Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 31, 4 August 1894 — HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua—kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei. [ARTICLE]

HE KAAO HOONAUE PUUWAI NO PUAKAOHELO KE Kaikamahino Alii. KA Ui Oi Kelakela o ka Nani a me ka Maikai. NANA I HEHI-KU NA KAPU O KUAIHELANI A ME NUUMEALANI. KA Ui i Hiolo ai ke Kapu a me ka Mana o ke Kiowai kupua—kahi e hiolo ai ka nani a me ka maikai o na mea kino kanaka o ka Honua nei.

Ke KlOWAI KAPi: A ME KA MAXA KUPUA e KIAl IA ANA E NA IIonu Alii he UmikumamaLUA; UA LILO XA MANA I MEA OLE I KA NANI A MK KA Ul O IIawaiī. MOKUNA II. A hoea mai i Ue'a u\ivx ka ole a ku a;, oirfi ka ui e Uoolohe nna i hone o n.i leo o na manu, a na ka makahiiunno i hoopale ai i kona lee'* ana i ko laua mau leo hone no kaiuna iimc uliane a kaia loa aku la e ktvniamoe nui, a na Ua ike ana o na nianu i ka hiamoe o ko laua haku alii, i iioopau ae i ko laua himeni ana, a liiamoe aku la lakou apau. E waiho kakon ia !ak«ui e hianuK' ana. Ma ke ao ana ae oia U\ ua makaukau na mea ai i na makua hookama o na'lii, ma ia moe aua a fto ae, o ka hana maamau i ke kahuhanai o o ka ui o ka hoomakaukau no i ka wai holoi no kana hauai. Uiai ka ui e liiolani nna a iiala ka hora S, oiai ka ui i ala ae ai mai kona hiaomoe ana, e nc»hoaku ana kona kaliu hanai me ka makaukau no kona holoi ana i komi mau maka ponipooi, a me ka nani e noho alii ana maluim o ka ui. Oiai na manu e noho ana me ka makaukau no ka iaua apana hana o ka hoomaemae I ko laua haku alii, a pau ka hoomaemae ana o ka ui, ua konao iho la oia i konn mau aahu aUi, a naue aku la no ka rumi aina, oiai ka papaaina ua makaukau no na mea ia ono lono. Ua noho iho la lakou e paina, a mahopo o ka paina nua, ua hoi aeln lakou no ka rueai hookipa, a malaila iakou i hoohala ai no kekahi mau minule, o ka hana maa mau no i ka ui o ka hele no i ka makaikai m i na wahi aku i koe īaia. 1 pane aku ai ka ui i koua mama maikai a me ka hooko i na mea a ka ui e makemake ai, e kuu mama maikai, e oiu©lu oe e ae mai ehele kaua e makaikai i na hale e waiho ai na mea guia a ke alii o ka aiua nei, olai aia no ia oe ka malawa ana oia mau hale, ae wahi a ke kamiainana kau& ■: me ka makuahiae, E hele kakou, ia manawa lakou i uaue Hke aku ai no ia mau hal», kahi e waiho ai ni* waiwai ano nui i ike ole ia e iaua, eiai aule laua i ike ma Ilawai; nei i keia ano hale a m® na wai\v ti gula, (Uumadh a me na pohaku makamae. Oiai lakou e hele nei uo kela pa aui hewahewae ku mat ana mamna o t;ikou, oiai na pua e haawi like mai «na i ko lakeu ir.au aaln like oie. 1 Oiai ka ui e hoomau una i ka honi ana. Ua puia pu ia Iakoa e ke a)a waianuhea, aohe he mea a ku ihu, e hoalo ae «i, oi»i ke aia e uoho aiii anu mu ko iakou umu ihu pakah», 1 hoomanao ae ai ka mea

kakau i kei* mau lalani meie a ka poe ioea. Auhea waie aua oe la K ka hanu paoa i ke ala He ala kuu pua n>se la I mohala i ke awakea A he keu ka pne epua ia Haaheo i ka iiikai Akahi au a ike la Nahala e kapu&lua E iua no maua ia 1/ii {K)no i ke laona I honi ilio ai ke ala la Huihui i ka puuwai Haina ia mai ka puana O oe a owau haikeau o Moanalua. Oiai no lakou e hoomau aua i ka heie ana i mua uo ka pa hale kahi e ku mai ana ka hale e waiho ai o na waiwai, ia lakou i komo aku ai iioko o ka p:i, eiai na laau like ole o ioko o ka pa e ulu pohai ana ma o a maanei, o ka pa e hua ana i na hua ai ano like ole ma Hawaii nei i uinau aku ai ka ui, e mama ea, wahi ake aliiwahine. He pono no ke ai ia keia mau hua ai e pala mai nei i mua o ko kakou mau maka, ae, wahl ana i panai pu ia mai ai e ka olomana kane, o na liua ai hea kau i inakemake ai e ai, o keia mau laau e pala mai nei ma ka puka o ka luile Ia, —ae, —he mau hu.ii k;ipu 110 keia la e ku mai nei la, na ke alii ia mau laau e ai a na mau no hoi e ai, i na maua e ono, oiai hoi oe e ono aua ua pono no. Oiai no lakou e ku ana ma kahi iiiAiiuio mai ka hale ni.ii, oiai ka liua e iuluu ana ilalo, aole he helelei 0 ka hua o keia ano laau ke pala- E hoa, o kamailio aku au ia oukou e na lioa kaana o keia moolelo, aole keia laau e like me kamanako, a me kapuawa, kapaia, alaila helele iho ilulo, aole pela keia, he hiki no 1 keia laau ke hua apala, aole no e helelei, oia mau no o kona kau ana iiuna a hala ka makahiki, a hiki

wiile no i ka wa e manao ia ai e lawe na ke alii, oiai elua hele ana a keia mau mea i kahi o ke alii iloko o kii m;tkahiki, e like me ka mea maaniau ia laua i na wa a pa3. la wa i kii ia aku ai ua hua nei, n lawe ia mai la i uuna o ka ui, oiai lakou o hoooinaha ana malalo o ke kahi kuinu laau nui e luhe ana kona m.ui lau i ka honua, ua pa kauna ia na hua na ka mea hook&hi o lakou, ao ka ui nae pa kauna ia oia a me elua hua kaka pokeokeo, ua like me eono ana huamoa. Ile nui ka i'a ma keia aina, he mau i'a makamakahou i like no me ko Ilawaii nei, oiai lakou i hiki aku ai i kauhale, ua kupa ia ka i'a, ua palai ia ka i'a, ua ai waha ka i'a a lakou nei, oiai ka piina ahiahi. Ua huli hoi aku la lakou no ka rumi hookipa, a malaiia lakou I hooluana iho oi no ia uiau hora o ke ahiahi, e hoonauea kamailio ana no na mea aku i koe a ka ui i manao ai e ninau

ina kamauina i ninau ai ka naea nona keia moolelo ia laua. Ileaha na mea ano nui o keia aina, a kakou e noho nei. Eii ka pane a na kamaaina, o na mea ano nui o keia aina, aia ma kela huli aku o keia mau puu nunui e ku mai nei iwaena o ka ?ina nei, aia wale no lakou malaila e noho ai, aole lakou e pnka mai maanei o ka aina nei. Heaha ke kumu oko lukou hiki ole mai maanei nei? 110 kapu ioa keia wahi ia lakou, aia a makemake maua i kahi mei alaila kauoha aku ia lakou e hele naai i o maua nei, aia no hol a makemake ke alii no kahi mea, alaila kauoha aku >'a lakou e hele mai, a na maua no e hai aku ia lakou ua makemake ke aiii ia lakoo, oia ke kumu e hiki mai ai ia uei la i lohe oe e kuu alii, o keia mai la e noho nei. Heaha ka lakou hana nui e hana nei iioko o keia mau ia e nee nei. O ka lakou hana, oia no ka eli i na lua elala, a rae na lua Oula a me elaimaua, a me ka momi kumukaai nui a me na lua pohaku mahala, a | me na mea nani e ae» koe na wahf i paj>a ia eke aiii. Iko lakuu hana ana i kela mau mea aao nui a na wai ia mau waiwai, na ke alii paha a i &)e ia na lakou paha? Na ke alii no kekahi a na iakou no kekaUi, i ka maua e mahelo ai a kaawale ka ke ali», a kaawale ka lakou. Ikawa e kaawale ai ka lakou Uala, a me ke gula, daimana, momi a me oa pohaku mabala a lakou, i hea la ka lakou e kuai ai, a heaha ka waiwui e lotui mai aaa ia iakou?