Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 24, 16 June 1894 — NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NU HOU HAWAII.

l'a waiho o Kauka Moore i kona kuiana kauka aupuni no Koolau, Kauai. He paikau batal!ona ko na komopani koa eono o ke Aupuni Kuikawa i lea po Poakahi aenei maUniona Kaea. Na ka puali puhiohe Kamehameha e hoonanea ana i ka poe makaikai kinipopo i keia auina la Poaono mauka o Makiki. Ua holo auau kai aku ka mokukaua Beritania Ohampion i ka Poalua nei a hala loa aku i Lahaina, aka. ua h«i mai no nae i ke awa i nehinei. He elima mau mea kuai bia ma ke kahua o Kapiolani Paka i paa mai i ka hopu ia i ka la 11 aku nei o lune, no ke kuai laikini ole, aka o% hookuu wale ia a pau. Maiuna o ka mokukaua iawe hae ««Piiadelapfa" i keahiahi Poaha nei 0 Peresidena Dole, ma ka poloai a Adimarala Walker e lilo i inalihini kiekie e paina pu i ka aina ahiahi. Ua waiho na lala o ka papa Knhu waiwai o ke Kula Hanai Kaikamahiae o Kawaiahao iko lakou noho lala ana, ame he mea la oia iho la ha hopena o keia makuahine hoonui ike o na kaikamahine. Ua haawi hoahaaina ia na haumana o ke kula Kamehameha m«uka o Lnakaha, Nuuanu, i ka ia hanau iho nei oka Nai Aupuni nona ka hale hoonaauao a lakou e o nei ma kona inoa. Ua halihali ia e na kaa hapaumi o ka hui kaa alahao Hawaii huki lio o Honolula nei, na ohua he 10,606 ka nui ma ka la hoomanao aku nei o Kamehameha, a ua hele no hoi na kaa a piha kuineki. Pau loa mai 1 ka hoi iloko nei o ke awa na mokuahi kuloko a pau o na hui mokuahi o kakou, koe aku tca Maluiani, ma ka la 4 o lulai e hauoli ai a lealea ke lakou uiau luioa me na poe nei o ka aina. Pehea ana la ka heihei mokupea ma ka la 4 o lulai e like rae ka maa Ina makahikl i hala? E kapae ia ana paha mai na hana lealea ae o ka la 4a« nei, a i ole na na mokn heihei do paha e hoeueu ae no lakou iho? He malama hoike ae o lulai nei o na kola la aupuni a pau o kn paeaina, ake kuko aku nei na haumana no ka hiki koke mai oia manawa, i pau ai lakou i ka hele hoomuha o ka luhi imi naauao ana no ka manawa i hala e ka makahiki. Ua paa aku i ka hopu ia e na makai he eono ka nui • na kane a me na wahine o Moanalua i ke Kakahiaka Poakolu iho nei, no ka hewa kuai bia hoawaawa ia. He manawa ae nei i hala ka hoom.iKakiu ia ana a akahi no a loaa e paa al i ka hopu. O ka la nui hou aku i koe, oia ka Ia 4 o luiai ae nei, a he mea mao popo e halia e mai nei, aohe io ana no e nele ka hookelakela io ia o ua la nni kauiana la oke aupuni Aeto a kona mau puuwai oiaio e kuiaia wau ai, ma na wahi a pau e loaa aku ana heAmenka kekahi malaila. Ke koho ia aku nei, e hoohua mai aoa i keia makahiki na mahiko maialo iho ne! o Hilo 5 na huina tona kopaa, penei: Waina'm, S,OOO mtu tona; Onomea, 8,000; Waiakea, 6,000. Pepeekeo, 5,500; Hakalau, 5,500; ame Honomu, 3,600. Huina o na kopaa ko pololei keia koho e ana, aia ma ke 36,600 mou tona, e aneane oi iki ana mamua o ka akahi hapalima ona tona kopaa a pau e ohi ia ana e na mahfko iloko o keia mau mokupuni. Oka nui o ■a waiwai puka aku mailoko nei aku oka aina, oia ko kakou pomaikai oi.

Ua hoomaka ae kekahi haunaele maloko o ka hale inu rama Criterion i ka po Poakahi iho nei, aka, ua hoopau koke ia e Kapena Analu a me na makai ma ko lakou ku kokoke ana malaila a lohe i keia hoohaunaele. O kekahi ona mea hoohaunaele o leko, he haole amara, ua kolo ia aku no ka hotele ona hakihaki kanawai. £ kuai ia aku ana ma ke kud<tla akea malalo o ka mana o ka liamuku ma ka uwapo Makeke Kuai la, ka mokuahi Hawaii Waimanaio nona na tona he 50 ka nui a rae na pono a pau I piii i ka mokuahi, ke hiki aku ika Poaono, lune 23 ae nei, no ka pomaikai o ka poe a pau i kuleana i ua mokuahi la i hooholo ia ai e ka aha hookolokoio moana. a&'O ka poe e makemake hou mai nei e lawe i ke Kuokoa, he pono ia lakou ke hoouna pu mai i ka uku nupepa ma ka blla kikoo hale ieta, e like penei: Ina mai lune 1 aku a hiki i Dekemaba 31, 1894, he $1.20; a lna hoi mai lulai 1 aku a Dekeooabn 81, he $1.00. A i ka hoi ana aku o ka moku e hoea aku ai ka pepa a me ka bila hookaa pu. 2498-lm Ua malamaia ma ka ia 7 o lune nei ka hoike makahiki oke Kuia Hanai Kaikamahine o Mauna Oiiva ma Kohaia Akau, aua hoike mai na kaik&mahine i ko iakou eleu ma na haawina i ao ia ai ia lakou i ka makahiki i pau, a peia no hoi ma ka himeni ame na hana e ae. Ika pau ana o na hana hoike, uahookuu ia ke kula e hoomaha mai ia wa mai a komo hou iloko o Sepatemaba 3 e hiki mai una. I ka hora 8 o ka po Poaono i hala lune 9, ma ka hale noho o ka ohana Hapakela ma Palama, Honolulu nei ua omau ia ma ka mare e Rev. Makua Valentine o ka hoomana Katolika Boma, o Robetf E. Lee me Miss Oieilia T. Houghtaiiing, kaikamahine a D. Houghtaiiing i hala mua ika make. Mahope oka pau o ka ike ia ana o ka paa mare, ua pahola ia mai he papaaina mare a maiaiia i kaiokaloia ai ke olao na mea mare. Ua pau ioa i ka hamu ia e ke ahi kekahi hale o Mr. William Chung Hoon ma Kauluweia mawaena o ka hora 1 a me 2 o ka auwina la Poaono i haia. Aohe mea lawe, ona pono wale no i ka ili, oiai na mea nana i hoolimalima ua haie nei, ua hala i kai nei oke kulanakauhaie no ka lapulapu o no ka hoahu ana no ka la Sabati ae. No ka haiki ame ke kakakii oke alanui e hiki aku ai i ua wahi nei ake ahi e nome ana ame ka hemahema o kahi e loaa ai ka wai, ua loaa oie na kokua a na kinaiahi i ka wa pono.

O na batari wikani oke kahua mokomoko kinipopo i keia auwina la Poaono, aia mawaena o na puali Hawaii kue ia Kamehameha. Ina e like ana ka Hawaii paani ana i Keia la mo ka Crescent paani ana i ka Poaono i hala, alaila he wahi manaolana ko Hawaii e loaa wahi | make ana maluna o Kamehameha, aka, i mau no ka hoopili o ke akua 0 ka paoa ia Hawaii oia ka makapaa alaila, e hoi Kohana ana ka Hawaii Ike kula o Kaneoneo. Oke ake, ka iini a me ka liki © na lala a pau o ka Hawaii, o ka make o Kamehameha ia lakou, aka, pehea e hiki ai ke hookuakii mai kela akua hoonaikola nui wale. Ua hoao iho nei o W* H. Aldrich, e holo mahuka i Kaleponi mai Honolulu aku nei maluna o ka moku kialua L. Avvenier i ka Poaono aku nei i huia, aka, ua mahui mua ia kana hoolala mahuka a nolalla, ua makaala loa ia. Ua huli io ia aku o luna o ua moku nei 1 ka wa mamua iho o ka holo ana aua ioaa io aku oia ma kahi aole kupono no ka poe lanakila e kau ai. Nolaila, ua hoihoi hou ia mai oi* iuka nei oka aina a eia ke noho hou mai nei. O knna olelo pale e lohe ia nei, he hana hoakaaka kela pee ana ona iluna oka mokupea i kona mau hoaloha, aole he holomahuka maoli. Ua ho paiia oia i 30, la.hoopaahao no ka hoowahawaha i ka aha. Ua hala aku ika make, mai ka hale noho aku ma Palama, Honolulu nei, i ke kakahiaka nui oka la 13 o lune nei, o loane Akina Kahoonei, ka Peresidena o ka Hui Kalaiaina ī ka wa i hookahuli ia al ke aupuni alii o Hawaii nei i lanuari, 1893. He mau malama ae uei kona waiho ana i ka mai pehu a hiki i ka wa i kaili ifl aku la o hoi i ka hopena ona mea a pau. He hoahanau oia no ka ekalesia Katolika Roma a he linaa ikaika ma na hana pili i ka ekalesia, a he hookele kaa kupapau pu lioi no ka man&wa loihi no ka pa ilina o Koula. Ike aliiahi no o ia la i make ai, ua huna ia aku kona kino kupapau ma ka ilina i kamaaiua iaia i kona wa e ola ana» Aloha no \% keiki kamaaina.