Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 29, 22 July 1893 — Haiolelo Elua a Joka L. Stevens. [ARTICLE]

Haiolelo Elua a Joka L. Stevens.

i ko Mi\ Stevens iiiki ana akn i koua home kahiko i noho ai ii);i ke kulanakauhale o Auii!ista, mokuaina o Maine, ua konoia mai oia e halawai pu ine kona poe lioa kamaaina o kela wahi. Ua halawai ae lakou ma ka hale Opera nui o kela wahi. a malaila i akoakoa *ai na poe he lehulehu o kela a me keia aoao kalaiaina. Ua hele like mai ka poo Oeinokarata a me ka poe Hipuhalika. Ua haiolelo loihi o Mr. Stevens i kela anaina, ma ke kumumanao o ka hoohui ia Hawaii. 0 kekahi hapa o kana mau olelo. ua like me na mea 0 kela haiolelo ma Kapalakiko 1 unuhiia ai ma keKuokoa. He mau mea hou nae kekahi akaln no a puka ae. Ua heluhelu mai ia i kekahi palapala mai a Liliuokalani mai, penei: 4, 0 ka hooia ana ma na olelo kukala A'u a me na kuhina. i ae ia ma ka halawai nui o kun poe kupa Hawaii, he okoa nae ke ano o ka nanaia ana mai ma ka halawai a na haole. Ano ua makemake au e haawi aku ia oe ka Elele o Amerika. i ka'u hooia eehia, e malama loa ia no keia kumukanawai e kunei eA'u a me kuu poe kuhina, aolo hoi e hoololiia, ke ole e hanaia mamuli o na rula hoololi i kuhikuhiia maloko iho. Ua makemake au e hoike aku i keia mea ia oe me ka manao aloha i hoomau ia mawaena o kuu aupuni a me Amerika Huipuia. Liliuokalani R. m (A me na inoa o na Kuhina Eha) lolaniHale, īanuari 17,1898. "Ua loaa ia'u," wahi a Stevens ,J keia palapala noi haahaa loa mai ka Moi e kakaa ana a me ka poe kokua lotari, he iwakalua mau hora mahope o ka hoolele ia ana iuka o na kanaka o ka mokukaua Bosetona. Ua maopopo loa ma keia mea, ua ike lea no ka Moiwahiue a me kona poe hoa ia manawa, aole makou na luna aupuni, na aliimoku ame na koa i kokua i kona haule ana, no ka mea, ua hooko mua ia kona kipaku īa ana ia manawa ana i nonoi mai ai ia'u ma kapalapala. "A hala hou aku hookahi hora, ua hele mai la i kuu hale na kuhina i haule, a nonoi ikaika mai ia'u, aole anei he mea hiki ia'u ke lawe i na koa Amei'ika a e kokua aku i ka Moiwahine, i ole ai e hulihia ke alii. Ua pane aku au ia lakou~ua pae iuka na koa Amerika no ke kumu hookahi, oia no ka hoomalu ī ke ola a me ka waiwai o ka poe Amerika, aole loa e hiki ia lakou ke kok»n aku i kekahi o na aoao e paio ana, aole i ke alii, aole hoi i ka poe e kukulu ana i aupuni hou." Aole i hoike mua ia mai i ka lehuleliu kela palapala a Liiiuokalani, a me kela noi ana o na kuhina He mau hoike hou keia, ē hoomaopopo lea ana, aole loa i manao ka Moi a me na Auhina, e kokua ana na koa o Bosetona ia Dole ma, e noho kuokoa ana no. Ua akaka loa ka piha mua o ka aoao alii i ka weliweli, ma kela olelo kukala a lakou e haalele i ka hana kumukanawai hou, mamua iho o ka pae ana o na koa 0 Bosetona iuka. Makeia haiolelo a Mr Stevens ma Augusta, ua hoike mai oia 1 na olelo ao a ke Kuhina Nui Bayard malalo o Peresidena Kalivalana i ke kau mua, i palapala mai ai ia Merila, ke Kuhina Amerika ma Honolulu i ka makahiki 18S7. Mamuli o ia mau olelo ao a Kalivalana maihoolele ai o Mr. Stevens laua o Kapena Wiltse i na koa oka Bosetona iuka nei o ka aina. Ua lohe o Bayard i ko Menla makau o haunaele ma Honolulu, a ua palapala ia mai laia i ka la 13 o lulai, 18871 na olelo ao penei: u Ua nlu nui mai na kupa Amenka mamim o ]n|l

pii nui ana ona haiu kaW mawaena o Hawaii a me rika, a uiamuli no hoi OQa olelo hooia o kekuikahi uei. Nolaila, aohe pon 0 hoopilikia ia ua mau pono } a? ' ka haunaele kuloko ma aupuni o kela paemoku. laila, he mana kupono ko nka e kiai ai i ole e ia a hoopoinoia paha kela pono, a e hooko no hoi [ hana a pau e pono ai no hoomalu kupono ana mau pono o na kupa Ameiik* malaila. * * * • ( 4< Oiai kakou e hoole ana i komo wale aku ma na ham kuloko o Hawaii, eia nae, aole pono ke ae ia ke keakea anaī ka holo maikai ana o na hazu kalepa ma na ala e holo ] nei. E hoomalu īa uo hoi kupaAmerika ko lakou mau kiuo ameko lakou mau waiwai e na eleleo ko Amerika mana, aolehoii ae ia kekahi mokuahana kulf> ko e hoohemahema i ko l ikoinaluhia." 0 na olelo ao malunu ae mai a Ivalivalana nia mai, ou na oleloao hope loa i haawiīa mai nana e aiakai ia Steven> laua o Wiltse, ma ka ulu una mai o ka pilikia nui e like ne kela pilikia ma na la o lauuar i hala iho nei. Ua hoomaopopoia ma keia oleloao, ina e ulu mai ka mo kuahana kuloko ma llawaii naini e hoopihkia i na ola a iue na waiwai o na kupa Ameiika alaila, na na koa Amenkae hoomalu mai i oleepoino. Nolaila, ina o Stevens ma i noho wale aole i hoolele i m koa iuka o ka aina nana e hoemalu mai, ina ua hewa !o, lakou. Aole i lilo ia poe koa i mea hookae wale īuai ma na haea kuioko, aole hoi no ke kokua ana i kekahi aoao, ika aoao moi paha, a i ole ia, ika aoao hoopau moi paha. 0 ka \mi a na koa, oia wale no ka hoomaiu i ke ola a mo ka waiwai ona kupa Amerika ika vra haunaele.