Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 30, 29 July 1893 — Page 3

Page PDF (2.07 MB)

This text was transcribed by:  Kuulei Alcomindras-palakiko
This work is dedicated to:  I kuʻu wahi kaikamahine-ʻo Kawēkiu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

KA HUI ALAHAO ME AINA O OAHU

 

MANAWA HOLO.

 

Mai a Mahope aku o Iune 1, 1893.

 

NA KAA AHI

 

NO HONOLULU

                                                                                    B         B         A         D

                                                                                    A.M     P.M.    PLM.   P.M.

HAALELE IA HONOLULU                                                8:45     1:45     4:35     5:10

HAALELEIA MANANA                                         9:30     2:30     5:10     5:55

HOI I HONOULIULI                                                           9:57     2:57     5:36     6:22

 

NO HONOLULU

                                                                                    C         B         B         A

                                                                                    A.M.    A.M.    P.M.    P.M.

HAALELE IA HONOULIULI                                 6:21     10:43   3:43     5:42

HAALELE IA MANANA                                        6:35     11:15   4:15     6:10

@ I HONOLULU                                                      7:20     11:55   4:55     6:45

 

@ No na Poaono wale no.

@ No keia ame keia la.

@ na la Sabati.

@ na Poaono.

 

NU HOU HAWAII.

 

            Ua hookohu ia o Mr. T.F. Lans@ i lala no ka Papa Ola, ma kahi o Mr. Joseph O. Carter i waiho mai.

 

            Ma ka hora 2 wanaao o Iulai 27 nei, ma Kawaiahao, Honolulu nei, ua @ mai ka wahine a A.B. Nao@ ke kaikamahine.

 

            Ua hala aku i Makaweli, Kauai, ka Duke o Nu Kakela, a e lilo ana @ alii o Enelani i malihini na Mr. ame Mrs. Francis Gay.

 

            Nui na manu leo ko’uko’u a na @ uahi mai Kina mai e pau nei @ kuai ia e ko Honolulu nei mai ka poe mai oluna o na mokuahi.

 

            Ua hookohuia aku nei o Hon. J. H. Waipuilani o ka lai a Ehu i Lunakanawai Apana no Kau, Hawaii, a e hoomaka ana mai Augate 1 aku.

 

            Ua lohe mai makou, ua haalele o J. K. Kahookele i ka aoao “Aloha Aina,” a eia i ka aoao Ripubalika a e lalau mai nei.  Aloha no na makapo.

 

            I keia Poaono ae e ulele hope ai na puali Crescent a me Hawaii ma ke kahua kinipopo o Makiki i ka panina o ka papa kuhikuhi paani kinipopo o keia kau.

 

            Ua pau i ka hoounaia aku i Kalaupapa i ke ahiahi Poakahi nei maluna o ka mokuahi Hawaii, na mai lepera he 40 ma Kalihi, he 19 o keia heluna no Kalalau mai lakou.

 

            O kela hihia hoohaunaele o Lahaina a Hon. W. White ma, ua hoopanee ia a ka la 2 o Augete e hookolokolo ia ai imua o ka luna kapawai kaapuni A.N. Kepoikai.

 

            Aohe ike @ o Koolau a me kona mau hoa make ma Kalalau, a ua manao la eia o Koolau ma i Waimea a i ole ia i Mana e pee nei malalo o ke kokua a me ka hanai ai ia @ o na makamaka.

 

            No ko Lunakanawai C. L. Carter pilikia i kana mau hana ponoi, nolaila, ua hoihoi aku oia i kona hookohu lunakanawai apana o Honolulu.  Hoi hou no paha auanei ia lunakanawai i pau Wilikoki.

 

            Ma Moloaa, Kauai, Iulai 19, 1893, ua hanau mai na Mr. a me Mrs. S. D. Nuuhiwa, he kaikamahine nui mohaha no keia au hooulu o ke Aupuni Kuikawa.  E ola loihi ke kama opio oia ka makou pule.

 

            Ma ka halawai a ka Aha KUhina i ka Poalua nei, ua noonoo ia mawaena o na hana e ae ka hoihoi ana mai o Mr. J. O. Carter i kona hookohu lala no ka Papa Ola, a ua lawe ia mai me ka hoike pu ia aku iaia.

 

            A ka la 7 aenei o Augate e noho ai ke kau piure kaapuni o Oahu nei ma ka noho kahu ana mai o Hon. W. Autin Whiting.  Ua olelo ia, aole e emi malalo o ka 130 na hihia e hiki mai ana i mua o keia kau..

 

            He 31 kiure Hawaii kue aupuni kuikawa ma ka papainoa o na kiure Hawaii e noho aku ana i keia kau iho o Augate.  Nani no ka hana a na luna aupuni anee alii e hoomomoa loihi ia nei iloko o kahi hoomoana.

 

            Ke paha mai nei ka makai o Kaanapali J.A. Kaukau, ina e puka ae ana o M. Makalua ma mai keia hihia ae, e paa hou ana na puka o ka luakini o Wainee i ke kakia ia.  Ua manao paha ia oia ka hana oi loa aku o ka pono.

 

            Ke kuhihewa ia nei na ipo a na kaikamahine he mau enemi e hoomakakiu ana e lawe i ke ola o ka makuahonononowai, nolaila, kiai hewa na ha kepau.  Hokai ua paulele kapekepeke, kau e wale no ka makau i na wa a pau.

 

            Ke wawa ia mai nei i keia mau la ma Lahaina, he ekolu mau kahuna kuni auaana a ua W. White nei e hiipoi nei, hookahi aia no i ka piko, elua aia mauka ma ke kahawai o ka Home a ma Kauaula.  Pau ole no hoi ka naaupo.

 

            Ma Holualoa, Kona Akau, Hawaii, Iulai 29, 1893, ua haalele mai i keia ola ana o Mrs. Mary Kahao.  Ua hanau ia oia mai na puhaka mai o Mrs. Kaipupaka a me Daniela Kahao, ma Ianuari 27, 1872.  He 21 makahiki me elima mahina.  Aloha wale oia.

 

            I ka auwina la Poalua iho nei, maloko o ka luakini Bihopa o Sana Anaru, ua mare ia e Rev. A. Mackintosh o Mr. W.A. McKay Luna Leta o Wailuku, me Miss Catharine L. Ritchie, a ua hoi aku laua no Wailuku ia ahiahi no.

 

            Aia ke kaapuni la ia Enelani kekahi lohe i hoole ole ia ka oiaio, he elima makahiki i hala aku, ua mare iho ke Duke o Ioka i ke kaikamahine a kekahi aliimoku Beritania ma Maita a ua loaa he elua mau keiki ma ia mare ana.

 

            Eia i Honolulu nei ka haole i hoao ai e kepa ia Rev. W.B. Kapu i paahana kanu kope no Guatemala a hoole ia aku ai.  I holo mai nei oia e kepa paahana Iapana i Honolulu nei no na mahina kanu kope o kela aina kipikipi o Guatemala.

 

            O ke noi a ka loio o ka laweola C. A. Herring e hookolokolo hou ia ka hihia o keia lawehala maluna ae imua o ka Aha Kiekie piha, ua hoole ia mai me ka lokahi e na lunakanawai a pau.  Nolaila, ke hoopaaua nei oia no ka hooke ana i na maawe a ke kanawai.

           

            Aohe oiaio ua kau ka Lunahooponopono o ka nupepa makua i ka lipine kue hoohuiaina i hapalapala hoopau koalaala ia e na lima o na lopa anee alii e like me ka Holokee.  Ina e i ia iho, he kuhaiahala ko ua poe kamalii la i ko makou kono ia ana i ka ahaaina ai puaa a manao ole ia aku lakou, alaila ina ua loaa ko lakou koalaala e hoomanao ia aku ai i ka wa aku.

 

            Ma ka halawai a kekahi poe kamalii puni kinipopo i ka po Poaha o kela pule aku nei, ua hiki ae na elele o na puali ewalu me ka manao o lakou a pau ke komo iloko o ia hui e paani ai.  Aka he elima wale no puali i ae ia, nolaila ua wae ia maloko mai o keia he elima wale no puali no lakou na inoa Kamehameha opio, Inoaole, Ikeoleia, Hokulele a me Matala.

 

            Ua hoolaha akea ia mai, mahope aku o ka la 28 o Iulai nei, e mahele ia aku ai na puka o ka Hui Mahiko o Makaweli, Kauai, ma ka 2 ½ keneta maluna o ke kumu waiwai.  He keu maoli keia a ka mahiko holo o ka puka e mahele e ia mai nei i ke oo ko mua loa no o ka wili ana.  Hoihoi aku la no hoi ka poe kuleana iloko o Makaweli.

 

            Ua noi ia mai makou e T.S.K. Nakanelua, e hoolaha aku, e noho ana ka halawai o ka Ahahui Kula Sabati o ka mokupuni o Hawaii i ka pule mua o Sepatemaba, 1893, ma ka luakini o Kalahikiola, Kohala Akau, ma kekahi o na la e noho ai o ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Hawaii.  Ke paipai ia aku nei na elele, a me na kahukula Sabati Apana, e hana i ka oukou mau hoike, me na hoike papa helu me ka eleu.

 

            Ke ala hou ia ka hana bia ma Wailuku, mai ka la 7 mai o Iulai.  Ua hele aku la ka hope makai nui i ke “Ahi o Wailuku” e kokua pu ma ka imi ana i ka mea e pau ai ka hana bia a ona o na kanaka.  He hoolana maoli no na kanaka no ka ike mai i na Bosi o ka oihana makai e pulu mau ana i ka ua.  [E hoopau koke ke aupuni ina luna aupuni ona e like me ko Wailuku.  Heaha ka waiwai o na luna aupuni oia ano?  L.H.]

 

            Ma ka hookuku kinipopo mawaena o na puali Kamehameha a me Crescent ma ke kahua o Makiki i ka auina la Poaono i hala, ua haule o Kamehameha, no ka manawa mua loa i keia kau paani, ia Crescent, ma o ka loaa ana ia Crescent he 8 puni a ia Kamehameha he 4 puni.  O ke kumu, ua pau aku i ka hoi i ka hoomaha kekahi mau lae oo o ka puali Kamehameha, a ua pani ia ma ko lakou mau wahi na kamalii e ae.  Aka, ua eo no ia Kamehameha ka moho mokomoko o keia kau.

 

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei, hora 7 a oi, ma Kapalama, e kokoke la i ka uwapo o Niuhelewai, ua hoao iho la kekahi kanaka pupule nona ka inoa o Hale e pepehi me ka lima ikaika a me ka manao paha e lawe i ke ola o kekahi wahi kaikamahine opiopio loa, nona na makahiki he elima a eono paha.  Ua lohe mai makou, aia ma kahi o Lii k. keia kanaka pupule e noho nei, a me ka ike no o keia Lii he puple keia kanaka, ua malama no nae oia ma kona hale.  He mea pono e kii aku na luna o ka oihana makai e hoopaa i kela kanaka mamua o ka loaa hou ana aku he poino hou.

 

            Ke makemake nei o Mr. Albert Favorite o Arkansas City, Kan., e haawi aku i ka pomaikai i ko makou poe makamaka heluhelu i kona ike i na mea e pili ana i na ma’i anu.  Penei kana olelo:  “Ma ke kau kupulau i hala iho nei, ua loaa iho la au i ka ma’i anu a ua ano kuonoono loa ka ma’i ma kuu ake mama; a aohe hoi i ano ola pono ae, ua loaa hou iho la au ia ano ma’i hookahi me ka hoonawaliwali ana ia’u a hala wale ke kau makalii, a i ka haalele ana mai o ke anu, he kunu paakiki ka mea nana e hoomailo ana ia’u a’u hoi i manao iho ai aole loa la au e ola iki ana.  He umikumamaha makahiki i hala ae nei, ua hoao no au i ka laau kunu a Chamberlain me ka holopono, nolaila, ua manao iho la au e hoao hou.  Aole i pau he hookahi omole, ua haalele koke mai la ke kunu ia’u, a aole loa hoi au i hoopilikia hou ia mai e ke kunu me ke anu.  Ua hooia aku au i kahi poe, a ke mahalo nui nei lakou.”  He 50 keneta o ka omole e kuai ia ma kahi o BENSON SMITH & CO., Agena ma na Pae Aina Hawaii.

            2435-4t.

 

NUHOU KUWAHO

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi “Warrimoo” mai Victoria mai i ka Poaono i hala, ua loaa mai keia mau mea hou malalo iho:

 

Kaua ma Siama.

            Siama, Iulai 13.-Ua komo he ekolu mau moku kaua Farani ma ka muliwai Meinem, a ua holo iuka he 20 mile a hiki i ke kulanakauhale alii o Bangkok.  Ke hooweliweli nei lakou i ke alii o Siama i ae wale mai oia i na manao hookaumaha o Farani.  Ke noonoo nei ke alii no ka pono e haawi aku i kona aina malalo o ka malu o Beritania.

 

Kaua ma Samoa.

            Apia, Samoa, Iulai 7.- Ua hoouka ia ke kaua mawaena o Malietoa a me Mataafa.  Ke hoomoana la na aoao elua, he elua mile mawaho aku o Apia.  He palima ka nui o na kanaka o Malietoa i ko Mataafa.  Ua oi nae ka maikai o ko Mataafa mau pu.  Ua pio ia Malietoa kekahi i koa kiai o ka poe kipi i kukulu ia mawaho loa me ke kaua pokole ana.

 

Pauahi ma Kikako.

            Kikako, Iulai 10.-Ma kekahi pauahi ma Kikako, ua pii ka poe kinai ahi iluna o ka pukauwahi nui a ua a hou malalo mai, aohe wahi e iho hou aku ai.  He iwakalua o ka poe kinai ahi i make i ke ahi a i ka lehei ana ilalo.

 

Omaimai o Kalivalana.

            He omaimai a ua oluolu iki ka mai o Kaliwalana.  He rumatika kona mai a he nui ka hui ma ka uha a me poohiwi.

 

Hoomaha ke Alawai oki o Nicaragua

            Ua hooki ia ka hana eli ma ke alawai eli o Nicaragua, no ka pau e o na dala uuku i loaa no ka hana.  Ke kali nei a haawi ia mai paha e ka Ahaolelo Lahui kela haneri miliona i noi ia.

 

Holo ke Kanawai Hoomahuahua Koa.

            Berlin, Iulai 13.-Ua hooholo ia ka pauku mua o ke kanawai hoomahuahua i na puali koa, ma ka heluhelu koho e ka 198 ae, 187 hoole.  O ka heluna o na koa e hoomau ia ai i ka wa kaua ole, he 479,229.

 

Ka Mare o na Kama’lii Beritania.

            Ladan, Iulai 6.-Ua mare ia ke Kama’lii Keoki, Duke o Ioka, ka Hooilina Moi o Beritania Nui, laua me ke Kama’liiwahine May, ma loko o ka halepule o ka halealii o Sana James, kahi i malama ia ai.  Ua hoohiwahiwa nui mai ko ke kualanakauhale, a ua hele kino ka Moiwahine me ka hoohanohano nui ia e na puali koa, he mau puali Hinedu kekahi, a he Aigupita kekahi.  He nui ko Victoria makemake i ka mare ana o kona moopuna me kela Kama’lii wahine punahele i hoopalau mua ia i ko Keoki kaikuaana i make mamua iho nei.

 

Make ka Peresidena o Farani.

            Ma ke ku ana mai o ke kiapa S.N. Castle, ua loaa mai ka nuhou kaumaha, ua make ka Peresidena o Farani, oia o Sadi Carnot.  Ina he oiaio kela mea, alaila, he ulia poino keia no kela aupuni e noho nei ma ke ano omokuahana kuloko.  No ka mea, o ua Carnot la ka mea oi loa o ka inoa maikai e hoinai aku ai ka lehulehu.

 

Na Iapana i Kepaia e Mahi Kope ma Guatemala.

            Eia no ma Honolulu nei kela kapena moku o W.H. Ferguson, nona kela mokuahi “Monserrat,” nana i hoopae i na limahana Kilipati ma Guatemala.  Maluna o ua moku la i holo ai o Rev. W. B. Kapu ma a hiki i Kapalakiko.  Ke kipa a hui nei ua Ferguson la me Paulo Numana.

            He hana koikoi ka kela haole ma Hawaii nei, oia no ke kepa ana i na paahana Iapana e akahele, a e hele mua aku kekahi luna aupuni o lakou e makaikai ia Guatemala ina he maluhia pono ka noho ana o na paahana malaila.

 

Kuhina Amerika ma Hawaii.

            Aole i lohe ia ka inoa o kekahi haole Amerika i ae e noho Kuhina ma Honolulu nei e pani i ka hakahaka o Mr. Blount.  He oihana iini nui ia kela mamua, aka aohe mea i makemake i keia wa, no ke kumu, ua manao ka poe i noi ia a pau he mau malama pokkole wale no koe, alaila, hoohi ia mai o Hawaii, a pau iho la ua oihana Kuhina la, a poho lakou i ka hoi awiwi aku me ka loaa ole o ka pomaikai o ka noho loihi ana aku.

 

Kaua Kuloko ma Nicaragua.

            Ke Ulu hou nei ka mokuahana kuloko o ke aupuni ma Nicaragua.  Ua hopu ka poe kipi i ka Peresidena a me ke Alihikaua nui, a ke noho pio nei laua.  Ua holo aku na puali koa aupuni e hoopakele ia laua.

 

Mokukaua Amerika no Honolulu nei.

            E holo mai ana ka mokukaua Yorktown i ka moana Pakipika nei.  Ua manao ia, e holo pu mai me ia ke Charleston.  Ua holo mua ka mokukaua Piladelapia i Samoa, a malaila aku paha e holo mai ai i Honolulu nei.  A hiki mai kela, alaila e hoi aku o Bosetona i Kaleponi a malaila e hoomaikai hou ia ai.

 

Na Koa Enelani no Victoria.

            Kapalakiko, Iulai 12.-Ua pa’i ia kekahi lono maanei, a i hookahu ia maluna o kekahi leta mai kekahi alii koa Beretania mai a i kekahi kanaka waiwai nui e noho ana maloko o kapalakiko, oia hoi, ua haawi ia aku ke kauoha i ka Bataliona helu elima o na koa Raifala alii e hookahua nei ma Davenport, Enelani, a e hoomakaukau mau lakou no ka holo ana i Victoria no ka hana ma ke kahua hoolulu Panalaau.  He 4,000 ka huina o na koa o ka Bataliona, a oia ka puali oi loa o ka makaukau maloko o ka oihana kaua o Enelani.

            Ua hoike hou mai hoi ua leta la, ua kauoha kuikawa ia ka moku-kaua Beretania ikaika loa “Minotawo” e holo no ka hana ma Makinika (Esquimalt) a o ke alii kiekie o ka moku ua hookohu ia he alakai kiekie no ka oihana kaua moana.

            O ke alii kiekie hoi o ka puali koa Raifala alii ua hoolilo ia i alakai kiekie no ke kahua hoolulu koa ma Esquimalt, a he luna nui no ka pa-kapili moku kaua, a me konela nui no na puali kaua Canadiana, na kahua hui mamua aku nei i paa ia e ka mea hookahi.  He elua hoi mau Bataliona o na koa pukaa alii i kauoha pu ia no ka hana ma ke kahua hoolulu o Victoria, a ua olelo ia ae, ke hoolala nei na mana aupuni o Canadiana e hoomaemae hou a paa me ka ikaika pale kaua i ke awa ku moku o Esquimalt.

            Ma ke kakau ana a ua alii koa Pelekane la i kona hoaloha, ua ninaninau mai oia i ke ano o ke ea a me ke ano o ka noho ana ma Esquimalt, a me he mea la, o ke ano o keia mau liuliu koke ana ma ka aoao o ka mana aupuni o Beretania ua pili kela me kela hoeaea no ke kai Beherina.  Ma ke ano, a me na olelo o ua palapala ‘la ua manaoio ke keonimana Beretania o Kapalakiko, ua ano kue loa ko Enelani manao no kela aha kuakuka no ke kai Beherina, a ke manao nei oia e hookahua maloi ae no iaia malaila, a e pale aku me ka ikaika, a e lawe kima ikaika maoli ae no i kona kuleana ana i manao ai he waiwai ponoi nona kela wahi lawaia sila.

            O keia ku koke ana mai nei o ka moku kaua Royal Arthur ma Esquimalt a me Adimarala Stevenson maluna ona, a me keia mau liuliu ano e a na koa Beretania ua loaa he mau kahoaka e manaoio maoli ia aku ai no he oiaio kela mea i lono ia.

 

He Iwakalua Kumamalua Hamana ma Honolulu nei.

 

            O ke kookoo a ka poe kue i ke aupuni maikai, i makana aku nei i ka Ona Miliona me ka hookomo ana i ka inoa o ke Kuhina Amerika, ua lilo ia i amana e li ia ai na a-i o ka poe anee alii.

            Ua hoopii ke Kuhina Amerika i ka Peresidena Dole, a e ike ana ka lehulehu i kekahi o ko makou manao ma ka pepa o keia la.

            Ua manao paha ka aoao lopa anee alii, he alanui maikai loa ke loaa ana ia lakou ma ka hookomo ana i ka inoa o ke Kuhina Amerika a me ka hoike pu ana, ua manao ka aoao hoohui aina e pepehi ia lakou a pau a me ke Kuhina Amerika.

            Nolaila, ua lilo keia hana ana a lakou i amana li ia lakou iho, e like me ke kuhihewa o Hamana no Molekekai ka amana ana i hana ai.

            He apuka kiekie loa keia a kekahi o na hoa o ka papa loio o keia kulanakauhale i hana ai, he mea pono ke hoopau ia ko lakou laikini loio, mamuli o ka lakou hana i hapala wale ai i kekahi o na elele aupuni kiekie o kekahi aupuni mana nui o ke ao nei.

            He mea keia na ke aupuni o Amerika e ike mai ai i ka hana a keia poe e kue nei i ka hoohui aina, a hoomaopopo lea lakou, o ke kue ana o keia poe aole ma ke ano he aloha io i ka Moi, ka aina a me keia lahui, aka, ma ke ano e imi ana lakou no ko lakou pomaikai pili kino iho a me ko lakou poai.  He kue ke diabolo i ka makemake o ke Akua, aka, i kekahi wa nae e lilo ana no ke diabolo i kauwa na ke Akua, a e auamo ana oia (diabolo) i ka ukana a ke Akua i mea e holopono ai ke aupuni o Kristo.

            Pela nae makou e ike aku nei, ua lilo keia poe Hamana ma Honolulu nei, i poe nana e kokua ma ka aoao hoohui aina, aia maluna o ko lakou mau hokua pakahi ka ukana a ka aoao hoohui aina kahi i kau ai, aole paha lakou i ike e like me ka ike ole o ka opae he puupuu pakai aia iluna o kona kua kahi i kau ai, i ka wa e lu ia iho ai iloko o ke pa a ka wahine kau opae.

 

He Hotele Kuloko Hou.

Ua lilo ae nei ma ka hoolimalima ia Mr. Friemann o Portland, Oregona mai nei, ka hale noho o Mr. Paty ma Nuuanu, a e hoolilo ia aku ana i hotele hou e hea ia aku ana ma ka inoa “Portland.”  Oiai he haole maamaalea loa keia haku hotele hou ma ka maiau ana i na mea e hoonoono ai i ka poe noho hale, nolaila, e lilo aku ana no keia hotele i wahi muimuia ia.

 

Na Ai Ono o ka La.

            I ka hora 8 o ka po Poaha nei, i ku mai ai ka Monowai iloko o na la holo he 12 mai Nukilani mai.  Ua hali mai oia he 1 ohua kapena a me 4 ohua oneki no Honolulu nei, a no Kapalakiko, he 66 ohua kapena a me 116 ohua oneki.  Mahope iho o ka hora 1 wanaao onehinei, ua holo loa aku oia no Kapalakiko, me ka hii pu aku i ke Komisina Hawaii Prof. W.D. Alexander a me 14 mau ohua kapena e @ mai Honolulu aku eni.

            O ka mea hou ano nui mai Samoa mai, oia ke auhee ana o Mataafa a me kona poe i ka pualikoa o ka Moi Malietoa a me ka holo ana o Mataafa a me kekahi poe alii a haawi pio ia lakou iluna o ka mokukaua Beritania “Katoomba” e kua ana i ke awa o Apia.  O kekahi hope o na alii mahope o Mataafa, ua holo a kau iluna o ka mokukaua Geremania “Sperber.”

            Ua mahuka mailoko aku o ka halepaahao o Kawa i ka auwina la Poaha nei, ka haole aihue kalaunu o Kalakaua nona ka inoa George Ryan e kali nei o ka hookolokoloia i ke kau kiure o Augate ae nei.  Eia nae, ua loaa hou aku oia ia Kapena Parker i ka hora @ o ia po iho ua hamo iaia iho a eleele, a ua kahiko no hoi a paihiihi, me ka manao e mahuka ma ka Monowai.

            He $381,292.62 ka nui o na dala iloko o ka waihona o ke Aupuni Kuikawa ma ka la 27 o Iulai nei.  Pela ka hoike a ke Kuhina Waiwai Damon ma ka halawai a na Aha Hooko a me Kuka i ka Poaha nei.

 

Palapala Hoomaikai a na Mai Lepera o Kalihi

            O makou o na poe i l@ohia i ka mai hookaawale ohana e noho nei ma Kalihi, ke haawi aku nei i na hoomaikai he nui ia Mrs. Lilia Auld a me Mrs. Kahuila Wilcox, me ka laua mau kokua manwalea ponoi.  A pela no hoi i na makamaka a pau no lakou na inoa malalo iho, i pahola mai ia mau haawiaa like ia makou malalo o ka laua mau hooikaika pauaho ole i ka nele ana iwaena o lakou e noi ai i mau lako aahu o na ano a pau, no na kane, na wahine a me na keiki, a me kekahi mau hemahema e ae o makou.  Oiai o ka hapanui o makou, ua lawe ia mai me ka pupuahulu, a o kahi aahu wale no e pili ana i ka ili.  Eia na inoa o na poe i hoolako mai i ko makou mau pilikia:  Mr. R.I. Lilie o kahi o T.H. Davies & Co., Mr. H. Wodeshouse, Jr., o ka Hawaiian Hardware Co., Mr. J. Torbert o ka Pacific Hardware Co., C. Roi o kahi o Hackfeld, Miss N. Judd, Mrs. Samuel Parker, Mrs. Capt. Tripp, Mrs. Haleakala Hart, Mrs. Ipuhao, Miss L. Peabody, Miss Hattie Hiram a me Miss Fannie Norrie.

            O ka makou pule e hooloihi ia ko oukou mau ola, a e hoomau ia hoi ka hamama o ko oukou mau puuwai no ke kokua an i na poe i loohia i ka pilikia, ka hune a me ka nele.

            O makou iho no me ka haahaa, ma o ko makou komite la,

            J.N. KAPAHEE.

 

            O na ohua oneki Iapana a me pake a ka mokuahi Rio de Janeiro i hoolele mai ai no Honolulu nei, ua hoihoi ia i kai o Kahakaaulana e hoomalu ai no kekahi mau la.

 

            I ka la 15 o Mei, 1893, ma ke kulanakauhale Momi o Ewa, ua hanau mai ka puhaka mai o ka wahine a Mr. J.K. Kaupu, he keikikane i kapa ia ma ka inoa o Kanohoaupunihou.

 

Hoolaha Hou.

HOOLAHA

I ka Poe Hele i ke Kiowai oWaiakeakua, Mano.

 

            O na poe a pau e makemake ana e hele i ke Kiowai o Waiakeakua ma Manoa, ke hoolahaia aku nei e pono e loaa mua ia lakou ka ae ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei, a o na mea a pau e komo hewa ana ma ia wahi me ka ae ole ia e hoopiiia no ma ke kanawai.

            JAMES H BOYD

            Ma ke Keena Aina, Hale Aha Hookolokolo

            Honolulu, Iune 17, 1893

            @

 

Hale Hana Kopa o Honolulu.

            U paa aenei ka Hale Hana Sopa Mahu Hou o ka poe no lakou na inoa malalo iho a ua makaukau lakou e hoolawa aku i ka poe piepiele i na Kopa Maikai Loa Maoli i hookomo ia iloko o na Pahu 100 paono mai ke 42 a 55 auka Kopa pakahi.

            Ke hooia nei makou i ka oi o ia MAIKAI o ka makou KOPA mamua o na Kopa o oahu mai.

 

            Ua kuni ia mawaho o ko makou mau Pahu me ka hoailona “HONOLULU SOAP CO.” a e Kuai ia e na Halekaui Liilii a Pau.

            HUI HANA KOPA O HONOLULU

            M.W. McChesney & Sons,

            Na Egena.

            @

 

EGAN ME GUNN.

ALANUI PAPU                     HONOLULU

E HOOMAKA ANA KE KUAI NUI HOOPAKIKA MAI KA POAKHI AKU IUNE 26, 1893.

 

            Na KALAKOA maikai loa no ka 2@ iwilei @ Na KEOKEO NAHENAHE HE he @ a @ keneta o ka @ KUKAENALO, 16 iwilei no ka @ KUKAENALO 15 IWILEI NO KA $1.00 HULUHULU nahenahe ma ka 10 a 12 ½ keneta o ka iwilei.

            Na LIHILIHI Pale Puka aniani he $1.25 $2.50 a $3.00 o ka paa hookahi

            Na KAKINI wahine eleele paa ma ka 23 keneta o ka paa hookahi

            Na KAKINI kamalii eleele paa ma ka 23 keneta o ka paa.

            Na PALEMAI kane ma ka 35 keneta pakahi.

            Na KAMAA paa maikai ma ka $3.50 a $5.00 o ka paa

            Na PALULE KEOKEO maikai ma ke 75 a 100 keneta pakahi

@

 

            AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o Peter Fernandez o Honolulu, Oahu, i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala nui a me ka hoike helu waiwai a A.Fernandez a me N. Fernandez na Lunahooponopono Waiwai o ka waiwai o Peter Fernandez o Honolulu, Oahu, i make, maloko o laila, e noi ana e aponoia ka lana mau hoolilo he $392.15 mai loko mai o na dala he $1,400 i loaa ia laua, a e noi ana e nana ia a apono ia ka laua moowaiwai, a e hoopukaia ke kauoha e mahele i ke koena o ka waiwai e waiho nei iloko o ko laua mau lima i ka poe i kuleana, a e hookuu mai ia laua a me ko laua mau hope mai ia noho luna hooponopono ana.

            Ke kauahaia nei o ka Poakahi, la 25 o Augate, A.D. 18@, hora 10 a.m. ma ke Keena o keia Aha ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, oia ka manawa a me kahi e hoolohe ia ai keia noi a me ka moowaiwai, a o ka poe a pau i pili e hele ae a hoike ina he kumu io ka lakou e ae ole ia ai na noi la, a e waiho mai i na olelo ike i ka poe i kuleana i na waiwai la.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Iulai 21, A.D. 1893

            Na ka Aha:

            GEO LUCAS

            Hope Kakauolelo.

 

            AHA Hookoloko Kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o ARELIO FORTES RAMOS, o Ewa, Mokupuni o Oahu, i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi a me ka Papa Hoike a C.L. Brite Lunahooponopono o ka waiwai i oleloia e noi ana e ae ia aku ka huina o na hoolilo he $433.05 a o na mea i loaa mai iaia he $449.25, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia, e hoihoiia aku na waiwai a pau e waiho ana ma kona lima i ka poe i kuleana malaila, a e hookuu loa ana iaia a me kona mau hope mai kona noho lunahooponopono ana ma ia ano.  A ua ike ka Aha, o ka la i hoolahaia ma ke “Sentinella” e noho ai e hoolohe, aole ia i like me ka la a ka Aha i kauoha ai mamua.

            Nolaila, ke kauohaia nei o ka Poakahi, Augate 28, 1893, ma ka hora 10 a.m. ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me ka papa hoike i oleloia, a malaila no hoi e hele mai ai na poe a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu io ka lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila no hoi e hoike mai ai ka poe a pau i kuleana i ka waiwai i oleloia.  A e hoolahaia keia kauoha ma na olelo Hawaii a me Pukiki iloko o ke “Kuokoa me ko Hawaii Pae Aina i huiia” a me ke “Sentinella,” he mau nupepa i paiia a hoolahaia ma Honolulu, no ekolu hebedoma, o ka hoopuka hope loa ana aole ia e emi iho malalo o elua hebedoma mamua ae o ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana.

            Hanaia ma Honolulu, i keia la 14 o Iulai, 1893-

            W. AUSTIN WHITING,

            Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi.

            Ikea:

            HENRY SMITH,

            Kakauolelo Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi

            3451-3

 

            AHA HOOKOLOKOLO kaapuni Apana Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.  Ma ka waiwai o D. Hanley o Ewa, Oahu, i make.

            O kekahi palapala i oleloia oia ke kauoha hope loa a D. Hanley i make, ua waihoia mai ma ka la 10 o Iulai, 1893, a me ka palapala noi pu e noi ana e hooponoponoia, a e hoopuka ia ka palapala lunahooponopono waiwai ia Charles L. Carter, i waihoia mai e ia.

            Ke kauohaia nei, o ka Poakahi, la 14 o Augate AD 1893, ma ka hora 10 a.m. o ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ua Aha la ma Honolulu, iloko o Aliiolani Hale, oia ka manawa a me kahi e hooiaioia ai ua palapala kauoha la, a ma ia manawa e hele mai ai ka poe i kuleana a e kue i ua palapala kauoha la, a me ka hoopuka ia ana o ka palapala lunahooponopono waiwai.

            Hanaia ma Honolulu, K.H.P.A. Iulai 10, 1893.

            Na ka Aha:

            GEO. LUCAS

            2-150-3

            Hope Kakauolelo.

 

            AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o D. EHU o Koolauloa Oahu i make.  Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapla noi a me ka papa hoike helu a W.C. Parke Lunahooponopono o ka waiwai o D. Ehu no Koolauloa Oahu, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $188.15, a e hoike ana o na mea i loaa iaia he $250, a e noi ana, e nana a e aponoia keia mau mea, a e kauohaia e mahele ia na waiwai e waiho ana ma kona lima, a e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana lunahooponopono waiwai.

            Ke kauoha ia nei, o ka POAKOLU, la 9 o AUGATE, 1893, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ke keena ma ka hale Hookolokolo Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike helu i olelo ia, a o ka poe a pau i pili malaila, e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 1 o Iulai, 1893.

            Na ka Aha:

            GEO. LUCAS,

            2449-3

            Hope Kakauolelo.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

KE HOOLAHA ia aku nei ka lohe i na mea a pau i kulike ai me ka mana o ke kuai i hookomoia iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 20 o Augate, A.D. 1891, e J. W. Pii a me D.P. Kauhikoa ia H. Dimond, kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke aupuni ma Honolulu, Buke 132 a ma na aoao 302, 303, a me 304, a no ka uhakiia o ka aelike ma ua moraki la, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee i ka wa e hookaa ai, ke manao nei ka mea e paa nei i ua moraki la e hooko aku.

            Ke hoolah hou ia aku nei ka lohe, o na aina a me na waiwai i kuhikuhiia iloko o ua moraki la, e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma ka Poaono, Augate 12, A.D. 1893, hora 12 awakea.

            O na waiwai e kuai ia aku ana, penei i kuhikuhi ia ai maloko o ua moraki la:

1.        O kela aina a pau e waiho la ma Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, i haawiia no Hookii, Palapala Sila Nui Helu 1402 (Kuleana Helu 8082 o ua aina la ua hoolilo ia mai ma ke kuai ia Mrs. Paahao Pii e Keola (w) a me Kahakai (k) kana kane, na hooilina ma ke kanawai o Hookii, ma ka palapala i kakauia i Mei 28, A.D. 1879, kopeia ma ka Buke 58 aoao 257 a me 258, a nona ka ili he 1.96 mau eka, oi aku a emi mai paha.

2.       O kela mau aina a pau i haawiia no Naili Palapala Sila Nui Helu 1403, Kuleana Helu 10483, nona ka ili he 1 52-100 eka, oi aku a emi mai paha, a o na aina ia ua hoolilo ia mai ma ke kuai ia Mrs. Paahao Pii ma Aperila 24, 1879, a i kopeia ma ka Buke 59 aoao 146.

3.       O kela mau aina a pau e waiho ia ma Kalaepaa, Kaneohe, Koolaupoko, Oahu, Kuleana Helu S336, nona ka ili he 2 87-100 mau eka oi, aku a emi mai paha, a ua kuhikuhi pono ia na palena maloko o laila.  Ua hooliloia mai keia aina ia Mrs. Paahao Pii ma ka Palapala i kakau ia i Novemaba 6, 1878, a i kopeia ma ka Buke 36 aoao 393.

4.       O kela aina a pau i haawiia no Haupu i make, Kuleana Helu 8083 Palapala Sila Nui Helu 3433 a oia aina hookahi kai hooliloia mai ia Mrs. Paahao Pii ma ka palapala i hanaia e Alana (pake) a me Nakipi elua i Augate 13, 1877, kopeia ma ka Buke 51 ma na aoao 270 ame 271, o na aina la ua lilo mai ia Alana (pake) o Nakipieina Naili (2) a me Naili (k) na hooilina ma ke kanawai o Haupu i make ma ka la 17 o Augate, A.D. 1876, kopeia ma ka Buke 46 ma na aao 343 a me 344.

A o ua mau aina la ma ka palapala kauoha a Mrs. Paahao Pii, ua mahele ia he hapaina (1/2) ia W.E. Pii kana kane a he hookahi hapaina ia Kane, a o ua palapala kauoha la ua kakauia ma ka la – o-A.D. – a ua hooiaio pono ia e ka Aha Hooponopono Waiwai umua o ka Mea Hanohano Edward Preston, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ka la 8 o Mei, 1839.  A o na J.W. Pii la, ko ona nei oia he hookahi hapalua o na aina maluna ae mamuli o ka palapala a W.E. Pii i hana ai ma ka la 30 o Mei, 1893, kopeia ma ka Buke 116 ma na aoao 79 a me 80.  A o ua D.P. Kauhikoa ia, ua lilo iaia ka akahi hapalua o ua mau aina la malalo o ka maua o ka palapala i hanaia e ua Kane la ma ka la 17 o Aperila, 1889, kopeia ma ka Buke 114 ma na aoao 452 a me 483 o ua Kane la, ola kekahi o na mea i hookaawaleia e ua Mrs. Paahao Pii la.

            Ma na Dala Gula Amerika e hookaaia ai.

            Ina i makemakeia na kii o ka aina a me na palapala hoolilo, alaila, aia wale no ia mau lilo malao o ko ka mea nana e kuai.

            No na mea i koe, e ninau ia Charles L. Carter, Helu 204 Alanui Kalep.

            Kakauia ma Honolulu, Iune 22, 1893.

            H. DIMOND,

            Ma o kona Loio ia Charles L. Carter.

            2451-3

 

AHA HOOKOLOKOLO Kaapuni Apana Ekahi.  Ma ka hoop[onopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o L.N. Kanai o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Sam P. Aholo a me ka poe e ae i aie aku ai o Honolulu e hoike ana o L.M. Kanai o Honolulu, Oahu, ua make kauoha ole ma Honolulu i ka la 20 o Aukake, A.D. 1892 a e noi ana e hoopukaia ka palapala hookohu luna hooponopono waiwai ia Alfred W Carter.

            Ke kauohaia nei o ka Poalima ka la 11 o Augate, A.D. 18@, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la ma ke Keena Hookolokolo ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu ina he kumu io ko lakou e ae ole ia ai ua noi la.

            Kakauia ma Honolulu, K.H.@.A Iulai 13, 1893

            Na ka Aha

            GEO LUCAS

            2430-3

            Hope Kakauolelo.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

O NA POE A PAU HE MAU KOINA KA LAkou i ka waiwai o KEKAHI i make o Waiehu, Wailuku, Maui, Ko Hawaii Pae Aina, e hoouna koke mai me na hooia kupono i hoohiki ia imua o ka Notari o ka Lehulehu, i ka mea nona ka inoa malalo iho ka mea i hookohu ia i Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai o ka mea i make maloko mai o na malama eono, a i ole ia e hoole mau loa ia aku no.  O ka poe a pau i aie i ka waiwai o ka mea i make, e hookaa koke mai ma ka manawa a mamaa ae o ka pau ana o ka eono malama.

 

Hoolaha Hooko o ka Moraki a me ke Kuai.

O KA Poe no lakou na inoa malao iho, H Hackfel & Co., ka poee paa nei i @ ohi moraki mai a Ahona o Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii, i hanaia i Ianuari 24, 1898, kope ia ma ke Keena Kakau Kope Buke 138 a ma na aoao 468 a me 469, ke hoolahaia aku nei ka lohe ke makemake nei lakou e hooku i ua moraki la no ka uhai la o ka aelike, oia ka hookaa ole ia o ka ukupanee, a e kuai ia aku ana ma ke kudala akea ma ka hale kudala o James F. Morgan ma Honolulu ke hiki aku i ka Poakahi, Iulai 31, 1893, hora 12 awakea.

            O ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, oia ka hoolimalima mai ia Kimo pake mai o Kohala i ua Ahuna la, o ke kahua halekuai ma Kohala Hawaii, he 100 kapuai ma ke Alanui Aupuni, a me 65 kapuai ka hohonu, ma ka uku hoolimalima he $100 o ka makahiki.  Ua hana ia ka hoolimalima ma Iulai 22, 1891, no ka 10 mau makahiki, me ka pono e hooloihi hou aku i @ makahiki.

            Kuike ke dala.  Na uku hana palapala aia i ka mea e lilo ai.

 

            Ua hiki no ke lawe i na hale i ka wa e pau ai ka manawa hoolimalima.

            H. HACKFEL & CO.

            JAMES F MORGOAN

Luna Kudala

Honolulu, Iula 12, 1893

2460-S

 

Kuai Kudala a ka Hope Hamuku o Koolauloa, Oahu.

MA KA Mana o kekahi Palapala Hoomalu Waiwai mai ka Aha Apana o Koolauloa, Oahu, ma ka la 6 o Iulai, 18@ e kue ana ia Keikiole k., o Laiemaloo, ka mea hoopiiia no ka pono o Ges. Polapola k., o Hauula, ka mea hoopii no ka huina dala he @.  Ua hoomalu au, a e waiho aku ana ma ke kuai kudala akea, ma ka hora 12 awakea o ka la 5 o Augate, 1893, Poaono, ma ka puka o ka Hale Hookolokolo ma ka pa ma Hauula, Koolauloa, Oahu.  E lilo no i ka mea koho kiekie ma na pono a me na kuleana a pau o Keikiole k.ka mea i hoopiiia maloko o na waiwai i hoikeia malao iho nei.  Ke ole e uku e ia mai mamua ka huina dala i oleloia, na uku Komisina, na koina o ka Aha, a me ko’u mau lilo apau no ka ohi ana, hoomalu ana, malama ana.

Eia na waiwai i hoomalu ia a e kuai ia aku ana:

1 Bipi w kumulau ulaula opu kalakoai kuni ia i ka hao 2A, 1 Bipi w opu kalako i kuni ia i ka hao 2A 1 Bipi w keiki kua eleele opu kalakoa hoa kuni 2A, 2 lio w ulaula hao kuni 2A, 1 lio k hulu iole hao kuni 2A i @ huila ha me na lako ili, i noho pan@

HEZ. KAUAIHILO,

Hope Hamuku o Koolauloa, Oahu.

Kapaka, Iulai 15, 1893.

2431-2

 

PAPA!  PAPA!

AIA MA KAHI O

Lewers & Cooke

(LUI MA),

 

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

PAPA NOUAIKI

 

O kela a me keia ano.

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na Olepelepe, na Pou, na O’a, na Papa Hele, na Papa Ku, me na Papa Moe he nui loa

 

NV PILI HALE O NA ANO A PAU

A me na WAI HOOHINUHINU NANI

o na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wale

Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua oihana no ka Uku Haahaa Loa, E like me ka mea e holo ana mawaena o Laua a me ka Mea Kuai.

 

Hele Mai e Wae no Oukou iho.

2896-q