Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 12, 21 March 1891 — MAI KINA MAI. [ARTICLE]

MAI KINA MAI.

! Len Tcng Har ? Jan. 21. 1891. I ka hoa'loha | oe a me na hoahanau o KaVaiahao a pau, a e hai oe 1 ko'u alaha u Waiamau a me na hoahanau o Kaumakapili; aK«ha oukou a pau loa. Oiai au i ha*iele aku ai » oukoo me kuu manao aleha aina, aole loa poino 1 kt hoomanao ana e nobo nei; ua nui ao kuu hoomanao 00 ha halepule © ke kaona. Ua hoU> mai makou roe ka nui o na haole kahunapule ohua maluna e ka moku, na kane me na wahine, a aia paha ko iakou oui mawaena o ke kanaono a 01; e haipule mau ana nohoi makou maluna u ka oneki 1 na auina la a pau. O keia poe kahunaj»ule, e heie ana no ka hak>le!o maloko o na mahe!e lehulehu o Kina; no Stnahai kekahi, no Pekina kekahi, no Honokaona kekahū no Amoe kekahi, a no na «rabi e ae o lapana kek*hi poe> a o ke <oena iho. e hde nui ana i ke kaahele.

Ua nui ko lakou hauoli i ka huipu ana me makou, otai he hookahi ia na haumana a lcsu. He 11 la o makou ika moana roe ka maikai o ko makou mau ola kino a me ka malie maikai ioa oka moana, aku makou i lapana. Pau kekahi poe o makou i ka iele Uaila, hoike mai lakeu malaila e kau hou aku ai no ka rcoku i k > ia.oa mau wahi o ka ha na. Ua lele no hoi makou i lokahama »i»e na keiki no a hele makaikai aku la ia wahi; pau ka aina awakea, kau makou ina ke kaa ani a holo no Tokto.

Hookahi hora o keia holo ana a hiki ilaila; nui ko'u mahalo i keia taona; he nui a he palahaiaha maikai; nui no hoi ke kulanakauhale a nani, lualaila, aole au i ike i kahi hale baoie; ua hele makou e makaikai ina ka aeao hikina, a pela no nui 11.a kekaiu aoao, aole nae i pau ka hele aua, poeleele e; ua īke au i kekahi mau hale maikai a nani no hoi. Ua ike au i haleniai, aole nae au i ike ia Keaweamahi; aoie nae makou i lele m«*i luna >ho o ke kaa ahi; ua ike au i na hale hoomanu o na kepani, he noiii a maikai; o keia mau hale hoomana i.o ku'u i ike n.ua ai iloko o na buke kii a ka'Moiwahine Kapiolani, a ua ike pono ILO nei hoi au i kekahi o ua mau hale la. Ua pane mai no hoi ka moiwahme la'u i kekahi manawa a maUi e nana ai i ua mtu kii i ei, a eia no au ke hoomanao nei i kana olelo i>enei: "Ku kaua īke ana i keia ki*, ua like no ia nie ko kaua hiki kino ana no ka a;na o lapana." Ua ike au i kekahi mau halekuai nui o 'I okio, aohe nae mau noho e noho ai; he wahi keena hookipa no, he moena pake nae, a malaila e noho ai

O ke kulana a ka halekuai, he haahaa, aohe hoi e ltke īne ko Honolulu mau wahi kauna hale<uai ke akea, ke kiekie no hoi a me ka oluolu kuponoo na wahi ana maka eau ae ai. Oia no hoi ka'u e kaena ae o Honolulu aku no ka oi. Ike ahiahi ana iho la oia paha ka hora ehiku, hoi hou ke kaa ahi a no lokohama ka pahuhopu. Kau ma ka mokuahi liilii no ka home au moana, ama ka hora 11 oīa po, ua haalele iho U ka moku ia lapana no Kina; he hookahi ia me ka hapa ko makou kaulua ana ina lapana. No elima no hoi la a 01, ku makou i Hono Kaona. Oke ano o keia wahi kaona, athe no he nui loa; he ano poepoe iki. O kahi e kuai ai o ka hale o na haole, aia i kr>hi kitkie, a o ke kaa ahi, aia i ka pali kiekie e pii ai a e ihoai; nui ka inakau 1 kela kaa ahi.

Ua hele au ma kahi wahi o Honokaona nei e makaikai ai, ao'e nae au mahaio '.oa i keia wahi; he nui no hoi ka pake ma keia wahi. Elima la okoa i hala ia makou i ka noho ia maanei, ua hoeu ae la ka makou huakai no ko Kukima wahi. Kau aku la ma ka mokuahi no Sai;ten; nui ka luli ino o keia moku a pau makou i ka mai Hooka hi la me ka hapa o keia helo ana a ku aku la ilaila He palahalaha maikai keia wahi, a hala aku la no hoi kahi hiki ia'u ke lohe a hoomaopopo i ka olelo pake, a he ano olelo ukoa ko keia wahi, he Hoolao na moa o keia ano pake. lanei makou a halawai pu me ko makou ka* maaina, he Ha ka ia ano pake. Lele makou i ka aina a noho iki ilail». Fau ka paina ahiahi, kau hou he moku, jhe paUnaiki mai kona nui a he moku keia no ka maliwai. Maanti, pau aku la ka ike'na i ke kai. I ke ku ana i ko Kukima wahi, o ka hon 8 a oi la o ka po; <> ke ano o ne l muliwai a makoo i holo mai la, he nui a akea ma kahi wahi a be haiki no hoi ma kekahi mau wahi, he hohonu hoi ma kekahi mau w<*hi a he papau hoi He nui no hoi na kulankauhale ma kapa muiiwai; o keia muliwai no hoi kai huolaha nui ia ma na nupepa he mau makahiki loihi i hala no ka lukuia ana he mau tausani pake e ka wai; he muhwai loihi keia, a o ke alahele hookahi wale iho no kei* e hiki ai Smten a me kekahi mau wahi e ae. ! Pau ka ike ana i kahi palahalaha, ua | nee mai la na puu me na pali kiekie a | kana mai roa kela me keia aoao o ktia | muliwa*'; o ka ohe kekahi laau ulu nai! loa ma na kapa o keia auliwai. Ua: ike no au i ka oui o ka obe ma lapana j he hapa iho nae i koonei i Ehīku ao a me eooo po, hiki makou i ko Kukuna wahi noho mii Santeo

aku, ua iike me haneri me kana!i:aa a oi mi'e ka mamao, a mc ka nui no hoi o ka hana o ki pake i hikiwawe ai makou, ik> ka mea, pau aku la ka ponu o ka moki: maolu holo n»ai la ma na waa haahaa; e kauo ana roa n\ wahi i>apau a e hoe ana no boi ma ni wahi hehonu o ka muliwai» a peb aku; ke pa maikai mai no hoi ka makani ma kekahi mau «hi, kukulu ka pea, a pela iho la ke ano o nei huakai hele.

| Maikai no ko makou mau o!a kino i nei hele ana a hiki 1 ke one hanau o K aohe mea pil'kia. Eia makou iko Kukima wahi i keia wa. Heekolu paha pule o makou i hiki mai ai ua !oaa iho la ka maua hiapo i ka mai pi likia lea; i kekahi wa, ua lohe aku au ! ka himeni ana iloko o ka mai kulipoiipo penei: He aloha ko lesu, I na keiki iiilii n^ Nui kuu a?oha nona, a ia manawa au i ki'kuii koke ai a akn i ka Hakv; a pau ki'u pule, hoolohe hou aku au e uwe ana; hoala aku au a ninau ai?, pane mai kela i ke ala oloti ia a hoi mai ne?, aoie e hiki ia'u ke kotno kahea la ae nei au. Kiekie kuu aioha n ma. No ka mahina a oi, ua oluolu loa oia, aka, mai ke Akua mai no keia oluo'u i h «awiia mai. Oluolu ae hoi k na mai, o ke keiki hanai ih > a maua, he mai piiikia no hoi kona, aka, nonoi nui maua 1 ka Haku e hoomama mai a ua hooko ia ka maua noi. I keia wa ua oluolu loa iauj. Maikai no hoi ko maua mau ola kino a pela n > hen me na keiki liilii a n<aua.

O ke ano o keia wahi, aole au 1 mahalo loa; he nui ka puu e alalai mai ana; he keu aku no hoi ka nui me ka lehulehu loa o na pake mao a maanei o ka he oiaio no hoi kela inoa e kapaia nei * 4 Ma Keiki oka Ama he nui ko lakou hooikaika i kuhi e loaa n.ai ai kahi pono o ka noho ana a n*e ko lakou oU; he haahaa a makepono loa ko lakou uku hana, a he pakeu aku hoi ke emi o nakumukuai e pili ana no na l;ko ai. Eia ka'u mea h( owahawaha loa o ke kupapau o keia wahi; aohe wahi kanu ole; iluna o na puu, ilalo o ka honua, i kahi kanu laiki, i kahi kanu k; piki, ma na kapa alanm hele, mao a maanei nei oka aina. Ika wa e make ai, he pono knnu n' ; no kekahi mau makahiki e waiho ai ilaln, alaila kii hou e hue ae a o na iwi ke lawe inai a huokomo iloko o na no hoi a lakou, alaila, kanu hou aku la i kahi maikai, a o kekahi no hoi. ua kaulai ia ae la i ka la. Ke ike pono nei au he nui na ipnlepo o keia tnr; ina ma keia kanu hou ana me ka ipulepo, a hele i ka piliwai wai a pau ke dala, olelo iho la no ke ino o ka he kupnpau. alail?, kii hou e hue a lawe i kekahi wahi hou aku e kanu ai; pela w.:le ih* la no ka iwi o ka makua e lawe hele ia ai. A h.ki no hoi i na la hoomana o lakou, hele ka ohana a pau e i na kupapau, e hoolako ana i ka puaa, ke kaka, moa n;e ka lama a me na mea ai pake no a nui wale, komo na l<le maikai o lakou, kani ka pahu me na pila, a paina iho la ka ai ana o ke awaken.

Ma ko Kukima waiii e noho nei, ua huli nui kahi poe i ka olelo a lesu, anoai paha o nui mai ka poe huli oiai ke hooikaika nei no o Kukima i ka hai i ka olelo a ke Akua, a ua nui no hoi ka poe i hele m«i e hoolohe. Ke kukulu nei no hoi o Knkiiua he wahi hale halawai, a ua kokoke e paa, na kona waihona pon ji no ia e hani nei. Ke haawi aku nei au i ka mahalo a me ka hooma kai no ko oukou pule e maluhia makou ma ko makou alahele i holo mai nei, a ua hiki pono mai makou me ka loaa ole o na keakea ma ke alahele

He mau mahina iho ko makou noho ana, holo mai kekahi moku mai Honokaona no S .nten. aole nae i ku mai ilaiia, a waena moana oo powa ia keia m« ku me na ohua e ka poe pake powa a aihue; ua kipu ia ke kapena a make, me kekahi onau haole okoa iho, o kekahi poe haole iho, ua hoopaa ia maloko o kahi keena o ka moku; alaila, ua wawahiia na pahu d-la a nahi, pela pu hoi me na pahu lole, a lawe ia na waiwii o loko; pau pu no hoi ke dala a ka poe pake ohua i ka laweia, o kekahi o na ohua pake, he millona kana roau dala ma kona kino; ua kauoha aku ka poe powa iaia e wehe i ka lole, ua hoole nae kela> a ina ia hoole ana ua oki īa ke poo a moku; lele aKu ka wahine e keakea a pau pu i ka n.ake, oia a roe na keiki luiii kiloi u iioko o ke kai; ua pau na pono o keia poe i ka hao ia'ku a hoi olohelohe i na ale ahiu o ke kai loa o Kīna. O ka nui o keia poe pake ohua, he elua hanei a oi, o ka nui o ka poe powa he kanakolu. Ua holo pu mai no lakou ma ke ano he mau ohua, a roahope mai ka moku powa o lakou a me ka lehulehu o na powa. Olelo aku maua, u a heaha no hoi ka mea waiho ole aku o ke dala i Honoka oni?" I nui lakou, "ihea boi e waiho ako ai." A ninau mai i ka maua wahi kenikeni, hai aku o Kukima oa waiho ma ka lima o ke kahnnapule o Honokaona, aia no a makemake, kauoha Ttu no a loaa mal I mai lakou no ka maopopo ole ia lakou kahi e waiho aka ai nolaila ī lawe pu ai. Pane aku o Ku-

kima, "00 ko oukou naaupo boi, aohe pule i ke Akua ma ka lani, nolaila, hahai ka pilikia ia oukou." He nui ka piMkia o na moku o Ho nokaona, he huU ia na ukana a pau toa alaila hoi i ka nioku, pela ke ku aku i ke awa, he huli ia no; o ke kumu o ka huli ia, no ka pu a roe ka pahi; ke ike ia, hopuia a hoopaa ma ka halepaahao. Pela iho la keia wa, a°le ho ' c mt ko makou hiki ana Q>ai ka maluhia. Ke hiawi aku nei au i ko'u mahalo a me ke *luha nou a «ne na hoahaiwu a pau loa. Owau no me ka h?ahaa. KamaekalalawaA* <»00 Kim.