Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 36, 9 September 1893 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

II h »rpiha ia ka makalua oka Komiaina Kinalahl o Hono l'.j ). • ia e Mr. J. H. |j vj.llugh Gunn. I n'i mai ika hoi I ke kulana-|Ci.r-aie nei ka Lunakanawai Kie|{p:i me kona mau hope elua, mai ILikou lioomaha ana. I I k i h 'omaka «na o ke kula hanai |{j v<m:»hine o Kawaiahao I ka Poa L-i n"i, uh hoi mal he 00 ka nui o Lnumunu kamaaiua ma ia U. Ke lohelohe wale ia mai nei, e wieuku hukihukf kaula ana keka-Līpii.-»li i'ukiki me ka puali lana lu oo ka liale Hana hao o Hom« I,'a i keia muu iho. f t'j ia na lala a pau o a Ali iliui Opiopio o Kaumakapili nr:t" kek ihi inau hoa opio e ae, e siki i ' ni» ka haliwai e inalama ia ir.< m i ke ahiuiii Poaha, Sep.ttes,:.i 11, 1893. l t loaa mai nei ia Hon. W. G. irwiu ina ka moku pea <4 Alice Oiwike" i ku mai ai i ka Poalua nei, ae jm|iu h,io loihl nona na kapuai h? 1-3. Ua hoolele ia mai ua pahu 11 ma ka uwapo Oeeaniea. It Mr. Gideon \Vc»st i pii aku ai e koHi > llokoo ke tabu auau i ka Poaian i luiia, aia hoi, ua pakika iho jui:i iioko o ke tabu u hai ia keiahi o kona mau Iwi aoao. A noj:!i? ke noho nt»i ola me ka ohaehn sui. 0 ka hookuku kinipopo mawaena ol'nknown a me Planets i ke kafca!u>«ka Poaono i hala uia ke kuhua )M ikiki, ua haalele ino la ka puali hopi». Unknown he 11 puni, Planets ■> w.Ai' no. l'i hma nvii I ki Hul Kukui Uwilu >i II molulu ner ma ka Poalu i iho nei, inai Port Townsencl mai, he iiiau pou laau e kau iho ai na k:iul:i uwila e holo nl io a ianei. O ka !i'lua o keia mau pou ala mawaena o ka iwakalua a me kanalima kapu".i. Mk ka hunkai a ka Mikahnla i hoi 0:u noi i ke ahiahi Poalua mal Kau Jim> na Kona mai, ua hoohikihiki bi:uM)ia 1 ka Poakahi nei ia 23 Bntj li iurr>ana Kula Sj bati o Napoopj a luki i MaliukMnn, no ke komo i>u mm i iloko o ka hoike nui e maia nna ma Kohala. M i ke ahlahi Poaha, AugUo 24, i noho ai ka haUwai oka Ah hni Opioplo linipono Knristiano s K--luuiHkupili ma ko laknu keena ®iu uo ke koho ntn l mm L'ina &>i hou no hookahl mikahiki. Eia aihini nui I koho la ai, J. K. Nitv»koo, PereshleiM; Win. Hisrglns, H>po Pere*fd*na; D. K. Kahuakai. P-uku; S. 11. Kauilaokalini, Kikiu"lelo; J. \V. Niukana, Iloa Kuk«. l T ii lono la Iko ahiahl loa ana o ka Pn:ik:ihi nel, ua hoolala a hoo-! holo h he heihel mawaena o na lio bu!o kiauau Lnt Sloeum e ona ia nel * ka Halelio o Lahaina a me Gvr>ter e nna ia nel o Thog. Hollinp.»r o Honolulu nei, no ka pili he Sl,OOO oka «o«o hookahi. Oka wa 6 iumlhioh ia «i keia heihei, ola ka i! auina la o ka Poaono, Sep»te nabi 2'*. Ina o hohe kekahi, lilo wale $500. Ua hnla aku maluna o ka mokuahi Iwalani o ke ahiahl Poalua aku nei, no ke kau kiure kaapuni o K-ui«i e malama ia ana m* ka Poakolu mua o Sep«temal« nei, o Lunakanawai Kaapuni o Oahu nei Hon. W. A. Whitlnga maniull o ke kauoh* a ka Lunakanawai Kiekie »o ke onawaliwali o ke kahu mau °iu aha, Hhn. Jacob Hardy. Ua hu!o pu aku ka Hope Loio Kuhina I {i - K. \Vilder e mahima i na hihia ka aoao oke Aupuni. Ona loio ; i 1» ihai pu aku me ia huakai, o A. Hartvvell, Phul Neumann, A. j H.»sn, e. W. Ashford, J. A. Mugoon » uie J. L. Kaulukou. 1 ke awakea Poalua nei, akahi no » ku inai ma Honolulu nei ka mokn pea hoohikihiki papa «*Aliee l <>ke" o ka hui o Lui me Kuke o Honolulu nei, iloko o na ta loihi he o ka holo ana ma ka moana, mai ft»rt Townsend mai, no ka mea ua haulele kela moku i kooa awa hope ka la 80 o lulai a holo mai no H »riolnhi nei. Iloko o keia wa loiki " ka hoio .uiU iii-ii, aole i pihoihoi 'kl na ona moku, no ka mea, he «Joku hou loa ia. Ua piha oia ina ūkina papa, pili hale, na poo a me aaho.

Ca make i ka Poakoia o ka nul- 1 hala, 0 Kaono 0 Knlihlwai, K-wai niHi na eha kukonufao ūo j iaia i na la m:.mua iho mamuii o'k, naule ana mai ka lio iho. Uahaalele aku ka "WaimanHk," . kona wahi i ili ai a o Keauanui, 1 ka Poaono i haU a kaman.,l n ' lula nein!iT ? ,>e,,, aka Ika p oaba oei kona ku ana mai. ke . kakahiaks Poaono i hala. ua haawl ae ka Puali Puhi Ohe Tt a , 1 1 ah » mele ma naie, no ka hoomanao ana i ka ia lianau o ka Moiwahine Lilmokalani * noopan ia.

La ae ka Papa Ola, e Lawe mai i , K «oka Trouaseau waiho ana mai i kona kulana he (< Kauka no ke awa o Honolulu," a ua koho aku lakou ia Kauka Andrews i kauka no ke awa no ka manawa. Eia o Rev. Hiram Bingham D.D. a me kana wahine ma ke alanul e hoohikl mai ai i ka home oei, a aa manao ia e kau mai ana malana o ka »Alameda" e ku mai ana i Honolulu nei i ka la 28 aeaei o keia malama. Ua hookohu aku o Ilamuku Hikikoki i makni i»yole kuikawa me kH uku ia, no ke kiai ana ma Kulaokahua ina nu po. I hapai ia keia hana mamuli o ka ulu ana mai o na wawahi l»ale rna ia wahi o ke kulauakuuhale nei. He mau ia ku wale no keia uo ka mokuahi lapana ««Aikoku Maru" mai lokahama mai. Ama ka olelo hoolaha e kukala mau nei, e hoi koke aku ana no iu no koni awa I holo mai ai ma ka la i3 aenei o keia mulama.

Ua lohe maopopo mai makou, i pelukua hou mai nei o Geo. C. 13eckley, no ka lawe ana «ku i ka I3ana Hawaii no ka hoikeike Nui ma Kikako. Imua ena keiki oke one hanau, a loaa ka lei o ka hanohano. £) hoopono ka heie mai hooiawehala. Ua malauia i.i e ke kahu eka!t sia 0 Haili, Kev. S.L. Desha, na anuina pule o na ekaleāia elua o ke kulanakauhale nei i ke Sahati i hala. Kuwainhao i ke anaina kakahiaKa a ma Kaumakapiii ike ahiahi. He mau anaina ohuohu nae una no keia a eluu i ka makou hoomaoi>opo aku. Mauka ae nei o Puiwa a me Maemae, ina na ahiahi Sibuti a pau, he inu bia ka huna nui a naknna ka, a e ona mau ana na kane a me na wahine. Ua iiio ka maluhia oke Sab.iti 1 mea ole, a ua komo pu me na makai elua e noho pu la ma ia wahi lioko oka inu bia. E malama oiua e kela mau makai i ka olua hana o hoopau ia olua m»i ka oihana aku. K hoomaka hou ana ke kula hoomaauiaa o na Opio ma Queet) Ema Hale i ka Poakahl o keia pule ae, Sepatemaba 11. Ke kono iaaku nei ka poe mea keiki mai ka eha makahikl aku, e lawe nui ae i ka lakou mau keiki i kela kula, oial, aole he uku no ka hookomo aua I na keiki. He au holomua keia ma ka naauAO, mai iohi o hala ka manawa. MamuN o ka pikao mal o ke kumu o ka wai e hoolawa ia ai ke kulanakaulule nei i keia wa papaa ia a ma ka hoiliili Wale no I na wahi-huna wal e hookanaaho nei, nolaila ua houluuWi ae ka Luna Nui o ka Uihaiia Kinaiahi o llonolulu pei i kalii koana wai e loaa ana iuia, a ua hookio maloko o na iuawai elima ma na wahl liko ole o ke kulanakauhale nei. I hana ia keia i mea e pde aku ai i na uha pnu ahi. Ua hoopau iho ka wili ana o ka mahiko o Makawell i kona oo ko imin, i ka la mua o Sepatemab i, a o ka nui ona toua kopau i uwiia a maloo mailoko o ia oo ko, aia nia ka 13,000 mau tona. O ka huina nui loa paha k<_ ia o na kopau i ohiiu e kekahi mahiUo hookahi ma Hawaii uei I ka lioomaka ana i ke oo ko inua. Ua hooinaka k.-t wili ana mai Dw'kemub:t 30 1892 mai.

Ua hala ma kela aoao o Mr. A. Kauauui, ma kn h»ra 0:30 o ke kakahiaka Poalua nei» Sepatemub;i 5, m» kona wahi noho ma ke Alunui Liliha. Ua noho loihi oia ma ke Keoim Kalaiaina ma ko ano hu elele no na makuhiki he 36 a oi. O Llaneoo ma Huna» Maui Hikinn kona one luuuui Ua haulelo iho oia i kona luaui makuahlne, na kaikuahine e noho mai ia i ka **Uakea" o ka aina, ka wahine a me mi kelki. Me ka uhana ko makou «ioha nui, a na ke Akua e hoomama mai i na uuluu. Ke makemake nei o Mr. Albert F\ivorite o Arkansas City, Kan-, e haawi aku i kipomaikai i ko makou poe makamaka heluheiu 1 kona fke i na mea e pili ana i na ma'i anu, Penei kana olelo: "Ma ke kau kupuiau 1 hala iho nei, ua loaa iho la au 1 ka ma'i anu a ua ano kuouoono ioa ka ma'i ma kuu ake mama; a aohe hoi i ano oia pono ae, ua ioaa hou iho la au ia ano ma'i hookahi me ka hoonawaiiwaii ana ia'u a haia waie ke kau makalii, a i ka haalele ana mai o ke anu, he kunu paakiki ka mea nana e hoomailo ana ia'u a'u hoi i manao iho ai aole loa ia au e ola iki ana. He amikumamaha makahikl i hala ae nei, ua hoao no au i ka iaau kuou a Chamberiain me ka holopono, nolaila, ua manao iho ia au e hoao hoo. Aole i pau he hoo kahi omole, oa haaleie koke mni la ke kunu U'u, a aoie ioa hoi au i hoo» piiikia hoo ia mai e ke kunu me ke ano. Ua hooia aku au i kahi [kk-, a mahalo nul nei l«kou." Hp 5» k«neta o ka omole c kuai .u uui kahi a Bkkboh Bmith AOo., Ajrena ma •o P*® Aina Hawaii. 2435-41,

Ona makeo fianr>! o |u n<??, mtii ka la I mj»i o Jsepatemab.a nei a hiki i la b iho nei, he o Hawaii. n P 2 l a EūO 1 lapana. AHAHANA HOLOMLM:—I fc* fV aoa aku nei, oa kakU ia ae ua ipuka 0 *:' Hatepaj Holomua a lee kui ia nei oa haa kepau e ke kaiko, ma®uii o ka hoopii koi aie a na keiki oonoho hua i uka pakeekee ia a ku ka puu nui ke m*ulau!a «p. 2s"owiU, ke kanu ola m eei ka nupep* Hoiomua, a ehia ka hoi icej aioha o ke oio o na pihe a k» poe i hookiw oala 1 ka make honua o kahi he.be kaamaamo. O ka hakihuki kaaia hookeiakeia wikani mawaeua o na puaii i kauiaaa i ka hukihoki o keia kulanakau* hale oia o Kapuakoio Bme Hale Hanahao o Iloooiulu, ua aleie ia ma Kapunkolo mahope iho o ka ho-> ra 9 a me hapa o ka Poaono i hala, no ka manawH he 2 hora 47 mioute ka loihi, ao ka hopena, ua ulaa pu ia tnai ka hul Kapuukoio eka hui HaU» H«nahao 0 lionaluia. Na! na da!a i imi kahu hou aku a ka poe i piii mahope o Kapuukilo. Nolaila, k« uoho moho mokomoko nei ka puaii Hale Hanahuo 0 Hod:lulu, no ka hakihuki kaala.

HE PAPJLAI.VA ALOHA:—E malama ana na p*e ma'i e aoho la ma ka Haiemai o Kahhi he wahi papaaina aioha ma keia Poaono ae, La 9 o keia mahina m*ioko o ka pi ma'i o Kalihi no ke kanaenae aloha hope loa ana a huii aku a hoi no keia itin.\ makamaka ole o Kalawao, Molokai. Ua lulu mau wahi keniKeoi hikou no keia haua aioha o ka hooldi.*o aua i na meu ia ai na ouo oka papaina. Aloha wale na uiakamaka. O ka makou noi, e umluhia iakou iioko o kela Mana Kieiiie loa. Oia hookahi ka kakou e hiipoi aku ai, oiai o Kona makeeuake ke hana ia, aole hoi o ko kakou.