Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 30, 28 July 1894 — NA LETA [ARTICLE]

NA LETA

[ Aole o iuakou makemako e lawe i ke koikol o na hala no ua maiiHO l hoonuka ia uialaloo keia no<> e ko makou noe moa kakau.!

Ua Ola ka Lahui Hawaii i ke Aupuni Hipuhalika.

I kuu lahui Ilawaii pouoi o ka apana kaul ina, ohi ka io o ka laau 0 Makawao, mai ka wai o Opuola, nou ke alo e halii ana i ka makani, a hiki i ka wai iniki hui koui i ka ili o ka hau anu o Kamaolo, welina wale. Owau no kooukou hoa uhai- j aholo no ke kakoo ana i ko kakou mau pomaikai e loaa ai ka noho ulakolako ana, a e kauuale aku ai hoi i ka noho hune ana, ua hooikaika aku wau ia oukou e lokahi pu mal oukou me a T u ma ka aoao hoohuiaiua. Eia » te ua kue iuo loa mai oukou, a oia kuo ino aua mai a oukōu ia'u, ua oi pakela loa aku ko'u hmakila imua o oukou, a ke mihi neioukou iloko o ko oukou kuhihewa a ke kapa aku nei oukou 1 puni oukou i ka hoopunipuni ia e na wahi nupepa anee alii Ka Oiaio a me Ka Makaaiuaua, Ilolomua Aloha Aina, a me Ka Leokanikau, no ka make kanu loa o ke Aupuni Moi. O ka'u no ia i kula mau aku ai ia oukou mai puni iki oukou i ka alapahi mai a Buki ma e haanou ai, a mea ho : ae ka Moi, no ka mea o ko lakou pomaikai ia o ka lawe mau ia o na wahi nupepa, aole o lakou manaoio no ka hoi ae o ka Moi. No ka mea aole anela i iho mai ka iani mai a olelo mai i ka hora a me ka ia ka malama n me ka ma-

k*hiki e bot a« ai ki no ka a*eA ua olel»? B aoie *? hoike wM* m*t ke Akua i ktkihi n>e* ».:Ie nn bevn a nie m k?»uU, i n ī n\An kiuU t- fioki iua a ene Nitw;ihi ma, heabii U ka mea « ke Akua i huike po4wiei o!e mai si i ka i»anaw.t o h«i ae ni o fca M«jī. Nv kū mea aole mea hiki u!o i ke Akua, a ke koho UUu loa nei i ka la e hoi ae »1, hala aka ana, « hala ! aku ans, hele I ke okl loa. ! Nolaila, aa hala ke Aupuui KuikawA me kd poioa tfie, no ka mea ua haaau mai oit* ma ka la 17 o Unuari M. H. IS!>3, he la ano eehi me k.H nialuhia, a o ke keiki i banau ia la he keiki kaulaua ioa. A ma ka la 3 o lulai ISD4 ua hiame* aku la oia me ka maluhfa, a ma ka la 4 o lulai ua haoau mai he pepe ! nani loa o Amen'ka ka makuakane | o ke Aupuni Kuikawa, ka makaa- | hiae a o ka iooa oua keiki nel, Hawaii Kipuhalika, ol aku a ke keiki nani pali ke kua mahina ke alo i ke ku a ke kanaka maikai, i keia keiki ola ka lahul Hawaii, ola nui aole e lualua, he berita hou keia ake Akuu i haawi mai no ka lahui lla> waii, ua nalo ke aupuni alii ua elemakule, ua lualun, ua milo, o ke Aupuni Ripubalika Ilawaii, oia ke Aupuni o iMuiela i ike ai ma ka moeuhane he aupuni mau loa i keia aupuni e pukaka ai ka ihu o na aupuni uui o ka honua, aia no ka pau 0 keia aupuni ripubalika Hawaii a hele mai oia la ma na ao o ka laui me kona puali koa nui. Nolaila, e ala me ka lokahi, ku īluna, lalau ka lima i ka peni, a kakau iho i kou inoa me ka hoohiki ana imua o ke Akua e malama mau 1 ke kumukanawai o ka Repubalika Hawaii, a e kue i na lioao ana e kukulu hou i aupuni moi ma naano a pau ma ko Hawaii Paeaiaa, no ka moa, ua uiha, ua maluhiluhl oukou no ke kuhihewa, luhi makehewa ke kino i ka hanai i na puaa na ke alii, hookahi no alii u oukou e manao aku ai o H. P. B.ilauwina, ka mea non» ka aina a oukou e hanni nei i na puaa, aohe aina o ke nlli n oukou ua hoolimalima i ka aina o Keokea, Waiohuli, Kealahou, ua lilo i ka haole, a ke uwe mai nei oukou i ka hopu ia ona holoholoua, olelo ae i ka pilikia, e 010 ka puuwai hanaama 0 ke kelki a ka mikanele Balauwina loaa ai kahi e ku ai ka hanai i puaa na ke alii. Ina oukou e makaikai pono i ka moolelo kaao, o llu'a ke alli a me Luahoomae ke kaula, owai o laua ka pepehi kanaka? Ke olelo mau nei na nupepa anee alii, o ke kakauinoa ana iho nei o kekahi poe me ka hoohiki ana he kipi ia. E ike mai o'u mau hoa o ka ua Ukiu o Mikawao i ko'u manao kanawai no ka huaolelo kipi. Mok. G Pauk 1. O ke kipi, oia no ka ohamu aua e make ke nlii, a e hookahuli i kona aupuni a e hoopau 1 koua nohoalii auo. Ekolu no mea e hooiaio ia ai ke kipi:

1 Ua akoakoa pu ka poe ohumu kipi e like paha mo R. W. Wilikoki, ma kahi o Liliuokalani ma Kapalama a me Albert Loomens me na lako kaun, e kaua i ke aupuni o ke alii. 2 O ka hui pu houluulu anaina emi o ke alii. O ka mea kipi, he kanaka ia e noho ana malalo oka malu o keia aupuni. Iloopai no ke kipi, he make, a e lilo kona mau waiwai no ke aupuni. Oke kakauinoa ana me ka hoohiki i ke Akua i mea e loaa ai ke kuleana e koho ai i moho elele hana kumukanawai Ilipubalika Hawali, aole ia he kipi. Kumu paie. Ma ka malama o Apr. 1894, ua kakauinoa au me ka hoohiki imua o ke Akua i loaa ai ia'u ke kuleani o koho i ka elele hana kumukanawai, aole aupuni aioi i kela manawa, ua hoopau mua ia ka moi i lanuari 17. Ma ia la, ua make loa. kela mokuaa 0 ona | ' Kanawai Karaima ola ke kanawai pili i na moi, mai ka la 17 o lanuari a hiki i ka ia 2 o Mei, fae Peresidena ka mea ma ka noho moi e noho hoomaiu ana i ka lahui kauaka. Nolaila, mai kanalua a hopohopo a kuihe iho, oiai ua ike kakou na kakou no ka kakou, aoie na ke alu mai no ka mea eia ka makia kauiana, mahope mai nei o ka pau loa ana o na Kamehameha, a i ke au noho'Moi mai nei o Kalakaua ma, haikaika pu ia kakou; Penei ka olelo, ke nana mai nei na makanunui oua poe makaainana nei i alli paha makou ia onkou, i alii makou ika haole. Auhea oukou eka !ahui Hawaii, i alii ka iakeu i ka haole, ua pono no ka ko ka h&oie hoopau ana mai ka noho Moi ae. Ina e manao ka haole e hoalii hou, ua hiki no a Ina no e hoopau ia aoa ua lawa ioa. Me ke ohohia nui i ka RipubiUka o Hawaii. D. H. Aukai. Kula, lanuari 22, 1394.