Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 22, 2 June 1894 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

ME

Ko Hawii Paeaina i Huiia

 

No ka Makahiki,         $2.00

No Eono Mahina         1 00

Kuike ka Rula.

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

H. M. WHITNEY, Luna Nui.

J. U. KAWAINUI, LUNA Hooponopono

No Honolulu, Oahu, Lakou a pau.

Poaono,           Iune 2, 1894

 

KULA SABATI.

            I Iune 17, Na Poino o ka Mea Ona. Na Solomona 23:29 35, Ia wai la ka uwe ana? Ia wai la ka poino?      Ia wai la ka hakaka?        Ia wai la ka nuku wale ana?    Ia wai la a palapu loaa wale?  Ia wai la na maka ulaula?        30 I ka poe e hoomau ana ma ka waina. I ka poe e hele ana e imi i ka waina i kawiliia?   31 Mai nana oe i ka waina i kona ulaula ana i kona aleale ana ma ke kiaha,        i kona hu ana a maikai.            32 Mahope iho, e nahu mai me he nahesa ia. A e pa mai me he moonihoawa la. E nana auanei kou maka i na wahine e. A e hai aku  kou naau i na mea ino. E lilo ana oe me he mea la i moe iho mawaenakona o ka moana.          E like hoi me ka mea i hoomoe iaia iho ma kahi oioi loa o ke kia moku 35 Pepehi mai lakou ia'u, aole au i eha,           Hahau@ mai lakou ia'u, aole au i ike iho;            Ahea la au  e ala ai?   E imi hou aku no au ia mea.    Pauku Gula.    Na Sol. 23:31. Mai nana oe i ka waina i kona ulaula ana.          Manao Nui. E pono ke hoole loa i ka wai ona.

OLELO HOAKAKA.

            Ua like pu keia haawina Baibala me ko ke kula Sabati i ka hope o ka hapaha elua o ka makahiki i hala. O ka ona, oia no ke kahua o na poino he lehulehu. O ka hopen oia no ka make mau loa, ! Kor. 6:10. He mea e poino ai ke kino, ka uhane no hoi, ka noonoo a me ke kuonoono. Aole ia he ano omaimai wale no, he hewa nui ia. Ua nui ka poe e aloha ino ana i ka mea ona, uuku no ka poe e hoahewa ana iaia Ua pau ka hanohano o ka mea aihue, aka ua kala mau ia ka hewa o ka mea ona. He hewa nae ia mai kahiko loa mai. Ua palekana o Noa i ka ino o ka wai halano; ua poholo ia i ka hohono o ka wai ona. Ua maa mau i na kahuna hoomana, Oihk. 10:1,9; oiai ua papa loa ia ia lakou, mai inu i wahi wai ona iki, e ka poe lawelawe ma ka hale o Iehova. Nui loa na olelo paipai i ka poe Karistiano, Luka 21:34, Roma 13:13, 1 Pet. 4:3. E nana pono kakou i ke ano noho o ka lahui Hawaii i keia wa. E pono ia kakou ke manao i ka mea ona oia ka mea lawelawe ano nui ka mea kipi i ke Akua, ke mea hookahuli i ka lahui. He pono ole i ke aupuni ke kokua i keia poino me ka hookomo ana a me ka hoaloha ana i na wai ona, oiai ua kukulu ia na kanawai e hoopaakiki ai i ke alahele o ka mea hana hewa, aole no ka hoomaikai ana i ke ala o ka ino. He oiaio no aole i papa loa ka Baibala i ka ino ana i na wai ona, koe nae i na kahunapule. He oiaio no hoi oi aku ka naauao a me ka malamalama o keia mau la. Ina paha e inu liilii ana kekahi, maluna ona ka poino o ka ona paha, maluna ona ke ano lawehala o ke kokou ana ia hai e poino ai ia a me kona mau mea pili. Ua pili keia haawina i ka pauku 20 a me ka ae ana aku i keia mea hoowalewale, "Mai noho pu oe me ka poe inu waina, me ka poe hoopalupalu i ko lakou kino ino."     I-Ka luuluu ma ka waiona, 29, 30. Ehia mau ninau ma ka pauku 29? Heaha ka pane hookahi i keia mau ninau eono? Pehea, oi aku anei ka ino o ka waiona i kawili ia, Heaha ka waiona oi aku ka ino i keia mau la? Heaha ka waiona i hoolala nui ia ma keia paeaina? Heaha ka poino nui loa o na kanaka Hawaii i pili ai i ko lakou ona? He aha ko Paulo olelo ao, Epeso 5:18? Ia wai anei no poino o na waiona? Heaha ka olelo hooweliweli o ka Baibala, Isaia 5:11, Ioela 1:5? Ua hooemi ia anei keia hewa o ka ona no na makahiki 3000? Pono anei ia kakou ke kaena aku i ko kakou ikaika a me ko kakou ano kuokoa ma ka ino liilii ana?          II-Ka laau make ma ka waiona, 31,32. Heaha ke olelo ao ma ka pauku 31? Pehea e hoowalewaleia ai ka maka ma ka waiona nani, ka ihu no hoi, ka ono pu? Aka, heaha ka hua hope o ka inu aka a ona? Ina paha e lilo ana oe i kauwa kuapaa i na hana lealea, e mau ana anei kou noho oluolu ana ma ka imi ana i na lealea? Pehea ke ola kino o ka poe inu mau i na waiona, puhi mau i ka opiuma, paani mau i ka piliwaiwai? Ua kupono anei keia i ke kanawai eono? Ua pili paa anei na poino o na waiona i ke ano o na kanaka a pau, a i ole paha, i ke ano hana o ka mea ona? Ina paha ua hoopauia ka ona, ehia na hapa o na poino e hoopau pu ia ana?                   III-Ka haumia ma ka waiona, 32-35? Pehea e hoemiia ana anei ka hanohano o ka mea inu rama? Pehea, e hoemiia ana anei ka noonoo ana? Pehea, e hoemiia ana anei ka ikaika? Pehea, e hoemiia ana anei na kuko ino? Pehea, e hoemiia ana anei na inaina? Pehea, e hoonawaliwali ia ana anei na iini maikai? Pehea, e hoonawaliwaliia ana anei ka imi pono? Heaha ka hopena o keia hewa, @Kor. 6:10? E hiki ana anei i na poino ke hoopau loa i ka ona, Na Solomona 27 22? E pono anei ia oe ke malama pono i keia o elo ao?                        Manao Pili 1.   E pono anei ia oe ke au'a loa ia oe iho, a hoole loa @ ka waiona? 2 E pono anei ia oe ke hooikaika i na makamaka e hana pela? 3 No wai ka mana hookahi e hoopakele ai i ka mea ona? 4 E pono ana anei ke hoopau loa ia ke kuai rama, Habakuka 2:15? 5 Ua hoopunipuni ia anei oe ma na olelo e hoomaikai ana i na waiona?

 

AHAHUI

EUANELIO - HAWAII

IUNE 3-30, 1864

PAPA KUHIKUHI HANA.

            Sabati, Iune 3.-Hora 7:30 P. M. Halawai Hui, Haiolelo Makahiki, Oihana Kuwaho, Rev. C. M. Kamakawiwoole, Kawaiahao.                        Poakahi, Iune 4.-Hora 10 A. M., Ahahui Kula Sabati o ka Paeaina; hora 7:30 P. M., Ahahui I. P. K. o ka Paeaina, Kawaiahao.           Poakolu, Iune 6. -Hora 9 A. M., Kula Kaikamahine o Kawaiahao, Hoike Papa a me ka Fea; hora 1:30 P. M. Ahahui Euanelio, Kawaiahao; hora 7:30, Halawai Haipule ma na luakini.        Poaha, Iune 7. -Hora 9 A. M., Ahahui Euanelio, -Hoike makahiki a ke Kakauleta a ma ka Puuku, a me ke koho ana o na Lunanui a me ka Papa-Akahi o na hoa o ka Papa Hawaii, Kawaiahao; hora 4 P. M., Inu Ti ma Kaukeano: hora 7:30 P. M., Hoike e ke Kula Kaikamahine o Kawaiahao, ma Kawaiahao.              Poalima, Iune 8. -Hora 9 A. M., Hoike o ke Kula Kahunapule; 1:30 P. M., Ahahui Euanelio, ma Kawaiahoa, hora 7 P. M., Halawai o ka Papa Hawaii, Koho ana o na Lunanui o ka Papa.  Poaono, Iune 9. -Hora 10 A. M., Hui o na Kula Sabati o ke Kulanakauhale, ma Kawaiahao.          Sabati, Iune 10. -Hora 2:30 P. M., Ka Hoolaa ana o ka Luakini Pukiki; hora 4 P. M., Ahaaina a ka Haku ma Kawaiahao; hora 7:30 P. M., Haiolelo Makahiki, Oihana Kuluk@, Rev. S. L. Desha, ma Kaumapili.

NA LETA

[Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe mea kakau.]

Hunahuna Mea Hou o Hamakualoa, Maui.

E ka Nupepa Kuokoa, Alohe oe: -      E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kau nupepe wiwo ole i na hunahuna mea hou o Hamakualoa, Maui nei, oia keia malalo iho.     Ma ka pule mua o Mei nei, ua noho ka Aha Kula Sabati o Kama ma ke Kikowaena ma ka Maluakeao. Ua waiho ae ka loio palukuha o ke kuahiwi o Haleakala John Kalama he palapala hoopii e kue ana ia T. Pa, he elele no ke Kula Sabati mai o Huelo, no ke kumu he hoohuoi no hewa me kekahi wahine. Ma keia hoopii, ua noonoo ia e ka aha, a haawi ia ma ka lima o na komite Rev J Kaalouahi, J K Kaiwi a ma M P Waiwaiole. I ka puka ana mai o ka hoike a ke komite, aole i lawa ka ike ma keia palapala hoopii, a ua hoomau ia o T. Pa i hoa no keia aha. He wahi hihia nui no keia, o ka lua keia o na hoa i hoohoka ia e keia aha, oia hoi, ma ke kau o Novemaba, 1893, ua kaiehu ia he elele mai Waihee mai no keia ano hewa hookahi no. He aha hoomaemae keia, a ke ao ia mai nei no poe e hoouna ia mai ana e na Kula Sabati apana mai, e hoouna mai i mea maemae, aole noh huikau a hewa e ae. O ka lohe a malama ka pono, a i hookuli, e like auanei me ka elele o Waihee me Huelo.                    Hookoia ka hoohuoi a Haleakala, ma ka po o ka Poaha, Mei 10, ua hookoia ka mare ia ana o T. Pa mea i hoopiiia imua o k Aha Kula Sabati, o Maui me Molokai no ka hoohuoiia ke noho hewa nei me kekahi wahine, oia no ka wahine a kona hoahanau D. K. Pa i make ma Molokai, Mrs. Meleana Pa, ke kumukula aupuni no Hamakua-loa nei. Na ka makua Rev. J. P. Kuia i hipuu ae, he mare i huna ia keia, aole i ia e na makamaka a me na hoaloha o ua mau paa mare nei. Heaha la ke ano o keia mare ana, aka, ua maopopo no ka puana a ka moe, ua akaka a ahuwale na iwi o Hua i ka la, ina aole i hoopahuia e ka mauna kaulana o Maui, eia no laua nei ke huikau nei, ua pau ke kunahihi ana ua hui ae nei o Peahi me Aferika, nani kela. Ua hooin ia ae ma keia mau Sabati mai nei o Mei ke kohola ana o W. E. K. Maikai i kahakula Sabati nui no na Makawao elua, me ka manao ia e kue i ka olelo hooholo o ka aha K.S. o na Maui, i keia Mei, 1884. Na ke K.S. o Haiku keia hooni.     Ua hooholoia iho nei e Makawao akua, e noho ana ka oike hui o na K.S. o na Makawao nei ma Paihiihi ke hiki aku i ke Sabati hope o Iune ke nei, malalo o ka noho kahu K.S. nui ana o P. Noa e pau ana, ea, he hana pono paha keia aole paha, ua puehu ka hulu o ka manu o P. Noa, ua lilo aku la i ke keiki unahi pikapika hee o Kula W. E. K. Maikai, ka noho hanohano o olua, ma ka la 3 o Mei i hooholoia ai e ka ahahui K.S. nui o na Maui, pehea la keia e hooni aku nei i ka wai ua lana malie, imua, imua oe e W. E. K. M. a kau mai ka lei o ka nani.    Ua hauwalaau nui ia ae, ua peku ia ka hope o Leoili e ka lunahoomalu o ka Papa Nana Koho Balota o Makawao akau nei ma ka la koho o Mei 2. O ke kumu, ua paakiki aku oia e noho pu me ka papa ma ke ano he mea kakau mea hou, ua hoopukaia mai na olelo ino a kauoha ia ia ka makai, ua oki oe e mama ana i ka holokiki me ka hoka a hilahila no hoi. He lala haanui keia no ka hui aloha aina ole wale o Pauwela, a oinei ka oioi o Maua i ka liki pau paka i ke aloha aina, a oinei ka helu ekahi o kahi alii o Hawaii o Kaheo@eo. He hua mai keia na kekahi poe e kukulu nei i Hui Aloha Aina, ma keia mau apana, me ka maopopo ole o ke ano i keia poe papau o ka noonoo, a na ia hui i hooholo e hele keia kanaka e wini imua o ka pahu balota, a loaa mai la ka mai ami he kewe, oia ka hana o ka poe papau o ka ike a me ka naauao, he mea pono e kauoha o J. M. Poepoe e holo mai e ao pono i keia haumana ana, i komo pono iho kahi naauao ia Leoiki, i ole e olohewa hou e like me keia ano i olalau iho nei, eia nae ke ike mau ia nei i na la hookolokolo a pau o Makawao nei, ke pii mau nei i ka aha hookolokolo e ao ke kumu i ao mai ai ua aloha aina ole wale nei he

ike ia aku i ka hoi mai, ua hele kahi lia kalakoa a kaumaha i ka nui o ka laki i na hihia mai Kawaapae mai, oia, oia keia mau la makapehu he hewa aku o Haleakala mauno, hiolo lua na wai nao a ke kehau, i ua mea he lolo noonoo, oia ke ano o ke kanaka noonoo keonimana; he maa mau no keia ohana i ka hoohokaia. O ka mea i hoopii ia imua na K.S. o na Maui, he pokii ponoi no ia no keia aloha aina ole wale Leoiki, aka, eia no laua a elua ke ao like nei i ka oihana loio. He aloha aina ole wale o Kaina Leoiki, a he hoohuiaina o Apela T. Pa, owai la o laua nei ka mea e lilo ai o ka noho lunakanawai o Makawao nei. Ke piha ae ko Mr. Chas. Copp manawa, e hauole ana oe e Rain Ukiukiu i keia mau inoa, he mau malihini pae hewa mai keia.       RAIN ULALENA.

 

Na Anoai o Kona Akau.

E ka Nupepa KUOKOA,                   Aloha oe:-       E oluolu kou kino lahilahi e hookomo iho i keia mau wahi mamala olelo, ma kahi kaawale o kou kino, a nau hoi ia e hoike ae ma ke akea. Ma ka la 19 o Mei nei, ua ku mai ka Malulani ma Hookena Kona Akau. He mea mau no i kekahi poe anee alii ka hohol ana i ka waapa e hoolohelohe ai no na mea e pili ana i ka moiwahine, i na no ka hoihoi ia ae ma ka noho alii. Ua lele mai la kekahi wahi ohua paekaeka, oia kahi keiki i hoopii iho nei ia Hon. C. R. Bihopa no ka waiwai o kekahi alii ma ke ano he kuleana kona i ua waiwia aia, a ua loaa io no hoi kona mau pauku aina o Alanaio a me Hamohamo, oia ka ka aha i hooholo ai nona. Ma ka nana ana i keia wahi taaka, he aloha i ka moi a i ka aina no hoi a he kue loa i keia aupuni a me na hooponopono ana no ka uuku ka o kona mahele iana kona mea i kue ai.       Ua hoopuka mai la oia i keia mau wahi olelo make ano ninau. Owai ke kipi? Ea. Owai ke kipi? Pela no kana olelo ana a hiki i ka hale hooluolu o D. H. Nahinu, aole he mea nana i pane aku ka haina o kana ninau, oiai he mea makehewa ka hoolei ana i na momi imua na puaa, a ua olelo hou no ua wahi taaka ala, e hoi ae ana ka moiwahine ma ka noho alii, oiai ua hoopuka ka ka elua hapakolu o ka Aha Senate o ka Ripubalika nui o ke ao nei i kana olelo hooholo e hoihoi ae i ka moiwahine ma ka noho alii; pela io no paha, ke puka ma ka puka hou ina ma ka puka kahiko no e like no me ka ka nupepa Holohope e hoolaha nei a me kekahi mau nupepa e ae, aole no e hoi ae ka moiwahine ma ka noho alii. Uhu ua nele loa. Ma ka nana ana ma na nupepa Hawaii o keia aupuni, he hookahi wale no nupepa i hoike me ka pololei, oia no ka nupepa KUOKOA me ko HAWAII PAEAINA, ka liona o ka moana Pakipika, ka mea hoi nana e rula nei i na anee alii. Ma ia nupepa ua hoike oia i ka mea oiaio mai ke kahuli ana o ka noho moi a hiki i keia wa, aole e hoi ana ka moi ma ka noho moi, ua ko ia wanana a e ko mau aku ana no.   Ma ka nupepa "Hawaii H. lohope" a me kekahi mau nupepa e ae, eia no laua ke hoolaha nei a niu hoi ka moi a kulolo hoi ae ka moi. Nuinui hoopunipuni keia mau nupepa, o na kanaka no hoi kekahi puni wale aku no. Ua pono no paha ka hoopunipuni ana a keia mau nupepa, no ka mea, o ka ola ia o keia mau nupepa. Ina e hoike ana keia mau nupepa Hawaii Holo hope, Ka Oiaio a me kekahi mau nupepa e ae, ua make ka manaolana no ka hoihoi ae i ka moiwahine ma ma noho alii, oia ka wa a na kanaka e hoolei ai i keia mau nupepa a olelo ae na kanaka i ka hoopunipuni o keia mau nupepa, o ka wa iho la no ia e make ai o keia mau nupepa, no ka mea, o na wahi kenikeni a na kanaka e haawi aku nei no keia mau nupepa, a oia iho la ka la maka poniuniu.            O ke kumukanawai o ka M. H. 1887, oia no ke kumukanawai a ka moiwahine i hoohiki ai a au paa ua hoohiki nei, no ka mea, ua hoohiki imua hoi o ke Akua kiekie loa. O keia no ke kumukanawai ana i manao ai e hoopau a hoole hoi i kela hoohiki ana, nolaila o ka hoao ana a ka moiwahine e kukala i kumukanawai hou ua huhu ke Akua a hoolei iaia mailuna ae o ka noho alii, aohe makemake o ke Akua e hoohiki wahahee i kona inoa e like me kona kanawai ma Pukaana Mokuna 20 Pauku 7, Kanawai 3, Mai hoohiki wahahee oe i ka inoa o Iehova o kou Akua; no ka mea, aole loa e hoapono o Iehova i ka mea e hoohiki wahahee i kona inoa. A ina pela io, aole ka moiwahine e hoi hou ana a mau loa e like me ka wanana a ka nupepa KUOKOA me ko HAWAII PAEAINA. Ma ko'u ano he kokua ana ma na mea a pau.         Ina no e hui ia na aupuni nui o ka honua nei, e like me Amerika, Beritania, Kelemania, Farani a me kekahi mau aupuni e ae, a hooholo e kaua e keia aupuni, aole no ia he mea no ka moiwahine e hoi ai ma kona noho alii. Nolaila, e hoopau ka manao ana o na kanaka e hoi ae ana ka moiwahine ma kona noho alii, a mai hoolohe i na hoolaha hoopunipuni a kekahi mau nupepa e ae.   JOHN AIWAIU.

Aekai o Hookena, Kona, Akau.

 

Ka Nupepa Kupapau Makaainana.

            I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa a me ko Hawaii Paeaina i Huiia.        Aloha oe:-       E oluolu oe e hookomo iho ma kahi haawale o kou kino, i ike iho na onohi maka nunui a me na wahi paaua o kahi "Nupepa Kupapau Makaainana" e holo pahua nei me he wahi moku kila ole la, e kala hoi ka holo pahua, oiai aohe panana, a noho no hoi i lawa, no ka mea, ua kukuluia maluna o ke kahua one. He hewa mai keia na keiki papa au i hoike ae nei ma kahi apana welu au o ka Poakahi iho nei Mei 21, 1894. He oia mau no lakou no lakou iho, aole paha e like me kau e mea mai nei, mea ae no i ka hoohui aina, i ka niu, i ke kulolo, i ke palula. Ea, heaha kou pilikia no ia mea he hoohuiaina? No ka nui ole paha o ka poe lawe i kau wahi apana welu; pehea no e nui ai he nupepa kamalii, aohe makemake ia, he wahakole. Ina ua pilikia oe a me ou wahi paaua, e aho no ka hoi ae i na halekula o na Kamehameha e kipikua pohaku ai, na'u ia e hanai mai ia oukou i ka pohaku i ka ia kamahao o ka aina, he hewa ia la.       Nolaila ea, a i makemake oe no na kalaiaina naauao, e kamailio ma ke kulana keonimana, a e hoakaka piha oe ma kou aoao, malia o oe ka oi, a pela hoi ma na keiki papa o ua aina kaulana la no ka pono o ua aina kaulana la au e puu nei ko nuku. Ea, o ka hoaloha maikai, ina oe e hoao hou e pane mai, alaila, ua makaukau mau makou i na manawa a pau no ka haawi hou ana aku i kekahi o na hua nioi mikomiko o Pakaalana, ina nae ia he mea e wela ai ko lehelehe, a ina aole, e haawi hou aku no makou i kekahi o na poka ahi Helene, ina nae ia he mea e hoopau ia ae ai kou pohihihi no ia huaolelo moakaka hoohuiaina.

Moanalua, Mei 22, 1894.

 

            I ka wa e nakulu ai oloko o ka opu me ka eha, a hele moku ka lepo, alaila, e hoao i ka CHAMBERLAIN'S COLIC, CHOLERA a me DIARROEA REMEDY laau lapaau a e oi aku ana kou mahalo ke ike oe i kona hopena.            He oluolu, palekana a puhili ole. He oluolu, palekana a puhili ole, He 25 a me 50 keneta o ka omole, a e kuai ia no ma na halekuai lapaau a pau. BENSON SMITH & CO., na Agena ma ko Hawaii Paeaina. tf.

 

HE MOOLELO KAAO

NO

Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI.

Ke Koa Kaulana i ke Au o Imaikalani ka Moi o Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI.

 

KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI. - KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU IA.

(Hoopukuia e John K. Ilihia, Lihue, Kauai.)

 

KA HANAU ANA.

            A i ku no hoi ma kou aoao ko ka wahine, kapa iho no oe ma kou inoa, a holo ae la keia mau olelo manawa o laua nei; a o ka hele hoi ia a nui loa ka opu o ianei a kokoke a hanau, ike ia aku nei na ouli ano e ma ke aouli lani, hele mai la na ao o ka lewa a hakumakuma, ka hele hoi keia a ka malama o Ikuwa i ka po o Kaloa Kukahi, kanau aku nei ua keiki nei, kui ka hekili, olapa ka uwila, ua ka ua koko, kahe ka wai ula o na kahawai, hikili ke anuenue pipio i ka lewa, ku ka punohuula, hake kaikoo ka moana, kani ka pahu o na heiau, a oia ka wa o na huhui mauka, a hanau aku la ua keiki nei, kapalili ana iwaho, hana iho la hoi laua nei a pau a ana koe, i nana iho ka hana o laua nei i ke ano o ke keiki, he keikikane nani, a he ui nohea o ka ua Ulalena o Piiholo, e hai malule ai ka hai mea maikai.

NA LA OPIO.

            A i keia wa iho la a laua nei e noho nei, hauoli like ae nei laua nei a elua no ka loaa ana o ka laua keikikane maikai, ua nani, ka hele hoi ia a me ka piko, kani ka pahu o na heiau e like me ke ano mau o na lii nui o Hawaii nei i ke au kahiko, a pau hoi ia mau mea a pau loa i ka hana ia, olelo aku nei o Namaka i ka wahine, e, auhea oe, o ka mea a kaua i olelo like ai, a i hooholo like ai kaua, a oia keia, ina i ku ke keiki ma kou aoao e ka wahine, alaila kapa oe ma kou inoa, a i ku hoi ma ko'u aoao ki ke kane, alaila, kapa au ma ko'u inoa, he nani hoi ia ua ku ae nei ma ko'u aoao he keikane, a nolaila, e kapa ana au i ka inoa o ke keiki a kaua ma ko'u inoa, o Namaka, oia ka inoa o ke keiki a kaua, o Namakaokauwila, Namakaokeahieaikahiki, he ina koa, he inoa ikaika, a he inoa alii nui mai ka po mai, oiai, o ke ano ke keiki a kaua i hanau ae nei, he alii nui mai ka po mai, he akua, he mana, he ike, he koa, he ikaika, he wiwo ole a he pukonakona iloko o kona mau la opio o keia mua kau a kaua e noho aku ai, a i keia wa hoi a ianei e kamailio nei i ka wahine, he hoolohe wale mai no ka ka wahine i na mea apau loa ianei e olelo aku nei a nolaila, e na makamaka heluhelu o keia kaao hoonaue puuwai, e hoakaka iki aku ko oukou mea kakau i ka inoa o ka kakou kou opio i kapa ia iho la e kona makua oia o Namaka, aole hoi o Namakaokapaoo e like me ka inoa e kau la ma ke poo o keia kaau, o keia inoa e kau la mahope o kona inoa makua, oia keia, Kapaoo, aole ia i pili i ka paoo i-a o loko o ke kai, o ka pololei he paoo uala, a nana ponoi iho no i kapa iho i kela inoa Kapaoo iaia iho me ka hoohui pu ana i kona inoa makua, a oia ka wa ona i lawe ia mai e kona makuakane ponoi maluna o ka waa mai Maui mai a kiola ia i Kauai a puana ae ai oia e like me keia (owau keia o Namakaokapaoo, puni ka hoi o Kauai nei ia maua) a e ike la keia mahope aku nei, a nolaila, ua maopopo ae la ia oukou keia mau mea a pau maluna ae nei, a e huli hou ae kakou i hope a nana aku i na makua o ka kakou koa opio am ka laua kamalei, a e like no me na hana i maa a i ku@ ma ia laua mai mua mai a hiki i keia wa, ka mahiai a me ka lawaia, ke hele hoi keia o ua keiki nei a huli, a kolo a ku iluna, a kai na wawae a o ka hele hoi keia a mama i ka hele, a hiki ke hoopuka i ka inoa o na makua, papa e mama, a akamai i ka olelo, a o ka laua nei hana no hoi o ka pii no iuka i ka mahiai, haawe ae ia no makuahine i ua keiki nei a kau ma ke kua, pii nui aku ia lakou nei a hiki iuka, hoomoe aku ia ka makuahine i ua keiki nei iloko o ke opu ama'u, a pau no hoi ka mahiai ana, hoi no i kai, a wanaao aku ana o ia la, pii no iuka a me ia ko laua noho ana a hiki i ka wa i nui loa ae ai ua keiki nei, pii ae nei no ka nui, pii pu ae nei no me ka ui o ke kanaka maikai, a pii ae nei no me ke kolohe a me ka eu, e like no hoi me ke ano mau o kamolii ke kohohe, a o ka oi loa aku nae hoi keia o ka eu aohe o pu ko momona koe.            A aia hoi i kekahi wonaao mahope mai o ia wa, aia ae nei na makua e kapapa ana ka moa, ia manawa, hoala aku nei ka makuahine i ua keiki nei, aia ae nei ua keiki nei a noho iluna, ia wa liuliu ae nei na makua o ka ia o ka i-a, o keia o keia a pau a ana koe, a kau ae nei ke keiki ma ke kua a kaha aku ia lakou nei hele, he ma'@ hoi ia loa o ka pii ana a hiki i kahi o ka mahinaai, owehewehe kaiao, ia wa hoonoho aku nei ka makuahine i ua keiki nei, e noho @ hele ae hoi au me papa e @ lau uala a kakou, ae @ nei ua keiki nei, ia wa, hoo@ aku nei laua nei e kanu i ka @, oiai, ua pau mua no hoi @ ia, aia hoi i na makua e kanu ia i ka lau uala mamua, ala ae nei ua keiki nei a holo aku nei mailoko aku o ke o pu ama'u, e uhuki i ka lau ama'u a na makua e kanu la, ke kanu la no na makua mamua, ke uhuki aku nei no keia mahope, aole no hoi o ka uhuki ae nei o ke keiki a he mau wahi pue, o ka pau no o ka mala mai kela aoao a i keia aoao, i ka uhukiia e ianei, ka hele hoi ia o na makua a o ka pae wale aku no hoi koe, alaila, puni ka mala i ke kanu ia i ka lau, heaaha la keia alawa ana ae o ka makuhine i hope, i nana mai ka hana i ke keiki e ku aku ana mahope o laua nei, e paa aku ana me na kalina lau uala i ka lima, a auwe mai nei ka makuahine auwe no ka hoi ko kalohe e ke keiki e, o ke kanu aku hoi keia i ka lau o ka uhuki mai ka hoi kau, waawaa no hoi oe e ke keiki, hookalakupua no hoi kau mau hana, a aia i ka makuahine e kamailio aku nei i ke keiki me ke ano huhu, ke kolou nei ke poo o ka makuahine ilalo, a ke nalu nei oia iloko iho ona no na hana hookumakaia a ka laua keiki, ia wa kauoha aku nei oia i ka makuahine e hoihoi hou i ke keiki iloko o ke opu ama'u, me ka olelo pu ana aku i ka makuahine, ino e hana hou ke keiki a kaua e like pu me keia, alaila he make wale no kona hope, a eia hoi ua keiki nei a laua ke ku malie nei, a ke hoolohe nei i na olelo huhu a na makua iaia, ia wa, hoihoi hou aku nei ka makuahine i ua keiki nei a hoonoho iloko o ke opu ma'u, mai kolohe hou oe e like pu me keia o make oe ia papa, aohe nae he ekemu ae o ua keiki nei he noho malie wale no, ia wa hoomaka hou aku nei laua nei e kanu hou i ka lau uala i uhuki ia ai e ka laua keiki, a e like no me keia hana ana aku la a ua keiki nei mamua, pela no keia, aole i hapalua aku na makua o ka m@, ku aku @a keia me na kalina lau uala i ka lima, ia wa huli mai nei ka makuakane a ike i ke keiki e ku hou aku ana no me na kalina lau uala i ka lima, ia wa pane aku nei o Namaka i ka wahine, auhea oe, apu au ka hana o keia la, e @hoi kaua, apopo pii hou mai me ke keiki a kaua, a i hana hou no hoi ke keiki a kaua e like me keia, alaila, o ka hooko ana ka hoi ia o'u i kuu olelo, ia wa o ko lakou nei huli hoi aku la no ia a hiki i ka hale, liuliu ae nei ka makuakane no ka hele i ka lawaia ika upena uluulu, a o na lua i@ no hoi i maa mau iaia i ka hele mau ia a oia no keia ana e kii nei, aole no hoi keia i liu aku, huli no keia hoi, ua hele ua kanaka nei a kaumaha i ka i ka ia, o ke kumu ke-na, o ka weke, o ka maikoiko, o ka @, o ka opule o ia ano ia ae, o ia ano ia ae,, a hiki aku la hoi keia i ka hale, ua hele keia a kiheahea i ka hou, i kau a mea o ke kaumaha i ka i'a, a pae mai la ha leo o ka wahine, he-mai         

 

Manuunuu wale Hilo i ka pehia e ka hoolua

E ka ua pehina liko pua hinano

Eha Maui ka pua e-e i ke anu-e, anu hoi-e.

 

            A kuu iho la keia i ka aumaka ia a ianei, a miki mai la hoi ha wahine ma kana apana hana, manao ae la ko laua nei oia o ia ahiahi me ka laua keiki; pailina iho la lakou nei a maona, haule iho la lakou nei hooluolu no ia po, o ka moe hoi keia o lakou nei a wanaao, e kapapa ana ka moa i kela manawa, ala ae nei ua kanaka nei a hoala aku nei i ka wahine, ei nei e moe nei, e ala ae hoi paha ua ao, ia wa ala ae nei ka wahine, a eia hoi ua kanaka nei ke liuliu mai nei no ka ka hele ana iuka i ka mahiai, me ka hoomakaukau ana i mau wahi mea ai na lakou ia wa i pane aku ai ua kanaka nei i kana wahine, e, einei e hoala aku hoi paha oe i ke keiki a kaua, ia wa, hoala aku nei ka makuahine me ka heluhelu ana aku i ke mele hoala:

 

E ala e ka lani e moe nei

E ala e Kahiki ku

E ala e Kahiki moe

E ala e Kalaniwawahimoku nei la e ala.

 

Hoolaha kamau.

KA AYER SASEPARILA

            Oia ka LAAU oi loa o ka maikai no na mai i hookumu ia mai koko ino mai. Ua oi loa ae hoe, no ka mea, o kona kahua i hookumuia io ka Henodorusa Saseparila Oiaio.            No ka mea, o ka LAU NA. HELEHELE a me na mea a pau i maa i ka hoohuihui ia, oia na laau oi loa o ka maikai, a no ka mea hoi ua ike ia ka waiwai io ma ka lapaau ana i na MA'I o ke KOKO-ua oi ka Ayer Saseparila ma na mea a pau e hooikaika a e kukulu hou ai i ke kino i hoonawaliwali ia e ka ma'i a me ka eha.         Ua hoonoono ia ka ia, ua hoopau ia ka ma'i o ka waihona hoowali ai, ua hooikaika ia ke Ake a me ka Puu Hoowali ai, a hoohana maikai ia na lala a pau o ke kino. Ua hookuke ia mai ke kino ae, ka laau make o ka ALAALA, ua hoola ia na EHA, na PUHA, na RUMATIKA, na MAIHEHE, na HUEHUE a me na ma'i ma ke poo kahewale o ka hupe, a ma na wahi a pau ke hooia mai nei na Kauka alakai ka maikai o keia laau.     Ke hoola nei ia h@i, a e hoola no hoi ia oe.    No ke KUNU a me ke ANU o ka Ayer Cherry Pectoral ka laau lapaau alakai o na ohana.

@ ka NALULU, ka LEPOPAA ka LENA a me kekahi mau mea ino no e ae o ka opu, e lawe i ka AYER HUAALE CATHARTIC

E makemakenui ia nei e ko ke ao puni.           Hoomakaukauia e Kauka J. AYER & Co., Lowell, Masekuseta.

 

HOLLISTER & CO.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

@

 

KAKELA ME KUKE

KA - HALEKUAI - NUI

O NA

WAIWAI LIKE OLE

NA MEA HANA:KAMANA A PAU

            Na lako pili hao kukulo hale, Na kepa, Na lei ilio, Na kaulahao ilio, Na Pahi, Na Upa, Na kope hulu, Na Palapala. PALAU LIO           Na mea mahiai, Na au ho, Na au koi, na koa bipi, Na lei bipi, Na kaulahao bipi, Na uwea pa, Na kaa palala, Na mea piola, Na ipuhao.     Makau me Aho Lawaia           Na Iliwai, Na kaula, Na holo pena, Na pulumi, Na pena, ma ka aila, Na kopa, Na aila mahu, Na pakeke, Na pakeke hao, Na kapu hao, Na @, Na kukaepele, Na uwiki, a me Na ipukukui.

 

Mikini Humuhumu Kaulana

Wilcox & Gibbs Hookahi Lopi.

ka Remington, Elua Lopi.

            A me na @ he nui loa, o kela ano a me keia ano.

Kakela me Kuke

2896-@