Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 22, 2 June 1894 — Page 1

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Washington Intermediate School; Class of 1954

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXIII.   HELU22.     HONOLULU, POAONO, IUNE 2, 1894.     NA HELU A PAU, 2496

 

Hoolaha Loio.

 

J. S. SMITHIES (KAMILA,)

NOTALI no ka LEHULEHU

----A HE----

A@ena Haawi Palapala Mare

Ma@okona, Kohala, Hawaii.         2378-1v

 

W. R. KAKELA,

@a a he Kokua ma ke Kanawai.

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2370

 

ANTONE ROSA,

(AKONI.)

@a he Kokua ma ke Kanawai.

LUNA HOOIAIO PALAPALA.

@a Hana ma Alanu  Kaahumanu.

2370--

 

ALLEN  &  ROBINSON,

NA MEA KUAI PAPA O NA ANO A PAU E loaa no ma ka UWAPO O PAKAKA, Ho@lu, make kumukuai makepono loa, no ka @ maikai o ka lehulehu e makemake ana e ku @ hal@. E kipa mai a e ike kumaka.

2396-q

 

E. G. HITCHCOCK,

     (AIKUE HIKIKOKI.)

Loio a Kokua ma na mea a pau

e pili ana ma ke Kanawai.

@ OHIIA NO NA BILA AIE ME KA AWIWI

Hilo, Hawaii.                                2370

 

WILDER & CO., (WAILA MA. @)

M@a Ku@ @a a me na Lako ku@ulu halo o na ano a pau, a me ia mea e ae a pau e pono ai o @a hale.

@u o Alanai Moiwahine me Papu.

2396-Q

 

JAMES M. MONSARRAT,

          (MAUNAKEA.

@a he Kokua ma ke Kanawai

    HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

@a ia no na Palapala Kuni, Palapala @ @on@la rue na Palapala Pili Kan@ @o ma na olelo Hawaii. Dala no ka @a @ moraki ma na Waiwai Paa.

@a Hana: Halo Pohaku hou ma ke @ a Waikiki o ka Halewai. alanui Ka@

         2370

 

J. T. WATERHOUSE,

(WALAKAHAUKI.)

Halekuai o na Lole Nani Panio !

LAKOHAO,

Na Lako Hana Mahiko,

A PELA AKU HE NUI WALE

Alanui Moiwahine,   -   -  Honolulu.

2396-q

 

HOOLAHA HUI.

NA MEA NONA NA INOA MALALO, UA hoohui laua uo ka malama ana i Hale @ malalo o ka inoa hui "OKUDA & KAWAI." ma ke kaone o Hilo, Hawaii.

     Kakauia.

                     OKUDA & KAWAI.

Hilo, Hawaii, Aperila 24, 1894.         2492 4

 

Hoolaha Lunahooponopono.

 

NO KA mea, wa hookohuia ka mea nona ka inoa malalo. i Lunahooponopono no ka @ L. AKAMU. o Hilo, Hawaii i make. @ ke kauoha ia n@i na poe a pau a Akamu @ e hookomo mai i na bila a lakou me ka @a @ p@oia. maloko o na malama eono a ai @a aku. o hoole loa ia lakou: a o na mea i @ Akamu. e hookaa koke mai oukou i ko @ @ie

                    D. H. HITCHCOCK,

@ponopono o ka waiwai o L Akamu

@ M@i @, 18@4.         2493-4

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono

Kauoha.

UA HOOKOHUIA MAI KA MEA NONA KA @a malalo iho e ka Aha Hookolokolo @a malalo iho e ka Aha Hookolokolo @a Apana Ekahi i Lunahooko o au@ @palapala hooilina a ANNA J BLACK@ make, nolaila, ke hoolaha ia aku nei @ ka poe a pau a ka mea make i aie aku @ koke mai i ka lakou mau koina iaia @a o na malama eono mai keia la aku, @oole mau loa ia aku no.

                    H. H. PARKER,

@ko Kauoha o ka Palapala Hooilina o

Anna J. Blackburn i make.

@ a. Mei 16, 1894.         2494 5

 

KO BIHOPA MA,

BANAKO MALAMA DALA

ELA WE NO MAKOU I NA DALA HOOMOE ma ka hoaie ana ma ko makou BANAKO Malama Dala malalo o keia mau kumu:

@ e hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala Elima Haneri, e uku no makou i ka ukup@ @e ma ka Elima Hapahaneri o ka makahiki, m@ ka wa aku o ka lawe ia ana mai o ke dala, @ waiho ia ke dala hoomoe i ekolu mahina, a @ Waihola paha ke dala a hala na malama e@o u i ka wa wa e hooponopono ia ai na helu. Aole uk@ panee e helu ia maluna o na dala ha@na no na la elua paha o ka mahina.

  A@le uku panee e uku ia i na dala o lawe ia @ maloko o ekolu mahina mai ka wa aku o ka @moe ia ana mai.

  @90 la mamua ae o ka unuhi ana aku o ke@ kanaka i kana mau dala e hoike e mai i @ BANAKO, a e luwe pu ia mai ka buke dala i @ kikoo ai.

  A @ dala e uku ia, aia wale no ma ke kikoo @a nana i hoomoe mai i ke dala me @ mai i ka buke hoahu dala.

  I ka la m@a o Sepatemaba o kela a me keia makahiki e hooponopono ia ai na helu o na m@a a pau a o na uku panee i uku ole ia ma@a o na puu dala a pau e waiho ana me ke @e ia e helu la ma ka aoao o ka mea n@ dala mai i hala na malama ekolu a ma @ aku o @ me ke kumu paa mua

O @a dala haomoe mai maluna, elima an@ ia @ e awe ia uo mamuli o o aelike @ a.

  E hamama ana ka Banako ma na ia a pau o @a hebedoma koe ua la Sabati a me ua la Kulaia

                              BIHOPA MA.

  Honolulu, Ian                  2896--q

 

HE KAAO HOONAUE PUUWAI

-----NO-----

PUAAOHELO

-----KE-----

Kaikamahino Alii.

-----KA-----

Ui Oi Kelakela o ka Nani

a me ka Maikai.

----NANA----

I  HEHI-KU  NA  KAPU  O

KUAIHELANI  A  ME

NUUMEAANI.

-----KA-----

  Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ike Kiowai kupua-kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei.

 

KE KIOWAI KAPU A ME KA MANA KUPUA E KIAI IA ANA E NA HONU ALII HE UMIKUMAMALUA; UA LILO IA MANA I MEA OLE I KA NANI A ME KA U@O HAWAII..

 

MOKUNA II.

  Owai ko olua mau makua, wahi a ke kamaaina.

  O ko maua makuakane o Leleiwi, a o ko maua makuahine o Kapoho, wahi a na malihini.

  He mau alii no olua wahi a ke kamaaina.

  Ae, he mau alii no laua, wahi a na malihini.

  No Hawaii no paha a puni kela mau alii, wahi a ke kamaaina.

  Ae, no Hawaii no a puni, ma ka hanau ana a me ke koo alii, wahi a na malihini.

  Owai ka aina i noho mai nei olua a hele wale mai nei olua, wahi a ke kamaaina.

  O Hilo ko maua aina hanau, ilaila no maua i hanai ia ai a nui maua, wahi a na malihini.

  Heaha ke kumu o ko olua hele ana mai i keia aina malihini, i ko olua mau makua, me na ano a pau o keia aina he aina kapu a he aina make a me ka poino nui wale, i kupono ole i na ano kanaka a pau ke kipa mai, oia la i lohe olua e na alii o Hawaii, ka aina i ka hikina a ka la, wahi a ke kamaaina.

  He kumu no ko maua hele ana mai i keia aina, mamuli o ka laua nei olelo aelike me ko makou hanau mua, ina no maua ka hewa me ko'u kahu hanai nei, o maua ke hele no keia aina, a ia nei maua e noho ai a make me ko maua hoi hou ole aku i ka aina hanau, kuu aina aloha, i hoomanao ae ai ka mea kakau i keia mau lalani mele.

    E Hawaii e

    Kuu aina hanau e

    Kuu aina maka mae

    Kuu aina aloha e

    O na makua o'u

    A me na kupuna o'u

    A me na ohana no a pau

    E aloha e.

  I hoomau aku ai ka ui i ke kamailio ana me ka leo haalulu o ke aloha aina a aloha makua a aloha i na makaainana a me na mea a pau, oi loa aku hoi i kona kaikunane haku, i hoomaha iho ai oia me ke kali ana no ka wa loihi, ua hoopulu ia kona mau maka me ke kiheahea o ka waimaka o ke aloha--e hoonaluea ana ia loko o ka ui nohea.

  I nana loihi mai ai ke kamaaina me ka naau walohia, na ia nei e nuu aku nei i ke aloha ua loaa pu ke aloha i na kamaaina, no ka mea, ua ike mai la laua i ka piha loa ia o ka ui i ke aloha, nolaila aole he leo pane.

  I hoomanao ae ai ka mea kakau i keia wani kanaenae a ka poe loea o keia mau au o nee nei.

    Nani Nuuanu he pau na ka makani

    He mau manao mahelelua ia na ka naulu

    E hoi kumukuai ana ke aloha me ka makemake

    E hooili ana i piha ka hale a ke aloha

    Elua maua i kaana a kahinahina.

Pakele mau mai hina i kanahele o Hahaukomo,

Komo i ka hale iauki o Ieleaanae.

Ua pau kuu aho i ka loa o Kahuailana.

Lana iho nei ka manao e hanini i Waipuhia.

E pula ahi ke akua aumakua i ola.

He wahi aloha no oe a me a'u.

  He loihi ka wa a lakou i noho mumule ai me ka pane leo ole o na mea apau. I ka pau ana o kela wa lakou e noho kali nei, ua hoomau hou mai la na kamaaina o ka hale, ke Aliiwahineokala, i ka ninau i ka ui aukai a kulolia o ka moana i ke ano nui o ka noho ana o ko Hawaii nei, aka nae, me ka naau i piha i ka mokumoku ahua o ke aloha makua a aloha makaainana, me la mau manao o ka uluku.

  Ua pane pakahi aku oia i ka ninau a na kamaaina mai kona waha waimeli aku, me ka haloiloi mau ana o kona mau waimaka no ka nui o kona aloha i kona kaikunane alii, oiai ka wela a me ka hahana e noho alii ana maluna o ko ka ui kino holookoa, e pano ana i kekahi ninau a ke kamaaina, a e kali ana i ka hai ana aku i ka haina o ka ninau, a pkla wale iho la no e apa ia ai ka noonoo o ka ui aukai e hoonaluea ia ana e na wili a-u a ke aloha. He mea oiaio ia o ke aloha ka mea a ke kanaka naauao i ao mai ai, oia o Solomona, "o ke aloha ua like ia ia me ka make, o ke aloha aole ia e mekuhia i na waikahe he nui."

  I hoomaha hou iho ai ke kamaaina i ka ninau ana mai i ka ui, no ka mea ua ike mai la kela i ka hele makawalu aku o ka waimaka o ka ui. Ua koho mai no oia ua ano e kona noonoo no kekahi mea ano nui a loko e hana ana me ka mao ole, oiai ka lia a loko. I hoomanao ae ai ka mea kakau i keia mau lalani mele a ka poe loea o ka wa kahiko.

Mapu ka hanu o ka lauae i ka pali.

Mapu no i ka pali o wai aloha,

Aloha wale i ke kapa huki,

Palai, palai iole ka uka o Alakai.

Noe wale mai no Kalehuamakanoe,

Noe wiwo i ke anu,

Anu aku la i ke ala kipapa laau a ola,

Alanui kui lima kanaka,

Ha--o--Maunahina--o

E hina hookahi--a--o--wau wale no,

Honi pu iho kaua i--ka aha--nui a--lia hao--e--nui.

A--lia,--hao--e.

  I hoomanao iho ai lakou ma ke kahi mau manao e ae, oiai ka la e haalele mai ana ia lakou i kela mau hora loihi a lakou e luakaha ana, i kamailio aku ai ka olomana kane i ka olomana wahine, e mama, e hele aku oe e hana i wahi mea ai na kakou. Ua hooko ia na mea apau no ai ana i ko lakou paina ahiahi, ua uleu aku la ka olomana wahine, a ua makaukau na mea ai aia iluua o ke pakaukau, i ka wa i makaukau ai na mea ai maluna o ka papaaina i kani mai ai ka bele kahea o ka paina.

  I hele aku ai lakou ma ka papaaina, ia lakou e nuu ana i na mea ai onoloa, i hoolai iho ai lakou ma na ano apau, apau ka paina ana a lakou ua naue hou aku la lakou ma ka rumi hookipa, ua hoohala hou iho la lakou no kekahi mau hora loihi, a ua hoohala pu ia hoi ia manawa me na ninau ana a ka ui aukai i ke kamaaina o ka aina o Kuaihelani, i hoohele ninau aku ai ka ui i keia mau ninau.

  He aina nui paha ka aina o Kuaihelani nei? wahi a ka ui.

  Ae, he aina nui keia, he aina laula e hiki ole ai i a malihini kaahele honua ke kaapuni i ka makahiki hookahi, wahi a kamaaina.

  He nui no paha kanaka o keia aina, a pehea la ko lakou ano? wahi a ka ui.

  He kanaka no e like me ko kakou ano e noho nei, he kamailio no e like me kakou e kamailio nei, he ano ahiu nae ke nana aku i ko lakou mau helehelena, aka nae, he oluolu, a he hookipa i ka malihini ke kipa mai i keia aina.

                    Aole i pau

 

HALEKULA KAMEHAMEHA.

  O ke kii maluna ae, oia no ke kii o ka Halekula Keikikane o Kamehameha e ku nei ma ke kahua o Kalihi, mauka o ke Alanui Alii, nona ka ili he 82 mau eka ka nui.

  O na kahu o ke kula, oia o Hon. C. R. Bishop, Peresidena; Rev. C. M. Hyde  D.D., Hope Peresidena; Hon. S. M. Damon, Puuku; C. M. Cooke, Kakauolelo; Hon. Jos. O. Carter. Komite Waiwai--Bishop, Damon a me Cooke. Komite Hoonaauao--Bishop, Hyde a me Carter.

  Na Kumuao--Theo. Richards, Kumuluna; U. Thompson, Akeakamai a me Kamana; R. B. Anderson, Matimatika a me Hanalima; D. S. Ruevsky, Akeakamai, Kalai Aupuni a me Paipalapala; G. H Babb, Kahakii, Okioki-laau a me Kulakoa; L. C. Lyman Luna nui no na Mekini Mahu a me Uwila; Mrs Andrew, Matron Miss Katherine Pope, Olelo Beritania a me Heluhelu; Miss A. A. Snow, Palapalaaina a me Moolelo; D. Kanuha, Kumuao Humuhumu; N. N. Kauhane, Kokua Enekinia mau: S. S. Mahuka, Malama Buke.

 

HE WEHEWEHE NO PUULOA.

 

  O ka manao noeau malalo iho e pili ana no Puuloa, ua haku mikioi ia e Wm. E. Gurtis, ka hope Kuhina Waiwai o Amerika Huipuia, a he Lunahooponopono mamua no ka nupepa "Waena-Moana" o Kikako.

  Ua hiki loa o Puuloa ke hooliloia i papu kaua paa a ikaika loa me na lalani pukuuiahi ma ka nuku a me na papu ma ke kuono, oiai he ano piina ka waihona o ka aina ma ke kua pono mai. He ehiku mile wale no o Honolulu mai Puuloa aku ma ka iaina pololei. Ua lawa he kanakolu mile uwapo ke kukulu ia ma ka aekai o ke kuono o Puuloa e haliu pono aku ana i ka moana-wai hohonu. He akea kupono oloko o ke awa no na aumoku kaua a pau o ke ao nei e ku ai, me ka loaa pu o kahi kaawale e paikau ai na moku. Mai ka hapalua mile a i ka mile ke akea o Puuloa, aole mau pohaku akoakoa, koe wale no he mau wahi pohaku kakaikahi ma kapa loa. O ka lua o ke awa kupono no na moku e pili ai ma ka uwapo oia o Honolulu, he awa maikai e poino ole ai na moku, eia nae he uuku loa a ua ano haiki loa no na moku kalepa i keia wa. Aole he wahi kaawale ma Honolulu no ke kukulu ana i wahi hoomoana e ae no na aumoku kaua.

  Aia no he awa e hiki ai ke hana ia i mau uwapo no na moku e pili ai, oia o Hilo ma Hawaii, aka, aia wale no nae ke kupono a kukuluia i palekai o hookahi mile ka loa, alaila laiku ia awa ke hiki aku i na mahina ino okaikai mai ka akau mai, a he mau miliona dala paha e hoolilo ia no ia hana. Oiai, he haliu pono o Hilo i ka makani, he luahi ia na na kai hoee i ike ole ia ma Puuloa, oiai he oioli ka nuku o Puuloa, a i waho no pau ka ikaika o na kai mimiki. Aole he wa e ino ai o Puuloa a poino paha na moku, oiai ua poai puni ia e ka aina. Ua olelo ia o Puuloa oia ke awa maikai loa a maalahi hookahi ma ka moana Pakipika e na Adimarala a me na Alihikaua kaulana o na aupuni a pau i makaikai ia wahi. He nui na wai maoli o keia awa, a ua hoopuni la ia wahi e na wai mapuna lehulehu, a ua loaa he mau lua wai-aniani eli o 300 a me 400 kapuai ka hohonu, a hu ka wai he 32 kapuai maluna o ka ili kai, e kahe mau ana mailoko mai o na paipu eiwa iniha he elua miliona galani wai a oi aku iloko o na iwakalua kumamaha hora a pau. He eono o keia poe lua wai ua eli ia he haneri kapuai ka mamao o kahi i kahi, a he kahe mau lakou a pau aole he wa e emi iho ai o ka wai mamuli o ka lehulehu o na lua wai.

  He eiwa tausani mile ke akea o ka Pakipika mai Panama, Amerika Waena, a hiki i Honokaona, Kina, aole hookahi o na moku kaua holo loa o na aumoku Amerika, aole no hoi hiki ia "Columebia" ka moku holo loa o ke ao nei, ke hookuu pau i ka holo mai keia aoao a kela aoao o ka Pakipika ke ole e kipa ma Honolulu e hoopiha lanahu hou ai. Ua hiki no i keia poe moku ke au i keia kai loa ma kahi holo kupono o umi mile i ka hora, aka ina o ka manao e hookuu pau i ka holo ke halele ia Kapalakiko me ke ake e hiki koke i kahi i manao ia ai e hoouna, aia wale no ka hiki a kipa ma Honolulu e hoopiha nanahu ai.

  Ma ka akau mai o ka poai waena honua, o na pae moku o Hawaii wale no ka oioina kahi e ko'u ai ka puu o ka mea make wai, a loaa hoi kahi papaa barena a me kahi puu lanahu.

  Ina paha o keia mau pae moku aia ma ka moana Atelanika e like ka mamao mai Europa mai e like me ka mamao i keia wa mai Amerika aku, ina la paha ua poloai ia aku o Enelani e like me ko Hawaii pahola ana mai nei i kona kino ia Amerika, me nei hiki ia Enelani ke hehiku a noho mana loa maluna o na moku kalepa o Europa a pau a me Amerika pu.

  O ka hapanui o ka aina ma ke kua pono mai o ke awa o Puuloa a me na aina ma ka aoao malalo, ua lilo i ka Hui Kaa-ahi, o ka aina ma ke komohana, ua lilo ia Kauka Makaru. No Hon. S. M. Damon, Kuhina Waiwai o ke Aupuni Kuikawa kela aina waiwai ma ka aoao akau o ke komo ana aku, a ma ka hema no kimo Pelekane. Mahope aku o kona aina ka mahiko o Ewa malalo o Kimo Kamepela he Sekotia, ua hoolimalima ia nae no kanalima makahiki i ka Hui Alahao o Oahu.

  Aia o Mokuumeume iwaenakonu o ke awa, he hohonu ke kai a puni o kanakolu kapuai, a maluna o kela wahi i manao ia ai e kukulu o Adimarala Walker i ka hale hoolako o na aumoku kaua. He 345 eka ka ili o keia aina, a o C. A. Baraunu ka mea nona ia wahi, kela haole Amerika i koi mai ai ia Amerika nei e hoolilo mai ia wahi i kela mau makahiki aku nei mahope koke iho no o ka holo ana o ke kuikahi Panailike, a me he mea la eia no ke mau nei ia manao ona. O kela aina loihi e moe ia iloko o ke awa no kana wahine ia, a ua hiki ke lilo ia Amerika no e kumukuai mua i noi ia mai ai.

  Ala no ma ka waihona o Amerika i keia wa he $250,000 i hooholoia i kela mau makahiki aku nei no ka hoomaemae aua i ke awa, a na Adimarala Walker ia e hoohana aku.

 

HeMoolelo Hawaii

 

Papa Hoike Manawa o na mea

Ano nui o Hawaii nei.

 

   1837.--Hana ia na alanui o Honolulu.

   1837, Iulai 7.--Ku mai ma Honolulu he moku anaaina o "Sulphur" kapena Belcher, mai Enelani mai.

   1837, Iulai 10.--Ku mai ma Honolulu he moku manuwa nui Farani o "Venusa," kapena Petit Shoars.

   1837, Nov. 2.--Hiki mai o L. Maigret, he kokua kumu Katolika ma ka moku, o "Europa" ka inoa a ku ma Honolulu.

   1837, Nov. 7.-- He kai hoee nui kupaianaha a puni na mokupuni o Hawaii nei.

   1838.--Holo o Makale ma i na aina E.

   1836, Nov. 23.--Ae ia o Mr. L. Maigret a me Bakeloka ma, na kumu Katolika, e noho no ma Honolulu ma ke kauoha a ke aupuni.

   1838, Aug.--Hoomaka na'lii e ao ia i ke kalaiaaina e Mr. Richards Likeke.

   1838.--Noho o J. C. Jones i kanikela Amerika ma Honolulu ma kahi o P. A. Brinsmade.

   1838.--Huli nui na kanaka i ka pono.

   1838.--Noho ka aha 'Lii e noonoo i ka hewa o Wm. Likeke, a hopohopo na'lii no ka make o Likeke, o Davida Malo ka mea i pakele ai.

   1838, Sept. 2.--Hanau ka Moiwahine Liliuokalani Kamakaeha.

   1838.--Puhi mua ia ka rama ma Pauoa Oahu.

   1838, Nov. 1.--Hanau ka Mea Kiekie Victoria Kamamalu.

   1839, Apr. 4. Make o Kinau w. ka M. Kekuanaoa wahine, ke kiaaina o Oahu. O ka Kamehameha I kaikamahine ia me Kaheiheimalie; a lilo o Kekauluoi kona kaikaina i kuhina nui. O ka Kaheiheimalie.

   1839, Apr. 12.--Make o Kaikioewa, ke kiaaina o Kauai.

   1839, Mei 10.--Pai mua ia ka Baibala ma ka olelo Hawaii.

   1839, Iune  17.--Ua hooholo ka Moi a me kona Aha Kuka ma Lahaina, aole e hana ino hou i na Katolika.

   1839, Iulai 10.--Ku mai ka moku manuwa Farani "Alisemase," kapena [Lapelaka] La Place.

   1839, Iulai 14.--Kakau inoa o Kekauluohi a me Kekuanaoa i ka palapala kuikahi o kapena Lapeiake i hana ai, a me ka uku pu ana aku ia Farani he $20,000.

   1839, Aug. 25.--Make o Liliha, ka Boki wahine, o ka Hoapilikane kaikamahine ia.

   1840, Jan.--Make o Hoapilikane ke kiaaina o Maui, o ka Kameeiamoku keiki ia.

   1840.--Hoomaka ia ko kula no na alii opio ma Honolulu, o Mr. a me Mrs. Kuke na kumu. O John I ke kahu o na'lii.

   1840, Mei.--Hoi hou mai o Mr. Maigret i Honolulu.

   1840.--Hana ia ka luakini pohaku o Kawaiahao ma Honolulu.

   1840, Aug. 3.--Hoi Binamu a me ka ohana i Amerika.

   1840, Aug. 6.--Hoonoho ia ka pohaku kihi o Mariekamalu ma Honolulu.

   1840, Sept.--Ku mai ka moku U. S. Exploring malalo o Homodoa Wilkes.

1840, Oct. 8.--Kukaia mai o Kauikeouli Kamehameha III i kona kumukanawai ma Luaehu, Lahaina.

   1840, Oct. 20.--Li ia o Kamanawa a make.

   1840.--O L. Anaru, E. W. Clark a me S. Dibela na kumu o ke kulanui o Lahainaluna; na kahu, o W. Rikeke, J. L. Green, R. Limaikaika a me H. R. Hikikoki.

                     Aole i pau.

 

MA KE KAUOHA.

 

  Ua hookohuia o ROBERT W. ANDREWS ESQ. i keia ia i Hope no ka Luna Kakau Kope no ko Hawaii Paeaina.

                    THO. G. THRUM,

                        Luna Kakau Kope.

     Aponoia:     J. A. KING,

                    Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina, Mei 15, 1894.     2494-3

 

Kuai o ka pono Hoaaina o ka

Aina Aupuni o Manuka,

Kau, Hawaii.

Ma ka POALUA, JIUNE 9 1894, hora 12 awakea, mamua iho o ke alo o ka Hale Mana Hooko e kuai ai ma ke kudala akea ka Pono Hoaaina o ka Aina Aupuni o Manuka, Kau, Hawaii, nona ka ili he 13,500 mau eka oi iki aku a emi mai, paha.

  O ka manawa, mai kekahi makahiki a i kekahi a hiki i ka wa a ke Kuhina Kaiaiaina e makemake ai e hoopau ma ka haawi o ana aku i ka lohe iloko o 90 mau la.

  Kumukuai kiekie e hoomaka aku ai e koho, he $50 o ka makahiki e hookaa mua ia ma ka hapalua makahiki i kinohi.

                      J. A. KING,

                          Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina, Mei 16, 1894.         2494 3

 

AINA + AUPUNI + KUAI.

---O NA---

Apana Aina he 23 ma Kaumana,

Hilo, Hawaii.

 

  Ma ka POALUA, la 21 o IUNE, 1894, hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Mana Hooko, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea he 23 mau apana aina Aupuni ma Kaumana, Hilo, Hawaii.

  Eia keia mau apana aina ke waiho nei ma kahi he 3 a 5 mau mile mai Hilo kaona aku, a ua kupono no ke kanu kope a me na hana mikiala e ae.

HELU O KA     ILI.               UKU ANA     KOHO

  AINA.                                     AINA.           KIEKIE

    1                  20.95 eka         14 54               62 85

    2                  15.80   "           10 96               94 80

    3                  13.70   "             9 50               82 20

    4                  16.41   "           11 39               98 46

    5                  18.96   "           13 16               104 28

    6                  47.90   "           33 24               187 60

    7                  39.60   "           27 48               118 80

    8                  76.10   "           52 81               190 20

    9                  50.00   "           34 70               125 00

   10                 47.70   "           33 10               119 20

   11                 45.80   "           31 78               91 60

   12                 60.10   "           41 70               120 20

   13                 47.50   "           32 96               71 20

   14                 73.40   "           50 94               110 10

   15                 81.40   "           56 49               101 70

   16                 48.20   "           33 45               48 20

   17                 91.70   "           63 64               91 70

   18                 106.40 "           73 84               63 84

   19                 123.90 "           85 98               93 00

   20                 117.90 "           81 82               88 30

   21                 106.80 "           74 12               53 40

   22                 116.00 "           80 50               58 00

   23                 177.00 "           122 84             88 50

NA ANO A ME NA KUHIKUHI ANA.

  Aole e ae ia kekahi mea hookahi e kuai a oi aku mamua o hookahi apana aina.

  He kuike ke dala, a i ole ia aia i ka manao o ka mea i lilo ai, ina he hapaha o ke kumukuai ke hookaaia, a o ke koena ma na hookaa puu ana iloko o hookahi, elua a me ekolu makahiki, me ka ukupanee ma ka 7 pakeneta e hookaaia ma ka hapalua makahiki.

  E hoomaka kela a me keia mea i lilo ai ka aina i ka mahi io ana a me n hana hou i kona aina i ka makahiki mua a e hoomau aku me ia a pau na makahiki elua i koo.

  Ma ka hopena o ke kolu o ka makahiki ina e pau i ka hookoia na kuhikuhi ana a pau e ka mea i lilo ai, e loaa no iaia ka Palapala Sila.

  Ina aole e hanaia na kuhikuhi mamua ae nei, e nele ana ka mea i koho ai i ke kuleana ole.

  I ka wa e kaa ole ai, alaila e kuai hou ia ka aina e ke Aupuni, a ina ma ia kuai hou ana e oi aku ana ke dala loaa mai mamua o ke kumukuai mua, alaila, e loaa ana i ka mea kuai mua mai laila mai ka huina o kana mau dala i hookaa ai i ke Aupuni me ka ukupanee ole a e mahele i na kala oi aku ma ke ano like i ko ka huina i hookaaia. Ina ma ia kuai ana ua emi mai na dala i ko ke kumukuai mua, e hoihoi ia aku no ka huina o kana mau dala i hookaa ai e like me ka mahele o ia emi ana i kulike i kana huina i hookaa mai ai.

  E kakauia kekahi aelike e keia a me keia mea kuai me ke Aupuni e hookomo ana i keia mau kuhikuhi a pau, a o na hoolilo ana aku o ia mau aelike ia hai e lilo i mea e nele ai.

  Na kela a me keia mea e lilo ai e uku i na lilo o ke anaaina a me ka hoonohoia ana o na kii aina, mahope koke iho o ke kuai ana a me ka puu dala hookaa mua o ke kumukuai.

  O ka palapala aiua e hoike ana i ke kii o ka aina, ua hiki no ke nana ia ma ke Keena Aina, Keena Kalaiaina a ma ke keena o A. B. Loebenstein, Hilo, Hawaii, kahi e ike piha ia ai ma mea a pau.

                    J. A.. KING,

                 Kuhina Kalaiaina.

  Keena Kalaiaina, Mei 12, 1894.

2494-3