Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXII, Number 48, 2 December 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Donna Shiroma |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
U hookohoia aku o F. S. Lyman a me S. L. Desha i keia la, i mau lala no ka Papa o na Komieina Pa no ka Apana o Hilo Mokupani o Hawaii.
E ia ka Papa i keia wa:
Benjamin Brown,
F. S. Lyman.
S. L. Desha.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 22, 1893.
2469-3
Ua hookohuia aku o A. G. M. Robertson, Esq., i keia la, i Komisina no na Ala Liilii a me na Pono Wai no ka Apana o Wailuku, mokupuni o Maui, ma kahi o S. E. Kaine i waiho mai.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 20, 1893.
2469-3
Kuai o ka Aina Aupuni ma ka ihona hema o ka puu Puowina, Honolulu, Oahu.
I ka POAKOLU, DEKEMABA 27, ma ke hora 12 awakea ma ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ia aku ai ma ke kodala akea ka apaca Aioa Aopuni mauka o alanui Prospect ihona hema o ka puu o Paowina, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 6876 kapuai kuea, oi iki aku a emi mai paha.
Kumukuai e koho aku ai, he $75.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 25, 1893 2470-3
Na Koho i Sila ia.
E apo ia aku no e ke Koena o ke Kuhina Kalaiaina a hiki i ka hora 12 awakea o ka Poakahi, Dekemaba 4, 1893, na koho no ke kukulu ana i ka Halepaahao ma Kohala Akau, Hawaii.
Aia na kii a me na kuhikuhi ana ma ke Keena o ka Luna o na Hana Hou, a aia pu no hoi ma ke Keena o C. H. Puiaa Hope Makai nui o Kohala Akau.
E kakauia mawaho o keia a me keia koho, Koho uo ka Halepaahao o Kohala.
Aole i hoopaa ke Kuhina Kalaiaina iaia iho e ae i ke koho haahaa loa a koho e ae paha.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 18, 1893.
2469-3
HOOLAHA PA AUPUNI.
I kulike ai me ka Pauku I, Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888, ke kukulu nei au i keia la a hookaawale i pa hoopaa no na holoho lona helehewa ma Olaa, Apana o Puna, Hawaii, ma ka apana aina i ona ia e D. Moku, a kokoke la i ke alanui Aupuni, a ma kahi he 12@ man mile mai Hilo mai.
I kulike ai me ka Pauku 2, Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888, ke hookohu nei an ia DAVID MOKU i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni maluna ne, Apana o Puna, Hawaii.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 22, 1893. 2469-3t
Kuai Kudala o na Laikini Awa.
E kuni ia aku ana ma ke kudala akea ma ka POAHA, la 7 o Dekemaba, 1893, keia mau Laikini Awa no ka manawa o Hookahi Makahiki mai Ianuari 1, 1894:
OAHU.
Ewa me Waianae 1
Koolaupoko 1
MAUI.
Lahaina 2
Wailuku 2
Makawao 1
Hana 1
Molokai 1
HAWAII.
Kau 1
Hamakua 1
KAUAI.
Waimea 1
E kuai ia aku ana na Laikini Awa o Oahu ina a la i oleloia maluna, ma ka hora 12 awakea, mamua o ke alo o Aliiolani Hale.
O ko na Mokupuni o Maui, Hawaii a me Kauai, e kuai ia aku ana ma ko lakou mau apana iho ma ka la maluna ne, ma ka hora a wa kahi e hookaawale ia aku ana e na Makai! Nui a i oleko lakou mau hope paua. Ina e loaa aua kekahi kumu maikai ke hoololi i ka la e kuai ai, e haawi ia aku aua no he manawa kupono o hoolaha ai ma na pepa hoolaha alanui ma na mau apana la.
Na Kumukuai Kiekie - No Lahaina a me Wailuku, he $300 no ka laikini hookahi, a no na laikini o na apana eaemamua aenei @hai ia, he $100 o ka laikini hookahi.
Ke Ano - E hoahu e ia mai ka iwakalua-kamamalima hapa-haneri i ka wa e haule a ka hamare, a e lilo wale keia mau dala haawi mua ke hookaa piha ole ia mai ke koena o ke dala o ka laikini maloko o na la he umi mai ke la aku i kuai ia ai.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Nov. 3, 1893.
2467-4t
KANAWAI 50.
HE KANAWAI E HOOKAAWALE HOU AE AI I HUINA DALA NO NA KOKUA KIAI O HONOLULU MALAO O KA BURO OIHANA DUTE MA KE KEENA WAIWAI
E Hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Ma keia, ke hookaawaleia nei ka huina o Elua Tausani Ewalu Haneri Dala mailoko ae o ka Waihona o ka lehulehu, mawaho ae o na dala i hookaawale ia mamua aku nei no na Kokua Kiai o Honolulu, malalo o ke Keena Waiwai.
PAUKU 2. E mana keia Kanawai mai kona ia aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la Sl o Augate, M. H. 1893.
[Kakauinoaia]
FRANCIS M. HATCH,
Hope Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
[Kakauinoala]
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
175-1 1470-1
KANAWAI 51.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA MOKUNA LXI. O NA KANAWAI O KE KAU O 1892, E PILI ANA I NA AUHAU KELOKO.
E hooholia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuba o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. E hoololiia a me keia ke hoololiia nei ka Pauku 20 o ka Mokuna LXL o na Kanawai o ke Kau o 1892, i heluhelula ai penei:
"Pauku 20. E loaa i keia a me keia luna helu ka uku e like me ka mea i hookaawaleia e ka Ahaolelo i kela a me keia manawa. E loaa i kela a me keia hope ka pa - keneta o na auhau i ohiia eia, i hulia me na auhau alanui a me kula, aole nae e oi aku mamua o elima pa-keneta, ma ke ano he uku piha no ka helu a me ka ohi ana a me na hana a pau i hana ia e pili ana ia hana, e like me ka mea i hooholoia e ka luna hehu mo ka apono ana o ke Kuhina Waiwai."
PAUKU 2. E mana keia Kanawai mai kona ia aku e hoolahaia ai.
Aponoia ia keia la 14 o Sepatemaba, M. H. 1893.
[Kakauinoaia]
FRANCIS M. HATCH,
Hope Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
[Kakauinoaia]
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
175-1 2470-1
KANAWAI 52.
HE KANAWAI E HOOKAAWALE AI I KA HUINA O ELUA HANERI ME KANAWALU-KUMAIWA DALA ME ELIMA KENETA I MEA E HOOKAAIA AI NA KOI O KEKAHI MAU IAPANA MA KEKAHA, KAUAI.
E hooholo ia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Ma keia ke hookaawale ia nei ka huiaa o Elua Haneri me Kanawalu-kumamaiwa Dala me Elima Keneta mai ka waihona ae o ka Lehulehu i mea e hookaaia ai na koi o hookahi haneri me iwakalua-kumamakolu poe Iapaua lima hana malalo o na aelike hana ma Kekaha, Kauai, no na koina o ka aha i hookaa ia e lakou ma ka Aha Hookolokolo Apana o Waimea ma ka la 31 o Iulai, 1893.
PAUKU 2; E mana keia Kanawai mai kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 14 o Sepatemaba, M. H. 1893.
[Kakauinoaia]
FRANCIS M. HATCH,
Hope Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o Ko Hawaii Pae Aina.
[Kakauinoaia]
J. A. KING,
Kuhina Kalaiaina.
175-1 2470-1
KANAWAI 53.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA PAUKU 45 O NA KANAWAI O 1892 E PILI ANA I NA AUHAU KULOKO.
E hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. Ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 45 o ke kanawai i kapaia "He Kanawai e pili ana i na Auhau Kuloko," i aponoia ma ka la 2 o Dekemaba, M. H. 1892, i heluhelu ia ai ua Pauku la penei:
"Pauku 45. He hana na kela a me keia Luna Helu a i ole ia o kona Hope e noho aku ma na la a pau, koe nae ka la Sabati, mawaena o ka la i o Novemaba a me ka la 15 o Novemaba o kela a me keia makahiki, ma kekahi wahi kupono iloko o kona mahele a i ole ia apana paha mawaena o ka hora eiwa o ke kakahiaka a me ka hora eha o ke ahiahi, me kona buke helu auhau, a e hamama no ia buke helu auhau iloko o ia manawa no ka nana ia e na mea a pau i ku i ka auhau ia maloko o ia mahele me ka uku ole. E hoolahaia ma ka hoolaha i kakauia a ia ole ia i paiia ua wahi ma ke kau ana ma na wahi e ike pono ia ai i emi ole ka hui malalo o ewalu maloko o kona mahele a apana paha e hoakaka ana i ka manawa a me na wahi e haumama ai ia mau buke helu auhau no ka nana ia."
PAUKU 2. O na kanawai a me na hapa kanawai e kue ana i keia, ma keia ua hoopau loa ia.
PAUKU 3. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 28 o Sepatemaba, M. H. 1893.
[Kakauinoaia]
FRANCIS M. HATCH,
Hope Peresidena o ke Aupuni Kauikawa o ko Hawaii Pae Aina.
[Kakauinoaia]
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
176-1 1470-1
KANAWAI 56.
HE KANAWAI E HOOKAAWALE ANA I MAU HAAWINA HOU AE NO NA HANA O KE AUPUNI HAWAII.
E hooholoia e ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
PAUKU 1. O na huina mahope ae nei i hiki au ka huina nui i ke Kanaiwa Tausani me Ekolu Haneri Dala (90,300.00) ma keia ke hookaawale ia nei mailoko ae o ka Waihona o ka Lehulehu, mawaho ae o na huina i hookaawale mua ia, no na hana mahope ae nei, oia hoi keia:
AUPUNI KUIKAWA
Na lilo laulaha o ke Aupuni Kuikawa $50,000.00
OIHANA WAIWAI.
Kela me keia lilo Hale Dute 1,000.00
OIHANA LOIO KUHINA.
Oku o na makai o Oahu 25,000.00
Kela me keia lilo me na lilo hihia Kivila me
Karaima 10,000.00
OIHANA KALAIAINA
Na lilo mau Oihana Wai 3,000.00
Na kahua o ka lehulehu 1,300.00
$90,300.00
PAUKU 2. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 26 o Okatoba, M. H. 1893.
[Kakauinoaia]
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ke Aupuni Kuikawa o ko Hawaii Pae Aina.
[Kakauinoaia]
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
176-1 2470-1
HOOLAHA A KA LUNA AUHAU
E hiki ana ka Luna Auhau o ka Apana o Wailuku, Maui, ma na wahi a me na la malalo iho no ka ohi ana o na auhau:
Ma Makena, Poalua, Novemaba 21.
Waihee, Poaha, " 23.
Waikapu, Poalima, " 24.
Kahului, Poakahi, " 27.
Ma na la e ne a hiki i Dekemaba 15. (koe na la Bab@ e loaa no ka Luna Auhau ma ko@a keena ma Wailuku.
Ma na Poaono, e paniia ana ke keena oihana ma ka hora 12 awakea.
O na auhau a pau i oi aku i ka $10 e hookaaia ma ke dala gula o Amerika Huipuia
W@. T. ROBINSON,
Hope Luna Helu a me Auhau o ka apana o Wailuku, Maui.
Wailuku, Nov. 6, 1893.
KA
NUPEPA KUOKOA
--ME--
Ko Hawaii Paeaina i Huiia
No ka Makahiki. $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike ka Rula
PUKA
ANA. 1 2 3 4 5 6
Pule Pule Pule Pule Pule Pule
Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
H. M. WHITNEY, Luna Nui.
J. U. KAWAINUI, Luna Hooponopono.
No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.
POAONO, DEKEMABA 2, 1893.
Ua hoopakele Kupanaha mai o Iehova i ka Aoao Pono ma Hawaii.
E hoomaopopo ia, iloko o na hebedoma elua i hala, ua lawelawe iho ka pahikaua o ka inaina maluna o Hawaii, a na ke Akua i pale aku. Ua hele mai nei ke Kuhina Willis me na kauoha maopopo e hoihoi koke ae ia Liliuokalani ma ka noho alii. Aole nae oia i hooko, aka ua hookanalua. Ua makau oia no ka nui o na koa o ke Aupuni Kuikawa a me ko lakou makaukau e kaua.
Oiai ke Kuhina e hookaulua ana, ua ala mai ka inaina weliweli o ka lahui o Amerika ia Kalivalana ma, no ko lakou lohe ana i na lono o keia hana ino ana i huna ai a hookuu ia ka Ahaolelo lahui. Nolaila, ua wehewehe o Gresham i na kumu o kela hana hoihoi alii, aole nae i hoapono ka lehulehu. Ia manawa ku aku ka mokuahi Auseteralia me ka nuhou ua hoka ka hana, oia hoi aole i hooko o Mr. Willis i na kauoha.
O ka hoohenehene loa ia mai no ia o Kalivalana ma no ka holo ole o ka lakou hana puuwai elele i ohumu ai, a i hooko ole ia. He nui hoi ka mahalo ia o ko Dole ma hoohana ana i pakele ai. Piha o Amerika i ka hauoli a me ke aloha nui mai i ko lakou poe pili koko hanohano ma Hawaii.
Ua hoopanee ia na hana a pau i keia wa, a e waiho ia ana na ka Ahaolelo lahui e hooholo. E hooili ana ka Peresidena i ka hewa o keia hana maluna o Gresham laua o Blount, no kino iwi ola nana i alakai hewa iaia.
E hoonani ia o Iehova ka Mea nana i pale aku i ka pahikaua a ka enemi.
Pau ka Akena ana o Na Anee Alii.
Ma ka loaa ana mai ma ka mokuahi Warrimoo o ka palapala kukala a Gresham, ua piha ka poe anee alii i ka hauoli, me ka akena ana ua ko ka makemake, a e hoihoi ia ana ka wahine hakihaki kanawai. Mahope iho, loaa hou mai na nuhou ma ka mokuahi Kina a ka Poakahi nei, ua hoomaka lakou e hoomaopopo e hakalia ana ka hoihoi ia ae, a e hoopanee ia ana. Ua hapai ia ke kiaha piha e hooha inu ai i ko makewai, a mai inu lakou. aka, ua hookaawale hou ia aku ke kiaha me ko lakou inu ole. Nolaila, na nui ko lakou uluhua a me ke kaumaha i keia wa.
Ke hai maopopo aku nei makou i na anee alii, ua hele ka lakou mea i anoi ai a hoka loa.
Ua hoike aku nei o Kuhina Willis i ka nui a me ka ikaika o na kumu keakea i ka hoihoi ae i ka Moi, a ua pii loa mai ka enaena o ka inaina o ka Lahui o Amerika i kela hana karaima he hoihoi alii.
Nolaila, e hoopanee loa na o Kalivalana i ka hana hooulu inaina a na ka ahaolelo Lahui e noonoo a hooholo i ka mea pono. Ua maopopo me ke kanalua ole, aole loa e hiki i ka ahaolelo ke kokua ia keia aoao haukae a me ka lokoino a Liliuokalani i hele iho nei. Ua pau ka wa hana maalea o na manao kolohe, ua puka mai na hana i ke akea. E auhee loa ana ka poe wahahee.
Ka Peresidena Hana Paewaewa i ke Aupuni Hawaii.
Ua maopopo lea ka manao kolohe o Kalivalana ma keia mea. Aole oia i kakali a hookolokolo mua i ka hihia o Stevens i ka hookahuli i ka Moiwahine, a Numana i hoopii aku ai ma Feberuari, aka, ua hooholo mua o Kalivalana e hoopai i ke Aupuni Kuikawa a me ka hoihoi i ka Moiwahine ma ka malama o Maraki a mamua iho. Penei e akaka ai.
Ua hai lea mai o Liliuokalani a me ka poe kokua iaia ma na la mua o Aperila, e hoihoi ana o Kalivalana iaia. A ua maopopo loa kela mea ia lakou e ke kanlua ole. Ua hoakaka ka Peresidena i kona manao i ka Moiwahine i pau, a ua mau kona hilinai ana ma kona olelo me ka hopohopo ole.
Aole o Kalivalana i huli mua me ka hookolokolo pono. Ua hana me ke paewaewa a kolohe maoli. Ua hoouna mai ia J. H. Blount i Honolulu nei, nana e launa nui aku me ka poe anee alii a me ka poe kue ia Amerika a na lakou e hoike wahahee aku iaia i ka hewa o Kivini. Aole i ae ia no loio o ke aupuni Kuikawa e ninau aku i na hoike a me ke pale aku e like me ka pono hookolokolo. Ua hookolokolo malu ia ke aupuni no kona ola a me ka make, me ka hai ole aku iaia. Ua manao kakou a pau i ko J. H. Bount nieniele ana, o kona kumu no ka pono o ka hoohuiaina. Eia ka no ka hoihoi Moi, aole hoi makou i pale aku, aole i lohe ia ko makou aoao.
He mea kupunaha ano e ke kolohe a me ka paewaewa o keia hana i Kalivalana ma. He mea maopopo nae ua ala mai ka inaina o ka lahui Amerika holookoa, a na kona maina e hoopau loa aku i kela manao kolohe hoohilahila a a Peresidena. Ke kali nei kakou i ka hana a ka Ahaolelo lahui ma keia mea.
Ka Kuhina Willis Hoike i ke Aupuni o Amerike Huipuia.
Wasinetona, Nov. 18. -- Ua loheia ma na hora aumoe o keia po, ke ano maoli o ka Kuhina Willis hoike i loaa mai maluna o ka mokuahi Australia. Ua hai mai oia i ke kumu o kona kakali ana a hala ekolu mau la mamua o kona hoike ana aku i kona palapala hookou imua o Peresidena Dole. Ua piha ka manawa i ka nieniele ana no ka hookele ia ana o ke Aupuni Kuikawa a me ka manao o na kanaka ma Hawaii no ia Aupuni. Ua hoike mai oia ia ka hopena, ua maopopo iaia mamuli o ia nieniele ana, ua makemake nui ia ke Aupuni Kuikawa e ka poe ano maikai a pau e noho ana ma Hawaii, aole no hoi e hiki i kela aupuni ke hookahuhia ke ole me ka ikaika o na mea kana.
Ua hoike pu mai no hoi o Willis, he mea hiki ole ke hoomau aku i ka Moiwahine maluna o kona nohoalii, ke ole e hoomauia ka noho kiai ana o na pualikoa o Amerika Huipuia. Ua hoole mai oia, aohe ona makemake e paio aku i ka Blount hoike, aka nae, o kekahi o na oleloike a Blount i hilinai ai, ua haia loa mawaho o ka mea oiaio. O ke ano nui o ka Kuhina Willis elele palapala, he kokua i ka manao e hoomau aku i ke Aupuni Kuikawa a hiki i ka wa kupono e kukulu ia ai i Ripubalika malalo iho o ka hoomalu ana a Amerika Huipuia.
Ua maopopo, aole i oluolu ke Kuhina Gresham i na mea a ka Elele Kuhina i hoakaka ai, no ka mea, aole i moe kahi ma kaua hoolala hana i hoike ia aku ma ka palapala kukala i ka Peresidena.
Haawi mai na Pulikoa.
Ua kamilio ae ka Peresidena o ke Aupuni Kuikawa i kekahi o kona mau hoaloha i kela kakahiaka aku nei, ua loaa mai i ke Aupuni mai na kapakahakai mai o Amerika Hupuiia, he elua mau palapala o haawi mai ana i ko lakou mau kokoa ma ke kaua i ke Aupuni Kuikawa. Hookahi oia mau palapala, no ke komo mai e hookauwa me 1,000 koa malalo o ke Aupuni no ke kue ana i na enemi o ke Aupuni, a o ka Iua. no ia manao hookahi, ma ka huina emi iho he 500 koa ka nui. Oiai aole o Hawaii makemake ia mau kokua, aka he hoike ana nae kela haawi ana mai i na kokua, i ke ano uluku maoli o ka inaina ma Amerika Huipuia.
NUHOU KUWAHO
Hoka Loa o Kalivalana me Gresham!
No ka Hoihoi Ole o Kuhina Willis ia Liliuokalani!
KUPAAKE AUPUNIKU-IKAWA E KUE AKU ME KA IKAIKA!
Lokahi ka Lahui Amerika i ka ahewa ia Kalivalana!
Pilipu o J. H. Blount no Kana Hoike Imihala!
Ma le ku ana mai o ka mokuahi "Monowai" i ka auina la Poalima i hala mai Kapalakiko, ua loaa mai ia makou na mea hou ano nui malalo iho:
Ua hooholo o Peresidena Kalivalana e hoihoi hou ia Liliuokalani ma ka noho alii ina e hiki me ke kahe ole o ke koko.
Na ke Kuhina nui Gresham i kakau i ka manao o ke aupuni ma ka la 18 o Okatoba. Ua kuka a hooholo o Gresham laua o Kalivalana mai hoopau ole ia ka Moiwahine ina ole i komo aku e hokai ke Kuhina Stevens a me na puali kaua mai ka mokukaua Bosetona mai.
Ua hookaulua o Kalivalana i kona hoolaha ana i keia nuhou a hoopanee ia ka Ahaolelo Lahui, i mea e hiki ole ai i ka Ahaolelo ke hapai koke mai i ka hana ma ia mea.
Ua manao ia, ua lawe pu mai ke Kuhina Willis i na olelo e kauoha ana ia ia e hooko i ka hoihoi ana i ka Moiwahine i pau, a ua manao ia ua lawe aku o Monowai i na kauoha ia ia e hooko i kela hana me ka ikaika o na puali kaua, ke hiki ole ma na hana oluolu.
Ua palapala aku ke Kuhina Kakina i ke Aupuni Kuikawa e kupaa loa, no ka mea o ka lehulehu o ka lahui o Amerika Huipuia he kokua loa ma ka aoao o ke Aupuni Kuikawa.
E lilo ana ke kumuhana o Hawaii i kumupaio hoihoi loa e ake ia ai ma ka akoakoa hou ana mai o ka Ahaolelo Lahui ma Dekemaba 5. Ua hoomaopopo ka aoao Ripubalika i ka hana a Kalivalana he imihala no ka Harisona lawelawe aupuni ana.
Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "China" i ke ahiahi Poakahi iho nei, iloko o na la 5, me na hora he 21 a me na minute he 30, mai Kapalakiko mai, ua loaa mai keia mau mea hou hauoli malalo iho:
Wasinetona, Nov. 18 -- Ua piha ka Aha Kuhina i ke kahaha a me ka hopohopo i ka lohe ana aole i hoihoi o Kuhina Willis ia Liliuokalani maluna o ka noho alii e like me na mea i kauoha ia iaia.
Ma ke ku ana o ka mokuani Auseteraoa i Kapalakiko i ka la 18 o Novemaba, ua hoouna awiwi ia ma na waea-olelo ka nuhou kupanaha loa, ua hoike aloha aku o Kuhina Willis i kana Palapala Hookohu imua o ke Aupuni Kuikawa me ka hoakaka ole aku i na kauoha e hoihoi ia Liliuokalani. Me he la aole i lohe iki na kanaka ka Peresidena iaia, a ua noho naaupo lakou. Ua koho wale ia, ua makau o Willis i ka hooko, no ka ikaika loa o Dole me 400 koa i makaukau loa.
I ka lohe ana o Gresham i kela mea hou, ua ike lea ia kona pihoihoi a me ka hopohopo, aole hiki ke hana. Haalele koke ia i kana hana a pau a holo awiwi i kahi o ka Peresidena a noho kuka me Kalivalana a ahiahi.
Ua piha o Wasinetona a me ka aina holookoa i ka hauoli, ua hoka o Kalivalana me kona manao lapuwale, aole i hoihoi ia kela wahine haumia e nohoalii maluna o ka poe Amerika ma Hawaii. Ua huna loa o Kalivalana i kana hana kohu ole a hiki i koua manawa e maopopo ai ua hooko ia, alaila wehewehe a hoolaha aku i na kumu o kana hana i ka la 10 o Novemaba. Hala ka hebedoma lohe ia kona hoka, me kona ike hoi aole i hoapono mai ka lahui o Amerika iaia me kela hana lapuwale he hoihoi moi. Nolaila, ua piha o Kalivalana ma i ka hopohopo loa, no ka mea, ua nui wale ko lakou hoohenehene ia.
Iua i ike mua o Kalivalana aole e hooko ana o Kuhina Willis i na kauoha, ina ua huna no la o Gresham i ko lakou manao, aole hoi e hoolaha i kela palapala e pena eleele ia nei ko lakou inoa. Eia ka, ua hoohoka loa ia a ua haule loa ka hana hoihoi moi, a ke kahakaha uhi ia la na inoa o Kalivalana laua o Gresham no kela hana ino oia ko laua kokua i na hana pelapela a Liliuokalani.
Ua maopopo loa ma keia haikaika ana o ka lahui Amerika i ka Kalivalana hana e mahuahua loa ana ka ikaika o ke Aupuni Kuikawa. Nolaila, aole e hiki ke hoopau ia ke Aupuni Kuikawa. Noliaila, aole e hiki ke hoopau ia ke Aupuni Kuikawa ke ole e kukala kaua mua ia a me ka hoouna hou mai me na mokukaua hou e ikaika ai o Kuhina Willis. Aole hoi e hapai hou ana o Kalivalana i kela hana ino, ke ole e ae ka Ahaolelo Lahui iaia. Ua hele kona kahua hana no Hawaii a helelei loa.
KA HOIKE A J. H. BLOUNT.
Ua hooiaio aku o Blount ma kana hoike lili aoao kalaiaina, na Kiwini i hookahuli i ka nohoalii o Liliuokalani.
HOAHEWA LOA NA NUPEPA AMERIKA I KA HANA PAEWAEWA A BLOUNT.
Ma ka la 20 o Nevemaba, mahope o ko Kalivalana ma ike ana ua inaina puni ka lahui Amerika, ua hoolaaha ia ae i ke akea na mea ano nui o ka Blount hoike i huna ia ai, ma kahi no nae a Kalivalana ma i hookahua apuka ai i ka lakou hana hoihoi moi, a ka lahui Amerika hoi i hoowahawaha loa ai.
Ua nui a makolukolu wale ka hoahewa o na nupepa Amerika i ka Blount hoike a ua kapa he paewaewa loa.
Ua hoike mai o Blount he wahine noho maemae o Liliuokalani a he wahahee na olelo he mau kane manuahi kana.
Ua huli o Blount a loaa na kumu ua ohumu pu o Kiwini me na haole Amerika e hoopau ia Liliuokalani, a e hoohuiaina.
Ua piha ka aina i ka hoopaapaa a me ka inaina no kela hoike a Blount, me ka hoomaopopo pu ua hoouna o Kalivalana iaia e imihala aku ia Kiwini, a ua hooko o Blount i ko Kalivalana manao enemi, ma ke ano loio maalea, aole ma ka iini i ka oiaio maoli.
KA HARISONA PANE.
Indianapolis, Nov. 20: -- I ka wa i ninau ia aku ai o Peresideoa i pau Harrison no ka hoike a Komisina Blount, ua pane oia, "Aohe a'u mea e kamailio ai," wahi ana. "Ua pau ka'u hana a aole loa a'u mea e minamina a pale ae ai."
Ua ala mai kekahi mau nupepa koikoi ma Enelani e hoahewa aku i na hana i kapa ia e lakou he lokoino, ma ka luku nui ia ana o ka poe paele Matabele e na koa haole Beritania. He pohihihi loa ka loaa o ka mea oiaio o na olelo no ia mau hana i hiki aku i Enelani. Ua maopopo he kaua nui ma na aoao elua, a ua auhee ino loa ka nui o na paele imua o na puali koa uuku o na ili keokeo Britania.
O ke kumu o keia kaua, ua lawe ka Hui Aupuni nui o Aferika Hema, i kekahi aina nui o Mashoua ka inoa, aia kela aina mawaenakonu o o Aferika Hema. Ua hoomaka ka poe ili keokeo e komo nui aku ilaila, no eli gula ana, oiai hoi na kamaaina Masona, aole lakou kui i na haole. Ua hoolimalima nui ia lakou e eli i ke gula a me na e ae. Ma ka hikina aku nae o keia ka aina o na paele Matabele, me Lobengula ko lakou Moi, he 500,000 ko lakou nui, aia malalo o ko lakou mana mamua o ka koe Masona, nolaila, ua ukiuki ka poe Matabele no ka lilo o Masona i na haole, a ua hele e kaua aku.
Ua lako loa na haole i na pu maxini hiki ke hoolele lehulehu aku i na poka. I ka hoouka ana nae ua nui na make o na paele, a he kaka@ kahi ko na haole make. Mamua iho o ka hoouka ana, ua olelo ia he nui na hana hoo@ ukiuki a na haole i ka poe Matahele a me na hana lok@ ino. O ka hapanui nae paha o ua poe haole la ma Masona, he poe Holani i noho kahiko ma kekahi apana ina ka hema iho. He poe ano naaupo lakou a he ikaika loa nae i ke kaua, aole nae i ano pono ia ma ke ano Kristiano. Nolaila malia he oiaio no paha he nui ka lakou mau hana lokoino i na Matabele.
O kekahi hana i hoahewa loa ia, aole nae i maopopo loa ka moolelo o ia mea, oia ka pepehi ia ana a make kekahi poe elele a Lobeugula i hoouna ai e kamaiho aku me na haole. He mea mau ka malama laahia ia o na elele i ka wa kaua aole e hiki ke hana ino aku ia lakou. Nolaila, ua manao ia he hana hilahila nui no keia o paumaele ai ka mea o Beritania, a he nui na olelo huhu o na nupepa o Ladana no ia mea.
He mea e hauoli ai keia kulana o kakou a Hawaii, iloko o na kumu paio nui e ulu ana, aohe luku aku a luku mai kekahi i kekahi, na noho pu no na ili okoa me ka lokomaikai. He ano Kristiano keia, he kohu i ka malamalama a me ke aloha o ka Haku Iesu.
Ua loke mai makou, ua hoala ae kekahi anee alii o Pauwela, o @ Mia kona inoa, i pahu hae no ka liuliu e mamua no ka hoihoi ia ae o ke alii. E ku ia pahu hae a p@ popo, aole e hoi ana.
Ua uwai ia aenei ka mokuahi p@- ino "Miowera" a ke pili nei ma ka uwapo Makeke kuai la, no ka hoomakaukau e hookomo mai i ka p@ hoeuli i haki pu ai, oiai oia e hak@ ko me na ako'ako'a o Puuiki.
Ua lohe mai makou, eia ke hele uluulu mai nei ka wehe hamama ana o na banako sifa o Honolulu nei me ka makau ole mai i ka hopuhopu ia aku no. Ua loke ia me ka olelo akea, o ko na kiure kanaka hookuu wale i na hewa piliwaiwai, oia ke kumu e hoolana mai nei ka poe hakihaki kanawai o keia ano. E nana ae ia ka hewa e uwai ia mai nei imua o na alo.
Ina he oiaio na olelo oloko o ka makou leta namu mai Kapalakiko mai o ka la 21 o Novemaba i hala, alaila e hiki mai ana i Honolulu nei na kaikamahine Pauiolo puukani Albu elua a e haawi mai aha mele ana. Eia laua ma ka huakai himeni e kaapuni honua nei, me ka lawa ma kela kalena, a ua piha na nupepea ia ka akena mai no laua.
He elua mau aiaina haipule hoalohaloha i ke Akua e like me ka maa o na puuwai Amerika ma ka Ripubalika nui ponoi iho o Amerika Huipuia, i malama ia i ka Poaha iho nei, ma ka kulanakauhale o Honolulu nei. Oia hoi, hookahi ma ka halepule Bihopa i ka hora 10 kakahiaka, o ka lua ma ka luakini o Kaukeano i ka hora 11.
He anaina nui o na poe makaikai kai akoakoa ae ma ka uwapo mokuahi loihi ma Ainahou i ke awakea Poalua nei, a o kahi a na maka a pau e haka ana, oia no ka Adimarala J. S. Skerrett, ka wahine a me na kaikamahine elua, oiai o kela Adimarala Amerika i kamaaina ia kakou, e hoi ana e noho haku maluna o ke aumokukaua Amerika ma na kai o Asia. A i ka neeu ana aku o ka mokuahi mai ka uwapo aku, ua haawi aloha mai la na mokukaua Amerika maloko nei o ke awa i ka Adimarala ma ka hoalu ana iho i ko lakou mau hae.
Ua kalewa mei ma ka nuku o Mamala i ka hora 3:45 auina la Poakahi i hala mai Kapalakiko mai ka mokuahi "China". Ua lawe mai oia no Honolulu nei ia Gen. William H. Diamond, A. S. Hartwell, wahine a me na kaikamahine (2), Mrs. Banning a me ke keikikane, aole ukana aka me na eke leta a me na nupepa. A no Asia loa, he 67 mau ohua kapena, 600 mau ohua oneki pake a me Iapana, a me 1,800 mau tona ukana. Ua komo loa mai ka mokuahi iloko nei o ke awa, moe a i ka hora 11 awakea Poalua mai i holo aku ai no Iapana a me Kina.