Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 20, 20 May 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

Im h». 1 me.i la, o liio aku ana o ■ r;inriT. Wilder i Kanikela no Kv s!i m>i Kapalakiko. (. pono ka hoi ka iua-kalai o ■ t iatu mamua iho o kaa anao m , i k.l piko I>oo o ka la 18 iho |< yu-i. I* \ ku m;ii ma Honolulu nei o I; ; i 11. M. Howard, oia hoi ke l; t i hooKohu ia o ka Papa Oia lj;, ;ijMnu o Hanaiei ame Kawal-1 I: i k t hukilmki kaula o na puali | k,.f ( j(jkolo u me Pauoa i malama K fl . ahiiilii Poaha nei, no ka mali i ho $100, ua lilo ka eo i ko 5;. Mikoio. |ti int it liou liope ioa no ke koi : ;:i .*!»• kc kumukuai a hiki I 'ii.i'. ki ikH;» oka paona hooI il" {«0:1 keia no ke K !\u tW;I. i ! 'i'>*īi'* nohnoiwi niii KapioY ■*, ! i-:i ;> >•» U « i.i i"i aku ji i, ii •. h 'iuiu mai riit Mrs. I .; > .'. > ' :r> j>i j * * 11. w-t-I ■ 'U.: o J ih.i iii.- : :iA'l i.l U i:.l L'.i t u i llalo Wuiiionu ona , k<> o Kuia o KamehaAi.; ke hoohunn ia nei na ( iie kauakolu pahn ka nui :: 'Mu l,:o!alin)!t akam'.u. Him!. Mi-i 1-.—Ma ka Ia 11 iho i. .:iii ihi, im iko la aku ka Kiele ; i Aina S. \V. Kaai e kau mai t !u:i ka umauma lie iipine no ka >;:iii.ii.'ia. Peiiea la keia, ke hana :hi i t Moi paha ka Hui Aioha

I:! ii.iawi una ku Puali Puiu Ohe e aku anu i Amei'ika Huipuia i i mele puhi ohe a ine himeni, no ,'ikou pomuikui ponoi iho, ma ka ie Mele hou i kola po Poaono. koii•> ia nei na poo puui mele ele ae. •iai k.i la 15 mai o Mei nei, e loihiia uku ul nu horu liana o na a aupuni, oia hoi, a humama ana puku oihana luai ka hora 8:30 wihiaka a hiki i ka hora oahiahi. na Pouono a pau, o pani ana na na oihana ma na hora 1 nuwina a !;uikui puupuu linia ke komit oka 15uro Ululanu u mo ka •!»• I:anu laau o ka pa hooulu laau •ni|)uni ma Pawua i ka Ponlua . 'i u:i ku no a ku kekahi i kekal'a uiu mai ieeia mamuli o ka n i ule o ka mea kanu Inau i ke 1 'a !il,> ai' nei iaMr. T. E. Kr«>usc •'iooliinaliina o Hakniknla Ilale, '!'>• 'lilo ia aku unu i hale hotele •:.. p'u» niakemake hoolimnlimu n:t Ke palulialaiui lou uku nei lian.i t keia keonimunu mu !:a •iina hnle hoolimuiimu uua uiu Mluiu nei. i hopu ia i ka Pouono nku nei, iiu Mauuke, keiu kunaku Hawaii t ke kaa pipi i iiolo ai muluna o I>ake n:)na ka iuou Luin Let i ;e loa ui niii Moanalua aenei he ii'. i iiilu paha i halu uku. Ua hopu i i <> Manake no ka pepehi knuaka, a vi i kt* paa nei. I'.. pau i ke pai ia na buke o Ke fc"n ukannwai Amerika Iluipuia, 1 Ua nui, ua unuhi ia ma ka Hawaii, a eia ma ka llalepai o l< i uipepa Kuokoa. loa e makeuiūe oukou i keia buke maikal, u mai i ka Lunahooponopono 1 » Ki okoa Puka La. • laiielohe wale ia uiai nei, e ' s ';u ana o Mr. Jonathan Shaw, '.kako nui o ka Hui o J. T. '5 "'<'rhou.se & Co., i Lunahelu a -• ohi nui no ku mokupuni o nei, ma kaiiio J. A. MeCcn<llevSi> •'i k: ole ke lawe I ka oihana no ka

f '• -;i i Kuna mau hana ponoi iho. ' Mlialaiiu keehe-fa ma Wailuku 1 .i i l;a wai ua mea he kanaka, *•'« i u no me na nmkai n me ka v ni:>uuo iu aku nei he haipule. A '0 oui iual o ka Makai Nui| he ic iho hoi ka Hope, a o ia pai- ' - > ihola no. Pau nae ka mai : '• oaliilmlaha na lima huluhulu. u *c'a wahi npana aina aupuni irK:tik:i iki iho o ka uapo o ;; il l'iulu, e pili la i ka luawai o ;' u \ hoolaha ia ai no ke kuiia--11! ka hi 10 o Mei, ua hooko io 1 ka hoomaka ana e koho mal "I ; iku, aka no ka nui o ka poe / 1 ' :i me ka makemake, ua pi- , M ' l 'ku ktma kumukuai a liio i ka 1 ' iAimawai apana o Honoiulu no 1 1,050. He kumukuai kiekie 1 u. l yift 110 Da me ia ka

Ua hoi mai nei o Mr. Thfo. Kich»rd. < « a me kana wahine mai k:i laua huakai hele hoomaha ana aku nei, a e hoomaka koke aku aa«i ko Mr. noho kumuhina ;is<t no ke Kui.i Knmehameha, Rev. W. H. Ole-on e kaawalo aku ai ina kn |».:u ana u keiu mak»hiki kuli

He heihei waapa ke malama ia ana ma!oko nei o ke awa o Honoiulu mawaena o na waapa o na mokukaua Bo»etona a me Adams ke hiki aku i ka ia hanau o ka Moiwahine Victori3, oia hoi keia Poakolu ae Mei 24. Aole »• *»le ka lilo o keia heihei i me » i kr» iehulehu u

Ma ka maiamn o iulai, f» mare ana ka Duke of York, ka hooiiina oka noiirxalii o Beritania, i fce kama aiii wahine Mary o Tcck, oia no ka wahine hoopaiau a kona kaikuaana i make. He nui ka makemake o ko ka Duke of York kupunawahine ka Moiwahine Vietoria 1 ko iaua hoopaiau mare.

K hoio aku ana ka mokuahi misionari ilokuao no na mokupuni lehuiehu o KUipaki mawaena o na la 3ame 12 o lune aenei. A nolaila, ina he mau leta ka na makamaka a me na hoaloha o na misionari e noho mai la i kela mau mokupuni iiilii, alaila e hoouna e mai I Hono iuiu nei mamua ae o kela manawa.

He nui ka poe kue no ke pani ia o na puka komo o ka Hoikeike nui ma Kikako i ka la Sabati, i komo ole ai ka poe makaikai i ka la hoano. Ua malama ia pela ka la Sabati mamuli o ka olelo hooholo o ka ahaolelo lahui. He lehulehu loa nae ma Kikako na kauaka mal Europa mal, he poe manao ole i ka la kapu. Ua huhu lakou.

I ka auina la Poakolu nei, ua ioaa aku i ka Luua Kiai Dute mawaena o na ukana o ka mokuahi Australia e manao ia ana e kiola mai iuka nei f he mau pahu i hoohuoi ia ka waiwai oloko. Aka i ka weiie ia unu aku, ua ioaa uku hi he mau t;ui opiuuia lehulehu ko ioko. Oini aoh» i pau h>u ka huli ana, nolaihi ?i«>ie i ukuka ka huiua nui a pau.

E na m»kamaka, ina e mukemake oukou e ike i na huo ia o kakou a pau, e pono oukou e heie ae ma Mouikuhaae; aia ma ka rumi kauka t) J. M. \Viiitney M. D. 1). D. H. Ua hana mikioi ia e na iima noeau o Mrs. J. M. \Vhitney, a lie nui ke akamai o ka iiooponopono ana a keia iedo. E akaheie nae oukou o kahe iho ka liaae ī ka uhu maaio i ka maka.

Ua hoolilo aku nei ka Ilui Aloha Aiim nn Wahine o Muni iku punanu o ke I)iul>olo (Hnle Holohuu) i wahi e hulpule ui lakou, u o na alakai oia o Mrs, Ane Smith, Keapo, Manukeokeo, Kukaua Uhaleoole, a ko haipule nei elua munawa o ka heheilomu. O ka pule a me ka nuku i ka poe hoohui aina, o na inea iho la ia o ka halawai i keln a me keia manawu.

I ka hora 2 auinu lu o Mei 10, ua haalele aku ka mokuahi Australia ia Kapnlakiko a niau mai la a ku ma lionoiulu nei i ka hora 8:30 kakahiuka o ka Poakoiu, Mei 17, tie ola u me 18 mau hora ka muuawa holo mawaena ona uwa elua. Ua lawe mai oia no keia awu, ia 2(> mau ohua knpena, 22 mau ohua oneki, he—iuuu eke leta a me ;V>o mau tona ukann.

Ika Poalua o kela pulo i hala, oini e iho ana kekahi kmi lio malaio 0 ka hookele a ka Puke mui Kiiaueu mui i kui o ke uwa o Kahili, aia hoi ua iiolo pukaiaki aku la na lio a pmi ole i ka hookele kaa ke huoponopono. Ua kahuli ke kna auu pau i ke kiola ia ka poe oluua o ke kua. He eiua o ia heluna ua ehu lou la, a 1 hopohopo ia aoie paha e ola una, o kekalu poe e ae, he puholehole wale no.

Mamuli o ko na keiki pulii ohe Ilawaii hoi hou olai ka iakou huna maa mulalo o ke Aupuui, noiaila ea kauoha uku ke kumu puhi ohe kaulana Beger i mau poe puhi ohe eliuia 1 Kaieponi, a ua hlki mai uei lakou uia ka mokuahi Auatralia o ka Poakolu nei. Ama ko ahiahi Poakolu iho uo, ua hookaukaulele puhi ohe ae ka Puali oke Aupuni ma ke Kuea o Miiilani, a ua komo pu mai keia poe hou mai uei.

Ua pau i ke ahi i ka po Poalia i iiala ka haie i uoho ia ai e Hon. R. D. Waibridge, ina Wailuku, Maui. I ke ao ae no ko laua hualele ana me ka wuhine, a heie a noho ma kahi okoa, i ka po ana iho mawaena o ka hura 11 a me 12 pau aku la i ke ahi. Aohe nui o na mea iioko, no ka luna nui hou na wahi ukaoa i iike me $800, he haie nani keia, ua $3,000 paha kona waiwai io. Aohe kanaka 1 ka wa i pau ai, aoie nohoi i loaa ka mea nana ke ahi.

I kela ia aku nei, ua hoeu ae o Mr. S. N. Kakela, i ke 85 o koua mau makahiki e oia nei, e holo maluna o ke kaa lio i ke Keeua o ka Hui Hoohuiaina, no ka makemake e kaka i inoa ma ku aoao oka hoohuiaina. laia nae i pli aku ai i ke alapii o ke keena, ua emi mai la kona paapaana ikaika, a nolaila ua hoihoi hou ia i ka hale noho. I ka loheana o kekahi Luna oka hui. ua kauoha ia ka pepa inoa e iawe i kahi o 3fr. Kakela e kakau mai oia. Noiaila, ua haii ia iiaiia a kakau mai ia oia i kona inoa. O Kakeia, uoa ko m.ikou hoomanao, hoohuiaina mua loa ma Hawaii nei, aua ola mai oia a ike i ka hoolaia ia ana e hooko o kona manao mua oo ko Hawaii nei hoohui ia.

I kekahi ia oka puie i hala. raa ua rm.»ni i kahi keiki e!ima luik.ihiki j ki h»; inanag«> a poholo ii o kon * , ahe hlki !'»». no k\* j>:e ī ;h-f »n t k-i halīH rtf»! i K;i <;»;>«. K. i> t ,-i ke kuuka A'ipani i fce-; t ue pake'e i ke oh* keiki ouku iH4 k-i s»o*>h'*hei' -iUA ikihu i m t« uago. O keii:ihi »i:iaui e ae, oke uki maoii wale r.o. ak ■.», me ke au« meume nai no nae ia miwaen* o ke oia a me ka make.

Ke uwe kuwo nei na wahioe o kela hui aloha aina o Wailuku i ka hooaokn id o ka iukoa mau elele i hele mai nei e ike i ke Komiaina. iirīH ke iulu daia hou nei no ka manao e hoouna hou. Ua kaea na wahine a ua pukike mai kekahi poe. Wahi a kekuhi oia auna, **0 ka oieio ia & k&kou e lohe nei, e hoi ae nna ka Moi i ka nohoalii, aohe a ko ikl. v Ua hoohiki pau peie pau mano, aohe e haawi hou i dala. Ka a heie peia ka iapuw*ale.

Piiauiio, Mei 15.—Aiohaoe:—Aole h»iu o kuaaiaa nei, o na lohe oie Wale mai no, e hoi hou ae ana ka ka Moiwuhine ma ka noho moi o Hawaii. Oiaio paha, aole paha? [Ke hoike aku nel makou, aoie he wa e hoi hou ai ka Moiwahine maluua o ka* nohoaiii o Hawaii. E iiKe me ka malamalama o ka ia i ke awakea, ptla ke akaka loa e hiki o!e ai i ka Moiwahine i pau ke hoi hou e nohu aiii. He mauaolana poho ka noonoo wale aku no pela.]

lie hukihuki kaula wikani kai maiamaia mawaena o na puali o Pauoa, no lakou ka nui he eha mau Pukiki ame elua mau Hawaii, a me ko Alanui Emma Puuii, heeono mau Hawaii, ma kahi kokoke i ka ilaie Kanikela Beritania mua ma Alanui Emma, i ke ahiahi Poaono i haia, no ka puu dala he SGO. Ua hoomaka ka hukihuki ana mai ka hora 5:30 u hiki i ka honi 9 o ka po, aohe nae he mea i akaka oka eo. Noiaila, ua lioopanee ia a no kahi wa hou aku.