Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 14, 8 April 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

I i. kafiu hou i.i aku ;ina i ke ko iela »ina kanu ko o I,*ur»3hoehoe m* H ilo. i haaW'le ia iho nei mamuWo k< kahi pakeekee. I ?§; I ,t h'x»psiuia ka uku ana i ka haa||lr. 1 n ka Moiwahine i p*o, mai ko I u.nUma aku la I hnia haawina \u i l';i haawi kekahi pake i kekahl moku pea e holoholo mau i»! I Kap;iSHKlko, e lawe laia a hoosc aku iUiln no ka $30<», aka, ua ia. K maUina iet ana ke kau kiure aapuni o Kuu i keia iualama, a uu 010 nku o Mr. J. A. Magi>on ika 'oalun nei e inalama i na hihia ma ;a m»n» o !:«• nupuni niH ko ano I«.jm [/■•;<> Kuhin». ! i.i k»' 1 >!u> i i n).(i iii'», «.• kukulu 11 ;nifi tn;i M.iui I)»' iiui kako<> i ka |r>«»titii i ;mo like mo ko llououlu. K«* "U I<j ia mtin?i, o ko Kealia hui k ii ku iiiii i a ke in.iu.iniHi i tt tia im »■ k"k')lu 1 n a iaiH'i. I'i huokolmii o Mr. <.»eorjre o Il.uiiiikua, linwaii, i Lu[)u uui n>> ka m iluko o li.il uila, K<»h il t, ina k.«hi oka Luna nui iiu i i h'H»rif<» ia aku v ka uiak" niai k<* kalui.i ;i!<u o kana han i. \ li.i 'kahi walr n<» aupUiii a ki- lv«»-iini-iui Aincrika Kuikawa J. il. illnuiit i ln lo mai nel a Iko mt» ka hii pu mii i ka palupala a l'en'alelelia ( lovvlaral, oia no ke Aupuni jlvulkawa e noho poo ia nei e I'erephlena I)oIe. !o ua inake mo Ilonolulu nei iloko ik i inaiauia o Mtir tki i halu, ho !ii ilauaii, lii i'ako, i i'uklki, .*> Mp iua, :» I»'-rit iui i, :i Amehka a III» J o n:i l.iliui " :t«'. Huii);; a puu io ki inalauia, he •"»!. Na nmke i• • īv ; ■ k.uika nana 1 I :p;um, he 11. N.iWii» la i «>iri<» nt;u i ka pt»c ii<»lo t»a hHiilu hi nnwue e hoolilo i ua <ipi alaiiiii l waiil uo ko !akotl lliau eaa r holohoh» ai. I ka auina la l*i». k iono nku īul, ua !nx>kul ia k»»kHlii w ihine e kekahi o keia ano kua l hina ana iialo l»> rt iua palapu. E n*r.n ite i kem h tna hemahemu uiai join»> kela ola.

I ko ku ana in.u o Ka mukuahi i iiuMh I ka Poukolu i luihi, me ke \oiuhluu Ulount mnluna, ua hoounn a iiko hr uiium uunu Hhni letn i ku ior« 1 uuina la «> ia Poakolu e lawp ka mea h>u i Kuhiiiui. Ik» hora > kakahinka l'oalm ae, hoohlkl aku h ola i Kahuiui mo ka meu hou. «) k t uui ona hoolilo o kt* aupuni !«• ka hoUnloiuu i hala, ko hui pu i\ ' u \ uku o na luim auj>uni no ka mUin:i iiolookew o Maniki, malalo i Ka hookelo ana a ke Aupuui Kuitawrt, ho $18,680.50. Mamua aku u»i, aia ma kaiil kokoko i ka pnpa»i:i i koia huina ao la. Hc 010 piho uui ina ka ohana o eoknhi kamuaina im aiauui l'eil* wUpaia i ka I\kiouo ih»l uo ka halia ) i o ia honua o luH>piiikia ia aku ma ko |hh> o ua ohana ia no ka ho- * a paipal kipi. Ma Ua iKX>ktiakt»la ikaika hukiluki kuula o n.i puuli PukiKi a tne lawali i ka \»o IMakahl uku nei no u moa oi o inua, u i hukia pu ia na Hawaii o ini r»ik?ki lloko o ka maiiiwa ho hmm uiinulo o ka hukiluki ana. V \ ka makaua ina *ukikl mo ka u ua iuiulo na iaWAii ik i p;tpa riun im« ko $M> [uakana.

i He louo pal;uu<lvlo k«i |Mh«iaao| ma keia anain*, t like me ka nui o na iono hakuc(Mi a im kuiMka lrlielehe eueu e ae, e Huki ia nku ana k* hae Derititt)ia n>a ka mokupuni d Niihau. He uuna iu> ko kela a me kela ona aina e huki ai » ka liae ana l makemake ni » o kona aina iho, e iike me na hao Amerika, Ueritania t a pel* aku e welo mai īu'i ma ua wahi lehulehu, nk» «ole i»tie ia he mea e liio «i ka umna aupuni i noho houuiaiu ia »i u» niua U a i uk<» ai i na unhau aupuni, i oie, M»mua i» ka hora ii «anakea o k» \\<xhin nel, ua hamu ae ke ahi i keUalil mau eke paakai hoomomona lepo t hooili U iluna o ka uiokuahi Mikahila mai k» Hui Kalepn aku o 11. HaekfeUt Co. e lawe no ka mahikoo Lihue, Ktttuii. U* tilkl ae na kaa kinnUhi a hoopio iho la i ke ahl me ke kukua ana o na mea e ku kokoke ana. Ua pau ike kiola iii ke kai kekahi mau eke. Oka uui o na eke o keia ano i hooiU la, h« 150, no lakou ka waiwai io he $2,000 paha. Oka akahi hapiiima (mha q keia heluna eke, ua pau iioko o ke kai mamuli o ke kioia ia ana.

h'M.k-ohuia aka nei o Mr. W. C. \Vf :*<\ n i Hope Lur.2hf 'a nni n*~» k» nK'€?ipjni o < ♦■ihw. V* h<«" •-" Y nf*\ <.» < > »*\ 11. i M'i»! Nn? iv» k * Mok®» pani <» m,i V;t 3 i >* K. G. * i i-* &<"* i lllmuku. ū&TVi mi'umiu* nukoa i ke kouiohewa ana tac ko noakoa «poeio «ie ma ka aa»o ekahi ka pepi o ltciA bt, i ka nwnao l kakaa ia inai m&Lilo'o ke f*x> <K *iki. rn*i JohJ, ,f no ka m***, « r 4e i koikahi ko makoa inanao kekahl inso olf4«» maloko oUilx {/.« aihue U msl ke Keem \Vsitrai *ka he o mau lini opiuma o na tioi opiuma i loaa ai i ke Komile Df iumA a Baih o ka Ahaoklo epeier«s o 1*92, i holhoi u eke Kakaaoielo o ka Ahaololo f ka Malama Kake liela e maiamaia ai, a i haawi i.< he palafrtla hoikee F. >*. I'nll no ka loa.i nni m-i i iii. Ua haaie!<? ma! k« m<»kushi Ainerika ««ltosh" nana i lawre mai i ke Komisina Bloaot I Honololu nei, mahope iho o kn hora 1 auiim ia o ka Puakolu nei a ua hoi aku no Kapalaklko. Aoie oia i laweaku i eke lela, aka he mau palapala i n* nupe|»a kai hooili ia ako i fea wa hope loa.

Mailoko aku o ka halewai ua aihue ia he 206_kini opiuma mailoko ae o 1977 e kekahi piko pau i ka iole. Ua nana no ke kolohe o ke kii ana. a ke manao wale ia la he kamaaiua no i maa ia wah» ka mea nana i lawe. l'a noi ia makou e hoolaha nku, e noho ana ka Aha Lunn Kahiko o Muui ma ka iuakini o Kaahumanu, Wailuku, Maui, ma ka Poakolu mua o Mei, hora 10 a.m. 1893. Ke konoia aku nei na hoa a pau ona ekulesia i kuleana lloko o keia aha. K makaala e na ekaleaia, o na kahu ek«le.Mia, e koho mai i mau lunakuhiko no oukou, i maopopo na hana o ko le.«u Aupuni. He aha mele kai haawi ia maloko 0 ka Ilnle Ilolohau ma Makupala, Kohala Akau, Hawaii, i ka po o ka 1 o Apehln, e ke Kula o Makapala ma o ka hooikaika ana la ona kumukulu Misses Iloppin a me Powers a me Mrs. Hussey, i kokua ia e kekahi poe e ue. Ua maikai na leo mele i hookuuleuu ia, a ua kahea (liuepine la na poe mele e hana hou mahope o ka pau ana o kela a rae keia mele ana.

Ma ke Sabati nei i hala i hele aku ai ke Konnsina Amenka J. H. Blount i ka pule ma ka Uuikini hou o na haole, a na knnaka c puana nei i kona inoa o Kaukeano, a o kana wahine kai hoalu iki iho a pau ka papa ahaaina a ka Ilaku. Ma ke ahiahi ana iho, ua naue like aku la laua no ka pule ma ka luakini Bihopa. oka makou e kalokalo ae nei i na Mana Lani, e kokua mai ke Akua i ka hana a ke Komisina imi pomaikai o Hawaii nei. l a holo mahuka mai kokahi koa kumau o ke aupuni i ka po Poalua nei, nona ka inoa A. Craig t a hoao iho lao pepehi i kana wahine eepa i noho mua ai ma Kikihale. mahope aku o ka Halo Kaa Wai Pake. t r a loaa aku ia Craig ka wahine me kekahi luina Kili o Manuel Kernaiulez ka inoa iloko oka hale, nolaila ua pii koke mai ia ka inaina o ka lili iloko ona a hahau aku la ika wahine me kekahi pauku hao ka mea nanai hoohina iho i kawahine ilalo. Alaila, huli ae la ua Craig nei i ka luina a hili aku ia e like me ka hana ana i ka wahine. Kahe awai aku la na koko ona mea poino. a o ke koa, ua mahuka aku la me ka manao e nalo. Aia ma na poo na moku o keia mau mea, a ua lawe ia i Kuapapanni a wahi jia na palapu e Kauka Maina. iUa loaa aku ke koa hakihaki | kanawai e pee ana, aua lawe |ia e hoopaa, aka o ka panku hao i hahau ai aole i loaa.

Ke makemake nei o Mr. Albert Fkvorlto o Arkansas City, K«n., e naawl ftku i kipomaik&i I ko niakou poe maknmakn heluhelo i kona ike i na n*ea e pili ana i na ma'i anu. Peoei kiuiA oielo: "Ma ke kau kupuUu i hala Iho nei, ua loaa iho la au i ka roa*l anu a ua ano kuoooono loa ka ma'i ma kuu ake mama; a aohe hoi l ano ola j*ono ae, ua loaa hou ibo )a au ia ano ma*i hookahi nte ka hoonawaiiwall ana U'u a haia «iiie ke kau makaiii, a i ka haaieie ana nial o ko anu, he kunu paakiki ka mea nana e hoomaiio ana ia'o a'u hoi i manao iho ai aole ioa )a au e oia iki ana. He umikumamaha makahiki i hala ae nei, ua hoao no au l ka laau knnu a diamberiain me ka hoiopono, nolaiia, ua manao iho la nu e hoao hou. Aole i pau he hookahi omole» ua haaleie koke mai la ke kunu ia'u, a aole loa hoi au i hooplUkia hou ia mai e ke kunu me ke anu. Ua hoola aku au i kahi poe, a ke mahalo nui nei lakou." He 50 keneta o ka omole e kuai ia ma kahi o Rekson Bmith AOo, , Agena ma na Pae Aina Hawaii. 2435—4t.