Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXI, Number 43, 22 October 1892 — AHAOLELO O 1892 [ARTICLE]

AHAOLELO O 1892

La llana 109, Oct. 17, 1892. Iloomaka ka hale e like im- ka inau ine ka Hope Peresidena Hon. J. Kauhane ma ka noho. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua waiho mai o Lunamukaainana J. H. Waipuilani i keia olelo hooholo hiiinai 010 I ka Aha Kuhina, penei: OiAr, o keia Aha Kuliina e nolio nei i keia manawa, aole lakou i hoike mai ī kekalū mau kumuhana, aole hoi i ka manao e lawe mai i kekahi kumuhana e pili ana i ke dala e wehoia ai ka aina mai kona kulana kupilikil ae no ke dala ole; a

Oīai, he mea kupono loa e pili ana i ka holomua o ka ainu, ma na oihana kalepa e loaa ai na launa kuikahl ana me Amerika Huipuia i oi ae ka pono mamua o na mea i loaa i keia wa, a mamuli o ia kumu e loaa ai i ko kakou mau waiwai kalepa he makeke i hoohaiki ole ia meiaaupuni; a Oiai, o ka Aha Kuhina e noho uei, aole ia i hoike mai i kekahi kumuhana o ia ano, a o ke poo o ka Aha Kuhina i keia wa, ua hoike ae oia i na kue inaopopo i ka Luna nul oia aina ma keia aupuni, a o ke ano o na hana o na alakai aupuni e ku nei ina keia hope iho nei, a pela no i keia manawa, he kue ia Amerika Huipuia, a no ia mea ua lilo i mea akaka ole e hiki ana ke hoololi ia ko kakou launa kuikahi ana ma ke ano e hoopomaikai ia ai o Hawaii e keia Aha Kuhina; u Oiai, aole i hoike mai ka Aha Kuhina i ko lakou manao e hoao ana lakou e hoopau i kekahi mau ino e ku a e kaulana nei iloko o ka Oihana Makai a ma na ano e ae, aole lakou i hoike ae i ka makaukau kupono e alakai i ka lahui me ka maalahi, a puka mailoko mai o na pilikia e hoopuni nei, nolaila; e

llooAoloia, ma keia ke hoike aku nei ka Ahaolelo i kona hilinai ole i ka Ah» Kuhina e noho nei. Kakoo mai o Waipuilani i kana olelo hooholo me ka haioielo loihi e wehewehe ana i na kumu o kona lawe ana mai i keia olelo hooholo. Oiai he olelo hooholo no o keia ano mamua a ua koho kue aku oia, no ka mea, he hou loa ka Aha Kuhina, a ua makemake oia e haawi ia he manawa no lakou e hono ai ma ka hana, a pela aku a nui.

Noi o Kapahu e hoopanee i ka< olelo liooholo a m;t ka Poaha e noouoo ai, Kokua o Kauhi ma ka noonoo no i keiu la. Olelo o Nawahi, lie mea ole iaia ka noonoo o ka olelo hooholo i keia la a i ka Poaha paha, aka ina he makemake na kuhina e hoopanee, ae aku ia lakou. Ina ua makaukau e hele aku ka Hale imua. Wehewehe mai o Kamauoha i na kumu o kona hoowahawaha i keia Aha Kuhina. ua like me na kumu i hoakakaia e ka Luna o Kona, a pela aku, a pela aku. Hoakaka mai ke Alii Hoapili i na kumu o kona hoowahawaha i ka Aha Kuhina, oia ka popopoilokoo ka oihana makai a me na kumuhana ole a keia Aha Kuhina i waiho mai ai, a pela aku. Oieio o R. W. Wilikokl, e pono e

hooiiolo ia keii olelo hooholo i keia aainala, oial ua maopopo aohe • iakoa maa kamahana i lawe mai ai a pela no ka oihana makai, aohe mea i haoaia, a pela aku. Manao o Nawahi, aa hoao i4 Ukoa a aa ike ia ko lakou mama. 3la ke ooi a Nawahi, ua hooooaha ka Hale a halawai hou ika hora 1:30 aawina ia. HALAWAI AUWISA LA. Akoakoa hoa ka haie i ka bora 1:35. Haioieio ioihi mai ke Alii Kakioa oo ke kalai I ka Aha Kahina | malaio o na kama iehalehu, a pela aku. Kakoo mai o Pipikaoe i ke kipaku i ka Aha Kahioa. Ku mai ke Alii Paa a aaa i ka Aha Kahioa me na haaoleio he lehuleha.

I Kamaiiio pokole mai ke Kahina | o ko na Aina E no ka mea e pili ana i ko ka Aha Kuhina iauna j oluolu ole me ke Kuhina Amerika. Kokua mai o Kaunamano i ka I aua no 1 keia Aha Kuhina, a noi ! mai e hoomaha ka Haie a noho hou i ka hora 7. Haule. Xoi o White, e hoomaha ka Hale a noho hou i kahora 7:30. Olelo o Akepoka, aoie e hoomaha. Noi oR. W. Wilikoki, e ninaa ano ia. Pane ke Kuhina Waiwai, he hana pono oie keia o ka lele e ana mai nei o ka ninaa ano. Ku mai o Kamika a noi mai e hoihoi hou aku i ka nlnau ano. Pane ke Alii Baldwin, he pono e haawi aku i manawa no na kuhina e pane ai. Pane o R. W. Wllikoki, ae no au e haawi ia i manawa no na kahina e pane ai. Haawi mai ka Loio Kuhina i ka mahalo i ka Luna o Waiaiua. Haiolelo loihi mai o White e pale ana i ka hewa ole o na Kuhina a me ka Ilamuku. Ku inai o Buki maialo o na rula e hoonoho i ka Luna o Lahaina, no ka mea, ua oi ioa mamua o ka manawa i ae ia.

Rula ka Peresidena, aole e hoohaiki ia ka inanawa e kauaailio ai. Pane o' Buki, hookahi wale no haiolelo i oi aku i keia la mamua o ka hapalua hora, a ua haawi aku nei kakou i na kuhina i manawa e pale ai, aka, aole nae lakou i lawe ia pomaikai. Noi o Kamauoha e haawi hou aku i manawa ika Luna o Lahaina. Ua hoole ia. Pane ke Alil Marsden t ua maa keia hoa i ke kamailio a po ka ia. Ua ae no au e haawi hou aku iaia i hapalua hora, aka, o ka haawi palena ole aku, aole loa. Nolaila, ke noi nei au e haawi hou aku ī hapalua hora nona e kamailio ai. Aeia. ' Noi o White e hoomaha ka Hale a hora 7:30 ahiahi. Hoololi mai kekahi i ka hora 7; ao ka kekahi hoi, i ka hora 10 kakahiaka Poalua. Pane mai ke Kuhina Waiwai, ua makaukau ka Aha Kuhina e noho no i keia po, a e hoomaha ka Hale a halawai hou i ka hora 7 o keia ahiahi. Holo.

HALAWAI PO. Akoakoa hou ka Hale i ka hora 7:03 minute. Hoomau o White i kona manawa kamailio i haawi ia ai a llu wale. Ku mai o H. W. Wilikoki a olelo, aole ona makemake e paniku i ka Luna o Lahaina, aka, ua hala aku nei kona manawa. Ua makemake ka Hale e lohe ina kuhina. Ua hoihoi hou mai oia i kana ninau ano mamua, i loaa ai i ke Kuhina Waiwai he mnnawa e pane ai, aka, me he mea la, aole ona makemake e kamailio. Ku mai ke Kuhina Waiwai a haiolelo loihi e pale ana no lakou a hiki i kahi o na holo palapala ana mawaena o ke Kuhina Amerika a me ka Aha Kuhina, me ke nol pu mai e ae aku ka Hale e heluheluia, aka ua hoole aku ka Hale, a pela wale aku.

Kokua mai o Kapahu ma ka hoopaa i na Kuhina. Pane ka Loio Kuhina ma ka aoao e pale ana ia iakou, e kauhihi ana i na hoahaaina ia o na hoa he hewa, na dala nalowale honua he lehulehu ike au Hoomaemae, e nuku mai ana i kekahi mau hoa Hawaii, a he loihi waie aku. Pane ke Alii Kakina i na hoahewa a ka Loio Kuhina no na dala he $900,000 i nalowale, ma ka hoakaka pololei ana mai l ke kanawai a me na hana i hooliloia ai a hiki i ka ike ana o ka Loio Kohina oa hewa ia ma na huahelu. Pane oolea o Kamauoha i na oielo akaLoio Kuhina e pIU ana i ka heieona hoa ika ahaaina he hana hew&ia. Heaha ia kana e oieio mai ai no ka ahaaina ma Waikiki i haawiiaai. Pehea la kela man paina awakea e haawi ia ana ma ka Hotele Hawaii. Eae mai ana anei ka Loio Knhina he mau ahaalna hoohnlihuli ia ina o lima. Oke komn 0 ka huli o na hoa» oia ka hoowaha--1 waha i ka hana a na knhina.

pAne o WaipaiUn!, o na olelo k&uhihi wale a ka I/>io Kuhlni, ua īmwe kekahi mau hoa inm klpe, he hoinoino ia i keia Hale. Ua P®* mua keia olelo hoohoio i kt poi© i hala, a haawi U i ka mea unahi, aoie e like me kana e oielo nei io©* hioel ka hana U ana ma ka ahaaina iuau. Nolaila ke noi nei sq, c ka* kau iina ie me oa hooie. \imn hoopanee ioa i ka oieio hoohoio a hooie U. Poe ae e hoopanee ioa: —Hopkin% Poa, Pete«on, Wiiliams, Maile, Hind, Cornweil, Dreier, Paa, Koahoa, Kaonamano, Kapahu, White, Kanealii me Edmonds —15. Poe hoole Ika hoopanee:—Ena, j CummJns, Kauhane, J. M. Horner, i Hoapill, Harsdeo, Yoang, Baidwin, | W. Y. Horner, Walbridge, Andersoo, Thurston, G. N. Wilcox, Kanoa, WUder, EipLkane, Ashford, Aki, Kaohi, R. W. Wlicox, Bo»h, Nawahi, A. Horner, Kamauoha, Waipuilani, Nahinu, Kaluna, losepa, Aklna, Smlth me A. S. Wilcox—3l.

Hoa i hiki ole mai: C. O. Berger. Nlnau ia ka hooholo ioa ia a hoio e like me ka nui maluna ae he 31. Noi ia e hapai hou ka noonoo a hoole ia. Hoopanee ka Hale i ka hora 10:18 0 ka po. La Hana 110, Oct. 18, 1892. Hoomaka na hana e like me ka mau. Hoike mai ka Peresidena, ua oiuolu i ke Alii ka Moiwahine ke kakauinoa ana i kekahl mau bila, a na ke Kakauolelo i heluhelu mni ma na poo, penei: Blla 93, no na hana a na Kuhina a me na luna aupuni no ke kuai ana 1 na lako no ke aupuni. Bila 112, e plli ana i na alanui. Bila 142, e papa ai i ka hookomo ana mai i na mongoose.

Bila 167, e pili ana I na pailata a me na uku pailata. Noi o Smith, e koho ia i Komite o eha lala, e hele aku e hoike i ka Moiwahine ua hooholo ia he oielo hooholo hilinai ole i na Kuhina, a e koho ia na Alii Baldwin, Cummins, Hoapili a me Kanoa ma ia komite. Oiai o ke Kuhina Macfarlane wale no ke noho kaulei mai ana i ka Haie ia wa, ua ku mai oia e olelo, ua hoihoi aku na kuhina i ko lakou mau hookohu ī ka Moiwahine, a ua aua mai oia e paa i ko iakou mau kuiana a loaa ko lakou mau pani. (Pau no keia mau olelo o ka mio aku la no ia nalowale). Hoololi mai o Ashford i ke noi mua ma ke noi ana mai e kakau poepoe ia ka olelo hillnai ole i ka Aha Kuhina a na ka Peresidena e lawe aku imua o ka Moiwahine.

Hoihoi hou o Smith i kana noi a kokua i ke noi a Ashford. Mahope o ka hoopaapaa uuku ana, ua hooholo ia ke nol. Noi ke Alii J. M. Horner e ae mai e hookuu iaia e hoomaha. Ae ia. Hoopanee ka hale.

La Hana 111, Oct. 19, 1892. Halawai ka Hale e like me ka mau. Hoike mai ka Peresidena, ua loaa ole iaia ka manawa e hooko ai i kana hana inehlnei, oiai ua hala ka Moiwahine i kuaaina, aka i keia kakahiaka ua hali aku oia i ke kope i kakau poepoe ia o ka olelo hilinai ole i na Kuhina i keia kakahiaka i ka Moiwahine. Hoopanee ka hale. La Hana 112, Oct. 12, 1892. Hoomaka na hana e like me ka mau. No ka loaa ole o ka Aha Kuhina, ua noi ia e hoopanee, aka ua hooleia. Noi ia mai e hoopanee a ka Poakahi. Aeia. Hoopanee ka Hale.