Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIII, Number 31, 4 August 1894 — HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI. Ke Koa Kaulana i ke Au O Imaikalani ka Moi O Kauai. KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI. KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO Namakaokapaoo

KE AHIKANANA WIWO OLE O KULA I MAUI.

Ke Koa Kaulana i ke Au O Imaikalani ka Moi O Kauai.

KA MEA NANA I PULUMI PAU NA KAEAEA O KAUAI A PUNI.

KA OLALI AU MOANA O NA KAI EWALU O HAWAII NEI.-KA HIAPAIOLE O NA LA I AU WALE AKU LA.

(līoopukni i '■ ./,<//« h'. llihi'.i, I,ihiif, h'iiUiīi.) NA LA OriO. A nolaila, e waiho aku kakou iaia a e huli ae kakou a e nana aku i kela alii ia Aikanaka, a e like pu no me ka ianei ka hoakoakoa i keia poe a pau ioa i ke alo, a pe ia no hoi ka ke alii, aia na kahuna iloko o ka heiau, ke hele !a hoi na leo pule a keia mau elemakule, oi na papaku o ka honua, ke nakolokolo la iloko o Kahikiku, ke haukawewe la ilunao Keapapalani, a ke noho nei no hoi na kuhikuhi puuene, ua panee ia mai la ka papa konane, eia i ke alo ia e waiho nei, ke hoohele nei na iliili i o a ianei, ke nana nei no hoi kona mau kiiokilo iioko o na ao uii lani, a oia ka keia mau kilokilo i nana aku ai a ike i ka papaheana i ke kau i ke ao uli iani, huli ae a pane aku ī ke aiii.* E Kalaui e; ao uiai la ke alii, eo; o ka lanakiia ou e ke alii i ka )a apopo, eia ia ma kou ao»o, no ka mea, eia ka uli o ka ia ke moe nei aia i ka hikina, a nolaila, heie hou ■o oe i ka ia apopo hee hou no ko hoa paio ia oe, a o ka ike i loaa i keia »au kanaka, oia aku la no ka ike i ieaa i na kuhiknhi puuone a me na kahuna, ua lilo ia he mea hauoli I ka manao o ke alii. Ae, a eia hoi keia l ke ao ana ae, kakahiakanui waie, liuliu raai nei ua aiii nei iaia iho, eia kona pukaua ke kalahea nei i na koa, ia wa makaukau ae n«i na koa me ka iako pono i na mea kaua, a he wa ia no na koa e paiauma like ana i ke alo* ha mawaena o ko lakou mau ohana pakahi, e laa ke kaiie i ka wahine, a o ka makua i ke kelki, a peia aku paa a ana koe, hoomaka ua alii nei e hele me kona pualikoa nui hewahewa, a me kona papa kahuna. Ae, o kahi o keia alii e hele aku nei me kona pnalikoo, mai Wailua

oei aka, be ino, aoie o Kasa aai, be mnii kahawai nuoui, mau awaw.» hohoou, ho naholeheU\ ho ululaau loloa, J ; e niau piiaa, h# luau nwawa liilii !ehult»hu. a ho loa n«> o #hiku laiie a oi, g» ie k»> ImaikaUni Wihi e heio tuai ai n;»* k >na puali-ke-a, heßQrtjkai wale bo, a he koko ko oo hoi, a h» liko pu no |>sh;-» la la oiai liouoluiu h hiki iaiioi o hauikī. Ae, ke hele nei ua alii n«i;o ka ho.'e keia o lakou nei a kau \*m<> iluna o Kilohana, oia ka awoawe moka, he wahi powa keia ike aa kahlko, haule ua Aikanaka nei ilaila houn»«h.M, a hooluolu pn mo ua koa, a i aaaa aku ka haoa o ua Aikanaka nel i ke kahua kaua o Ka> hoa#a, e uoho niai aua © Imaik&laui me kona pualikaua ua makaukau, a i hakalia walo no iaia noi oka hiki aku } alaila kakele na ai o Hinakahufl, nana aku la ua «iii nei, hewa i ka wai ua mea he kanaka aole o kaua nuii, o ka hoouiaha keia o ua alii nei a uiaha, hoeu ae nei na p«alikoa o ua alii nei e hele, alu»oniaka aku la e hele.

O i» enau hele o lakou uoi a komo iloko o ka ulu haia o Halenanahu, a hoea ma keia aoao, aia no ka tuaka hope o na koa o Aikanaka aia i klkv hnna o lalo mai, a eia ka makauiua o na koa ke iho aku la nta Roia aoao o ke kahawai o Opeula, a hiki iiaila, hoolulu iho aei ka makauiua oua koa, kaknii hoi a hiki mai |>oe, a o ua alii nei hoi a me na kahuna, noho iho nei lakou ma keia aoa» aku o ke kahawai, hel« aku nei hoi a ma kahi ahua kupono e ike maopopo pono ia ai ka nunaina oke kahua kaua uua kela aoao mai, a noho iho nei ua alii nei. Ia wa huli uiai nei ua alii n«i a hoopuka naai i ka huaolelo imua o koua m:ui pukaua, e Kaleipaihala me Kauiuikl, e nai aku oiua ia Imaikalani i kena la a koe i ka lepo, alaila, kukulu ae kakou i ka moku, oia, moea iinua, oka wa iho la no ia o ua mnu pukaua nei i hoeu aku ai i na koa, a eia hoi keia poe koa ua pau akoakoa mai la, a :tia ka inakamua o ua koa ua kau aku la iluua ma kela aoao. Ia wa, ike mai nei na pualikoa o Imaikalaui i ka oili aua aku ona koa o Aikauaka, o ka mauawa iho la no ia o ua mau kaeaea uei i uiele iho ai i na ai o Minukahua, ke hele la a Nee papa ka helu a ka la i Punahoa, A aia i ka wa ona aoao elua e kauu nei, ko nai aku la ka make a me ka luku i na koa o Imaikalaui,

a ke hoopilipu ia aku In e k;i ikaika oua pualikaua a Aikiinaka, a pili pu ua Imalkalani nei mo kona iuau puaiikaua i ke kuiuu pali, ko houl'ou ia la kauaka i ka iho, ku ina ka opu, hulili ka uiaka o ka ihe nia ke kua, a eia hoi na liuia wikani o ua mau pukaua nei a Aikamika, o ke kunaka e loaa aku aua i ko laua nei mau lima, he like me ka hau opiopio ke pohapohao ka iwi. Ae, maanei eka mea heluhelu e waiho malie aku ksua i ua niau kaeaea nei <4 E nononoko ana ina kipoohiwi o ka malama," a e huli ae kakou a e nana aku i ka niea nona keia moolelo: O keia la a keia niau alii o kaua nei, o ka elua ia o ka la a ka kakou koa opio e noho nei ma ka inokupuni o Kauai, a o ka eluu hoi o ka la o ka noho hoomanawanui ana iloko o ka inea a ka pololi, a o na mea ai e loaa ana iaia niai waena mai kahi ana e noho nei, oia ka mea nanu i kipaku aku i ka pololl uaal iaia aku a oiai ua koa opio nei a kakou e noho la iloko o kona halepohaiui, a aia ke hoike la na moeuhano ima mai ka po mai a me na hihio, a ke manlo ia na akaku, na kahoaka a me na ieoleo a hanehaue o na uhano o kona mau kupuna i haia e aka i ka wa po, a eia pu no hoi me ia kona mau aumakua kahi i pulama ai iaia I na wa a pau, a o keia mau mea a pau, ua unua aku lu ia a nkoakoa, Aohe mea koe la Makalii Pau no o ka liko o ka laeio a aia ike alo ia « waiho la, ahe j hookahi wale no ana mea oui e hoe-1 manao mau nei, oia no kona luaui makuahine e nobo mai la i Mnul, ke hele la ia a Noho pono iiokn o ka ukana a ke aioha O ke kuko, o ka iia, o ka manao, a haalele wale, haule wale o Iloo* kele i Pana—e—ia O ka onohi kahi o ka la'i Ua pooa e ke kehau Uwe hanini ka walmaka o ka epua | ona lehua paia ke'i, mauka o Kawaiku—a ilaule ika la—e, okala o ke aloha i hiki mai ai ua ike—a A *o kona wa ia i puana ae ai me keia*raau huaolelo, eia ka ia komo au e kuu makuahine i kanaenae mai ai ia'u, a eia hoi ka aina, ako huli nei ke at« o kau kamaiei huli i ke komohana, nai ika aina, aku au i ka ia hiki, komo au i kuu haie a pao a ana kee, hoi mai au a ku ae 1 ka moktr, i na'i aina au, i na'i aupuni au, a nolaila, kt- ho*»ku n» i k tu keiki ia leo nno.