Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXX, Number 48, 28 November 1891 — Page 4

Page PDF (1.63 MB)

This text was transcribed by:  Olga Woo
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Kupepa Kuokoa

            ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Mahahiki . $200

No Kooo Mahima .100

            Kuiko ka Maia

 

@@@@@KALA I KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 H. M. WHITNEY, Luna Nui,

I U. KAWAINUI, Luna Hoopono

            pono

POAONO, - - NOVEMABA 28, 1891.

 

KULA SABATI.

 @ @ O Iesu @ ala mai ai.

@

 

I KA @ @ @ @ @ @ @ kakahi

@ @ @ no, hele m@ la o

@ @ @ ka halekupapao, a ike

@ @ @ lako i La@@@le mai ka hale@ @ @

  @ @ @ aka la ia a Liki 10 Simona @ @ @ na kekahi haumana a Iesu i @ @ @

la ia laoa. I a lawe aku la@ @ @ @ ka halekupapau aka. @ @ @ i kahi i a@@@@ ai lakou ia

 

            @ @ aku la o Petero a @ue kela @ @ @ @ ma ka halekupapao.

  @ @ @ @ a maila aka la ua @ Petero, a hiki @ i ka @

  @ @ @ @ i ka lele olona e @

  @ o Simona Petero e @, a komo iho la iloko @ opao @ ako la i ka lole olooa @

  @ i @, kona poo. @ @ ka lole oloua, aka. @

  @ ua haumana la. @ ka halekupapao, a @.

  @ @ @ aole lakou i hoo@ @ @ @ hemolele, e pono ke @ ke mai.

  @ ka @ haumana i ko @.

  @ @ @ Maria ma ka halekupapao @. A i kona awe @ ka halekupapau.

  @ @ @ na anela elua i kahi @ @ keokeo e noho ana, ma ke @ @ @ @ ka wawae kekahi, ma @ @ ke kino o Iesu.

  @ la lau i ia ia, E ka wahine, no ke @ o @ Laku la oia ia lana. @ @ ako lakou i kuu Haku.

@ @ kahi i waiho ai lakou ia ia. @ @ olelo ana ia mau mea, huli @ @ @ aka la ia Iesu e ku ana, @ o Iesu ia.

  @ @ Iesu ia ia. E ka wahine, no @ @ e uwe @? ia wai la oe e imi @ M@ iho @. o ka moa ia nana i @ i aku la ia ia. E ka hako, @ aku oe ia ia. e hai mai oe ia u i @ @ iho @ oe ia ia, @ @ no ia e lawe @.

  @ @ @ Iesu ia ia. E Maria. Hahu @ @ ku ia ia. E Rabo@, oia keia olelo @ ke @.

  @ @ @ @ o Iesu ia ia. Maa hoopa mai @ @ ka mea, @ au i p@i aku i ko’u Mak@ aka, e helo oe i kolu poo hoahauau, e @ lakou. E pu ana i ko’u Makua, a @ @ @ Maku@ a i ko’u Akua, a i ko @ @@G@.

 @ Hele @ la o Maria Magedalene, a @ @ na haumana, ua ike ia i ka @ @ eia i keia mau mea @.

 

            PAI KU OULA.

            Botu. S: 21 O Iesu ka i male oiaia hoi, ua ila mai oia.

           

            OI HO HOAKAKA.

 

  Ua kanu ia o Iesu ma ke ahiahi Poalima, Aperila 7. Ua moe ola ma ka hale kupapau i na po elua, a nia ke kakahiaka nui, oia ka la Salati Karistiano, ua ala hou mai ola mai ka make mai.

  Ua ana ka poe ludaio i ko lakou mau la, mai ka napoo ana a ka la a hiki i ka napoo hou ana. Nolaila he ekolu la o ko Iesu moe ana ma ka hale kapapau ma ka lakou helu la. eia hoi ka Poalima Poaono a me ka la Sabati, aole nae he ekolu la piha. Ua kiu na koa Roma i ka hale kupapau. Nui ke kaumaha o na haumana no keia mau hora hoolahi. Ua kanu e o Iosepa a me Nik@lemo i ke kino kupapau me ka wikiwiki. Nolaila ua manao ua wahine e malama pono me na mea ala a pela’ku. Ma ka wanaao ko lakou hele ana iwaho, me ka manao ole i ke ano paa o ka puka o ka hale kupapau.

 1. Maria – a me na wahine e ae. Mat. 28: 1-15, Mareko 16L 1-11, Luka. 24: 1-12. Mua – oia no ko kakou la pule, ko kakou Sabati.

 2. Holo – Me ka nana ole ana iloko o ka hale kupapau. Lawe – aole oia i manao i kona ula ana. Hale kupapau-aole he lua, aka nae he ana mu ka aoao o kekahi ahua. Ua olokaa ia he pohaku nui ma ka puka, a paa ia me he kepau, i mea e kono ole ai kekahi mea kalohe.

 @. Iole – aole he lole ahu, aka he lole olona, he mea opeopo no ke kino kupapai mamuli o na hana maa mau. 8. Manaoia – Oia hoi ka Iesu olelo mua e pili ana ikona ola hoa aou. Luka 23: 15 Palapala – Hal. 16:10. Oih. 2: 25-31. 11. Maria – i kona wa i  hoi hoa mai ai i ka hale kupapau mai ke kulamakauhale mai. Ola no ka mea mea i ike ai ia Iesu. 13. Male – no ka mea, aole ia he iliua no

 

ka poe @

maoli a @

17 Hoopa @ ua makemake pah@ @ do me ka hopu ana @ wae mamuli o ke @ papa loa o Iesu i @ me ia i ka wa la, no @ ua oi aku ka pomaikai o ka, pu ana me ia ma ka lani.

            HE MAU NIELE.

  1. Ka hale kupapau kahakaha pp. 1-10. Ehia mau la a Iesu i moe ai ma ka hale kupapau? I ka ia hea o ka pale a me ka mahina hea kona ala hou  I ka hora hea o ka la hea o Maria i hele aku ai i ka hale kupapau? Owai ka poe i hele pu ai, Mar. 16:1. Luka 23:10? Owai ka mea nana i lawe aku ka pohaku nu, Mat. 29”2? Ia wai i holo aku ai o Maria? Heaha ka hana a keia mau haumana elua? Owai kai eo ma ka holoana? Owai ka mua i komo ai iloko o ka hale kupapau? Ua hele aku anei na haumana e ae i ike ai i keia hana kupanaha, Mareko 16:11? No keaha la lakou i manaole ole ai i ka lono maikai, p. 9? Owai ka mea i manaoia p. 8? Pehea i maopopo ai ko Iesu make loa ana, Ioane 19: 31-34? Heaha na hana i kiai ia ai ke kino kupapau, Mat. 27: 62-66? Pehea i aia hou ai o Iesu? Heaha na hana mana i pili I keia hana kupapau, Mat. 28:2? Heaha ko Iesu kino i kona wa i aia hou ai, Ioane 20:27? Heaha ke ano o ko kakou mau kino i ko kakou wa e ala hou ai, I Kor. 15: 50-52?

  II. Ka hoike a na anela, pp.11 13. Owai ka mea i kupaa ai i ka halekupapau? Heaha kona ano hana? Owai ka mea i ike? Heaha ko olelo a na anela ia Maria? Heaha ka olelo pane a Maria? Owai ka mea mamuli o kona manao i lawe aku ai iaia? No keaha la keia lawe ana’ku? Ua manao auei oia ua kanu hou ia o Iesu ma kahi e? Ua nana anei o Maria I na lole a me ka hainaka me ka manaoio e like me ka Ioane? No keaha la aole ikeia na anela i ka wa mamua? No keaha la kona kapa ana ia Iesu “kuu haku”? Heaha keia mau anela elua? Mai hea mai?

  III. Ko Mesia ala hou ai, pp.14 18. Heaha ko Maria ano hana, p.14? Owai ka mea i ike maka ia? No keaha ia kona hoomaopopo ole ana o Iesu no ia? Heaha ia mau ninau? Owai ia mauli o kona manao kuhihewa? Heaha ko Maria haina ika Iesu mau ninau? Heaha ka Iesu olelo pane? Heaha ka Maria olelo kahea? Heaha ke kuinu no ko Iesu olelo papu, mai hoopa? Heaha ka mea a Iesu ikauooha ai? Ua hoowahawaha anei o Iesu i kana mau haumana? Heb. 2:11. Ua hooko anei o Maria i ka Iesu kauoha? Ua manaolo anei na haumana i ka hana maikai? Pehea i maopopo ai no keia ala hou ana o Iesu no ke keiki a ke Akua, ka Haku e ola? I Ker 15:13-17 Roma 1:34? Heaha ka manaoio pili i ko kakou alahou ana? I Kor 15:35-54. Pil. 3:20,21. Ua hoohalikeia keia alahou ana me ke ola hou hea? Rom. 6:4-8.

            HE MAU MANAO PILI.

  1. Aia mahea ke Akua Hoola?

  2. I ka wa e make ai, e pau loa ana anei na kanaka i ka make?

  3. Heaha ke ano o ke kino hou.

  4. Ua like a like anei ko Iesu ano pili i ke Akua me ko kakou?

  5. Ua loaa anei ia kakou kekahi kumu hooiaio e ola mau loa kakou, koe nae ko Iesu aia hou ana?

            NU HOU KUWAHO

 

WAHI HOAHU LANAHU NO AME-

            RIKA MA KILI

 

  Wasinekona, Nov. 7 – Aole he mea e hoopuiwa ia ai o na manao ina e lohe ia ae ana e hono ana o kuhina Blaine e kuai a lilo mai kekahi mokupuni ma ka Pakipika Hema i wahi hoahu lanahu, e maalahi ai ka loaa ana mai Kili ae, a i ole mai kekahi wahi paha ma ka hema o Amarika Hema.

  Maloko o kekahi palepala i loaa ae i ke keena Oibana aupuni, o ka makemake I manao ia e loaa mai he wahi mokupuni a ia maloko o ke kai kuono o Panama, a i ole o kekahi wahi i kupono i waena konu o Amerika akau a me Amerika Hema. O kela wahi mokupuni i kapala o Tobaga, e waiho la ma ke kai kuono o Panama ua hiki loa ke loaa nokahi kumukuai uuku loa, me he la he ole. Ua olelo ia o kona awa ku-moku kekahi o n awa maikai loa iloko o ka moana Pakipika a o ke kai o ke kuono e hoopuni’la he wahi kupono loa no ka hoohuli ana o na aumoku kaua. O na ona o ua wahi mokupuni’la he poe Amerika e no ho ana ma Kolumehia, a he poe kuleana lakou iloko o ka oihana kalepa o ka Pakipika, a ua ae loa lakou e hoolilo mai no keia aupuni no kahi kumukuai uuku loa, oiai he kumu kela e maluhia ai

 

o ka @ @ @ kalepa mamuli o

@

@

  O kekahi mau mokupuni e nana wale ia nei. oia hoi na paemoku o galapago, aia ma ka aekai o Ekuadae.

  No Ekuadae kela mau mokupuni, a ua manao ia mamuli o ke kulana hune o kela aupuni ua hiki no iaia ke ae mai e hoolilo ia kekahi o ia mau mokupuni no ke kumukuai haahaa. I na e lilo mai ana kekahi o keia mau mokupuni no Amerika Huipuia, alaila e loaa ana i na sumoku-kaua o keia aupuni he wahi hoahu ianahu he 300 mile wale no mai ka aoao komohana ae o Amerika hema, a he ekolu a eha wale no la holo malaila ae a kekahi o na Rubupalika o Amerika Hema.

  Mamuli o keia kue me Kili, ua akaka loa i na poo o ka oihana kaua he mea pono loa e loaa ona kahua hoahu lanahua no keia aupuni ma ia wahi. Ua hoike pinepine ia ae he mea paakiki loa ka loaa ana ia Amerika ona mokupuni ma ka hema o ka Pakipika i wahi hoahu lanahu, aka mamuli nae o ka hoaiai ana ae nei o ka palapala i Mr. Blaine, ua maopopo lea he loaa o ka kekahi mau mokupuni kupono loa ma ia wahi no kahi kumu lilo uuku loa.

 

UA HAALELE AKU KA AOAO HUI.

 

 Ladana, Nov. 11. – Ua loaa mai he lono ma keia auina la mai Kapalakiko mai e hoike ana ua makaukau na Kili o ka aoao (“Junta”) hui e haawi pio aku imua o ka mana looko hou o ke aupuni i hoala ia e ka ahaolelo. Ma ka halawai i malama ia ma keia la e ka ahaolelo u haiolelo aku la ka aoao hui (Junta) imua o ia aha ma ke ano mau. Ma keia mea ua haawi ia mai na kumuhana i maa mau no ka hookele ia ana o ke aupuni iloko o ka wa i kaawale ai na mana hookele maoli o ke aupuni e wehe wehe moakaka mai ike kulana o na hana iloko o keia wa ano, a e olelo ana, elike me ko ka ahaolelo kakau ana e auamo i na koikoi ala ila, ua ae ka aoao hui e waiho aku i ka mana a lakou i lawelawe ai iloko o kela aha. O ka manao nui o ka aoao hui (Junta) e noi ikaika ana i ka ahaolelo e hoomaopoopo koke, a e hana koke ia hoi na mea ie hiki ai ke hoaia hou ae i ka oihana kaua aina a me moana. Ua hoala ia ka aha Sanete mamuli o ke koho la ana o Genoa WaedoGilva i Peresidena, a ma ke kulana hoi o na Hope, ua koho ia na luna oihana: Senva Barroe Luea, Senva Silva ame Luca a i hui pu ia mai me Adimarala Jorge Montt, ka Peresidena hou i koho ia no ka Rebupalika a o lakou no hoi na kanaka o ka aoao hui e –kaulana nui nei o loko o ka ahaolelo. O Adimarala Montt ka mea i koho ia iloko o na la pokole i kaa hope ae nei e ka poe liberala kekahi aoao kalaiaupuni maloko o ke aupuni o Kili ma ke ano oia ka lakou moho holo balota no ka noho Peresidena, a, ma ia wae ia ana ua aneane like no ka mana me he la ua koho maoli ia, a ua hoomana ia e lawelawe i nahana a ka mana hooko kiekie o ke koho balota nui a e no ho ana ia hai na ma keia mau la pokole e nee mai nei, a oia ka manawa e hookohu pono loa ia ai o Adimara Montt i Peresidena.

 

KOHO IA O JORGE MONTT I PERE-

            SIDENA NO KILI.

 

  Wasinekona, Nov. 7. – Ma keia po, ua loaa mai la he lono telegapa ia Pedro Montt, ko Kili Kuhina noho maanei mai Santiago mai, he lono e hoike ana i ka mea a ka ahaolelo hou o Kili i apono ai penei: Na Senate Libarala he 21; Na Lunamakaainana he 56. Na Senate o ka aoao aupuni kahiko, he 5, na Lunamakaainana he 38; o ka oi o ka ao. ao libarala ma ke koho like ana, he 48 balota. Ua hoike ne no hoi ua lono ‘la, ua lilo i ka aoao aupuni kahiko na Luna hookele aupuni, a o ka ahaolelo hoi i ka aoao Libarala. Ma keia la, ua akoakoa ae na poe koho ma Santiago a ua hoike akea ae lakou ua koho lakou ia kapena Jorge Montt i Peresidena no Kili. Ua ae aku ia oia ia koho ia ana no ka oihana, a ua haawi aku la oia i kona hooia no ka pono o ke aupuni kumukanawai o keia mua aku.

 

            E HOLO ANA NO EUROPA.

 

  Wasinekona, Nov. 5. – O Senor Claudio Vienna ka mea i koho ia i pani ma ko Balamaeeda wahi mamua iki iho o ka pau ana wai nei o ko laila kaua kuloko, eia oia he olulo paehewa, mai laila mai, a ke noho nei ma keia aina a ma keia auina ia ua haalele iho oia ikeia kulanakauhale no New York, i ukali ia e kana mau keiki. E holo ana lakou a pau ma keia Poaono ae no Europa.

 

PAIPAI O ENELANI I NA HOOPI-

            LIKIA.

 

  Wasinekona, Nov. 11. - - Nui ke kahaha ia o ka hana a kekahi mau nupepa o Enelani mamuli o kahoolaha ana ikekahi mau mea ano hupo e pilo ana no ke aupuni a me ka cihana kaua moana o America nei. a me kekahi mau olelo kikoola e pili ana ia kuhina Egan a me Kapena Sehley no ke kumuhana e haana ia nei mawaena o keia aupuni a ke Kili. Aole loa kekahimea o nei nei i manao io iki aku i kela mau olelo, a ua manao ia e ka mana aupuni o America nei o ke ake nui o kela mau nupepa enelani o ka hoeueu ae a hoomahuahua ae i na manao awahua akuee o na makaainana o Kili i ko America mau makaainana.

 

KAHI A BERAZILA E KU NEI.

 

  Wasinekona, Novemaba 10 – Ua loaa mai he palapala ia Kuhina sir Julian Pauneefote o Beretania mai kekahi Adimara Beritania mai e ku’la ma ke awa hoolulu ma Berazila. E hoike mai ana ua hamama ka noho ana iloke o ke kupilikia o ke kaua kuloko.

  Ladana, Novemaba 11 – Ano no @a loaa mai la kekahi lono mai Perna@bueo e hoike mai ana ua oi loa ae ke kulana pioo ma Berazila. Aole paha he mea e kanalua ia ai o ke kumu o keia kulana o Berazila ua ulu mai no kela mamuli o na hoohana ana o ka mana o ke Peresidena mua i pau iho nei o ua Ribupalika’la . Ke awiw@la o Ilamuku Deodora Da Fonseca ma kahi e hiki ai ke loaa na lako mea kaua no ka hoala ana ae i ke kulana o ka poe ake hookahuli.

  Ma ka lono i nehinei e hoike ana aia na manao kuee iloko o ka naau o kela a me keia mea o Berazila holoakoa ua maopopo lea i na makaainana o ka aoao Rubupalika ko Ilamuku Da Fonseca hoao ana ma keia hana hope mai nei ua a-e loa ae oia maluna o ka mana i loaa iaia ma ke kumukanawai mamuli o o ka ikaika loa o na manao kue ia Da fonseca. Ma ka la inehinei ua hoike ia ae he mea ono loa e kukala ia ke kuokoa ma Rio Grandedo Sul.

  E hana koke ia ana kekahi hana e pani ai, ina he mea hiki, i ole ai, e haule pio ka Ribupalika – Ua hahai aku la ka apana o Grano Para ma ke alahele i hana ia ma Nehinis e ka apana o Rio Grande do Sul oiai ma keia la ua kukala ia kona kukoa-O Grano Para kekahi o na mahele ano waiwai loa o loko o borazila. Ma kekahi palapala mai Santiago mai i ka nupepap manawa e hoike ana he mea paakiki loa ka loaa ana ia lakou na mea hou mai o Berazila mamuli o ke akeakea ana a ka aoao kue, koe wale no aia a he mau lono e kakoo ana i ko lakou aoao. Ua hooiaio ia mai ua holo aku la ka Luna nui o ka Banako “Ladana me Rio Janeiro Beraziliana” ma kahi o ke kanikela o Beretania i maluhia ai kona ola mai na hana hoomainoino ana a ka poe luna aupuni mamuli o kona hooemi ana iho i ka waiwai io o na dala.

  Ua hoolaha ae o Peresidena Fonseca e kau ia ka hoopai maluna o ka poe e kue mai ana i kona manao hooponopono. He mahele wale no o na puali koa ikokua aku ia Fonseca. Ua kue ae o Adimarala Mul, he hea ikaika o ka aoao Ribupalika no ka hoololi ana i ke kulana o ke aupuni e ku nei ano. Ua hoohoka ia na manao a papu no ka hoala ana ae i na halawai. Ua hoike ia ae ke manao nei o Peresidena Fonseca e hoemi iho i ka heluna o na Elele i ka 180.

  Ua emi iho ka waiwai io o na dala ma Berazila.

 

            AOHE MAKEMAKE I KA OIHANA

                        KAUA.

 

  Ladana, Nov 7 -  He wahi hoopaapaa ka’i ulu ae mawaena o ke keiki alii Keoki (Prince George) ame kona luaui makuakane, keikialii o Wale. (Prince of Wale) Ua makemake ka makuakane i kana keiki e hoomau aku i hookahi makahiki i koe ma ke kulana he kokua alii kiekie no kekahi moku kaua hao, aku ua hoole nae ke keiki me kona huna ole iho i kona manao hoowahawaha i ke kulana oihana kaua. O kona ake nui e lilo i Kiaaina Panalaau. Ua hooikaika ke Duke o Edineboro e ao aku i kana keiki hanauna aole e kiola wale i ka hana.

            HAULE KA MOHO PANELA I KA

                        AOAO AILIKI.

 

  Cork, Nov. 7 – Ua kohoia o Martin Flavin, ka moho a ka aoao Ailiki i Lunamakaainana noloko o ka ahaolelo no k ā apana o Cork ma ke kulana i hooahakahaka ia mamuli o ka make ana o Charles Stewart Parnell, a ua loaa iaia na balota he 1,572 ka oi imua o ko John E. Redmond ka moho a ka aoao Panela. He heluna kanaka nui ke ku pihoihoi aku ana mawaho o kahi keho, oiai ka wa e helu ia ana

 

na balota, a he hana nui ka na makai i ka hoomalu a@a i ka maluhia.

  Ua hele aku o John E. Redmond ka moho i haule o ka aoao Panela mahope iho o ka hoike ia ana mai o ka hopena o ke koho balota ma kekahi halawai, a malaila ua hoike aku la oia, oiai ua hoole ka hapanui o na poe koho o ke kulanakauhale o Cork, aole lakou e kakoo iaia ma kona ano he moho, aka ua manao paa nae oia e hoomau ana no oia i ka hakilo ana, i kumu e hoike aku ai i na makaainana o Orelani ua kupea ia ka pono a me ka oiaio, e ka aoao Panela. Ua haiolelo ae la no hoi o William Redmond e hoole ana i na akeakea a na kahuna pule ma ka wa koho balota, a ua hoike mai la oia i haule ka moho a ka aoao Panela mamuli o na hana a na kahuna pule Katolika.

 

            KUHINA WAIWAI O KE AUPUNI

                        EMPERA O GEREMANIA.

 

  Berelina, Nov. 11. – Ua hoike ae la ke Bila Haawina o ke aupuni Emepera o 1892, i ka huina o na lilo no na makahiki elua e nee mai nei, a ua oi aku hoi i ko ke kau i hala ma kahi o 110,000,000 maka (marks) a he 65,000,000 oia heluna i hoouna okoa ia ma ke ano hemau lilo maa mau ole. O na mea i loaa mai ua hiki aku i ke 25,000,000 (marks) ma-ka ka oi ae i ko ke kau i hala, ke manao ia nei e hana ia ana he bila hoomana aie no 156, 000,000 maka no ka oihana kaua, kaua moana ama ka oihana alakoa mahu, a mawaho ae oia, he aie hou ae kekahi no ka panai hou ana aku no ka mokpuni o Heligolana.

 

O KA HANOHANO KA MEA E MA-

            ALAI AI KA HOOLAWA ANA I KA

                        MAKEMAKE.

 

            Madarida, Sepania Nov. 6. – Mamua koke iho nei, ua aa aku la o Adimarala De Beranger Kuhina Aumokukaua i kahi Lunahooponopono nupepa o keia kulanakauhale e hakaka lua laua. Ua hana ia keia hana weliweli ma keia la, a he eha kipoka ana me na pupanapana i ki ia e laua pakahi i kekahi me kekahi, aka aole mea o laua i poino a eha la hoi, he ole loa no, Nolaila, ua hoike ae la ko laua mau hope ua hoolawa ia ko laua mau hanohano, a hoopau koke ia ka hakaka ana. Mahope koke iho o kela hakaka ana ua hoike koke ae la o Beranger, ua waiho aku oia i ka noho kuhina ana no na aumoku.

 

            Ka Kauka J. Mott Smith Misiona i

                        Amerika Huipaia.

 

  Wasinetona, Nov. 5. – Ma keia la ua hoea mai la o kauka Kamika (Dr. Smith) ko Hawaii Kuhina waiwai ma Wasinetona nei i ukali pu ia kana huakai e C. R. Bihopa o Honolulu, a he hoa no ka ahakuhina mamua, a i keia wa ano, oia ka Peresidena o ka Papa Hoonaauao. Ma keia kakahiaka ua hele aku la o kauka Kamika e ike ia kuhina Blaine.

  O ke ano nui o kana huakai no ka hooponopono ana i kekahi mau kin’aun’au iloko o ke kuikahi kalepa panailike mawaena o keia aupuni a me Hawaii, oiai mamuli o keia kanawai auhau Dute hou o Amerika Huipuia nei, na hoopoino loa ia ke kulana o kela kuikahi no ko Hawaii mau pomaikai. Oiai malalo o kaie kanawai hou e haawi ana i ka pomaikai laula i na poe  hana ko-paa, ka pomaikai hoi a na poe hana kopaa o Hawaii e ai ana mamua, mamua li o ke komoana o ka lakou kopaa i iloko o Amerika nei me ka auhau ole ia, ka mea i aeia e ua kuikahi la. O ka hoomoe ana i laina uwea telegarapa mawaena o Amerika Huipuia nei a me Honolulu kekahi mea a Kauka Kamika e kamailio aku ai imua o Kuhina Blaine. Ua olelo ae oia, ua makaukau o Hawaii e haawi i kekahi uku kokoa i kekahi hui e lawe ana i kela hana o ka hoomoe ana i uwea olelo moana mawaena o na aupuni elua. He mau makahiki i hala ae nei ko Kauka Kumika kaawale ana mai Honolulu mai, a ano wale iho nei no kona hoi ana aku nei ilaila mamua iki iho o kona hoouna ia ana mai i Amerika nei. Ma kona hoea hou ana aku ilaila, ua ike aku la oia ua ulu ae a nui ka makemake ia o ka hoohui ana ike aupuni Hawaii malalo o Amerika. Ua manao oia, o ke kumu nui o kela makemake no ka pomaikai o na oihana kalepa, aole hoi no na hana pili kalai aupuni. Mamuli o ke ano o kana kamailio ana, me he la aohe ona hopohopo e hokai mai ana na mana o enelani i ke aupuni mokupuni.

 

  O ka nui o na haumana o ke Kula Kahunapule o ka Pakipika Akau i keia wa, he umikumamalus, a ua makaukau lakou no na hana hoolimalima ke kii ia aku, maloko o na hora kula ole.

 

Hoolaha Humau.

 

PAPA! PAPA!

 

AIA MA KAHI O

 

Lewers & Cooke

 

(LUI MA).

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

 

E LOAA NO NA

 

PAPA NOUAKAI

 

O kela a me keia ano,

 

Na Pani Puka, na Puka Aniani,

 

na Olepelepe, na Pou, na O’a.

 

na Papa Hele, na Papu Ku.

 

me na Papa Moe he nui loa.

 

NA PILI HALE O NA ANO A PAU

 

A me na

 

WAI  HOOHINUHINU  NANI

 

O na ano a pau loa.

 

Na balaki o na Ano he Nui Wale

 

  Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau kei mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

 

 

 

Uku Haahaa Loa,

 

  E like me ka mea e holo ana mam@ o Laua a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

 

Ka Waiwai o ka Hilinai

 

Saseparila Ayer

 

  AYER, Laau Saseparila kai kaulana i hilinai nuiia no ka loomaemae koko ma na wahi a pau o ka honua, he aneane 40 makahiki i hala ae nei, a ua lawelawe nui ia hoi iwaena o na oihana lapaau O keia.

 

  LAAU SASAPARILA, no loko ae ia o ke aa Sasaparila Honedura maoli; ua loaa ka mana hoomaemae ma o ka hui puia ana me kekahi mau aa laau e ae, a me kekahi mau mea no loko o ka honua a me ka hao.

  HE koko inoino a nawaliwali a nei kou? Ua awili pu anei me na ano mai ikaika? A ua hui pu anei me na wai awaawa hoopehu. Na Keia

  LAAU e hoomaemae la mau mea ino a pau a maikai. O na kauka lapaau a pau o Amerika i ike i ke ano o ka Ayer Sasaparila ua olelo lakou, aole he mea maikai e ae no ka hoomaemae koko ana mai na mai i awili puia, aku o keia wale no. No ka

  HOOMAEMAE ana i ke koko, a me ka hookahua pono ana i na mea a papu ma kekahi mau ano mai i ikesia, o ka Ayer Sasa parila wale no ka laau nana e hoomaemae me ka hakalia ole mamua

ae o kekahi ano laau e ae. O ke

  KOKO ino hakuhaku a nawaliwali hoi kona holopono ana ma ke kino, e hoomaemae ia ana a e hooikaika pu ia no hoi ma o ka ai ana i keia Laau Sasaparila a Ayer. He maalahi a he

  MAIKAI loa hoi keia Laau, aole no ka hoomaemae wale ana no i ke koko, aka, no ka hookaawale pu ana kekahi i na ma’i, hoomomona hou ana i ke koko ino, a me ka hooikaika pu i kona holo pono ana ma na aa. He lehulehu wale na hooia ana mai na wahi a pau o ke ao nei i hoohana mai i keia laau mamua o kahi mau laau e ae

  A HILINAIIA no ka ikaika kupono o ke ola kino, ma ka maemae ana o ke koko, hoomake pu ia na ma’i, a pela aku. He nui ma laau hoomaemae koko i hoolaha wahahee wale ia malalo o na inoa he lehulehu, aka, o na hilinai a me na hooia wale no a ke ao holookoa, maluna o ka

 

Ayer Laau Sasaparila,

 

I  HOOMAKAUKAUIA  E

 

Kauka J. C. Ayer & Co., Lowell Mass.

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

2331-1y.

 

Hoolaha Humau

 

KAKELA ME KUK@

 

KA – HALEKUAI – NU@

 

O NA

 

NA LAKO KAMANA@

 

  E IAA na Fabiolo, Koi Hole, Hamale

            Koi nui a me lulu, Kila, W@

            Rula, Apapa, Kai o na ano @

            Kala Kaa, Hao Hoopaa @

 

  Pohako Hoana, Kepa, Lei Iho, Kau@

            H@, Pahi, Upa, Fabran@wi, Kela, @

            Kope hula, Palapala, Pepa K@

            KAlA, LAuA HAo, A@, Kee@ A@

 

Kaula Opu.

 

PALAU

 

O @ @ @ @ @

 

Oo, o, Kopala, Pe, Kapakua, Hao Kepe

 Ho, a pela aku, Koa Hipi, Laa H@

  Kaulah@ Bipi, Uw@a Pa,

 Uwea Keleawe, HAO PILI P@ @

Kaa Palala, Ipu Hao, Ipu @ PA PAL

 

Makau me Aho Lawai@

 

H@, Papa Holoi, Kopa Ala,

Kaula Kuaina, Ho’ohai, E@ W@

Hula Pena, Kopahal@, a p@

Pena Wali, Kuu nui a me lulu

ano a pau, me ka Pepa Kuhik@

Pena Kookeo, Aila Pena, A@

Hoomaloo, V@

Vamki Mo@

 

Pena Hoomaloo@

 

A ME ANIANI H@

 

Aila Maho, Aila Makou, Aila H@

Aila Kaa, L@ka Kamaa, @

Kukaepele, K@ Pau@a @

@okok@ @ @ ke @ @ @ @

 

NA PAKEKE PO@

 

O KF

 

ANO HOU LOA@

 

Na Mea Piula!

 

MIKINI HUMUHUMU

 

MIINI A WILCOX ME GIBBS,

 

Na Mikini a Remington.

 

  He @ai loa na mea hao me ua @ e ae o na ano a pau, aole hiki ke hai @ @ aku, hewa i ka wai ua maka ke ike.

 

LAAU LAPAAU KAULANA LOA A

 

DR. JAYNE

 

            Laau Hoomaeu ae Koko

            Laau Hoopao Naio,

            Laau Kono, Penikila,

            Huaele, Paakai,

            Laau Hoopaa H@.

 

Na – Laau – Hamo.

 

A PELA AKU, A PELA AKU

 

KAKELA & KUKE.

 

@44-tf