Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 44, 31 October 1891 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

4 tii iik.il !<».» ke ola o kn 4 •)«•. iii.u k.i wa in»i iim a < .iu i ahiki i k«*r« kiinaku «n \ .»_ K nik.i Tr"ii-- . i k n»)> i tx'"i>i)taputa i.niiii '.tfik >. !i • k « hui «» k i lii' i »i itn i! iut i 1 uh«. <• Kauk.i M «kilōin* i < . ► ls«» k.«uka l t|> i iii .ina n» k • 'i. u M<mv iln*n<\ :i t« h(K)k*i, i i »• • 1«.»i ii k »na pani. + i.« *•..»).. \v ia inai nei, eia • il,. iii:m liiii ka.i lio lnioliniuli--v. I. *»I<U ti«'i li<M»liin ia lak«»u k • <» k i llui Kaa luHikaln. i j ;i'i iku li«hiiuulia ka nuine k i nt wlliko o ka a|Mina o Koha- • i ll:tui ka Aili hop«* loa o ka ■ ki <n « i k« 11 j»uI«• aku nei i hala. i ><•!• r 1)..j |ii |j o K<*V. 11. 11. • i 1111 k i iuokualii o Nov«'inanl.nl i lu iluna mai o ka •h. . iNk'in.il»! aku «• hoi ih«'Wt ia k«*kalii haole o An- - l.i iiMM i inii.i«»k«- kiun* hao- • <• k t ln'Wa hoow.ilewali' o liioe!i. , i u.i k.»u :iku ka aha i l;a h<»o- -).»• -7 -•». K:»li"l)<> I i k » v% «i o ka !«»«• kuh'aiia •• • k i 11 tii Al.ihao o 4 >ahll i ii < >« i k i l'. ilu.i iho nri, ua I. 11 h īi.iw ii «• kiikiilu i Il<»t<ii i '-• Ku! makiiuh ik« Moiui. !\ <• i. uiak«»u e lohr liewa, iilulai in.ika hou :ii».i U»* i, i\ir.au M i •I h«»h» m i k- n i nllu aw i kipa • . M;iui a iiie llawaii ma ka i t « lua «• N<»\ «•iiiaha ai'iwi. 1 k<- kuinukiini o k»* kopaa ina :»ik« 1 k«* inakaiii ik.i ia kakou . i |. ii > !!••)•♦♦ |o» nia ka M«»noii n•• k t !'«>aon<. i h iln, he !<»o itiiii keiK ia o ka paonu -v ahi. I ka Poalua inua aenei o NoVCn:t' i «• n««lu» «4i k«* kau kiure . . iilll o llawaii ma Waimea. k.i lun.ikar.awai ki« ki«' ke kaliu k i aha, W«* oU» na keakea a me i ku ii. [ \ ti»tie mai mukoii, ua waiho II O !«< | O Hoii. K. A. lUirkhantt i ; i o.'ii • /ilii no ka mokupuni o ī «w iii ii<» k<- I lu i koe o koiu mat Nol tila «'kolu alii «» Hawaii • ii it ,ik u au.i i I aenel. Mi k.i ptj':i kuliikulii inanawn I>> h<ni o it< iuan iwa haliliali letil <i ku«hi. nir Ih' m« i la, o ka la 7 . (i. i .» No\«'ui iha k i ! i «• upu ia <ku nn. e ku nin ai k:i Au«tralia it i I!otx»ltili] ih i, in.i aohe inau k di i :« k«*;ik*'i «♦ ae.

1» ! !»«• i.l ni:&l o Mr. Ci(Hlfrry i l.m l ini mn kn lono l»«»|w I»k<» t «■ h. i iu:ū 'uhi <ii:l i k:t h.'iiK» ni'i iui Ki* :<la o liri n nir K»ir«, •• iHmiiiUi 11* i llonoUiiu iu»i t k« mal.un i «> l;»iui »ri o r- <« fink:ihiki ;M». > < i «■'Uiia »kU kn oihrtii:i li>ta ... k t iiioku }mm W. 11. Pimoiul o . ( I'aalu* nei n» Kapulakiko, hl 7 . iasa k iuo wuiu nupe- ! ' K «n4 i kei t ni'/ku |*»:i ho «akalu U nMmii» av o k i hlki »ua .<ku o ka mokuiihi. «» ka hihm ake kiui* hiolo i no.h<> aī ī k» uei, ohi ka iiihia • tts |Mk«- p*p»bi kaiuik.i o Kainoi hiii i lniukuu U«i i k«< kau i haU, m hoofMi hoo U no ka liowh puhl «Aii i kvis kao. Ui nai kii apa a m« k« lakil • ka aha I kal mia na e lom ri* ki«re iw keiA hllii*, ak« aole kma. Oiii v imi bi ana na kiure f ua mm nal U ki 1010 o kft poe hoopii in e iHHiloli i kmhi e hookolokolo al f a m « U p**U me k« hoopaapHa mmi. o Waiowi, a i ole o Lahaina ■a wahi« hookolokolo U ai.

l'a kuikui puupuu ia ka Hope Pere«»idena o ka Hui Mikanika I)an. McKenzie, e kekahi haole o J. McVeigh ka iuoa, i ka po Po*ono i hala, a i ka Poalua nei, ua hanai kaalapaa in aku e ka Lunakanawai Ho'imahi ua lim» koko U, he 20 Klmo Ailu;tu a me na kolna. I kekahi l.i :iku nei i hal.i, un hoole iho na puah.«na lapan.i he elua haoeri kanahiku kuinamalimapaha ka nui o ka mihiko o Makaweli ma Kauai, a.j|«» e haiia. I* i lawe ia i mua o k*t Lunakanawai, a ua pau i ka hoopat ia ma kn pakahi ilala. Ma ka ("Ho liop*.*, ua li'>i lakou I ka hana. I k i po Puaono nei, ua wae a koli<> ih<> na kumukuU Sah«ti o Kaumakapili ia Mr». H. F. Dilinahama i kaliukula SHlmti no ke MaSabati o ia eknle<tia, ina kalii o kona pokil kiiikunaiH' A. L. Kamika i ako e ia aku M'i e ka iimke. Mau no ka liooinanuo «• ko Kaumnkapili i na a kona kahu mua i hala I ka make.

Ua kau aku ka Lunakanuwai Ki' ki»» ma ku mokuahi Walia o neiuei aku la, no ka holo I Waimea, ll iu ni, v nial inia ai i ke kiure ka* apnui «» Noveinatm aenei e nohoana i k« ia i'oalua ilio. () ka Loio Kuhin t 11 i» Kx. W. A. Whlting a me ka llope Ilamuku hoopii lawehala U. K. Wilder, kai holo aku e malaina ma ka aoao o ko aupuni nia na hihia hewa. O kekahi o na pauaka a ka Aoao Lahui i Ipna ai i ka IS<H), oia no ke kolio ana i ke Kanikela Au*turla E. Muller i alii ahaolelo no Hawaii uei. Ouaaliila nae, ua iulu inai nei i ka h'|K) o Hawall nei a ua tioi loa i (>eremanaia, me ka waiho ole I walii kuieana lepo, wai* wai lewa, uku auhau la hoi mahope ihm, a walii pono hanau la hoi no kaaina nei I kupono ai oia e lilo I alil.

Ua noi ia mai makou o ke Kakauolelo o ka Ahahui Kula Bahati o na inokupuni o Maul, e noho ana ka halawai a ia ahahui ma luaklui o Kaaliuinanu ma Walluku niokupuni o Maui, ke hlki aku i ka hora ltt p. m. o ka Poakahi muao Novemal»a IHUI. Nolaila, ua makemakeia na Laia a pnu o pill ana ia Ahahui, h akonkoa »e ma kahi, a ma ka nmnawa i holkela maluna ae, mo ka luakaukau o na Kahu Kula Sabati, 0 kela ame keia Kula Sahiti, i na hoike pakalii. Ao na holkea |«ui, e ku iio ia me na Kula o ka Ahaliui 1 apono mua ia. He mea liikl anei ke koi lae ioaa niai na poho inai ka mea a mau inea nana i lioohulihuli i ka Moi Kalakaua, no ka pomaikai o Canaila, i hoole ai oia 1 ke kakau iuoa malalo o kekahi kuikahi a piuku paha i lioolala ia o ke kuikahi, e loaa nl ia Hawnii nei ka pomaikai o ka uku kokua a America Huipuia e liaawi ai no ke kopaa? Owai ka ineu hikl e koho ika nui o keia poho, a lieaha ka pomalkal e hiki ai ia ('anaUa a I kona mau agena paha ke lona mai lailu niai, ke liookuku ae me ka iuo nui launa ole I hollikole in ni keia aupuni? Kohala.

Ma ka la 18 o keia mahlna Okatolm, ua hoao iho la kekahi kanaka o Waiplo, o Kamaki kona inoa e ki i ka lio o kekahi kanaka o i:i wahl o Kaholowaa kona Inoa. ma ia hoao ana, ua ku aku la ma ka ai o r k& lio a make loa. A ua hoopii ka mea nona ka lio 1 mun o ka aha, a ua ahewa ia i elima mahlna |>aahao. Ua hoohalahala hou nae I ke kiure. O J. K. Kaunamano ka loio ame IX Wahine. E o'u inau hoa kanaka ili ulaula o llawaii, eao kauako mai kakou, mai hoao hou i ka hana ino, oial aole I pau kamanao a Kawa a ine ke pai ai. J. H. P. Kealohi, Make Walohla. Ua kipa mai la ka Anela o ka make a |alli aku la i ka uhane o Mlm Kalamau Nakuaau ma ka hora 5,30 a. m. o ka la 8 Ort M. 11. 1991 ma Lalewai Koolauloa. r* hanau ia oia ma HonolUlu ma ka la 4 o Aperil 1876. Ua hoopalau ia oia me kekahi kaneae mare 1« luua ina ka pule mua o keia malama, ua lo«a e ola i ka mai flva; no elua pule a oi ka moe ana i keia mai, » wawahi ia iho la kona hale lewa. Na ko Akua no i haawl mal a nana no i laweaku, e hoomaikal ia na kahikolu. Ua waiho oia ma kela aoao he mau makua na kupuna ame na hoa'loha he lehulehu e hoomanao mau aku no kana mau hana. Moaee Nakuaau.

Ua hoolah* ia mailoko mai o ka papa pai "Elele" f ka Poakoia nei, he wahi apana pepa eha aoao ma ka olelo Knelani, a on» maoao o loko, e nuku a e hoino loa ana i ka poe paeli a hooulu waiwai o ka aina nei, i haku ia roe ka man.m lili; a mai oi aka ka pono ioa i hoohanohano ia ae ka poe palauak 10, waha kakani * ale oo c puhi ai i ka makani, hoolehalehe kii f aea haukae, a i ike i ka men pono e hana ai aole nae hana Iki, aka ma ka palolo o ka waha ka makemake kuhikuhi wale no, aole nae lawela- * we e hooko. Ma ka la 22 o Ok*tefea i hala, ua poi ia mai e ka nalu kekahi Pukiki nona ka inoa Maouei, ma ka pali aa o Ookala, Hllo, Hawaii, a ua lawe ia aku la a lumilumi ia iloko oke kai a make loa. £ hana ana ka luna nui a me na kanaka hana i ka hui ilalo o ka pali i kela wa a ua ku mai la kekahi nalu nui. l'a kauoha ia na mea a pau e p«a, aka ua hukia la aku o Manuel mai ke kaula aku e poa ana a liio pu. Mamuli oke kupinai ans mai o ekolu ' mau nalu mahope o ka nalu mua • nana i kaili aku ia Manuel, ī hiki' ole ai ke hoopakele aku i ke kaoaku hoopilikia.

Ma Hauhaukoi, Honolulu nei, i ka la 22 aku la o Okatoba nei, ua hanau mai In na Bera, wahine a Kapena Ilobata P. Waipa o ka Puali Makai kumau o Honolulu nei, he kaikamahlne nohenohea i ku i ka makuahine, a o ka 8 o ka laua mau kainaki e ola nei, oia he 5 kelkikane ii he 3 kaiknmahine, hookahi wale no a laua i lawe opio e ia aku, ao ka helu elwa no hoi ia. Oka loihi o ko laua noho mare ana, he 1.3 wale no mau makahiki, aka he keu aku nae o ka hoolue keiki liui wale. He 30 wale no ka nui o na makahiki o ka makuahine i kela wa, a he opiopio no hol ka inakuakane. Owai ona paa mare opiopio e like me keia ka hoohuu nui mai i ka lahul. Puhili ka poe eaa mai e heihei me laua nei ma ka hoolaupai lahui.