Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIV, Number 50, 14 December 1895 — Page 3

Page PDF (1.91 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To those who gave me guidance to and with Akua.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA  HUI  ALAHAO  ME  AINA  O  OAHU

 

MANAWA  HOLO.

 

Mai  a  Mahope  aku  o  Iulai  5,  1895.

 

                                                            Wili o Ewa                  Hiki i Wai-                  Hiki i Wili                   Hiki i Wai-

                                                            Kuu Ukana                  anae na la                    o Ewa na la                 anae la pau

                                                            Na la a pau                  pau                              a pau                           

                                                           

                                                            A. M.                           A. M.                           P. M.                           P. M.

HAALELE  IA  HONOLULU        6:40                             9:15                             1:45                             5:10

HAALELE  IA  MANANA                        7:49                             9:56                             2:24                             5:53

HAALELE  WILI  O  EWA                       8:10                             10:19                           2:49                             6:14

HIKI  I  WAIANAE                                    ---                                10:54                           ---                                        @6:49

 

                                                           

                                                            Waianae na                  Wili o Ewa Kaa           Waianae na                  Wili o Ewa

                                                            la a pau.                       Ukana              Na la a          la a pau.                       na la a pau.

                                                                                                pau   Koe Sabati

 

                                                            A. M.                           A. M.                           P. M.                           P. M.

HAALELE  IA  WAIANAE                       6:44                             ---                                1:32                             ---

HAALELE  IA  WILI  O  EWA   7:19                             9:10                             2:07                             3:51

HAALELE  IA  MANANA                        7:50                             9:48                             2:33                             4:22

HIKI  I  HONOLULU                  @8:23                                  10:30                                    3:11                               @4:35

           

            Ma na po Poaono a me Sabati e hiki ana ko ka Wili o Ewa mai kaa i Honolulu ma ka  5:55  aole ma ka  4:55  P. M.

            E lawe ana na kaa ahi hali ukana i na kaa ohua o ka papa ekahi.                    G. P.  DENISON,     Luna

            F.  C.  SMITH,          Luna Kuai Palapala Holo.

 

NU  HOU  HAWAII

---

            Ua  ka  Poaha  nei.  Pouli  ka  la.

---

            He  nanea  hou  ka  makou  e  puka ana i keia pule ae.

---

            Poakahi, noho ka Aha Kiekie.  He elima no hihia o ka Papa Hihia.

---

            He Aha Mele ko keia po ma Kaumakapili, no ka pomaikai o na keiki mai lepera o Kalawao.

            ---

            E nana ae i ka makou kolamu olelo hoolaha, malia he waiwai kou aia ilaila.

            ---

            Ma keia ahiahi Poalua ae e koho ai ka Pualikoa Kompane G. i Kapena no lakou.  O ka inoa nae i manao nui ia o Lutanela John M. Kea.

            ---

            Ma ka Poakolu nei, ua hoohiwahiwa kanikau ae la ka hae o Hale Aupuni no ka make ana o Lunakanawai Biketona.

            ---

            Ua loaa hou mai ia E. Woodward ka oluolu o ka aha, ma ka haawi hou ia ana mai iaia he 10 la no ka waiho ana ʻ ku i kana bila Hoohalahala Kumu.

           

            Ua waiho ae o Mr. Kikila Balaunu  he hoike no ka waiwai o kana " hanai, ʻ  oia o Mr. W. C.  Lane,  imua o ka Aha.   He $12,536  ka waiwai apau.

           

            Ke  @nee  liilii nei na ohikihiki ana o na mea paa hana o ko makou halepai nei, no ka halau hou ma Alanui Moi.  Oia kela hale pohaku hou e hanaia nei i keia wa.

            ---

            Ua loaa ka Palapala Loio o Mr. David Kahaulelio, ma ka wa i noho mai nei ke Kau Kiure o Lahaina.  O Messrs Carter, Kaulukou ame Holokahiki, ke komite ninaninau.

            ---

            Ma ka wa e hoolele ukana ana ka mokuahi Kinau ma Laupahoehoe, ma kana kalepa ( trip ) mua aku nei, ua naha ae la kekahi pahu huina ha, ma ka hale ukana, a waiho ana i waho he 200 tini opiuma.

            ---

            Ma ka po Poakahi nei, a ao ae ka Poalua, make aku la o Mrs. Horace Crabbe, a waiho iho la he kane, he mau keiki a he poe hoaloha lehulehu.  Ua nui na makamaka ame na hoaloha i ukali aku i kona hoolewa ma ke ahiahi.

            ---

            Ua hauwawaia ae, he palapala Komisina ka Loio Charles Creighton, i loaa mai kekahi Hui mai o ka poe waiwai ma Kaleponi, no ka hooholo ana i laina mokuahi lawe ukana mawaena o ka mokupuni o Hawaii a me Bay City.

            ---

            Eia na wahine haole kuonoono o keia kulanakauhale nei ke hoomakaukau nui nei no ka lakou nupepa, nona ka inoa The Times.  He wahine ka lunahooponopono, na luina lawelawe, ame na hoonoho hua no paha auanei.

            ---

            Ua ku mai ma ka Poaha nei ka mokukaua Beritania Nene Ahiu mai Eskimo mai iloko o na la holo he 21, a e ku iho ana oia ia nei no ka hooili lanahu ana a hoolako ae.  E hala ana paha iaia he 14 la e hookaulua ai ia nei.

            ---

            Ma ka hoike a kekahi nupepa Italia o Novemaba 2, ua hoeu aku no i mau kaiaulu kekahi o na keiki lalawai o Hawaii nei, oia o Mr. Irwin ame kana lede, Mrs. W. G. īrwin.  Ua huli hoi mai nae laua i Amerika.

            ---

            Ma ka mokuahi Alameda o ka Poaha nei, i holo aku ai ka Lunahooponopono o ka nupepa Advertiser, oia o Mr. Wallace R. Farrington, a e pani ia iho ana kona hakahaka e Mr. Alatau T. Arkinson.  Aole @liuliu  loa a hoi mai ia.

     

            Ke manaoia nei o Lunakanawai Waitina ke noho aku ana makahi o Lunakanawai Biketona.  A ke hauwawa nei hoi na lono, ua waiho aku ka, o Lunakanawai Makuna i kona kulana, a o Mr. A. W. Kaaka ke noho ae ana ma ia wahi.

---

            Ua haawi ae o Mr. Kaluna ame kana lede, he ahaaina hoomanao no ka laua mea minamina---he keiki---ma ko laua wahi noho ma Alanui Liliha, ma ka Poakolu nei.  Ua nui na makamaka i kipi aku ilaila, a he lealea Hawaii kekahi i malamaia me ka maluhia loa.

---

            Ma ka hoopii a ka Banako o Bihopa kue i ka Waiwai o Kipikona, ua hoomanaia e ka Aha o Mr. P. C. Jones, ka Luna Hooponopono, e uku aku aku i  $750 nona uku no na lima-hana o ka aina hanai holoholona o Lanai, a e ohi mai oia i na dala apau mai ka Hui Kalepa a Kopaa Hawaii, no na lepo hoomomona.

---

            Ma ke ahiahi Poalua nei, ua hoea kino aku o Peresidena Dole, Mrs. Dole, E. P. Dole, Mr. ame Mrs. Kakina, Mr. ame Mrs. W. F. Sesser, Konela W. L. Allen ame kana wahine,  Pro. Scott ame na Kauka Day ame Wuda, no ka hale-keaka Pea ma ke kihi Waikiki, aoao mauka, o ka huina o na Alanui Beritania ame Papu.

---

Huli  hoi  mai  ka  Loio  Kuhina  Kamika.

---

            Ma ke kakahiaka Poaha nei, ma ke ku ana mai o ka mokuahi Alameda mai na Panalaau mai o ka Hema, i huli, hoi mai ai ka Loio Kuhina Kamika mai kana huakai aku nei no Nu Kilani.  He nui kona mahalo ia u Kilani, ua ano like loa no ko laila noho ana me ko kakou nei, koe wale no ka ikaika iki o ke anu malaila, ma keia wa o ka makahiki.  I kona hoi ana mai, ua ku ka moku i Apia ( Samoa ) a he ikaika loa ka wela o ka la malaila, a ua halawai pu oia me ka elemakule Hairama, ame kekahi kanaka Hawaii e ae malila.  Ua hauoli loa o Hairama i ka ike ana mai ia Kamika, a pela no hoi keia iaia.

---

Ke  Kahu  Kula  Nui.

---

            Ma ka la  1  ae nei o Ianuari o keia makahiki ae, e waiho mai ai o Mr. A. T. Atkinson, ke Kahukula Nui, i kanoho ana ma ia Oihana, malalo o ka Papa Hoonaauao. A ua hookohu ka Papa ia Henry S. Townsend, ke Kumu nui o ke Kulanui o Lahainaluna, ma ka oihana a Mr.Atkinson e waiho mai ai.  O ke kumu nui o keia waiho ana i ka hana no ka nawaliwali o ke oia kino.  Eia ka Mr. Atkinson palapala waiho oihana i kakuia ma ka la2 9 o Okatoba :

            I  KA  PERESIDENA  AME  NA  HOA  O  KA  PAPA  HOONAAUAO---E  na  Lede ame na Keonimana :

            Ua konoia mai au e nonoi aku ia oukou e hookuu mai ia ʻ u, mai ke kulana mai a ʻ u e paa nei i keia wa, oia ka Lunakula Nui no na Kula.  Aole i lawa ka ikaika o ko ʻ u kino no ka lawelawe ana i na hana o ia oihana.  Ina e hiki ana ia ʻ u ke lawelawe aku no ka Papa ma kekahi kulana, e hiki ai ia ʻ u ke noho ma Honolulu nei, a e kakaikahi ai hoi na wa e kaawale aku ai mai ia nei aku, e hauoli auanei au i ka hana ana aku ia hana.

            Ke manao nei au, e hiki paha ia ʻ u ke olelo ae no ka ʻ u i hana ai ma ka ʻ u oihana iloko o na makahiki ewalu i hala ae nei, ua loaa ia ʻ u na kula ma ke kulana maikai ole loa, a ke waiho nei au ia lakou ma ke kulana maikai loa ae, mamua o ka wa a ʻ u i noho ai a nana aku ia lakou.  He moolelo keia na ʻ u e haaheo ai.

            Ke hoomaikai aku nei au ia oukou no na manao oluolu ame ua manao paulele like i hoikeia mai ia ʻ u, oiai ko ʻ u wa e paa ana i ka Oihana.

            Owau iho no,

                        Ko oukou oiaio,

                                    ALATAU  T.  ATKINSON,

                                    Kahukula Nui o na Kula.

            Ma ka la 14 o Novemaba aku nei, na haawi aku la ka Papa Hoonaauao, ma o ke Kakauolelo ia he olelo hoomaikai ia Mr. Atkinson.

---

He  Wahi  Hooheno.

---

            Kahuhu  !  He Alii no ka hoi ka haole ?  Ke aha la ?  Ke naue nei hoi ke oiai, ua hoi ka ua, kahe ka wai ula i kai.  Olelo ia hoi la, aia he alii wale o, haia ia e ka hope wai ame ke olai.  Eia no ka hoi kekahi i ka haole.  E, alii ka haole la.  Naue ke olai i i ka po Sabati a ao ae Poakahi, a ma ka po Poalua mai no, make o Lunakanawai Biketona ; a o ka la hoolewa hoi ka Poaha iho nei, he la nae la a ka ua i poi pu iho ai maluna o ke kulanakauhale nei, paa ka la aohe ikeia.  He alii kapilipili kau.  O ka pololei o ka la pouli keia akahi o lalau o Wailuku.  Hele pela.  He puni wale ka oe ia Lukela.

 

He  Palapla  Hamama.

---

I o ʻ u mau hoa,                             }

            Na Kahunapule  Hawaii. }                 Aloha oukou.

 

            Ma o ko ke Akua alakai ana, na loaa ia ʻ u ke pomaikai, a e holo ana au i Amerika Huiia.  No kekahi mau kumu i hoomaopopoia, ua ae oluolu mai ka Papa Hawaii ia ʻ u e noho loihi ma Amerika no ka makahiki 1896, a e hoi mai no ka hoomaka ana o ka hana i ka makahiki 1897.

            Ua hooholoia o Rev. O. H. Kulika ko ʻ u pani, oia he kakau leta no ka manawa ( 1896 ) a hoi mai au.

            Nolaila, ke noi nei au ia oukou, e o ʻ u mau hoa, e hoomanawanui oukou me ka hooikaika ma ka hana, a hoi hou mai au, a lawelawe hou no ko kakou pono.

            Ko oukou hoa paahana,          OLIVA  P.  EMEKONA.    Keena o ka Papa Hawaii,  Honolulu, Dec. 9, 1895.

---

Naka  Haalulu  Oni  ka  Honua.

---

            Ma ka po La Pule aku nei, hora 11 a oi, i hooni ae ai he elua mau hoonaue olai ana, ma ke kulanakauhale o Honolulu nei.  He 10 paha a oi minute ke kawa o kahi hoonaue ana i ko kekahi.  Ua olelo ae kekahi poe, o ke " olai " elua, oia ka oi o ka ikaika i ikeia maanei.  Makai o Honolulu nei ka oi loa o ka ikaika, make ka wati o ka hale kahi papa o Lucas, a haule e nahaha liilii kekahi wati ma kona wahi i kau ai a luna o ka papahele, maloko o ke Keena Oihana o ka Hui Mokuahi o Poka ma, makai o ka uapo.  Ma ka hale noho o Fred Whitney ma Alanui Moi, ua helelei na mea o loko o ka hale.  Ua loaa mai no na lono mai na apana kuaaina mai e hoike ana i ka ikaika o ke olai.

            Ua hoike ae o Mr. A. B. Ingalls o ke Kulanui o ka Punahou, ua hoea mai ke alahele o ke olai ma ke kukulu e aneane ana i ke degere 10 a 12 ma ka Akau hikina.

            He ewalu mau hoonaue ana a ke olai ma.  Kau a he elima ma Kona.  He ikaika loa ma ka mokupuni o Hawaii.

---

He  Palapala  mai a  Hoahanau  Sam.  K.  Kamakaia  mai.

---

            Ua loaa mai ia makou he palapala mai ko kakou hoahanau mai, oia o Sam. K. Kamakaia, a penei kekahi mau mea ana i hoike mai nei :

           

NEWTON  CITY,  KANSAS.

*   *   *   *

            Ma ka lokomaikai o ke Akua ame ka launa pu ana mai o KONA Uhane maikai me a ʻ u nei, ua alakai aku la Oia ia ʻ u ma na ala maikai, a hooluu aku la ia ʻ u ma na ala maikai, a hooluu aku la ia ʻ u iloko o ka lokowai o Washington Park, Kansas, Misouri, he hoahanau no ka Hoomana au e lei la i Kona ke ʻ a hanohano mai ko ke Akua lokomaikai mai, a iloko hoi o ka luakini hou i kukuluia ma ke kulanakauhale o Independence, Misouri, imua hoi o na hoahanau he ekolu tausani, ma ka la 13 o Okatoba i hala.  A e kuu hanau mua iloko o ka Hoomana ; he oiaio, me ko ʻ u moeuhane mua ole, a haupuupu ae la hoi no ko ʻ u lilo aku i hoahanau no keia Hoomana, aka, i ka hora a ʻ u i manao ole ai, ua hele aku la makau i ka pule iloko o keia halepule, olua nui na hoahanau kane a wahine no hoi i hele mai e hoolauna me makou, mamuli o ko lakou manao kuhihewa no Mr. Kaina ( Cain ) Wiliokai, he hoahanau no ko lakou Hoomana.  Pela iho la i loaa ai ia makou he mau kukai oluolu pu ana.  Mahope iho o na kukai olelo pu ana me na hoahanau, ua hoi aku la makou no ko makou Home Kaa Ahi.

            A e kuu hoahanau iloko o ka Haku, oiai makou e huli hoi nei, he oiaio, aia ko ke Akua lima ke kikeke la i kuu puuwai, e i ae ana no ia ʻ u e lilo i hoahanau no keia Ekalesia. A mai kela Lapule mai a hiki i ka la mamua iho o ko ʻ u lilo ana i hoahanau, ka hoeueu mau ana a ko ʻ u lunaikehala ia ʻ u e lilo i hoahanau, a no ka hiki ole ia ʻ u ke uumi iho i kela manao nui iloko o ko ʻ u puuwai, ua hoike aku la au ia mea ia J. A. McCallum, he hoahanau no keia Ekalesia ; a mai iaia aku a i na mea nana i hooluu iho nei ia ʻ u a i kaulima hoi ia ʻ u iloko o ka luakini.

            A pela iho la i loaa ai ia ʻ u ka Lei Hanohano o ko Iesu Karisto Ekalesia.

*    *    *    *   

SAMUEL  K.  KAMAKAIA.

---

            I ka haulelau o ka 1893, loaa iho la ke keikikane a Mr. T. A. McFarland, he haole kalepa ano maka hanohano o Live Oak, Sutter Co. Cal.  i ka mai kunu koikoi loa.  Mamuli o ka ikaika loa o ka eha ma ka umauma ua loohia i ka umii a me he mea la e loaa ana i ka wela ma ke akemama.  Ua hoohainu aku kona makuakane i na olopu nunui lehulehu o ka CHAMBERLAIN ʻ S  Laau Kunu, a pela i pau ai a ola loa ke kunu.  Ke olelo nei o Mr. McFarland i na wa a  pau e loaa ai kana mau keiki i ka nae e haawi ana oia i ka CHAMBERLAIN ʻ S  COUGH  REMEDY  ( Laau Kunu Ola ), a he ola io maoli no.  Ke manao paa nei ola he laau kunu oi loa keia ma ka makeke.  E loaa no ma na Halekuai Laau Lapaau a pau, a o BENSON,  SMITH  &  CO.,  na Agena ma ko Hawaii Paeaina.                     tf

NUHOU  KUWAHO

 

WEHEIA  KA  AHAOLELO  NUI  O  AMERIKA  HUIIA.

---

            Ke  Ano  Nui  o  ka  Haiolelo  Wehe  Ahaolelo  a Peresidena  Kalivalana

---

            Ma ke awakea o ka Poakahi Dekemaba, i weheia ai ke kau kanalima-kumamaha o na Ahaolelo Nui o Amerika Huiia, me na oihana maa mau ka wehe ahaolelo ana.  O na kukakuaka olelo ana maloko o ka Hale o na Sentae, ua lawelawe no me ke anoano, a o ka weheia ana hoi o ka Hale o Lalo, oia hoi, ka Hale o na Makaainana, ua hoike mai ia no la i kona kulana eleu mau, elike no me ko na wa e ae i hala.

            Ua hoomaluia ka Hale o na Senate e Hope Peresidena Stevenson, ao ka Hale hoi o na Makaainana na James Kerr i hoomalu, oia nohoi ke Kakauolelo o ka Hale Ahaolelo Makaainana i hala.  Ma ka hora 12 ponoi o ke awakea, i haule like iho ai na hamare hoomalu halawai o kela ame keia o na Hale elua.  He umikumamalima ka nui o na Luna Senate hou ma ka Hale o Luna, a he pa ono a pa walu paha oia huina o na hoa hou maloko o ka Hale o na Makaainana.  O kekahi hiohiona ano nui loa i ikeia ma ka wa i wehe ia ai ka Hale o na Makaainana, oia ka heluna nui o na maka opiopio e ike ia aku ana.  Ma kekulana o na heluna makahiki, o ka Hale o na Makaainana e noho nei i keia wa, oia ka Hale i piha loa me ka poe opiopio loa, ma ka moolelo Ahaolelo o Amerika Huiia.

            Na Lunamakaainana Grosvenor o Ohio i waiho mai i ka inoa o T. B. Reed i Lunahoomalu no ka Hale, na Sayers hoi o Texas, mahope koke aku o T. B. Reed, i waiho mai i ka inoa o Crisp, ka Lunahoomalu mua, alaila, waiho mai o Lunamakaainana Kem o Nebraska i ka inoa o John C. Bell o Colorado, no ka aoao Makaainana ia ( Populika. )  Ua koho ka poe Repubalika apau ia Mr. Reed, o na poe Demokarata nohoi apau ia Mr. Crisp, a o na poe apau o ka aoao Lahui, ia Mr. Bell, a koe o Mr. Crain o Texas, ua koho oia ia Lunamakaainana Culberson o ia mokuaina no.

            I ka hoikeia ana mai o ka hopena o na koho ana, ua loaa aku la ia Mr. Reed na balota oi he 132, a hoike mai la o luna o ka Hale i na hooho leo hauoli nui ana o ka aoao Repubalika.  A ua hooi loa ia aku hoi ko lakou ohohia hauoli, i kah mau minute mahope mai, ma ka wa i laweia aku ai o Mr. Reed no ke kahua lunahoomalu, e kuikui lima ia ana e Crisp ka lunahoomalu mua, me ka ukaliia ana e na Lunamakaainana Bell ame Grosvenor, na mea i kohoia i komite hoohanohano no ka hoonoho ana iaia [ Mr. Reed ] maka noho lunahoomalu.

            Alaila, ku mai la ia a olelo mai la :  " Ke manaolana nei au, aole paha he mea hewa no ʻ u, ke hooia aku ai imua o keia anaina, ua oluolu loa ia au e ku hou ma kahi a ʻ u i haalele iho ai he eha makahiki i kaahope ae nei.  No ka wa i hala, aole a ʻ u mea e kamailio ai, no ka mea, na ka wa no auanei i hala e kamailio ae nana iho ma na huaolelo i pili pono a kupono loa hoi, mamua o na huaolelo i hiki ke puka aku mai ko ʻ u mau lehelehe aku. "

            Haawi mai la ia i na mahalo ana no kona kohoia aua ma ia kulana, me ke kono ana mai i na hoa o ka hale e haawi aku iaia i ka lakou mau kako ʻ o ana ma na mea e holo pono ai kana lawelawe ana i kana hana.

KA  PALAPALA  A  PERESIDENA  KILIVALANA  IMUA  O  KA  AHAOLELO  NUI.

            Nu Ioka, Dek. 1.---O ka lono kuikawa mai Wasinetonamai ai ka nupepa Journal, penei no ia :

            Ua unu ia ae na manao kaunui i ka lehulehu a  @hekau  aku la maluna o ka Palapala Pane a Wehe Ahaolelo a ka Peresidena, i keia kau Ahaolelo a noho mai.  Ua lohe ka Aha Kuhina i ka heluheluia ana o kahi mau maheleo na Palapala nei, a ua hiki ke hoomaopopoia ke au a na ko ana aku o na mau manao.  Akahi :  Ua kaohi mai ia ka Peresidena ma ka waiho ana aku i kahi mau hoololiloli ma na Bila Kanawai no ka Oihana Dute me ka nana ole ia o kana mau olelo kue ponoi i kakau iho ai oia i kona inoa ponoi ma ka Bila Kanawai a Wilesona.  Nolaila,e hakaka aku ana ia i ka hoomahuahuaia ana ae o na loaa aupuni mamuli o na Auhau Kuloko.  Alua : Aole i loli ae na manao o Kilivalana ma na mea e pili ana i ke dala.  Ke manao nei no ia, he mau kumu hoopoino loa na Bila Dala Aupuni ame na Dala Pepa i ka waihona dala gula.

            Akolu :  Ua waiho aku ka Peresidena he mau keehina hoakaka no ko Beritania mau a ʻ e ana ae ma Venekuela.  Ma ka manawa e ola ana o Lunakanawai Gresham, ua ike maopopo loa ia ke kulana o ka Peresidena no ka mea e pili ana i ka Beritania mau hana hapapa ma Amerika Hema.  Ua manaoio hoi o Gresham, he ku i ka naauao ka kakou kumuhana e pili ana ia Hawaii, aka nae, mamuli o kona lilo ana i mea ke ia e ka lahui,, ua hoonaauaoia mai la ia e imi aku i kahi e hemo ae ai keia Aupuni a hiki hoi iaia ke hookupaa hou i kona kulana mau, me ka hanohano.  He wa loihi mamua ae o kona make ana, ua hoike ae la oia [ Gresham ] me ko ʻ u lohe pu aku no hoi, e lilo ana ke kumuhana palena aina o Vekekuela i mea e ko ia aku ai o Amerika Huiia e ku nona iho me ke oolea.  Ua hooholoia e ke kau Ahaoleloi hala he olelo hooholo e nonoi ana i ka Peresidena e waiho aku i ka Amerika kue ia Beritania no ia hana ʻ ua hooko ia keia hana, a ua hoole ia mai.  E koi aku ana ka Peresidena e noonooia ka ninau no ka hookomo ia ana o keia kumuhana ma ka Aha Uwao, a me he mea la e holo ana kela manao.

            Oiai ka Peresidena e nana ana me na manao aloha i na poe kipi o Cuba, aka, ua manaoio ia, aole oia e hoike ana i ka Ahaolelo e komo aku e uwao ia poe.  Aka, me he mea la nae e nonoi aku ana paha ia, he mea pono ke lawelaweia na keehina e hoopaaia ai ka maluhia.  Ua hala aku la na hoakaka ana a ka Peresidena no ke kulana o Tureke no ka mea e pili ana i ka palena o Alasaka ame na kai lawaia o Berina, aohe i ikeia ka hopohopo o ka Aha Kuhina.  He mau olelo hoakaka maluna o na Oihana e ae o ke Aupuni a aneane no e lawa na huaolelo he 15,000 o ka olelo Pane.

            KA  HUAKAI  A  KA  MOKU  CORONETA.

            Nu Ioka, Nov. 28.---Ua hana hou ia iho nei ka mokukaua heihei Coroneta o D. Willis ame Arthur Curtis James kana keiki, a ua hookupono ia hoi ia no ka holo ana ma kekahi huakai pili akeakamai ma na kapakai o Iapana.  Ma ka hora 3 o ka auina la o ka la 9 o Augate o keia makahiki ae, e ouli holookoa ai ka la, aole hoi e ikeia ma keia hapa o ka popoe honua, a no ka nana ana ame ke kilo ana i keia pouli ana o ka la i hoomakaukauaia ai ka moku.  O ke kilo hoku kaulana e hele ana ma keia huakai, oia o Profesa D. Todd ke kilo hoku kaulana loa o ke Kulanui o Amherrt, Huiia i hoouna aku ai ma ua wahi he nui, i na wa he lehulehu, no ka nana ana i na onei lani o keia ano.  E haalele iho ana ka moku Coroneta ia Nu Ioka nei, i ka hapa mua o keia pule ae, a holo aku no Kapalakiko.  Ma Kapalakiko e halawai ai oia me ka puali kilo lani, ma na la mua o Aperila, alaila holo aku no Iapana.  E ku aku ana ke Coroneta ma na Pae Aina o Hawaii, a mai laila aku no Iapana.

MAKE  O  ALEKANEKERO  DUMAS.

            Parisa, Nov. 27.---Ua make o Alekanekero Dumas, ka mea kakaumoolelo.  Ma ka hapa mua o ke ahiahi, ua loaa ae la ia M. Dumas kahi ikaika, i manaoia, e hiki ana iaia ke ola hou aku no kekahi mau hora.  Ma ka hora 7 nonoi mai la ia i wahi ti, a ua haawi ia aku la iaia.  Lalau iho la ia i ke kiaha a kaikai ae la no ka inu ana.  Mahope koke iho no, ua loaa iho oia i ka huki a make loa iho la.  He nui no na pilikana ona ma ia wa.  Ua loaa mai la Peresidena Faure ka lono no keia make ana o Dumas, oiai ia maloko o ka hale-keaka Theatre Francaise, ua haalele koke iho la oia i ka hale-keaka.

            Parisa, Nov. 30.---Ma keia la i malamaia ai ka hoolewa o Alekanedero Dumas.  O na alanui e pili ana i kona hale noho, ua piha pu ae la i na kanaka.  Mamua o ka hapaiia ana ʻ ku o ka pahu a kau iluna o ke kaa kupapau, ua hooiliia aku la na lei i hoounaia mai e kona mau hoaloha he lehulehu wale a piha he elua kaa i hoanaokoaia no ia hana.

POHA  HOU  KA  HAUNAELE   MA  COREA

            San.  Peteroboro, Dec. 2.---Ua poha hou he haunaele ma Seoula, ke kulanakauhale poo o Korea, ma ka la 28 o Novemaba, a iloko oia haunaele ana, ua hoao ka pualikoa kiai alii e komo iloko o ka halealii ma o ka ikaika la, eia nae aole i ko ia makemake.  Ua oleloia, he poe Amerika kekahi i komo iloko o keia ohumu kipi.  Ua hoole ae na poe Iapana, aole o lakou kekahi i komo ma keia hana ohumu kipi ma Corea, aka na manao nae lakou o ka haalele ana ʻ ku o na pualikoa Iapana ia wahi, oia no ka mea e hooulu hou ia mai ai ka haunaele elike me ko na wa mua.

 

Hoolaha  Hou.

            AHA  HOOKOLOKOLO KAAPUNI APANA Ekahi o ko Hawaii Pae Aina Ma ka hana o ka waiwai o ANTONE  PEDRO o Ewa, Oahu, i make kauoha ole.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia ana mai o ka palapala noi a Cecil Brown Lunahooponopono no Waiwai o ka Waiwai o Antone Pedro o Ewa, Oahu, i make kauoha ole, e noi mai ana e apono ia na hoolilo he  @$347.70, a e hpike ana o na mea i loaa iaia he $427.04, a e noi ana e nana a apono ia kela mau mea, a e kauohaia e maheleia na waiwai e waiho ana ma kona lima, la e hookuu ia oia a me kona mau hope mai ko lakou noho Lunahooponopono ana.

            Ke kauohaia nei, o ka POALIMA, la 17 o IANUARI,  M.  H. @1895, hora 10 kakahiaka o na la la, ma ke kKeena Hookolokolo o ka Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i na nonoi ia a me na papa hoike helu, a o ka poe a pau i  @pihi,  e hele mai a e hoike ina he kumu io ka lakou e hoole ia ai ma noi la.

            Kakauia ma Honolulu, Oahu, K. H. H P. A.   i keia la i o DEKEMABA,  M. H. 1895.

            Na ka Aha :                 GEORGE  LUCAS,  Kakauolelo                  2573-3

           

            AHA  HOOKOLOKOLO  KAAPUNI  APANA  Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o S. K. Holokai o Honolulu iho nei i make.

            Ma ka waihoia ana mai imua o ka Aha Hooko Kauoha, ma ka la  @30 o Novemaba, M. H. 1896, ke Palapala i oleloia, oia ka Palapala Kauoha Hope Loa a S. K. Holokai i make, ame kekahi Noi e hookoia na Palapala la, a no ka hoopuka ana aku hoi na Palapala Hooko ia Elena Kahele, ka mea nana i waiho mai i ke noi.

            Ua kauohaia ma keia, o ka POALUA, la 24 o DEKEMABA,  M.  H.  1896,  hora 10 a.m. o ua la ia, ma ke Keena Hookolokolo, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia kahi a me ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i na Palapala Kauoha ia, ame ka hoolohe ana i ua noi la, a ma ia wa hoi a ma ia manawa e hele mai ai kekahi mea kuleana a kue i ua Palapala Kauoha la, ame ka haawiia ana o na Palapala Hooko Kauoha.

            Hanaia Honolulu, Novemaba 25, 1896.

            Na ka Aha :                             GEORGE  LUCAS,  Kakauolelo.                             2574-3

 

            AHA  HOOKOLOKOLO KAAPUNI  APANA  Eha o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o Maiwela (k.) i make,  Wailua, Hilo, Hawaii.

            Ma ka heluhelu ana a me ka waihoia ana mai o ka Palapala Noi ame ka Hoike Waiwai a G. W. A. Hapai, Lunahooponopono o ka Waiwai o Maiwela (k) no Hilo, i make, a maloko o ia noi i nonoi mai ai oia e ae ia ka huiua $219.10, a e " kaki " ana ma ona iho, $666.00, a nonoi pu mai e nanaia a aponoia ua hoike la, a e hoopukaia ke kauoha hope no ka mahele ana i ka waiwai e koe nei na kona lima i na poe i kuleana ma ia mau waiwai, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai na koikoi mai a pau o ---

            Ua kauohaia, o ka POAONO, la 4 o IANUARI, M. H. 1896, ma ka hora 10 a.m. mamua o ua Lunakanawai nei, ma ke Keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi no ka hoolohe ana i ua Noi la a me ka Hoike Waiwai, a malaila a ma ia wa e hele kino ae ai na poe a pau a e hoike mai i kumu, ina he kumu ka lakou, heaha la ka mea e ae ole ia ai noi, a e waiho pu mai lakou i na mea hoike no ka poe i kuleana i ua waiwai ia.

            Hanaia ma Hilo, Hawaii, i keia la 16 o Novemaba, M. H. 1895.       

            Na ka Aha :                 DANIEL  PORTER, Kakauolelo,     2574-3

 

            AHA  HOOKOLOKOLO  KAAPUNI  APANA  Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o THOMAS  KEEFE  o Honolulu, Oahu i make.

            Ma ka heluhelu a me ka waihoia anamai o ka Palapala Noi a Cecil Brown Kahu Hooko Kauoha o ka palapala hooilina o ka waiwai o Thomas Keefe o Honolulu, Oahu i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $558.80  a e hoike ana o na mea i loaa iaia $1290.00  a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e maheleia na waiwai e waiho ana ma kona lima a e hookuuia oia ame kona mau hope mai ko lakou noho Kahu Hooko Kauoha ana.

            Ke kauohaia nei.  o ka POALIMA,  la 17 o IANUARI,  M. H.  1896.  hora 10 kakahiaka o na ia la, ma ke Keena Hookolokolo o ka Aha ma Aliiolani Hale, Honolulu, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na papa hoike helu, a o ka poe a pau i pili e hele mai a e hoike ina he kumu io ka lakou e hooleia ai ua noi la.

            Kakauia ma Honolulu, Oahu, K. H. P. A.  i keia la 4 o Dekemaba, M. H. 1895.

            Na ka Aha :                 GEORGE  LUCAS,  Kakauolelo.     2575-3

 

Hoolaha  a  ka  Lunahooponopono  Waiwai.

---

            MAMULI  O  KA  HOOKOHUIA  ANA  O  KA  mea nona ka inoa malalo iho, he lunahooponopono no ke waiwai o HONUAKAHA k. o Ewa,  Mokupuni o Oahu, i make kauoha ole, nolaila, ke hai ia aku nei ka lono i kela a me keia mea ina he koi ka lakou, e waiho ae imua o ka lunahooponopono ma kona, keena ma Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu, mamua o ka pau ana o na mahina eono, ai ole, e hoole loa ia ana ia mau koi.  A o ka oe i aie i ka mea i make, ke kauohaia aku nei lakou e uku koke ae i ka lunahooponopono.          HENRY  SMITH,            Lunahooponopono Waiwai o Honuakaha k.

Honolulu, Dekemaba 6, 1895.                        2576-5

 

Hoolaha  Waiwai  o  Mele  Hoomoeapuli  i  make.

---

            KE  HOOLAHAIA  AKU  NEI,  O  NA POE  A pau he mau koi ka lakou i ka waiwai o  MELE HOOMOEAPULI  i make, e waiho mai i ka lakou mau koi i hooiaio pono ia iloko o na malama eono mai keia la aku, ina paha ua hoopaa ia a hoopaa ole ia ma ka moraki : ia ʻ u ma ko ʻ u hale ma Kawaihapai, Waialua, mokupuni o Oahu.

            A ina aole e waiho ia mai iloko o ia manawa, alaila, e hoole mau ia aku no lakou.  O na poe apau i aie i ua waiwai la, ke kauoha ia aku nei lakou e uku koke mai ia ʻ u.

            Hanaia ma Kawaihapai, Mokupuni o Oahu, Dekemaba 7, 1895.       G.  W.  KAHANAUMAIKAI,             Lunahooponopono o ka waiwai o Mele

Hoomoeapuli i make.              2575-5ts

Hoolaha  a  ka  Lunahooponopono  Waiwai.

---

            NO  KA  MEA, o ka mea nona ka inoa malalo iho, na hookohu pono ia mai oia e ka Mea Hanohano W. A. Whiting Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Ekahi, i Lunahooponopono no ka waiwai o Clarisa E. Cummings i make.

            Nolaila, ke hoolahaia aku nei o na poe a pau he mau loina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make.

            E waiho mai i ka lakou mau koi iloko o na malama eono mai keia la aku, ina paha ua hoopea ia a hoopaa ole ia paha ma ka moraki, a ina aole e waihoia mai iloko o ia manawa, alaila e hoole mau loa ia aku no.  O na poe a pau loa i aie i ka mea i make,  ke kauohaia aku nei lakou e uku koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma kona Keena ma Kapuaiwa Hale, ma Honolulu.

            Hanaia ma Honolulu, Iulai 29, 1895.              W H CUMMINGS,  Lunahooponopono o ka waiwai o Clarisa E. Cummings i make.     2559-2-17-96

Ka  Hoolaha  Makemake  a  ka  mea  Paa  Moraki  e  Hooko  i  ka  Moraki  a  e  Kuai  aku.

---

            I  KULIKE  AI  ME  NA  OLELO  O  KEKAHI  Moraki i hanaia e LILIA  KEAWEAMAHI  ame  D. KEAWEMAHI, kana kane, ia Yim Quon, i hanaia ma ka la 29 o Maraki,  M.  H.  1895, kakau kope ia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 139, ma na aoao 398-9 me 400, a i hoolilo pono ia aku hoi e Yim Quon i oleloia ia Mrs. Eliza P. Luce, loaa ponoi iho a ma ke ano Kahu no J. Alfred Magoon, ma o ka palapala hoolilo waihona la, i hanaia ma Aperila 27, M. H. 1894, ke hoolahaia aku nei ma keia, ke makemake nei ua waihona ( assignee ) e hooko i ua moraki la, no ka uhaiia ana, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa i oo ai.

            Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi ma keia, mahope iho o ka hala ana o ekolu pule mai keia la aku, e hoolaha ia aku no na waiwai la i moraki ia, no ke kuai kudala ia ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka POAKOLU,  la 18 o DEKEMABA , M.  H.  1895,  ma ka hora 12 awakea o na laila.    MRS.  E.  P.  LUCE,            Kahu Waihona o ka Moraki.

            No ka mea aku i koe e ninau ia  DOROTHEA  LAMB ma ke Keena o J. Alfred Magoon.

            Hanaia, Honolulu, Novemaba 20, 1895.

            O na aina i paa ma na Moraki nei, oia na aina e waiho ana ma ka aoao hikina o ke Alanui Emma, na Honolulu, a oia hoi.

            Akahi.  O keia hapa a pau o ka Palapala Hooko Kuleana 2,000 @D, ia Waikane, i hooliloia aku ia D. Keaweamahi i oleloia ae nei, ma ka Palapala Kuai, i hanaia i Okatoba 16, 1877, kope ia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 30, aoao 193-4-5, ka area  @12  1/10 o ka eka, a---

            Elua.  O keia hapa a pau o ka Palapala Hooko Kuleana @556 ia Makalawelawe i hoolilo ia aku ia Lilia Keaweamahi i oleloia ma ka la 14 o Novemaba, M. H.  1877, ma ka Palapala Kuai, maloko o ka Buke @52 aoao 488, area 33 4-100 o ka eka.               2573-4

 

Hoolaha  Hou.

 

Hoolaha  Kuai  Waiwai  Paa  ma  ke  kudala  Akea.

---

            KE  HAAWIIA  AKU  NEI  KA  OLELO  HOOlaha ma keia, i kulike ai me ka kauoha a ka Aha Kaapuni o ka Aha Kaapuni Ekahi o ka Repubalika o Hawaii, i hanaia ma ka la @30 o Novemaba, 1895  ma ka waiwai o ONO IUKO, i make, e kuai kudala akea aku no ka Lunahooponopono Waiwai malalo iho nei, i na waiwai la i ka mea koho kiekie no ka dala kuike, ke apono nae ka Aha Kaapuni, ma ka POAKAHI,  la  23 o DEKEMABA , ma ka hora 12  awakea, ma ka paka ma ke alo  o Aliiolani Hale, Honolulu, i na pono a pau a kuleana o ua waiwai la ( malalo nae o kekahi hoolimalima no 30 makahiki, e helu ana mai ka la ia mai o Dekemaba, @1870, ma ka uku hoolimalima o $12.00 no ka makahiki )  iloko a i pili i ka apana aina i hoikeia mahope ae nei :

            E hoomaka ana ma ka hao ma ka palena o @Kalalilo, mauka o keia holo Hema 34 @  @100 4-13 kapuai, ma ka palena o ko Kalalilo @pa hale, a hiki i ka pohaku x kokoke i kea pali loko o Kawa, ke hiki Hema o ka Kalalilo, malaila aku holo kokoke i ke kihi o Loko a hiki i ka lua poo poo Heiau ma kae loko ma ke kihi o ko Kahahawai, pa hale, alaila Akau 37 Komohana @323 kapuai ma ko Kahahawai a ma ko Kapena hiki i kahi pahu, alaila hele pololei aku a i kahi i hoomaka ai.

            Oia no ka aina i hoikeia ma Kawa mawaena o ke Alanui e holo ana mai ke Alanui Moi a hiki i iwilei a me ka @pu ʻ ina kai o ke awa o Honolulu.

            Kumukuai oi maluna o $1000.00.

            Na lilo Palapala na ka mea kuai mai.               KEALOHA  IUKO,  Lunahooponopono Waiwai o Ono Iuko i make.

            Honolulu, Novemaba 30, 1895.                      2575-tf

 

Hoolaha  Hooko  Moraki  me  Kuai.

---

            KE  HOOLAHAIA  AKU  NEI  MAMULI  O  KA  mana hooko kuai i hoakaka ia maloko o kekahi moraki i kakauia ma ka la 30 Aperila, M. H. 1891.  I hanaia mawaena o George Trousseau o Honolulu, Mokupuni o Oahu, a me Alexander J. Cartwright, Kahu Waiwai o Adelia Cornwell, o Honolulu i oleloia,  i kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma na aoao malalo iho, ka hope o Alexander J Cartwright i oleloia, e manao ana oia e hoko aku i na moraki la no ka hai ana o na kumu penei :  Ka hookaa ole i ke kumupaa a me na ukupanee i hala ka manawa hookaa.

            Ke hoike pu ia aku nei, o na waiwai a pau i paa malalo o na moraki ia me na mana a pau i pili ia mea, e kuai ia aku ana ma ke kuai kudala akea ma ke Keena Kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine ma Honolulu i oleloia, ma ka POAKAHI  la  23 o  DEKEMABA, M.  H.  1895 ma ka hora 12 o awakea o ia la.

            O ka waiwai i paa malalo o ua moraki la, oia kela poe apana aina a pau e waiho la ma Kapahulu, ma ka Apana o Kona o ka Mokupuni o Oahu i oleloia, nona ka ili a pau o umikumamakahi me 2-100 o ka eka, a oia no kekahi hapa o ka Apana 32 o na Aina i hoakakaia ma ke Komisina Haawi Aina @8558  B, a o na apana i helu ia 21, 22, a me 23 o na apana o Kapahulu e pili pu ana me Kapiolani Park, na apana aina i hooliloia i ka mea moraki, George Trousseau, e Chas.  M.  Cooke, kahu waiwai o Anna  H  Bailey, ma ka palapala i hanaia ma ia la no me ka moraki.

            E hui pu ia ana na pono hookahekahe wai, na pauma, na paipu, a pela aku, maluna o ka aina i oleloia.

            He kuike ke kuai.  Na ka mea kuai e uku na hoolilo o na palapala.               F.  W.  MACFARLANE,

            Ka Hope o     ALEXANDER  J.  CARTWRIGHT,         Kahu waiwai o         ADELIA  CORNWELL.                        2573-4

 

Olelo  Hoolaha  a  ka  mea  Paa 

Moraki  no  ka  Makemake 

e  Hooko  i  ka  Moraki

a  e  Kuai  aku.

---

 

            I  KULIKE  AI  ME  NA  OLELO  O  KEKAHI  Moraki i hanaia e  JOHN  NAHINU ame  KAPULE,  kana wahine, ia J.  A.  Magoon, Kahu, i hanaia ma ka la 1 o Mei,  M. H. 1894, a i kopeia ma ka Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 147, aoao 202 me @203, ka hoikeia aku nei ka lohe ma keia, ua makemake ka mea e paa nei i ka moraki e hooko aku i na olelo o ua moraki la i uha ʻ i ia ai, oia hoi,  ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee ma ka wa no ka hookaa ole ia ana o ka ukupanee ma ka wa no ka hookaa ana.

            Ke haawi pu ia aku nei ka lohe, me keia, ma hope iho o ka pau ana o na pule ekolu, mai keia la aku, e hoolahaia aku no ka waiwai i paa maloko o ua moraki la, no ke kuai kudala akea ia ana, ma ka Hale Kudala o Jas. F. Morgan, Honolulu, ma ka POAKOLU  DEKEMABA 18, M. H. 1895,  ma ka hora 12 o ke awakea o ua ia ʻ la.               J.  ALFRED  MAGOON,  Kahu a mea Paa Moraki.

            No na mea e pili ana i keia Moraki, e ninau ia DOROTHEA LAMB.

            Hanaia, Honolulu, Novemaba 19, 1895

            O na aina i paa ma ua Moraki la, eia :

            Akahi :  O kela apana aina a pau i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 1,466 ia Henry Clark, maloko o laila, he kanaha-ku-mamaiwa eka,  a

            Alua :    Hookahi hapa iwakalua o kela apana aina a pau, i ikeia Ke Ahupuaa o Honokaa, maloko o laila, he ekolu haneri ame        iwakalua-ku-mamawalu 9-20 eka, a oia kahi hapa o ka Palapala Sila Nui 6,857,  Kuleana  7,713,  a oia kela wahi i hooliloia aku ia John Nahinu i oleloia, e  J.  W.  L. Lapauila, ma ka palapala kuai i hana ia ma Feberuari 22,  M.  H. 1890, a i kopeia ma ka Buke 125,  aoao 9 ame 10.

            O keia mau Apana aina elua i hoike ia ae @laaia  ma Kona Hema, Mokupuni o Hawaii.              2573-3

 

Na  Hua  Kuni  Inoa

 

            Eia ka Hui Hawaiian Gazette Co.,  ke hana paka maoli nei i na Hua  Kuni  Inoa o kela a me keia ano, nui a liilii e like me ka iini a ka manao.

           

            O keia mau Hua Kuni Inoa, ua lawa ia no ke kahakaha ana ma ke kanana a pepa e ae e hoailona ai i ka Inoa a kohu maluna o kekahi mea i makemake ia e kuni a kaha paha.  He like ole na uku o na Papa Kuni Inoa, no ka mea aia no ke kau ia o ka uku a maopopo ke ano o ka Papa Inoa au i makemake ai, he nui a he liilii paha.  Aka he oluolu ka uku a he waipahe na kuka ana.

           

            E kipa kino mai e nana i ike kumaka, a i ole ia e houna mai i na kauoha ma ke

 

Keena  Hana  Ma  ka  Halepai  HAW

AIIAN  GAZETTE,  Helu  318

                    Alanui  Kalepa,  Honolulu.                   

2531-tf.