Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 26, 26 June 1896 — OIHANA KAHUNA HAWAII. Haiolelo a Mr. J. K. Kaulia imua o ka Ahahui Opio Hawaii. [ARTICLE]

OIHANA KAHUNA HAWAII.

Haiolelo a Mr. J. K. Kaulia imua o ka Ahahui Opio Hawaii.

I ke au kahiko aoie no i mailani nui ia ka malamaia ana o ka Oihana Kahuna. mai ka hanauna mua ioa i hoea mai ai ke kanaka, aka r ua hoomakaia mai ka iiio ana o keia oihana i oihana kiekie i na hanauna lehuiehu mahope mai. Ma ka moolelo o Welaahilaninui. ua oieioia, i ka eiua o na hanauna mai iaia mai i puka mai ai o Lihauula, a oia ka mole ame ke kumu o ka Oihana Kahuna. 0 keia Weiaahilaninui oia ke kanaka mua i iilo ai i kanaka mamuii o ke kahakaha ana o Ku, Kane ame Lono i ke one a lilo i kii kanaka, a oieio aku o Kane ia Lono, o kau o ka hoolohe, a ia oe hoi e Ku, o kau hoi o ke ku iluna. aka, ua kanaiua o Ku o hooko ole ia ko Kane manao a ku oie ae ke kii i kahaia iluna eiike me ke kauoha a Kane, a ia wa e ialau ae ana o Ku i kekahi Uialele uhane e ku kokoke ana a ho-o aku ia iioko o ke kii i kaha ia, a i ka wa i kauoha mai ai o Kane no ke ku ana iluna a ua ku io ae la ua kii nei a lilo i kanaka, a kapaia aku ia kona inoa o Weiaahiianinui, o ke ano hoi, wela ka iani, weia ka honua. "Ua wela ka hoku, ka malama lla wela Makalii, Kaelo ia Kauiua Kaiehu ka moku pa-pa-pa ka aina Haahaa ka lani Kaikoo ka moana Ha-ka-moana Popoi Kilauea 0 mai Pele i ona kino Haki-kili ka ua mai ka lani Nei ke olai ka honua Ha-kd-ikuwa-ka-poha-koeieele." (S. M. Kamakau.) Ma keia moolelo ae ia e ikeia ai ua kuikahi na mooleio Hawaii me ko ka Baibala ma ko ke Akua kahakaha ana i ka lepo i loaa mai ai ke kanaka mua: a ua oleloia no ma keia moolelo o Owe oia ka wahine mua, ua loaa mai oia mai loko mai Weiaahilaninui mamuii o ka i haehaeia ana o kona kino iloko o na j apana ekolu, ia Ku, ia Kane, a ia Lono. Ka Kane apana ua hana oia a lilo i wahine, ka Ku hoi ame ka Lono ua hoopili hou iaua a ola hou o Welaahiianinui, a pela i iilo ai o Welaahilaninui i kane a o Owe hoi i wahine. 0 ke ano o keia inoa Owe, he haehae, nakeke. nekeke, nakekeke ana o ke kino o Welaahiianinui i ka haehaeia ana. "Haiuiu, nei, nehe, owe Nakeke, nehe, oweowe Mo ka l&u lele ka ouiu Mohaiu ka waha Ua kupono ka alihi Kau pono ka niao Ua pono ka waha Ouo ihu, ouo hope Ku mai no o Kuolowao Ahi kuli. ahi iono 1 kaulana ihu 0 ke okooko ahi kapu ia o Keaka." (Mooleio a S. M. Kamakau.) Ma ka moolelo a S. M. Kamakau. kekahi moolelo o ka wa kahiko i hilinai nui ia. ua oleloia o Welaahilaninui ke kanaka mua i oleloia maloko o ka moolelo a'u i heiuhelu ae nei; a ma ka moo-kuauhau o Wakea, ua ikeia o Welaahilaninui oia ka hanauna 18, mai a Kumuhonua kane mai ame Halaihe kana wahine. A ma ka moo-kuauhau 0 Kumulipo. ua iilo o Welaahilaninui 1 hanauna 900 mai a Lailai mai. Ua like ole ka manao o na moolelo e pili ana i ka iilo ana Welaahilaninui i kanaka mua, aka. ua kuikahi iike lakou ma ka manao ana mailoko mai o na keiki a Welaahilaninui i hookumuia mai ai ka Oihana Kahuna. Na Weiaahiianinui ame Owe o Kahikoiuamea, a na Kahikoluamea me Kupulanakehau mai o Wakea, Lihauula ame Makulu. A i keia hanauna i hookumuia ai ka Oihana Kahuna e Lihauuia. Ma ka mooieio o Wakea, nana i hoonoho aku ia Hikinaakala. kana keiki muli. i Kahuna Kapu Heiau, a ma Waoiani, Nuuanu oia i kukulu heiau mua ai mahope iho o ka hanau ana o Hoohokukalani, kona kalkuahine me Papa, a mamuii o ka makemake o Wakea i ka ui o Hoohokulani, kana kaikamahine. ua imi oia i mea a loaa ai iaia he manawa maikai e komo ai i kana kaikamahine, oiai e noho pu ana no iaua me Papa, kana wahine. Nolaila. ua ohumu iho la o Wakea. me Hikinaakala, kona kahuna, e hana i kekahi hana e apuka ai ia Papa. Me keia mau manao i aoia aku ai e ke kahuna: E hana kaua i mau po kapu nou, oia napoio Ku. alaila. na'u e hai aku ia Papa na ke akua mai keia kauoha. a pela e kaawaie ai o Papa mai ia oe mai a ioaa ka manawa ou e ike ai i ko kaikamahine. Ua ae o W&ke&* a ua hele aku ke I»huna a hai ia Papa i keia kapu o ke k&ne m&i ke akua m&i i& k&uoh& & ita pono ia i ka manao o Papa, A i ka eiua o na po k&pu o W&kea i komo &i oi& ia Hoohokui&ni. & pei& i lilo &i na po i o Ku l mau po k&pu hei&u & k&pu k&hun% iio hoi, U& ho<»n&hu&hua m&u i& m&i k& uiu ana o k& Oih&na K&hun& i n& h&n&un& mahope mai, a ua iawel&weia ka Oih&n& K&hun& «Uke no me k& noho i&hui &n& o i&&u hoi i oiek> mu& i&&e nei O ka Oihana Kahuna m& Hawaii nei. he oihana ia i hoopiU pu &i ke k&naka iai& iho me ke akua. Nolaiia, m& ka l&we &n& m&i i n& me& e hiki &I ke ; louMopop» &kn i k& lawei&weia ana ; o kei*.oih&n&, e hocan*opopoi& no |& maanuU o keia m&u m&hele &no nui ; eh& I hooxn«opopoi& m& kei& Kumuman&o.peaoi: I—Ka a&aao o ka poe k&hiko o H&waii nei i k* Mana Aku& i mah&ei&. 2—K& m&n&oio o ka po& k&hiko m&i kt Aku* m«i « ioiA mai «i ka man& o ka Oih&n& K&huna. 3~Na mah«ie aai o k& Oihana Kahuna ma ba manao o ka poe ka&iko. 4—N& kui&na like ole o k& Oik&na K&huna i l&wei&weia e k& poe kahiko. I—K& manao o ka poe kahiko o H&wail nel i k& M&na Aku& i m&haeia: O kel& mahele &*u i l&we mai ai & hu! pn

me na koakaka, he mm waie ao i& € hoomnopopo mai a&a ia kakoo ma kela kamaillo ana i na manaoio i loaa i ko kakoa maa kopuna no ka mc* e fdli anA ! kahi i ioaa mai ai he mana ano Akua, i na mea i hoakaaia e lakou i ke ao kahiko, a i kapaia aku hoi ua mau h&na la be pegasa. a peia aku. Nolaila, i mea e hoomaopopo mai ai ia kakoa no ka manaoio o ia poe. ke te*e mal nei au i kekahi maa hoakaka e pill ana, mai ke au i kap&ia he "Polikna Puhoho/' oia hoi, i ka manawa aohe laai aohe honoa. Ma ka Moo-kuauhau Akua, ua oleiola he ekolu Akua, o Kanenuiakea. Kunuiakea ame Lononuiakea. a i kapaia ma ka hoopokole ana, o Kane. Ku ame Lono; he mau mea ekolu ia i like me ke Akua ka mana ame ka ike; a ma ko lakou hoohui pu ia ana i hookahi» ua kapaia aku lakou ma ko iakou inoa Akua o "Kapukuiakua/* oke ano o keia huaolelo "Kapuiakua," he heiuna nui, he lehulehu. he kini, mano, he lau na kino o ke Akua. He olohelohe ka honua a maluna iho o ka honua ka pouli, oia hoi ka "Polikua Puhoho M a'u i olelo mua ae nei, he wahine kona ano. a ua kapaia aku kona inoa mamuli o ke ano o ka waiho pouli ana o ia au, oia hoi o "Kahuli - Kahela - nuiakea - o - Konouliohu - panopano - puhoho," a ma ka manao o ka poe kahiko oia ka wahine a "Kapukuiakua," a ua hanau mua mai na keiki Akua i kapaia e ia au na "Ulalele." He hiki ole i ke akamai o ke kanaka ke helu aku. no ka nui loa; a no keia Kanenuiakea ka inoa kane i loaa mai ai. Ma ka moolelo Hebera ma ka Baiba!a, ua kapaia aku o lehova Sabaota. o kona unuhina, o lehova o na Lehulehu. (Aole i pau.)