ka walohia ooa oielo 1 haiia a me ka ehaeha o ke aloha A*ii iloko ooa mea a pao; ma ke »01 ua hookouea ke aoaioa. J?fO. Kal%>ia j | I ka Moiwahine Kanemake Kapiolaxu Me ke aloha nui Oiai, ua oluolu i ka Makua Maoa Lna, ka Uwe ana aku i ke oU makamae o Kau Haku Alii Kane i aloha nuiia, ka Hako Lam Alii ita Moi Kalakaua, a ua haa!e'»e mai ia oe e pauuma aku ma keia aoao me ka ehaeha paumako o ka oaau Nona i oiau hookahi aku U. NoUila, E Hooholoia. i—Ke komo po aku oei makou me Oe e auamo i na ehaeha a pau i ili iho maluna Ou, ka ohana'lii a me ka lahui a oau. Hooholoia. 2—Ke oonoi haahaa aku nei makoo 1 ka Makua Mana I«oa e hooluolu a hoomama mai oia i kou manao ehaeha a pau iloko o keia wa kaumaha; a e hooloihi mai i na la o kou ola ana. E oU loihi ka Moiwahine kanemake ike Akua. O makou iho no, kau mau kauwa haahaa a hoolohe, oa haumana 0 kt KuU Kahunapule. 1 ka Moiwahine Liuuokalam, Moiwahine o ko Hawaii Paeama. Me ke aloha nul Oiai, ua < 'uolu i ke Akua Mana Loa ka lawe a: a aku i ke ola makamae o Kou Kaikunane Haku Ahi ka MOl Kalakaua 1 aloha nuiia, a ua haa'ele aku ia oe * paiauma aku me ka walohia nuL Nolaila, E Hooholoia. I—Ke komo pu aku nei makou e amo pu i na kaumaha o ka ehaeha i ih mai » aluna Ou e ko makou Makuahine Ljui Alr, ka Moi« wahine f ake Akua lokomaikai i hoonoho mai ai i makua no mak u Kou Lahui, a ke nonoi aku nei hoi i kona aloha palena ole e hoomama mai i Kou mau manao kaumaha a pau iloko o keia wa ehaeha. Heoholoia 2 —Ke mahalo nui nei makou me ka poina ole i ka Moi Ka lakaua, ma ka imi ikaika ana i na mea e pomaikai ai kona aupuni, a me ka noho hoalauna pilipaa ana me na aupuni e. Hooholoia. 3 —Ke kulou haahaa nei makou imua o ke Akua Mana Loa e ) oopomaikai mai ia Oe ma Kou noho hoomalu aupuni ana, ae haawi mai i ka naauao nou mai luna mai, a me ke ano noho hemolele karistiano oiaio, a e hooloihi mai k kou mau la ma ka no hoalii E ola ka Moiwahine ike Akua, o makou nokau mau kanwa haihaa, na haumana o ke Kula Kahunapule. G. W. Nakaa; L. M. Mitchelt; W. W. Higgins; D. M. Kuahi; M. Kuikahi; M. C Kaikuahine; D. W. Kiwahamae; J. B. Kahaleole; D. K. Meheula; J. Davtd; Joel Samoa; D Kaai; J. Aiu; J. Nua; P. Mahihila; W. Kawaiaea. J. Kaauwai, a me ke kumukula C. M. Hyde. Honolulu, Feb 6, 1891.