Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 5, 4 February 1893 — Page 4

Page PDF (1.79 MB)

This text was transcribed by:  Kerri
This work is dedicated to:  no na kupuna

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ko Hawaii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki.  .  .  .  $2.00

No Eono Mahina.  .  .  .  1,00

Kuike ka Rula.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui,

J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.

 

POAONO,  -  FEBERUARI  4,  1893.

 

KULA SABATI.

 

            Feberuari 19.  Ka uhau hou ana i ka pa.  Nehemia 1:9-21.

AKA, pule aku la makou i ko makou Akua, a hoonoho iho la i poe iaia e kiai aku ia lakou i ka p@a me ke ao, ma@ua mai o ko lakou alo.

            10  A i mai la o Iuda, u i pau ae la ka ikaika o ka poe nana e a@o, a ua nui ka opala, a aole e hiki ia makou ke @hau i ka pa.

            11  A olelo ae la ko makou poe enemi, aole e ike lakou, aole hoi e nana mai, a hiki makou iwaena konu o lakou, a luku aku ia lakou a hooki ae i ka hana.

            12  A i ka wa i hiki mai ae ka poe o ka Iuda e noho ana ma kahi kokoke i olakou la, he umi ka lakou olelo ana mai ia makou, M@luna auanei o oukou, mai na wahi mai a pau a oukou e hoi mai ai ia makou.

            13  A hoonoho iho la au ma na wahi haahaa iho ma ke kua o ka pa, a ma na wahi kiekie e ae no hoi, hoonoho iho au i ka poe kanaka ma ko lakou mau ohana me ka lakou mau pahikaua, a me ka lakoo man ihe, a me ka lakou mau kakaka.

            14  A nana au a ku ae, a olelo aku la i na kaukaualii, a me na luna, a me ke koena o ka poe kanaka, Mai makau oukou imua o lakou; e hoomanao oukou imua o ka Haku nui hooweliweli, a e kana oukou no ko oukou mau hoahanau, a me ka oukou mau keikikaue, a me ka oukou kaikamahine, a me ka oukou mau wahine, a me ko oukou mau hale.

            15  A lohe ko oukou mau enemi, ua ikea ia e makou, a ua hookahuli ke Akua i ko lakou manao, alaila hoi ae la makou a pau ma ka pa, o keia kanaka keia kanaka ma kana hana iho.

            16  A mai ia la mai, hana iho la ka hapalua o ka'u poe kauwa ma ka hana, a paa iho la kekahi hapalua o lakou i na ihe, a me na palekaua, a me ua kakaka, a me na puali koa; a o na luna, ma ke kua lakou o ko ka hale a pau o Iuda.

            17  O ka poe e uhau ana i ka pa, a o ka poe e amo ana, a me ka poe e hoouka ana, hana iho la kela mea keia mea me kekahi lima ona ma ka hana, a me kekahi lima hoi paa iho la ia i ko mea kaua.

            18  No ka mea, ua kaei ia lakou ma ko lakou mau puhaka, kela kanaka keia kanaka me kana pahikaua, a uhau iho la.  A o ka mea nana i puhi ka pu, ma ko'u aoao ia.

            19  A i aku la au i na kaukaualii, a me na luna, a me ke koena o ka poe kanaka, Ua nui no ka hana, a ua palahalaha aku la, a na kaawale kakou ma ka pa, a u amamao aku kakou kekahi me kekahi.

            20  Mai kahi a oudou e lohe ai i ke kani o ka pu, malaila oukou e akoakoa mai ai io makou la: o ko oukou Akua, oia ka mea nana o kana mamuli o kakou.

            21  A hana iho la makou i ka hana; a o ka hapalua o lakou, paa iho la lakou i na ihe, mai ka wanaao a kau mai la na hoku.

 

            Manao nui.  E pono ke kiai mau me ka hoolana ana i na manao haipule.

            Pauku Gula.  Nehemia 4:9.  Pale aku la makou i ko makou Akua, a hoonoho iho la i poe nana e kiai aku ia lakou.

HE OELLO HOAKAKA.

            I kekahi wa kupono, oiai ua hoomau o Nehemia i kana pule haahaa ana aku i ke Akua, ua noi aku oia i ka Moi Peresia e kokua oia i ka  uhau hou ana i ka pa o Ierusalema.  He wa kupono la no ua hana la.  Ia manawa he panalaau o Aigupita no ke aupuni o Peresia.  Aka nae, ma ka lima o ka makahiki o ka Moi Asetasaseta, ua kini ko Aigupita.  Aole i hoopau ia keia kipi ana no na makahiki eono.  O Ierusalema, he pa=kaua ikaika loa.  Ina paha ua uhau hou ia ka pa a pili paa i ke aupuni Peresia, alaila, ua lilo o Ierusalema i mea e hooweliweli ai i ko Aigupita, nolaila, ua wiwo ole o Nehemia ma ke noi ana i ka Moi, a makaukau ka Moi e ae aku i kona manao.  O ka mea kupanaha, oia no ko Nehemia aloha lahui a me kona pili paa ana ia Iehova, oiai ua hapai oia a hooholo i kona manao me ka naauao.

            Ua hoonoho o Aratasaseta ia Nehemia i kiaaina no Iudea, a kauoha i na lahui noho pili e kokua iaia.  Ua hele aku o Nehemia i Ierusalema, he mau mile tausani mai Babulona aku.  Ua hookohuia oia he kiaaina 1 Aperila, M. H. 4@2.  Pau na mahina eha, ua hiki aku la oia i Ierusalema ma Iulai.  A pau na la ekolu, ua makaikai oia i ke kulana-kauhale i ka po konane.  Alaila, ua puunaue aku oia i na haawina hana iloko o na papa okoa he 44.  Ua nui ka eleu o ka lehulehu, na kukulu lakou i kekahi papa ma ka apana i pili ai i ko lakou wahi i noho ai; ua hooholoia ka hana mamuil o na ohana.  Ua kokua pu na kiaaina, ua hana ia aku ke koena o ka pa kahiko, ua nani nae na mea kue.  Aia ko Samaria me ko lakou manao lili a me na olelo hoonenehene, aia na olelo wahahee a me ka imihala o kekahi poe Iudaio, aia no hoi na kumakaia o kekahi mau makaainana. Ma keia haawina Baibala no keia Sabati, ua hoike ia ko Nehemia ano lanakila.  Pau na la hana he 52, ua hooko ia ka hana, a paa hou ka pa me na puka komo, Sept. 25, Nehemia 6.15.

            9.  Pule kiai.  O ka pule me ka hana ole, he olelo hoomeamea wale no.  O ke kiai me ka pule he hana noonoo ole ia.  10.  Iuda, oia no ka poe Iudaio palaka i hoonaukiuki ai ia Nehemia.

            Amo--he hana lima keia, aole no lakou he mau mekini maa mau i keia mau la hou.  Opala--oi aku ka hana mamua o ka lawe ana aku i na opala, mamua o ke kukulu ana i na mea hou.  11.  Enemi--me ka manao e hoopau hikilele i ka hana a na Iudaio.  12.  Iuda--oia no na Iudaio kanalua e noho ana maloko o na enemi, a makau wale no hoi i na olelo kaean a me ka hoowaha o ka poe kue.  14.  Hoku--o Iehova no ke Akua Mana Loa, nana i hoopakele ai i ka Iseraela ma na hana hooweliweli.  16.  Kauwa--na koa kiai kino kekahi.  Ua hana lima kela mea keia mea, ka poe kiekie a me ka poe haahaa.  18.  Puhi--pela no i keia wa, i mea e hoailona aku ai i ke ano o ke kauoha ma ke ano o ka puhi ana o ka pu.  Uhau--na kanaka hamo puna, aole na kanaka lawelawe no lakou.

HE  MAU  NIELE.

            I.  Ka pule ana me ke kiai ana; 9-12.  Heaha ka olelo manaka a na Iudaio?  Ua hana anei lakou mamuli o na kauoha, a i ole paha, mamuli o ko lakou manao makemake?  Heaha na olelo hooweliweli wale a ka poe kue?  Heaha ka olelo ao a na kiaaina?  Pehea e hiki ai ia Nehemia ke pale aku i keia mau mea?  Pehea i lanakila ai oia mamuli o kana pule?  Heaha kana ano hana?  Hea na papa okoa ekolu o na mea kue?  Heaha ka mea kue oi aku ke ano paakiki, ka paio ana o na enemi, na olelo hooweliweli o na makemake?

            II.  Ka paulele ana me ke kiai ana, 13. 15.  Pehea ko Nehemia pale ana aku i kona mau enemi?  Pehea kona hooikaika ana i kona mau makamaka?  Owai ka poe a lakou i kokua ai?  Owai ka mea kokua ia lakou?  Ua hiki anei i na enemi a me na makamaka ke hoopau i ko Nehemia paulele ana aku ia Iehova?  Oiai, ua paulele mau o Nehemia i ke Akua Mana Loa, heaha kana hana?  Heaha ka hana a na enemi i ka wa i hoka ai ko lakou mau manao hooweliweli?

            III.  Ka hana ana me ke kiai ana, 16-21.  Pehea i hooponopono ai o Nehemia i na hana?  Pehea i hana ai na mea uhau?  Heaha kekahi hana e ae i pule aku ai i na enemi?  Heaha ke kumu o ke ku mau ana ma ka aoao o Nehemia, ka mea nana i puhi ka pu?  Heaha ka olelo paipai i ka poe paahana?  Heaha ka mea kiai iloko o kela a me keia aoao?  Ina i noho kaawale ko ke Akua poe paahana ma keia pae moku, pehea e hiki ai ia lakou ke kokua kekahi i kekahi?  I ka wa kaua wale no e pono ai kakou e kokua pu?  Ma ko kukulu ana i ko kakou kulana maikai, heaha na olelo ao ma ka Baibala, Epeso 4:16-29; 1 Korineto 14:26; 2 Korineto 12:19?  Heaha kekahi mau kumu no ka kakou pule mau ana?  E kupono anei ko kakou paio ana aku?  Heaha ke kulanakauhale o ke Akua, owai na mea kukulu, heaha ko kakou hana ma keia kukulu ana?  Heaha na kumu no ko kakou eleu, wiwo ole, hooikaika ma keia hana maikai?  Heaha ka hopena no keia hana?

MANAO  PILI

            1.  Hiki anei i kekahi mea manaoio ke pii iluna i ka pomaikai lani me ka paio ole ana?

            2.  Nohea mai ko kakou mau mea kaua?

            3.  Hiki anei i ka poe manaoio ke lanakila ke ole ka hooponopono ana i na hana?

            4.  E pono anei manaka ma ka hana a ka Haku?

            5.  E pono anei ko noho huikau me ko ke Akua mau enemi?

 

E haawi ia na Hanohano i ka Poe no Lakou ka Hanohano.

 

            Mawaona o na hana kipe hilahila ole a me na hana kumakaia uana i hailona iho i na la hope o ke kau Ahaolelo i pau aku la, ua kupaa iho he eha mau hawaii maoli e like me ka pohaku, mai na hoowalewale mai o na ano a pau, me ka hookikina ia mai ma o ka lili ili waihooluu la, ka hahana o na manao o ko Honolulu poe a me ka hooikaika kino a ke alilai moku.  Oiai hoi kekahi poe o lakou e hoi ana, ua luuluu i na makana o ka hoino ia, a o lakou nei hoi e hoi la me ka ilihune o na pakeke, aka ua waiwai nae iloko o ka hanohano.

            He mea pono o loaa i keia poe wiwo ole a hoopono eha ko ka lahui haawi akea ana aku i na mahalo mamua o ka mea i loaa ia lakou.  O ko lakou mau inoa, oia o Hon. J. Kauhane, ke Alii o Kau, Hon. Jas. H. Waipuilani, Lunamakaainana o na Kona, Hon. J. K. Iosepa, Lunamakaainana o Hana a me Hon. A. Kauhi, Lunamakaainana o Ewa a me Waianae.

            Aole he hoa o kekahi Ahaolelo Hawaii e hiki ke hoike mai i kekahi moolelo hanohano a lauwili ole e like me ko ka Hon. J. Kauhane.

            Iaia a me kona mau hoa make ekolu e kupono ai kela mau huaolelo a Milton i kahakaha ai:

            "Ua loaa na poe kupaa,

            Iwaena o na poe luli wale, o lakou

                        wale no,

            Iwaena o na epa kinikini, ua

                        onipaa,

            Oni ole, maliu ole, pioo ole,

            Aohe helu a alakai e kono ia lakou,

            E naue ae mai ka oiaio i ko lakou

                        kupaa."

                                                            CIVIS.

 

HE  MOOLELO  HAWAII.

 

MOKUNA  II.

KE  KUMU  MUA  O  KO  HAWAII  NEI  KANAKA.

            Mai ia wa mai, lilo o Lonoikawai a me na alii i ka hana hewa, alaiia ulu ae la ka manao ia Paao e kii ia Pili i Kahiki, he moopuna oia na Lonoikawai, o Laau ko Pili makuakane, ka Lonoikawai keiki.  Ua holo aku o Laau i Kahiki a noho me ko laila wahine a loaa mai o Pili.  E loaa no keia ma ka papa kuauhau o Ulu ke hoopuka ia aku.

            I kona hiki ana mai, ua apo aloha na alii a me na kanaka iaia, he alii oluolu oia.  O kaualoanui ka inoa o ka waa o Pili ma i holo mai ai, aole nae i maopopo loa ke ano o ka hana ia ana o ua waa la.

            Ua oleloia, i ko Pili holo ana mai ua hele pu mai na ia elua me ia. oia ka Opelu a me ke Aku; a i ka wa e makani mai ai ka moana, a kupikipikio ke kai, alaila haluku mai la ke Aku a hoolili mai la ka Opelu, a malie iho la ka ino a laiku iho la ka moana.  Pela iho la ke ano o ko Pili ma holo ana mai, a ua kapu loa ia mau ia i ka wa kahiko.

            A mahope iho o ko Pili nohoalii ana, ua hoi loa aku o Paao me Makuakaumana a me ka poe e ae i Kahiki.  Na Paao i hoomaka i ka lawelawe ana i ka oihana "Ka-pu-o" a me ka "Puloulou" a i hoololi hoi i ke kukulu ana i ka heiau.

            No Kaulu-a-Kalana o Oahu:

            O kekahi keia o na kanaka kaulana loa ma ka holo moana ana i hiki mai i Hawaii nei, nana i hehi ku i na huku ale o keia moana Pakipika me Lauhau Kapawa kona kilo hoku.  No Kahiki mai oia, a ua oleloia, ua pau na wahi o keia moana laula i ke kaahele mau ia e ia.  Ma ka hoku no ka hahai ana a pae i ka aina ana i makemake ai.

            E like paha me ko na Magoi hookele ana i ko lakou mau waakaulua he umi ihu ma kela kula loa o Suria a kaihalulu ana i ke awa lai o Betelehema Iuda.

No Moikeha:

            O Olopana kona kaikaina.  E nana i ke kuauhau o Nanaulu.  O Luukia ka Olopana wahine, i Waipio ma Hamakua, Hawaii ko lakou wahi i noho ai; a mahope mai, ua haalele lakou ia Waipio, a holo aku i Kahiki a pae ma Raiatea, a noho malaila alii.

            Ua lawe pu aku o Moikeha ia Laa he keiki alii opio, i keiki hanai na ua Moikeha la.  A hala wale na la he nui, ulu ae la he wahi kuee mawaena o ko lakou noho ana, a manao ae la o Moikeha e hoi mai i ke one oiwi.

            Hoi io mai la oia me kekahi poe e iho a lehulehu wale, malalo o na alakai ana a Kamahualele kona kilo hoku, a pae lakou ma Wailua i Kauai, aole nae i hoi mai o Laa kana hanai me ia, a o Puna ke alii o Kauai ia manawa.

            He mau la ka lakou noho ana ma Kauai a mahope iho, kukakuka pu iho la na kuhikuhi puuone, o Puna ko Kauai aliiaimoku a me Kamahualele ko Moikeha kilo hoku, e noi aku ia Moikeha no Hinaaulua kana kaikamahine i wahine na Moikeha, a ua pono ia i ko Puna manao, a ua hono eleeleu io iho la laua.

            A make o Puna, lilo ae la o Moikeha i alii no Kauai, a he lehulehu wale na keiki iloaa mai na laua.

E @ila hou aku ana.

 

            Ua ku mai ka moku pea nui Eclipse i ka Poakahi nei mai Nanaimo mai, me ka piha lauahu.  O kona hohonu iloko o ke kai, he 25 kapuai.  Ua komo mai oia i ka nuku o ke awa me ka maalahi, aka aohe ona uwapo kupono e pili mai ai.  E hookokoke ia mai ana paha oia ma ka uwapo makai o ke alanui Papu, aole nae ka pili loa mai, alaila hoao e lu mai ka lanahu a mama ae pili loa mai. 

 

He Lunamakaainana i Hoohanohanoia.

 

            Mai ka aina "Ua Lanihaahaa" mai o Hana i loheia mai ai, ua hoohanohanoia mai ka Lunamakaainana Iosepa e kona mau makaainana, ma ke ano he mahalo i kana mau hana iloko o ka Hale Ahaolelo i pau.  Penei na olelo:

            "He paina nui ka ka Lunakanawai, Hope Makai Nui a me ke kumukula olelo Beritania o Hana nei i haawi ai no ka hanohano o ka Lunamakaainana Iosepa i ka Poaha nei.  Ohuohu i na mea a pau."  Eia hou keia:

            He ahaaina nui ka na haole e haawi ana i ka la apopo (Ianuari 28).  Ke lole ia mai nei ka pipi, aia na kanaka i ke kuahiwi i ka ako wehi o ka uka wao.  Ke liuliu ikaika mai nei na haole no keia hana, a he haiolelo ke haawiia ana e ka Lunamakaainana maloko o ka luakini o Wananalua, e huai mai i na hana a pau a ka Ahaolelo hoehaa o ka 1892, ka Ahaolelo nana i anai ae @ ko Hawaii nei noho aupuni moi mai ka papalina ae o ka honua a me ka ohana o na lahui.

 

NA  LETA

 

            [Aole o makou makemake e lawe i ke koiko o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]

 

Ahea Kaakaa na Maka o Kakou?

 

            JOS. ULUMAIALII KAWAINUI Esq Lunahooponopono o ke KUOKOA Puka La a me Puka Pule:

            He mea e ka uluhua o ka naau i ka lohe mau ana i na kamailio waiwai ole a kekahi poe hupo, a haiki o ka noonoo e hapai memeue mau ana ma na kihi alanui no ko lakou minamina i ke ko ole ana o ke kukala kumukanawai a ka Moiwahine.  Eia no kekahi poe ke hoomau nei i na manao kuhihewa, a ke uwe haalo'ulo'u nei mamuli o kela mau puahiohio i puhi wahahee ia e kekahi poe maalea o ke kau holo balota i hala mua aku nei.  Ua ike no kela poe lunamakaainana, ka poe hoi o ka aoao e kakoo ana i kela mea, he mea hiki oie kela ke hana ia, aka, ua hoopunipuni aku no nae lakou ia na makaainana koho balota, he mea hiki wale no ka ia.  Ua maopopo no ia lakou aole e hiki keia kumukanawai ke hookahuli ia, oiai aole kekahi pauku maloko o ke Kumukanawai e olelo ana. "Ua hiki no ke hoololi pau loa ia a i ole ke hoopau ia keia kumukanawai e ka Ahaolelo," nolaila o ka mea hiki wale no i ua poe wahaolelo la ke hana, oia hoi, e hooikaika mua lakou e pakui i kekahi pauku o ia ano iloko o ke kumukanawai, a ina e holo ia mea, alaila waiwai iki la hoi ka lakou olelo ana aku pela.  Nolaila he mea makehewa wale no ko lakou olelo ana mai pela, a he mea waiwai ole hoi i na makaainana Hawaii ke kuko wale ana aku no i ka mea hiki ole ke hooko ia e ka Ahaolelo.

            O ka lawe ana ae o ka Moiwahine a hoao e hooko i kela nonoi a kela poe hapauea o ka Hui Kalaiaina, ua kue loa oia i kana mea i hoopaa ai imua o ke Akua Mana Loa.  Nolaila he kue kumukanawai maoli ka hewa o ka Moiwahine, a no ia mea ua pololei a ua paewaewa ole kona kapae ia ana mai ka noho Moi ae o Hawaii nei.

            Malia paha o i mai kekahi poe, aole no hoi he pololei ka na haole i hana ai iloko o Iune 1887.

            Ke pane aku nei au, ua pololei.  Oiai aia wale no ma ka ikaika e hiki ai ke hoohuli kaokoa ia kekahi kumukanawai, a o ka mea i lanakila, oia ka mea i pono.  Ina i hana ka Moiwahine pela a lanakila hoi oia maluna o kona poe makaainana, alaila, aole he mea nana e i aku ua hewa oia.

            E nana ae hoi i ka hoohuli kumukanawai a Kamehameha V iloko o o 1864.  Ua nui kona paio ana me kekahi mahele o kona makaainana, aka, o ka hopena nae, ua lanakila oia a ua hookoia hoi kana kumukanawai.

            E nana hoi kakou ia Amerika Huipuia, ua hoao kekahi mahele o kona poe makaainana e hana i kekahi mea kue i ko lakou kumukanawai, me ka manao e hookaawale lakou ia lakou iho ma ke ano he mana aupuni okoa, aka, ua kue mai ia nae kekahi mahele o ia lahui a heaha la ka hopena?  Eia; he hakoko weliweli loa no na makahiki eha.  Nui ke koko i hookahe ia, a he lehulehu wale hoi o na ola i mollia no ka pono o kela a me keia aoao, a o ka hopena ua hookoia ko ka aoao i lauakila.  Mamuli o keia mau wehewehe pokole, ke iana nei ko'u manao e hookaakaa ia ana ko oukou mau maka e ka poe kuhihewa.

            Me ka mahalo i kou ahonui e Mr. Lunahooponopono.

                                    KANAKA HAWAII.

            Honolulu, Jan. 30, 1893.

 

He Leo Kahea a me ka Uwalo Ana.

 

            Oia kekahi o na poo manao i hoolaha ia ma ka nupepa hawaii Holomuao o ka Poaono Ianuari 28 M. H. 1893.  E kahea ana ia manao i ka poe haiola a me ka poe haipule mai Hawaii a hiki i Kauai.  O na hoomana a pau, e pelu na kuli ilalo a e nonoi aku i ka oluolu a me ka lokomaikai o na mana Lani, e haawi mai i na kokua no ka Lahui Hawaii, ke kuokoa o ke aupuni a me ka mana o ka nohoalii, me ka welo ana o ka hae Hawaii ma kona kapakai, ia hanauna aku ia hanauna aku.  Malalo o keia manao kahea, o ke kakauolelo o na komite haipule.

            Ua manao au he manao maikai keia, e pule na haipule i ke Akua no ka pono kuokoa o Hawaii nei a me kona nohoalii, aka hoi, mamua o ko'u hooko ana i keia leo kahea he mea pono ia'u e hoike aku i ko'u manao ma ke akea, e pili ana i keia kumu hana ano nui.

            Akahi.--He olaio anei, ua manaoio o J. Alapai kakauolelo o na komite haipule, ma ka pule i ke Akua e hoihoi ia mai ai ke kuokoa a me ka nohoalii o Hawaii nei.

            Alua.--E hoolohe mai anei ke Akua i ka kakou pule ke malama kakou i ka unihi pili, na puolo hoomanama a me na uhane hoonohonoho akua, i keia au malamalama o ka naauao?

            Me keia mau ninau elua, ua makemake au e kukulu i ko'u manao e pili ana i keia kumuhana pule.

            Akahi.--O ka pule, oia kekahi o na kauoha nui a Iesu i kana poe haumana, e pule me ka manaoio, oiai oia ma ka honua nei e ao ana ia lakou.  Ua hooikaika mau aku o Iesu ia lakou, e pule mau, e pule hooki ole, a e pule me ka manaoio, no ka mea, ua ike no o Iesu he nui na mea hoohihia ma ke ao nei, e hoohihia ana i ko lakou manaoio.  Nolaila, i kauoha aku ae oia ia lakou e pule mau, e pule hooki ole, a e pule me ka manaoio.  Ina no ua loaa ia haawina o ka pule mau me ka manaoio i na haipule o Hawaii nei mai ka wa i huli ai ka lahui Hawaii a me na alii o kakou ma ka pono a ma ka olelo a ke Akua a hiki i keia wa, ina no aole e hiki mai keia leo kahea a na komite i na haipule mai Hawaii a Kauai, e pelu na kuii a e pule aku i ke Akua e hoopakele mai i ke kuokoa a me ka nohoalii o Hawaii nei.  Nolaila, ua maopopo loa ma keia leo kahea, aole i pule na haipule mai kinohi mai a hiki mai i keia wa, akahi no no a hooulu ia ka manao pule i keia wa o ka pilikia e kau nei maluna o ka aina.  I ko kakou wa e lanakila ana, aole kakou i pule, a hiki mai ka pilikia, alaila, hoomaka iho la kakou e pule.  E loaa auanei kakou i kela olelo a kahiko, aole e lanakila ka pule i ka la o ka make.  Ina no ua loaa keia manaoio pule ia J. Alapai a me na hoa komite ona, ua pono ia e hoomau aku a hiki i ka hopena.

            Alua.--E hoolohe mai anei ke Akua i ka kakou pule ke malama kakou ina unuhipili, na puolo hoomanamana a me na uhane hoonohonoho akua?  Ke manao nei au, o keia ka mea nana e kaupale aku i ke Akua a me kakou na haipule, i ko kakou pule ana aku i ke Akua, i ko kakou noi ana aku iaia, no ko kakou mau makemake, oiai no e malama ana kakou i na unihi pili, na puolo hoomana a me na uhane hoonohonoho akua.

            Ke manao nei au, aole loa e hoolohe mai ana ke Akua i ko kakou leo pule, ina ke malama nei na haipule i keia mau mea hoohihia, no ka mea, ua ao mai ka Haku Iesu ma kana olelo, aole e pono ke kanaka ke malama i na Haku elua, no ka mea o aloha oia i kekahi a hoowahawaha i kekahi.  O kela no ka hewa nui o ka Lahui Iralaera, ko lakou haalele ana ia Iehova ame kana mau kauoha, a huli lakou a hoomana i na akua e.  Nolaila ua hiki mai ka hoopai a e Akua maluna o lakou, a i ko lakou wa i haalele ai ian akua e, a mihi lakou i ko lakou mau hewa, oia ka manawa a ke Akua i kala mai ai i ko lakou mau hewa a hoolohe mai la i ka lakou pule, a hoopakele ae la ia lakou mai ko lakou pilikia ae.  Pela kakou e hana ai, e haalele mua kakou na akua e a mihi kakou i ko kakou mau hewa, e kala mai auanei kela ia kakou, a hoolohe mai kela i ka kakou pule, a hoopakele mai oia ia kakou ina popilikia a pau, no ka mea, ua piha ka aina i keia mau akua hoomanamana, e malama ia nei e ka lahui Hawaii, mai ka poe kiekie a ka poe haahaa i keia mau la a kakou e noho nei.  Ina no o ka poe hoomaloka, ka poe kahu akua o Baala, ka poe nana e malama nei keia mau akua hoomanamana, e aho no ia, aka, aole o lakou waleno oiai ua komo pu aku kekahi poe haipule, na kahu ekalesia, na luna ekalesia a me na hoahanau o na hoomana like ole e noho nei ma Hawaii e malama o hoomana i keia mau akua e o ka poe hoomaloka a me ka poe hoole akua.  Nolaila, e na haipule o Hawaii, ina ke malama nei oukou i keia mau akua hoomanamana me ke kuhihewa alaila, e kiola aku e puhi i ke ahi, e haalele loa ia mau mea hoohihia alaila e maemae auanei ko kakou ala hele e pule aku ai i ke Akua ola, alaila e hoolohe ia suanei ka kakou mau pule, a hoopakele ia kakou mai na popilikia a pau.

            E ka nupepa Kuokoa, he haohao ko'u i ka lilo ana na ke kahu akua o Baala, e kahea mai i ka poe haipule o Iehova e pule i ka Akua ola.

                                    KUE  HOOMANAMANA.

 

Hoolaha Kumau.

 

KA AYER SASEPARILA

[image]

Oia ka LAAU oi loa o ka maika no na mai i hookumu ia mai ke koko ino mai.  Ua oi loa ae hoi, no ka mea, o kona kahua i hookumuia ai o ka

Honodorusa  Saseparila  Oiaio.

            No ka mea, o ka LAU NAHELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA'I o ke KOKO--ua oi ka

Ayer  Saseparila

ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma'i a me ka eha.

            Ua hoonoono ia ka ai, ua hoopau ia ka ma'i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino.  Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma'i ma ke poo kahe wale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai i ka maikai o keia laau.

            Ke hoola nei la hai, a e hoola nohoi ia oe.

            No ke KUNU a me ke ANU o ka

Ayer Cherry Pectoral

ka laau lapaau alakai o na ohana.

            No ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea inoino e ae o ka opu, e lawe i ka

AYER  HUAALE  CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni.

            Hoomakaukauia e Kauka J. C. AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii

@

KO  BIHOPA  MA,

BANAKO  MALAMA  DALA

E LAWE NO MAKO I NA DALA HOOMOE ma ka hoale ana ma ko makou BANAKO Malama Dala malalo o kei amau kumu:

            Ina e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukupanee ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, mai ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, ke waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a ua waihoia paha ke dala a hala na malama ekolu i ka wa e hooponopono ia ai na helu.  Aole uku panee e helu ia maluna o na dala hakina no na la elua paha o ka mahina.

            Aole uku panee e uku ia ia na dala e lawe ia ana maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka hoomoe ia ana mai.

            He 30 la mamua ae o ka unuhi ana aku o kekahi kanaka i kana mau dala, e hoike e mai i ka BANAKO, a e luwe pu la mai ka buke dala i ka wa e kikoo ai.

            Aole dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo ka mea nana l hoomoe mai i ke dala me ka lawe pu mai i ka buke hoahu dala.

            I ka la mua o Sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na mea a pau, a o na uku panee i uku ole ia maluna o na puu dala a pau e waiho ana me ke kikoo ole ia, e helu la ma ka aoao o ka mea hoomoe dala mai i hala na malama ekolu, a ma la wa aku e hui ia me ke kkumupaa mua.

            O na puu dala haomoe mai maluna o elima haneri dala, e lawe ia no mamuli o ka aelike pu ana.

            E hamama ana ka Banako ma na ia a pau o ka hebedoma koe na ia Sabati a me na la Kulaia.

                                    BIHOPA  MA.

            Honolulu, Ian.                         23@

 

Hale  Hana  Kopa  o  Honolulu.

 

            Ua paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na

Kopa  Maikai  Loa  Maoli

I hookomo ia iloko o na Pahu 100 paona mai ke 42 a 56 auka Kopa pakahi.

Ke hooia nei makou i ka oi o la MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o waho mai.

 

            Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka h@ilona "HONOLULU SOAP CO.," a e

Kuai ia e na Halekaui

Liilii a Pau.

HUI  HANA  KOPA  O  HONOLULU

M. W. McChesney  &  Sons,

                                                NA Egena.

2396

 

Hoolaha Kumau.

 

KAKELA

ME

KUKE

 

KA - HALEKUAI - NUI

---O NA---

WAIWAI LIKE OLE

 

NA  MEA

HANA  KAMANA  A  PAU

NA@  kukula hale.

   NA @pa

      Na lei ilio,

         Na Kaulahao iho,

            Na Pahi,

               Na Upa.

                  Na kope hulu.

                     Na Pulupulu.

PALAU  LIO

                        Na mea mah@

                               Na au h@

                           Na au k@

                        Na kua bipi.

                     Na lei bipi.

               Na kaulahao bipi.

            Na uwea pa,

         Na kaa palala,

      Na mea piula.

   Na ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

Na Hiwai.

   Na kaula.

      Na hulu pena.

         Na pulumi,

            Na pena me ka a@ia,

               Na kopa,

                  Na aila mahu,

                     Na pakeke p@.

      Na pakeke hao,

         Nakupu hao,

            Na panda,

               Na kukaepele,

                  Na uwiki, a me

                     Na ipukukui.

 

            Mikini  Humuhumu  Kaulana

A  Wilcox  &  Gibbs,  Hookahi  Lopi.

Ka Reminton, Elua Lopi.

            A me na okana he nui loa, o kela @ me keia ano.

 

Kakela me Kuke

 

PAPA!   PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA),

Ma ke kahua hema o Alanui Papu

me Moi.

 

E  LOAA  NO  NA

PAPA  NOUAIKI

O kela a me keia ano,

Na pani Puka, na Puka Aniani,

na Olepelepe, na Pou, na O'a,

na Papa Hele, na Papu Ku,

me na Papa Moe he nui loa.

NA  PILI  HALE  O  NA  ANO  A  PAU

A me na

WAI  HOOHINUHINU  NANI

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

            Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo ana mawaena

o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2396-q