Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 37, 12 September 1891 — Page 3

Page PDF (1.84 MB)

This text was transcribed by:  Lori Kau'ileialoha Au Nakamoto
This work is dedicated to:  I ko'u 'Ohana - Au

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

PA KUHIKUHI MANAWA HOLO

@ me Aina o Oahu,

MAI @ @ AKU

@[unreadable]

@ [unreadable]

No Manana Wale no.

AM AM PM P.M.

6:20@

6:00@

@[unreadable]

 

@ HOU HAWAII.

            @[entire left side of column unreadable] @kahi aenei e wehe ia ai @ Iolani.

                @a ae nei ka hale pohaku @ @hi aole nae i puu loa na@.

                @ @u wahi kulu paka ua ko @ @ ana iho, aohe nae i @.

                @ mai ka Malulani i ka aui@ mai kona mau awa maa @ @ me na o@oa a me na.

                @ hapa ia e ka ilio ke kino o @ wahine pake pupule i make @, Kohala, i kekahi la o @ hala.

                @ @wa ia kekahi pake imua o @ Hoomalu inehinei, no ka @ pio he @ ka @ @ hou aku la oia.

                @ @e mai makou, eia o Hon. @ @ ke hoi mai nei mai @ ma ke alanui e hiki ai i @ mai kaua huakai imi ola @.

                @ Poaono ae ka Ahaaina @ e malama ia ana ma Ma@. He $1.00 wale no ka uku @ @ a pau o ke kaa ahi a me @.

                @ @ @a makana a Hon. C. @ @pa @ hoo@ mai nei la Miss @ Bishop P@y ma ke ano ma@ mare @ no ka awalaulu ana @.

                @ @uahi Zealandin i holo @ i ka Poalua, i kau aku ai ka @ Henry P, Baldwin no Kapa@ @ me ka manao e hoohala i @ @ wale no a huli hoi @.

                @ holo mai o @ Aseu a me ko@ @ i Honolulu nei mai Koha@ @ne ka makau i ua hana @ @upua a na pake paahana @ @pau ia ai i Mahukona ma@ @u nei.

                @ @ii nei o T. H. Davies & @ ke poho he $1,500 a keu @ Hui Hooholo Mokuahi o Waila @ poho ma kela pauahi o ka @ Pap@ ma Kahului o ka Hui @ @hi o Waila.

                @ @aku i ka Hui Hawaii Holo@ @ Haleakala no ka $1,500 na @ @a he 21@ o ke aupuni ma @ Maui, me ke kuai kudala ia @ ka Poakolu aku nei ma Alii@ Hale e ke Keena Kalaianina.

                @ @ aku ma ka malu o Ah @ pake kekahi mau waiwai pili@ o C.A. Brown i nihue ia i ka @ Nolaila ua hopu ia no ka @ nei, malia oia kekahi mea i @ aihue o i@ w@.

                @ @he pahola nei ua lono ua hoo@ @ @ kekahi wahi ma Molo@ wahi hoonalonalo e holo ai na @ @u liilii hoopae opiuma. He @ @aenei keia? Aohe hewa ke @ makaala ia ae keia hana hou @.

                Ua hele aku kekahi mau hui e @upu i ka lakou mau makana i @ @oa ai no ka la hanau o ka M@wahine ma ke kakahiaka Poakahi nei, oia na hui Hoonaauao Liliuokalani Mahele elua, Na Keiki Oiwi o Hawaii a me Naua.

                Ua lohe mai makoa ua ohumu@ ae kekahi mau hui k@iai @puni o ke kulanakauhale nei e hoo@uikahi ia laua ma ka onou ana e ko na hookohu oihana aupuni a @ e hookikina aku ai. Eia nae, ua @ loa @ kekahi hui aole e @ @a.

                I ke ahiahi Poakahi nei, ua hoohui ia ma ka mare o Rev. E. G. Berk with D.D., o Mr. J.J. Egan me Miss Julia Pay. Ua kau aku @ me ka mokuahi Zealandia o ka Poalua nei, a holo aku no ka aina ne @halaha o America Huipuia, me ka hoohala ana i ko laua mau la @ mua.

                E kipa mai ana ka mokuahi @ @ @ @[unreadable sentence] @ @ o keia @ @ nei H@noka@na a me Iokahama mai, a e holo koke aku ana no oia no Kapalakiko mahope o ka hoolele ana mai i ua @ a me na @k@ i uka nei.

                Ua h@ @hue ka hale noho o Mr. @. D. T@ker ma Nuuanu i ka po Poaono i hala, a pela no i ka po @ mai, eia nae i ka hele ia ana aku e nana, ua @io aku la no ke kolohe nalowale a ua piha ka puka ki i ka aila holoholona, i mea paha e nakeke ole ai.

                I ka Poakahi nei, ua ku mai ka moku pea kalepa Beritania “Strarhblane” iloko o na la holo he 124 mai Glasgow, Sekotia mai, me ka hapa mua o na mekini o ka wiliko o Makaweli, nona ke koikoi he 1221 mau tona ke hui ia a pau na lako wili a me 739 mau tona waiwai kalepa.

                I ka po o ka la 25 o Augate i hal, ua wehe ia maloko o ka halekula o Kukuihaele, Hamakua, Hawaii, he ahamele e na Ahahui Kula Sabati o Waipio, Kukuihaele, Kapulena a me na keiki o ka ua Naulu a me na kaikamahine o ka ua Ukiukiu. O na loaa o kela po lea, he $18.@0 .

            Ua hookohu ia o Samuel Kauhane, ke keikikane hiapo a Rev. J. Kauhane o Waiohinu, Kau, Hawaii, a haumana i puka o ka papa @, o ke Kula Kamehameha i ka 1891, e noho kokua kumu no ke Kula Hanalima o Kauai. A ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua holo aku ola ma ke kahua o ka hana.

                Ua hoouna aku nei ka Papa Hooanauao i ke Kula Kiekie o Lahainaluna he papapai a me na lako hua kepau no ka hoonaauao ana i ka oihana pai palapala i na haumana e komo ne ia kula. Oiai o kekahi oihana nui keia e palahalaha nei ma kela no, nolaila he mikiala keia noonoo mua ana e no i keia ike.

                Ma ka hookolokolo ia ana o na kanaka Hawaii Keliikuewa a me Kaahuna, no ka hewa malama piliwaiwai @ifa i mua o ka Aha hoomalu ma ka Poalua nei, aole na mea hoopiila i pale no laua iho. Ua kau aku ka Aha i ka hoopai he $@00 a me $4.65 koina pakahi maluna o laua. Ua hoopii loa aku keia mau paahao i ko laua hihia i mua o ka aha kiure.

                Ua hookomo ia ae e kekahi Hooko Kauoha i ka Aha Kiekie i ka Poalua aku nei, ke nei e hooponopono ia ka palapala hooilina o John Owen Dominis i hana ai i ka 1867. O no hoike i kakau inoa i keia palapala kauoha he iwakalua kumamakolu makahiki i hala, ua make mua wale nae no, oia o Paul Jarrett a me R. H. Stanley. A ka la 30 o Sepatema e noho ai.

                Ua hoi mai na haumana kula he 818 ma ka hoomaka ana o na kula aupuni a me kuokoa i ka Poakahi nei, oia he 194 ko ke Kuluanui o Punahou a me kona kula hoomaamaa, he 100 ko na kula elua o Kamehameha a me 71 o ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao. He 200 o ke Kula o Kehehuna a he 250 o ke Kula o Koleaka! Aole i lohe ia mai ko na kula e ae o keia apana.

                O na lala mau o ka Hui Kalepa nui o H. Hackfeld & Co. o Honolulu nei mai ka la 1 aku o Seputemaba 1891, a no ka manawa he elima makahiki, o Paul Isenberg o Bremen Geremania a me H.F. Glade a me J.F. Hackfeld o Honolulu nei; a o na lala kuikawa o ka Hui, oia o J.C. Glade o Wiesbaden, Dr. H.H. Pfluger o Bonn. a me J.W. a me J.C. Pfluger o Bremen no Geremania lakou a pau.

                NO KE kua maopaopa, aohe mea maikai e ae, o ka hapaia wale no maluna o ka apana lole huluhulu aeae me ka Chamberlian Pain Balm, alaila hoopii iho ma na wahi eha. E ho@o oe a e ike auanei oe i kou haohao i ka hookahi no e ola ai ka Rumakika. E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau. O BENSON SMITH & Co., na Agena ma Hawaii. 1@-1m. daily. 2@@@-1m. weekly.

 

            Ua waiho aenei ka Hui Kalepa Hawaii o ke Kula o Kama o mao i mua o ka Aha Kiekie ma ke ano hoopii hoopaipai i ka hoopii poho a G.W. Macfarlane he miliona dala, na na kopaa i ohi ia mai Waikapu aku. O keia hoopii hoopaipai, e noi ana i ke kaulike no ka mahele ana ia Waikapu i maopopo na palena, a me ka bila no na loaa o ke kopa@ i ohi ia mai ko Waikapu hapa aku o na oo ko o na makahiki i hala.

            I ka hora 5:35 o ka ahiahi Poakahi nei, ua malama @a ka heihei waapa a na kamalii liilii on na Hui Waapa Mataia a me Healani mailoko aku nei o ke awa a huli i ka mou@ laau hoi hou i kahi i hoomaka aku ai o ka holo. Mai ka hoomaka aku ai o ka holo. Mai ka hoomaka ana aku e holo a hiki i ka hale ipu kukui, ua haalele ia mai la ka waapa o ka Healani pu@elo aku ia ko ka Matal me he mea la he hookahi waapa ke kaawale, a pela i pii mau aku ai ke kaawale a hiki i ka pahu hopu, aia he mau waapa mawaena o ka umi a me iwakalua ke kaawale. Manawa holo, he 11 m. 18 sekona.

 

                KE OLELO mai nei o Dr. B. Hamlin o Lemore, Kaleponi, ua lilo i mea makemake nui ia na hapa kakini omole Laau Kunu kakaikahi a Chamberlain i kuai ai maiaila a hiki ole iaia ke hoohana ke ole me ia ua laau ia. Aole no mea i maopopo lea i ka waiwai io o kela laau aia wale no a hoao pono ia. O ka poe a pau i hoao i keia laau, ua ike lakou ua oi ae keia mamua o kekahi mau laau e ae i hoao ai, nolaila lakou e hooia aku nei i ko lakou mau ho’aloha, a pela iho la i kaulana ai. E loaa no keia laau ma na Halekuai Laau Lapaau a pau. O BENSON SMITH & Co., na Agena ma Hawaii. 10@-1m. daily.   2353-1m.weekly.

 

                I ka pau ana o ke ku wati a Fran Grace i ka hora 10 o ka p Poakolu i hala ma ka Hale o ka Hui Telepone Mutual, kau ae ia oia maluna o kona lio a hoi aku la i kona wahi i ka Hui Uwi Waiu Honolulu i uka o ke awawa o Nuuanu. E hoi ana oia ma alanui Moi a huli ae ma alanui Puowina, aka iaia i hookee ae ai ma ke alanui hope, ua hookui mai ia me la kekahi kaa lio e holo nui ana, ua ku ia mai la ka uha me ke kolo o ke kaa a komo iloko o ka iwi ka eha, poniuniu iho la oia no ka manawa a haule. A iaia i ala ae ai, e holo nui ana ke kaa, a kahea aku ia oia aohe hoolohe ia mai. He hapha hora paha mahope, hoea aku ana he kaa pake, a nana i hookau a hoihoi i ka hale o ke keiki. O ka makai o ia huina, aohe ike ia. Ua lawe awiwi hou ia ke keiki poino i kahi o Kauka Maina e ka makuakane, a whi ae la i kona mau palapu. O ka lio, i Kuapapanui kahi i loaa aku ai i ke, ao ana ae. Ina aole mea keakea i ka hoola ana a ka laau, alaila, e pakele ana oia i ka oopa. Auhea ka mea nona ke kaa holo nui? Ua pee loa a ke naka la kona mau kuli.

 

            Eia ke hele nei imua o ka Aha Kiekie no ke kolu o ka manawa, ka hoopii e hoole i ka hooiaio ia ana o ka palapala kauoha a Keliiahonui i make i ka 1849. I ka 1855, ua hooiaio ia ka palapala kauoha e Hon. G.M. Robertson o ka Aha Kiekie oia wa. I ka 1866 mai, ua hoopii o Kalakaua a me ko lakou poe pili e kulai i ka palapala hooliina no ke apuka, aka ua hoole ka lunakanawai nana i hoolalo. Ua hoopii hou ka aoao i haule e hele imua o ka Banaco, aka i ka wa i noho ai ka aha, ua haule wale ka hoopii ma ka makaukau ole i ka wa e noho ai, aole i hiki i ka banaco. I ka 1800 i hala, ua hoopii o Junius Kaae ma kona kuleana i kana wahine make e kulai i ka palapala hooilina, aka ua hoole ia. A eia ke hoopii hou nei o J. Kaae i keia wa malalo o kekahi pono i loaa iaia ma ke kuai. Nolaila e ia keia hihia imua o ka aha e noonoo ia nei a hoopuka mai i ka olelo hooholo. O keia kekahi o na hihia ano nui, a i oi pakela mamuli o na aina waiwai loa i komo a e noho ona ia nei e ka poe hala ole.

 

Ka Niuhi Ahai Kino Kanaka

            Aia ma ke kaikuono o Panama he kanaka e aekena nei, oia ke kanaka mua loa i kau maluna o ka niuhi a ahai ia no kekahi wahi loihi. O kona inoa, o Joe Garcia, a he kauaka lawelawe hana no ka Hui Hooholo Mokuahi o ka Pakipika ma Panama.

                He nui loa na mano ai kanaka ma ke awa o Panama, a ua hiki i ko lakou mau iwi ke hookuikui a ani mai i ka waapa ke halawai mai i kekahi wa.

                I kekahi la, ia Joe Garcia e hoi ana maluna o ka waapa mokuahi mai kahi mai o ka mokuahi o ka Hui e ku ana i ke awa, am mamua o ka hala ana o ka hapalua o ka mamao mawaena o ka mokuahi a me ka aina, hooho ia ana he niuhi nui umi kualua kaua@ ke au nei ma ka aoao o ka waapa. Hoemu aku la o Joe i ka niuhi mai ka hoopilipili ana mai i ka waapa ma ka nounou ana aku me na haku lanahu, aka aohe hoolohe mai o ka niuhi. Lalau aku La o Joe i ka makau kaulahao e waiho ana iluna o ka waapa, a kakaii iho la o ka loaa o ka manawa e kokoke mai ai kaia alaila hahau aku. A ia no ke paa nei i ka makau he ka-a, a i mea e lilo ole ai ka makau, ui hoopoholo mai la oia i ke ka-a o ka makau a paa iloko o kona pulima, a iloko o elua sekona, mihi iho la oia i kona hana ana pela.

                Ike lea ia aku la ke kuala o ka niuhi ua pili loa mai la i ka waapa me ka maka e hulili mai ana ia Joe iaia i kalele aku ai ma ka aoao o ka waapa. O keia ka wa a Joe i manao ai e hooko aku i kona makemake, a nolaila ua hahau aku la o Joe me ka ikaika a pau ma ke poo o ka mano ai kanaka. Ua komo pololei aku la ka makau iloko o ka maka o ka la nui, a iloko o ka imo ana a ka maka, ua kaili ia aku la o Joe elike me he anap uila ana ia mai ka aoao aku o ka waapa.

            Me ka eha i keia komo pono ana o ka makau iloko o ka maka, ua ukiuki loa ia ka ia a ua ahai akula me ka mama launa ole ma ka ili kai e kiola ana i na hunakai a kiekie i ka lewa, me ka haawi ole i manawa no Joe e wehe ae ai i kona lima mai ke a mai. Ua hoohulu ae ka poe o luna o ka waapa a alualu aku la mahope o ka ia e ahai ana ia Joe maluna o ka ilikai i o a ianei me he mea la ua like ka mama o ka holo ana me ka iwakalua mile i ka hora, a ua like keia alualu ana o ka poe oluna o ka waapa e like me ke alualu ana e loaa ka hoku welowelo. Aole i kanamai ua mea he malule maoli o ka lima o Joe, a me he mea la, e haehae ia ana maluna o ka ilikai no ka holo loa o kela ahai ia ana.

            O ka mea laki loa ia Joe, oia ko ka niuhi luu ole iloko o ka hohonu, aka o ka ahai wale no iluna o ka ilikai, a mahope loa mamuli ka makapo o ka la i ke komo pono ana o ka makau ma ka maka, ua ili aku la ka ia iluna o kuaau, me ke kauo pu ana ia Joe Garcia me ia. Me ka awiwi a puapuahulu, ua pili aku la ka waapa ma ka aoao, a na kekahi kanaka o luna o ka waapa i kii aku a oki ae la i ke ka-a, aka aole nae mamua ae o ka hahau ana mai o ka hiu a pa ia Joe. Ua paupauaho a ua kokoke oia e make ka wa i loaa aku aia a ua inu hoi oia i ke kai, aka mahope iho ua pohala mai la oia. Ua pau kona lohe i ka nahaenahae mamuli o keia luai ele ia iluna o ka ilikai, a ua poholehole hoi i ka hookuikui me na koa kiokio ooi.

                Ua kaha ia ka mano ai kanaka, a maloko o kona opu, ua piha ka hapalua o ka pahu i na mea o kela a me keia ano i nau ia a wali, he hapa o lakou he mau iwi, he kamaa a he ipupaka. Ua lawe ae o Joe Garcia a malam iho la i ka iwi waena o ka ia niu, a e hana aku ana oia i kookoo i mea hoomanao nana no kela manawa ana i holo ai maluna o ka mano ai kanaka a puni ke kaikuono o Panama.

 

Na Hunahuna Kuwaho.

            I ka wa e kokoke aku ana e hoopanee ka ahaolelo o Beritania nui i kela malama aku nei, ua hele mai la ko Tureke Amabasadoa ma Ladana, oia o Rustem a imua o Haku Salibure ninau pololei mai la i ka ninau penei: “I ka wa hea i manao ai o Enelani e hoopau i ka noho ana o kona mau koa ma Aigupita?” He mau la mahope iho, ua kukakuka aku la ka Haku Salibure me ka Moiwahine alaila pane aku la ke Kuhina i ka haina o ka ninau a ka Amabasados, “aole i makaukau o Enelani e wehe i ka noonoo ana no ka ninau i keia wa.”

            O Adimarala Harmony, ke aliimoku kiekie e holo aenei i na kai o Kina mai ka hikina mai maluna o ka mokuahi kaua America “Lancaster,” oia no ke kapena o ka moku kaua America “Pensacola” i ka wa i makaikai mai ai ia Honolulu nei he mau makahiki loihi i hala, oiai ua moku la o noho ia ana kona oneki e ka ad@arda.

                Mahope o ekolu la o ka noonoo ana, ua hooholo ka lunakanawai kiekie o Leip@, Geremania, he karaima ka hana ana i ka io ilio i naaukake.

                E ia ke kulanakauhale o Livapulu ke makemake nei e hoolilo hou aku i $30.000 no ka eli hou ana iho a hohonu ka nuku o ke awa o Livapulu, kela nuku hoopau koalaala nana i mo@i mau aku i ka puu dala nei he $3@ i ke kuai ana ia elua mau mikini eli ikaika, a i ahai aku ia 420.000 mau tona one.

            Ma ka helu kanaka o Enelani, ua hoomaopopo ia, he kanaono kumamaiwa hapa haneri, he poe paahana; he iwakalua kumamawalu hapa haneri, he poe o ka papa waena; a he ekolu hapa haneri, he poai waiwai ano koikoi.

            O ko Rusia makaainana kahiko loa a palauhaia, oia no o Nitchinorenko e ola nei ma Belgorod, oia he haneri iwakalua kumamaha makahiki.

            Mahope o ke ana ana o ka moku Beritania “Rambler” i na kapakai mawaena o Sanahai a me Honokaona, Kina, ua hoi aku oia i ka home. He lehulehu loa na makalae, me na wahi a na hale ipukukui i ku ai, ua paewa ae mai ko lakou kulana i kau ai ma ke kii palapala aina, a o ka hale ipukukui keia o Lae Palekai, ua piha ka mile o ke paewa o kahi i ku ai mai ke ana mua ia ana.

                Ke manao nei ko Enelani Amabasadoa ma Wasinetona, ua oi aku ka hakukoi o ko Kina kulana mamua o ka mea e hoike ia mai nei i kekahi poe.

            Ma ka helu kanaka o Beritania nui, ua ike ia ua oi aku na wahine imua o na kane, oia hoi he 1,000 wahine i ka 949 kane.

 

Hoolaha Hou.

            AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o GEO. W. HIGGINS o Kona, Hawaii, i make. Olelo kauoha e koho ia i la e hooiaio ia ai ka Palapala Kauoha a no ka hoolaha ana.

                O ka Palapala Kauoha hope loa a Geo. W. Higgins i make, ua waiho ia mai ma ka la 11 o Sepatemaba 1891, imua o ke Aha he palapala noi, e hoopuka ia ka Palapala Luna Hooko ia Wm. Higgins o Honolulu, Oahu, i waiho ia mai e ia. Ua kauoha ia, o ka Poaha, Oct. 8, 1891, Ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka rumi Hookolokolo oia Aha, ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa e hoolalo ia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe ia ai na noi ana mai, a me na po a pau i pili e kue ana ia a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko. Hanaia ma Honolulu, Sept. 11, 1891. Na ka Aha: 2354-3ts                F. WUNDENBERG, Hope Kakauolelo.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Pae Aina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KUKUINUI o Honolulu, Oahu, i Make

                Ma ke noi a me ka waiho ia ana mai o ka palapala hoike a David Dayton, Luna hooponoponopono o ka waiwai o Kukuinui o Honolulu, Oahu, i make, e noi ana e apono ia ka huina o na lilo he $410.10, a o na mea i loaamai iaia he $420.00, e nana a e apono la kela mau mea, a e kauoha ia e mahele i ka waiwai i na poe i kuleaua, a e hookuu iaia a me kona mau hope ma ka noho ana ma ia ano.

                Ua kauoha ia, o ka POAKAHI, OKATOBA 19, 1891, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka rumi Hookolokolo o ia Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me ka papa hoike i oleloia, a o na poe a pau i pili, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia.

            Kakau ia ma Honolulu, i keia la 11 o Sepatemaba, 1891. Na ka Aha:            2354-3ts               F. WUNDENBERG, Hope Kakauolelo.

 

Hoolaha i ka Poe Aie.

            KE HOOLAHA AKU NEI NA NEA NONA na inoa malalo iho nei, ua hookohu ia mai laua i keia la i mau luna hooko kauoha no ka palapala hooilina a Harriet Neddes Jones i make o Honolulu, Oahu.

                Nalaila o ka poe a pau e paa nei i kekahi waiwai o ka mea i make ma ko lakou malu, ke kauoha ia aku nei lakou e hoike mai me ka hookaulua ole. A o ka poe a pau he mau koina ko lakou i ka mea i make, ina ua paa ma ka moraki a ma kekahi ano e ae, e hoike mai lakou me na hoolalo kupono ma ke Keena o David Dayton Helu 91 Alanui Moi, Hoko eono malama mai keia la aku, a i ole ia e hoole loa ia aku no. Sepatemaba 10, 1891.    GEO. W.C. JONES, DAVID DAYTON.                2354-4ts

 

Hoolaha Pa Aaupuni.

            Ua hopu la kela mau lio malalo iho nei no ka hele hewa i ke Kula o Kimo Pelekane:

                1 Lio w., puakea me ke keiki k., me ka hao kuni ano e ma ka uha hope ma ka aoao akau.

                1 Lio k, keiki puakea me ka hao kuni ano e ma ka uha hope ma ka aoao akau.

                1 Lio w., keokeo me ka hao kuni (@) ma ka uha hope ma ka aoao hema.

                1 Lio w., lokia me ka hao kuni manamana ma na uha hope elua.

                1 Lio k., ulaula hauli keokeo ma ka lae a me na wawae hope, hao kuni me ka uha hope ma ka aoao akau [AP] maluna ma ka ai he hao ano e, ma ka uha hope ma ka aoao hema, he hoa hoo kuni ano e no. Aia keia poe lio a pau ma ka pa Aupuni o Waimano, Ewa.             LUI MIKILUA, Luna Kula o Kimo Pelekane.            Leilehua, Sept. @, 1891.                2354-1ts

Hoolaha Hooko a me ke kuai o ka Moraki.

            I KULIKE AI ME NA HOOKO ANA O KEKAHI moraki i hana ia e O. POLANI a me ANE POLANI ia Sylvester Cullen ma ka la 6 o Augate, 18@@, a i hoopaa ia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, Buke @ @ ma ka aoao 360: nolaila ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooko no ka uhaki ia ana o na olelo, oia ka hookaa ole la o ke kumupaa a me ka uku panee.

                Ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o ka pau ana o na Bededoma ekolu mai ka la aku o kela hoolaha ana, e hoolaha ia aku ana no na waiwai i komo ma ia moraki no ke kuai aku ma ke kudala akea ma ka Hala Kudala o L.J. Levey, ma Honolulu ke hiki aku i ka hora 12 awakea o ka Poakolu, Okakoba 7, 1891.

                No na mea i koe e ninau la         J. ALFRED MAGOON.     L@o @ Sylvester Cullen.

            O na aina i paa maloko oia moraki, oia kela mau alos e waiho la ma Mamane a me Kahalo, Waikane, Koolaupoko, Oahu a i kuhikuhi pono ia ma ka Palapala Sila nui Helu 1@8 ia Kaikaina. Kuleana Helu 5@28 a me @ nona ka ili he 2 20-100 mau eha.   2354 4 t

 

Hoolaha Hou.

MUTUAL 76        NA TELEPONE    BELL 179

H.H. WILLIAMS & CO.,

KA POE HOOKOMO MAI, KUAI AKU A ME

HANA PAKA O NA HOONANI HALE

mAIEAI O NA ANO A PAU ME KA MAKEN@@NO.

ME NA Piano i Hanaia Me ke @ @           Aole Mu e komo.

E LOAA NO        @ He Kupapau  Na Pu@ak@ Ma@aia o ! ai a ia                 Makemake Lawe.

NA LAKO KANU KUPAPAU, KAA

A me na Po@@ @ i ke kino o ka mea aloha

HELU 10@ ALANUI PAPU          HONOLULU

            AHA Hookolokolo kukie o ka Hawaii @[majority of paragraph unreadable] @ea Mak@ @ awa. Ma ka @oa o ka @ @ KAM@ @ @.

                Ma ka hei@ ua @ 22 ka Palapaia N@ @ M@ ka@ kK. Waianae, Oahu, e noi ana @ @ Kauia@ Honolulu @ @ i ma@ @ @ @[majoriy of this paragraph unreadable] ponopono Wai wai ia @ K@.

            Ua kauoha a o ka POAKAHI @ @ oia ka manawa i k@ ua no @ @ @ ua noi la imua o na Luna@ @ la. @ Keena Hookolokolo keia @ ma H. @ a ma ia manawa @ wahi @ hele mai ai na mea a pau i pili a @ ke mai i ka @. @ he kumu o@ [unreadable] @ @ a malaila e h@ @ @ @ waiwai.

                Hanaia ma Honolulu o ka Hawaii P@ @. Sepatemaba @, @.

            Na Ka Aha 2@@-@         F. WUNDENBERG, Hope Kakauolelo.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KIE KIE o @ Hawaii Pae Aina. Ma ka Hoop@ @ Waiwai. Mokupuni o Oahu, @o Hawaii Pae Aina. Maka hana o ka waiwai o I. @IE KA@O@@ KAMAKAU o Kalaupapa, Mokupuni o Molokai, i make.

                Mamuli o ka waiho ia ana mai o ka paiapaia kuaoha hope loa a l@@ie a@ kamaha@ i make, ma ka la 3 o Sepatemaba, 1@@1. I waiho ia mai imua o kia Aha, e noi ai ae @@ilaloia ua palapala kauoha hope loa in@a e hoopuka ia @ palapala Luna Hooku ia S.M. Damon, i waiho ia mai o S. M. Damon.

            Nolaila ua kauoha ia, o ka POAKAHI, ka la @1 o Sepatemaba, 1891, ma ka hoea @ A.M. o ka la i olelo ia ae la, ma ka rumi h@ @ k@ o keia Aha ma Aliilani @al@ ma Honolulu, Oahu ola kahi a me ka manawa i @ ia @ @ lohe ana i ua noi la a malaila e hoie @ ai na poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu @ he kumu io ko lakou e @ ole a pi ka hoopuka ana i ka palapala luna hooku.

                Kakauia ma Honolulu, Sept. @, 1891.

                Na ka Aha: 2353-3t          HENRY SMITH, Kakauolelo.

                AHA HOOKOLOKOLO KA APENI APANA Elua o k@ Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KU (k) no Waikapu, Maui, i make kauoha ola. Ma ke Keena.

                Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi @ Kahalaole @k@, keiki na ke kaikuaana o ka mea i make, e hoike ana ua make kauoha ole o Ku (k) no Waikapu. @ ana Waikapu, Maui, i ka la

o @@, a @ noi ana e hooponopono ia ka waiwai a e hooili ia aku maluna o na homelina.

            Ua kauoha ia o ka POAHA, ka la 21 o Sepatemaba M.H. @, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi ia imua o na Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, Maui, a ma @ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e @ ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma Ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

                Kakauia ma Wailuku, Ko Hawaii Pae Aina, Augate 17, M.H. @.

2352-3t               GEO. E. RICHARDSON     @pakanawai KaapUNI Apana Elua.

 

                AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KALULI (k) a me Haa@, no Waikapu, i make kauoha ole. Ma ke Keena.

                Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka o @ Palapala Noi a John Brown, e hoike ana ua make kauoha ole o Kaluli @, no Waikapu, ma Waikapu, i ka la @ 18@@, a e noi ana e hooponopono ia ka waiwai a e hooholo ia i @ hooilina.

            Ua kauoha ia o ka POAHA, ka la 21 o Sepatemaba, M. H. @, @ ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i an noi ia imua o na luankanawai la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, Maui, a me ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na me a pau @ pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Wailuku, Ko Hawaii Pae Aina, Augate 17, 1891.

            2352-3t               GEO. E. RICHARDSON     Lunakanawai Kaapuni Apana Elua .

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KEANAOLE (k), no Kamaole, Maui, i make kauoha ole. Ma ke Keena.

                Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Hua @, he kaikaina no ka mea i make, e hoike ana ua make kauoha ole o Keanaole no Kamaole, , Maui, ma Kamaole, i ka la @ o @ 189@, a e noi ana e hooponopono no ia keia waiwai a e hooku ia na hooilina.

            Ua kauoha ia o ka POAHA, ka la 21 o Sepatemaba, M.H. @, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i na noi la imua o ua Lunakanawai la, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, a ma la manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule maloko o ke KUOKOA, nupepa ma Honolulu.

                Kakauia ma Wailuku, Ko Hawaii Pae Aina, Augate 17, M.H. @.

            2352-3t               GEO. E. RICHARDSON     Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

           

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Elua o ka Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o HANALOA (w), o Hamakualoa i make. Ma ke Keena.

Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike o Kaihue, o ka waiwai o Hanaloa iwi no K@aa@ila, Hamakualoa i make, e noi ana e apono la ua hoolilo he $13.00, a e hoike ana o na mea i loaa mai la a he $60.00, a e noi ana e nana a apono la keia mau mea, a e kauoha ia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona luna i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope hope mai ko lakou noho ana ma i@ @no.

Ua kauoha ia o ka POAKAHI, ka la 28 o Sepatemaba, M. H. @, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo, ma Makawao, oia kahi a me ka manwa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na Papa Hoike i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, in@ he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olelo ia. A o keia kauoha ma ka ole o Hawaii, e pai ia maloko o ke KUOKOA, he nupepa i pai a hoolahe ia mai Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i olelo ia no ka hoolohe ana.

            Kakauia ma Wailuku, Ko Hawaii Pae Aina, Augate 17, M.H. @.

2352-3t               GEO. E. RICHARDSON     Lunakanawai Kaapuni Apana Elua.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki.

            I KULIKE AI ME KA MANA I HOOKOMO ia iloko o kekahi moraki i hanaia e PETERO KAHAULE a me KAAH@ kana wahine o ko @ala Akau, mokupuni o Hawaii, Ia James Ren@on o ia wahi hookahi no, @ Iune 13, 1887, a i hoopaa ia iloko o ke Keena Kakau Kope @ia ka buke 100 a ma na aoao @ a me @, nolaila ke hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau, ke makemake nei ka mea e paa nei i ka moraki e hooku no ka uhaki ia o na olelo @, oia ka hookaa ole ia o ke kumupaa a me ka ukupanee. K@ hoike hou ia aku nei, mahope iho o ka pau ana o ka manawa o na he@@ ekolu mai ka ia aku o keia hoolaha ana e hoolaha ia aku no ka waiwai i pai maloko o na moraki la no ke kuai aku ma ke kudala i ka hora 11 awakea POAKAHI, Sepatemaba 21, 1891, ma Kap@, Koh@ la, i olelo mua ia, mamua @ o ke ahi o ke Keena Loio o H. I. Ho@iel@, o na lilo hana palapala na ka mea nana i kuai mai.

No na mea i koe, e loaa no mai ka Lo@o H. I. Ho@iel@ mai o ka muraki.

JAMES RENTON,

Mea e p@a nei i ka muraki.

@anaia ma Kohala, Augate 22, 1891

O ka waiwai hookomo ia ma ua moraki la, ola ka aina e waiho la ma Honopueo, Kohala i olelo mua ia, aia na mea a pau @oko o ka palapala i hana ia i Novemata 1@@@, a i hoopaa ia maloko o ka buke 78 a me na aoao @ a me @, nona ka @ @ @. He maikai kekuleana.

(2@@@-@)

 

WAAPA LOAA.

KE KA@@HA IA AKU NEI KA ONA O KE @ @pa e @ @ mai iloko o na la @ @ @ @ o Sepatemaba, me ka lawe @ @@ @ malama ana he $11.00 @ ka @ @ @ o keia @ @. O @ @ @ keia @, ua hana @ ia me ka hapa @ @.

@ no me ka @

S. Kaahanui

Kap@ P@            @@@@-@@

 

Leo Kahea.

KE KAUOHA IA AKU NEI NA LALA A pau o ka @ Kula o Kaelepule ma Kailua. @oolaupaka, Oahu, e akoakoa ae ma ko lakou hale halawai mau ma Kaelepule, Kailua, ke make aku i ka hora 12 awakea POAHA, SEPATEMABA @@, 1891. E hele ao me ka @ kauka@.                            E. W. Makawali.

Puuku

Honolulu, Sept. 11, 1891               @3@@-@@

 

Hoolaha Pa Aupuni.

UA HOPE IA I KEIA LA 7 O SEPATEMABA @, he i@o no ia ai i ka wa@a a Kimo Hoae@e @ Hoaeae. No ka uku o ka ai ana o ka lio i ka la@a he $1.00. He @ kane hulupala @ @ @ huelp pokie me ka @ao kuni ma ka uha hope @ ka hema (K L). E loaa no ma ka Aupuni o Waimano Apana o Ewa.

JOHN KUK@AH@

Waimano Sept. 7, 1891                  23@@-@@@

 

Hoolaha a na Lunahooponopono Waiwai.

OIAI UA HOOKOHE IA MAI NA MEA NONA na inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o A. W. Maloho i make, nolaila ka hoike ia aku nei ka lohe i na mea a pau he mau k@ina ko lakou i keia waiwai, e hoike k@ke mai me na hhoia kupono i ka mea nona na inoa malalo iho, maloko mai o eono malama mai ka la aku o keia hoolaha, a i ole e hoole mau loa ia aku no. O ka oe a pau i ae@ mai i ka mea i make, ke kauoha ia aku nei lakou e hookaa k@ke mai.

KALOHELANI MA@OHO.             J.K. FARLEY         K@loa, @, Sept 1, 1891.

Na lunahooponopono Waiwai o A. W. Ma@oho.     2@@@-3t

 

Olelo H@oolaha.

E noho ana ka halawai makahiki o na aina Hui o Hliomanu, Papaa, Moloaa, me Kaapu@a, ma ka @uakini o Anahola ko hiki aku i ka la 24 o Sepatemaba, 1891, hora 10 A.M. Ke kauoha ia aku nei na ona a pau o@a Hui e hele ae ma kahi i hai ia ae la, a e lawe pu ae i ko oukou kuleana maopopo, na paiapala kuai a kauoha paha. A he pono e hele mai oukou a pau ia la.

JAN K. APOLO, Luua Nui.

Papaa, Kauai, Augate 28, 1891.                 2332-2ts.

 

Olelo Hoolaha.

KE HOOLAHA IA AKU NEI I NA MEA A pau, aole au e hookaa ana i na @ila i ai@ ia e Mrs. Rebecca Panee Puuku, me ke kauoha ole i kakau ia mai a@u aku.

J. ALFRED MAGOON, Kahu Malama o Rebecca Panee Puuku

Honolulu, Aug. 21, 1891.              2322-4t

 

Olelo Hoolaha.

MAMULI O KA LILO ANA MAI MA KE kuai o Kuk@aho ma Haena a me Kapunapuna, Kohala, Hawaii, ke pap a hookapu loa aku nei au i na mea holoholona e holo ana maluna o ua aina ia, e hooponopono koke mai me @ no ke kula o la mea.

2@@@-4t           J. WIGHT.

 

Hoolaha Papa.

MAI KEIA LA A MAHOPE AKU NEI KA hookapu loa ia aku nei na aina o H@m#ula, a ina helehewa kekahi kanaka a me wahine paha maluna o ia mau aina, o hookolokolo ia no lakou e like me ke kanawai.

E pepe @ia no ua ilio a pau ke loaa ma kela aina e papa ia nei.

H@M@@LA SHEEP STATION HUI.

Kalaieha, Hawaii, Iune 1, 1891. 2341-3m

 

Olelo Hoolaha !

KE PAPA IA AKU NEI NA MEA A PAU maloko o keia Aupuni, aole e hoale mai ia @ha@. Kalaiki ma ka inoa o ka Hui Hoolimalima o na Keauhou 1&2, a me Kahaluu ma Kona, Hawaii, no ka mea, ua hoopau ia ol@ (C. Kalaiki) ma ka la 9 o Iulai, M. H. 1891, ma kona noho I @ ana, no ka hooponopono ana i na pono, a me na pomaikai, a me ka ohi pu ana i kawauhau o na kanaka.

Nolaila, ke kauoha ia aku nei na La@a a me na Hoaaina i koe aole i hookaa mai i ko lakou kawauhau $2.00) mai Iulai 1 o Dekemaba 31, M.H. 1891, e hookaa koke mai i na Luna Nui o ka Hui i koho pono la i keia wa.

J.W. KELIIKOA, S.K. HALUAPO, S.R. KAOMEA.

Honolulu, Aug. 27, 1891.               Na Luna Nui      2352-@@@

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Aie o J. Kaeo.

Ua hoolilo mai o J. Kaeo o Honaunau, Kona Hema, Hawaii, ia’u i kona mau waiwai a pau, no ka pomaikai o ka poe ana i a@e ai. Nolaila, ke hoi keia aku nei ka loho i na mea a pau he mau @@ina ko lakou i ka waiwai o na J. Kaeo nei, e waiho koke mai i ko lakou mau bila @ hoohiki ia ma ka Hale Leta ma Hookena, mamua ae o ka la 1 Sepatemaba, 1891. O ka poe a pau i aie i ua J.Kaeo nei, ke koi ia aku nei lakou, o hookaa koke mai ia’u me ka haka@a ole. O ka poe a pau e paa ana i kekahi mau waiwai a holoholona paha o J. Kaeo nei, e hoihoi koke mai lakou ia mau waiwai nei, me kuu lima.   Wm.J. WRIGHT,

Luna Hooponopono Ale o J. Kaeo, Honauna, Kona Hema, Hawaii, Iune 17, 1891.    2343-3ms

 

KO BIHOPA MA, BANAKO MALAMA DALA

            E LAWE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou Banako Malama Dala malalo o keia mau kumu:

                Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupanee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mia o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uku panee e helu ia maluna o na dala hakina no na la elua paha o ka mahina.

            Aole uku panee e uku ia i na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka hoomoe ia ana mai.

                He 30 ia mam@a ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i @ana @au dala, e hoike @ mai i ka BANAKO, a e lawe pu ia mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.

                Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo a ka mea nana i hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.

            I ka la mua o Sepatemaba o keia a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na @ a pa@, a o na uku panee i uku @ ia maluna o na pa@ dala a pau e wai@a ana me ka kikoo ole ia, e helu ia ma ke aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, am ma ia wa aku e hui @ ke kumupaa mua.

                O @ puu dala hoomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka aelike @ @.

                K@hama@i ana ka Banako ma @ la a pau o ka he@@@oma, koe na la Sabati a me na la Kulaia.

                BIHOPA MA.     Honolulu, Ian.                                  @@@-@@