Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 35, 28 August 1896 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Alana Hooko

HOOLAHA O KA PAPA OLA.

Keena o ka Papa Ola,

Honolulu, Augate 21, 1896.

      Ke konoia aku nei ko ka lehulehu hoomaopopo mai i na Pauku mahope iho o kekahi Kanawai i kapaia "He Kanawai e hoomaopopo ai no ka Malama ana o na Moolelo o na Hanau ana, na Make a me na Mare," i aponoia Iune 3, 1896:

NA HOIKE I NA HANAU I KA MEA KAKAU.

      Pauku 12. E lilo no i hana na ka makuakane o kela a me keia keiki i hanauia ma ka Repubalika o Hawaii, a i ole ia, ina ua kaawale aku ka makuakane mai ka aina aku i ka manawa i hanau ai, a i ole ia, aole e ola ana; a i ole ia, ina he keiki ku ole i ke kanawai, alaila, e lilo no i hana na ka makuahine o ia keiki iloko o kanakolu la mahope iho o ka hanauia ana o ia keiki, e hoike aku i ka Mea Kakau i na Hanau, na Make a me na Mare ana o ka Apana i hanau ai ia keiki i ka la i hanau ai, ke kama a me ka inoa o ia keiki, ina ua kapaia ka inoa, na inoa o na makua o ia keiki, ina i ku a ku ole paha i ke kanawai a me kahi i hanau ai.

      E lilo no hoi i hana na kela a me keia kauka nana i lawelawe, a i ole ia, i kaheaia aku, e pili ana me ka hanau ana o kekahi keiki maloko o ka Repubalika o Hawaii, e hoike aku iloko o kanakolu la mahope iho o ia hanau ana, no ia hanau ana a me na mea e pili ana i ua keiki la i hoakakaia maluna ae nei maloko o keia Pauku.

NA HOIKE I NA MAKE I KA MEA KAKAU.

      Pauku 13. E lilo no i hana na kela a me keia ona o kekahi hale a wahi paha iloko, a i ole ia, maluna olaila i make ai kekahi mea ma ka Repubalika o Hawaii, e hoike koke aku no ia make ana i ka Mea Kakau o ka Apana kahi i make ai me ke hoike aku e like me ka hiki iaia e hona pela i ka inoa, ke kama, na makahiki, kumu o ka make ana, ka lahui, wahi noho hope o ka mea i make a me kahi i make ai; a i ole ia,o ka hale a wahi paha maloko, a i ole ia, maluna olaila i make ai ua hoolimalimaia, a i ole ia, ua nohoia e kekahi mea e ae aole oia ka ona, alaila, e lilo no i hana na ka mea hoolimalima a mea noho paha ma ia hale a wahi paha, e hoike koke aku i ka Mea Kakau i na mea a pau i hoakakaia mamua ae nei maloko o keia Pauku.

      Pauku 14. E lilo i hana na kela a me keia Kahunapule nana i lawelawe ma ka hoolewaia ana o kekahi mea i make, a me kela a me keia mea lawelawe a mea e ae paha nana i hana ma ke kanu ana i kekahi mea i make, a me kela a me keia luna halema'i, agena malama ola, a me kela a me keia mea i pili i kekahi mea i make, e hoike aku i ka Mea Kakau o ka Apana kahi o ia make ana i na ike a pau i loaa ia lakou e pili ana i kekahi mea i make, i na manawa a pau a ka Mea Kakau i oleloia e noi ai no ia mea.

NA HOIKE I NA MARE I KA MEA KAKAU.

      Pauku 15. E lilo no i hana na kela a me keia mea i hoomanaia e ke Kanawai e hooko i ka oihana mare nana i hooko i kekahi manawa i ka oihana mare e hoike koke aku i kela a me keia mare ana i ka Mea Kakau o ka Apana iloko olaila i mareia ai, a e hoike aku iaia i na inoa piha, na makahiki, kahi noho, ka lahui a me ka inoa piha o kela a me keia makua o kela a me keia o na mea i mareia.

NA HOOPAI.

Pauku 20. O kekahi mea nana i uhai, a i ole ia, nana i hana a hooko ole paha i kekahi o na mea i kauohaia ma keia Rula a Hooponopono ana paha i hanaia a hoolahaia e ka Papa malalo, a i ole ia mamuli o keia Kanawai, ina e hoahewaia no ia uhai ana a hooko ole ana paha imua o kekahi Aha Hookolokolo Apana, e hoopaiia oia no ia uhai ana a hana ole ana paha i kekahi huina i oi ole ae mamua o kanalima dala.

      Ma ke kauoha a ka Papa Ola,

                        C. B. REYNOLDS,

                                    Luna Hooko.

            2613-3ts

 

KUAI O KEKAHI APANA AINA

AUPUNI MA ALANUI PROS-

PECT, HONOLULU, OAHU.

 

      Ma ka Poahaki, Sepetemaba 21, 1896, ma ka hora 12 o ke awakea, e kuai kudala akea ia aku ai, ma ka puka ma ke alo o ka Hale Oihana Hooko, kekahi Apana Aina Aupuni, ma Prospect Street, Honolulu, Oahu, nona ka ili, he 22,800 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha.

      Kumukuai maluna aku o $225.00.

                                    J. A. KING,

                                    Kuhina Kalaiaina.

      Keena Kalaiaina, Aug. 18, 1896.

                        2612-3t

KA

Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki -  -  -  $2.00

No Eono Mahina -  -  -  1.00

      Kuike ka Rula.

PUKA         1       2       3       4       5       6

ANA.        Pule   Pule    Pule   Pule    Pule  Pule

  Iniha.. $ 1.50  $ 2.00  $ 2.50  $ 3.00  $ 3.50  $ 4.00

2 Iniha..   2.00    2.75    3.50    4.00    4.50    5.00

3 Iniha..   2.50    3.50    4.50    5.00    5.50    6.00

4 Iniha..   3.00    4.00    5.00    6.00    6.75    7.50

5 Iniha..   3.50    4.75    6.00    7.00    8.00    9.00

  Iniha..   4.00    5.50    7.00    8.00    9.00   10.00

 

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

KOOPUKALA E. @

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C  G. BALLENTYNE, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo

ponopono.

Honolulu, Oahu.

POALIMA. . . . AUGATE 28, 1896.

 

Kaiulani ame ke Kumukanawai

o ka Repubalika o Hawaii.

      Oiai e ku mau ana ke Kumukanawai e ku nei i keia wa, oia hoi, ke kahua i ku ai ke Aupuni no na Makaaainana ma Hawaii nei, pela e ku mau ai he 2000 elau pu i hoomaemae kupono ia, no ke kakoo ana e kumau ke Aupuni Repubalika o Hawaii, a e kue mau aku hoi i ka hoala hou ia ana mai o ke Aupuni Monakia i kapae loa ia aku, me ka maalahi, a no ia mea, o ka hoao ana e kukulu hou mai ia Aupuni, maluna o ka umauma o Hawaii, ina o Kaiulani ma kona poo, a o kahi mea koi "koko alii' e ae paha o Hawaii nei, alaila, he mea pono ke loaa iaia he noho lanakina ana maluna o na elau pu he 2000 ka nui i makauakau loa iloko o ka wa pokole e nee ae ma ke kahua o ka hoomalu maluhia, me ka hikiwawe loa. Oiai na "lono Kaiulani" e lelo ana ma o a maanei, no kona hoihoi ia mai maluna o ke Aupuni o Hawaii, e hoomanao iho ka lehulehu apau i ke Kumukanawai e ku nei i keia wa, oia hoi, ka hoole ana o ka poe na lakou e kakoo nei i keia Aupuni, aole lakou e ae e hoihoi hou mai i ke Aupuni "Alii" o Hawaii.

 

Ka Ninau Dala ma Amerika.

      O ka ninau Dala ma Amerika Huiia i keia wa, oia ka ninau lahui ano nui loa e hoonaueue la i na noonoo ana o ka lahui koho bolota holookoa oia mau mokuaina. He ninau keia i pili i ke ola ame ka palekana o ka noho haku mau ana o ka poe waiwai maluna o ka poe kauwa paahana o loko o ka aina. He kumuhana ia i poli maoli i ka iwi ame ka io o ko ke kanaka paahana nohona hooluhiia e ke kanaka waiwai, i mea e loaa ai he home no kana wahine ame ka laua mau keiki ka ai ame ka i'a na lakou, ame kahi noho oluolu ana hoi. He ninau pookela loa keia i ulu i keia wa, a he ninau hoi i ko ia aku ai na noonoo pihoihoi ana a na olohe kilo Aupuni, e kiola aku i ka lakou mau noii ana, no ka mea e hoea mai ana, ma ke ano, oia ka puana maopopo e puka mai ana i hopena oiaio e ukali ana i keia kumuhana, ma ka wa paha e lanakila ai kekahi o keia mau aoao e paio nei ma keia ninau.

      O ka lanakila ana o kekahi aoao maluna o kekahi, ma keia ninau, ma ka paku balota, oia ke pio ana o kekahi aoao kalaiaina i kekahi, a o ka nohoalii ana nohoi ia o ke kauwa maluna o ka haku, a o ka haku hana paha maluna o ke kauwa. Ina o ke Dala Keokeo ke lanakila ana maluna o ke Dala Gula, ma ka pahu balota, oia auanei ka lanakila ana o ka aoao paahana maluna o ka aoao o na kaku hana, a ua like ia me ke pio ana o ka aoao kakoo Dala Gula i ka aoao kakoo Dala Keokeo, a o ka hopena oia lanakila i loaa i ka Dala Keokeo, ma ka hoomaopopo a koho ana aku hoi, he kaua mawaena o na aoao a i elua; a oia kaua me ka waha no ia o na pu, a me ka oi o na pahikaua. Pela nohoi ke lanakila ka aoao e kakoo ana i ke DalaGula, me he mea la e koiia ana na poe kalaiaina oia aoao e kakoo aku lakou iloko o ka uwahi o ka pauda i wahi e hoomalielieia ai ko lakou nini.

      Nolaila, mamuli o keia kulana kalaiania ano nui, e ku nei i keia wa (mua o ka lahui Amerika, i manao ai makou ua kanu ia i keia manawa ka anoano e ulu mai ai kekahi haua kivila ma Amerika. Aka, e kali nae kakou me ka nana pono ana i na ouli o ka manawa e hokuku mai ana imua o kakou ma keia mau mua iho.

Heaha la ke ano o ka paio Dala

Gula me Keokeo imua o ka

lahui Koho Balota o Amerika i keia wa?

      I hoomaopopo pono ai ko makou poe heluhelu i ke ano maoli o keia ninau dala e nee mai nei ma Amerika i keia wa, a oia hoi ke kahua paio balota nana e wawahi mai nei i na aoao kalaiaina ano nui o Amerika, ke hoopuka aku nei makou i keia mau hoike malalo iho nei:

      O na dala keokeo ku i ke kanawai apau i hanaia e na wahi hana dala o Amerika Huiia, mahope mai o ke kanawai o ka la 18 Ianuari, 1837, ua hanaia ma ka ratio o 1 ia 15, 9884--a ua kapa mau ia keia, o ka ratio o 1 ia 16, oiai, ua kokoke loa e loaa o 16 ia 15.9884. Aka nae, i mea e holo lea ai ke kulana hoonee huahelu, ua laweia o 16 ma kahi o 15.9884. A penei e loaa ai keia ratio ana: Aia iloko o ke Dala Keokeo he 371.25 "huna kala" maemae, a maloko hoi o ke Da-Gula he 23.22 huna o ke gula maemae. Ina e puunaueia o 371.25 ka huina o na huna o ke "kala maemae," e 23.22 huna maemae o ke gula maloko o ke Dala Gula ame ke Dala Keokeo, oia hoi he 15.9884.

      Nolaila, i kaulike ai ka waiwai io o ke Dala Keokeo me ko ke Dala Gula, elike me keia ratio i hoikeia ae la, he mea pono e hoea aku ke "kala keokeo" i ka huina waiwai io o $1.2929. Eia ke kumu o keia: Aia iloko o ke Dala Gula, he 23.22 huna o ke gula maemae. Iloko o ka auneki, a i ole ia, 480 huna, o ke gula e loaa ana ka nui o na manawa e komo ai o 23.22 iloko o 480, oia hoi o hookahi auneki. Ke puunaueia o 480 e 23.20 e loaa no he $20.67. A oia ka nui o na Dala Keokeo e hiki ana ke hanaia noloko mai o hookahi auneki o ke gola maemae; a ma kekahi olelo ana hoi, ua like no ia me ka ratio o @ia 16.

      Nolaila, ina o ka waiwai io o 16.9884 auneki "kala," he $20.67, alaila, o ka waiwai io auanei o akahi auneki, ua like ia me $1.2929. Okeia no ka mea e loaa ana, ma ka puunaue ana ia 480 huna, a-i-ole-ia, hookahi auneki "kala," me 371.25 ka huina o na huna maemae iloko o ke "kala" maemae iloko o ke Dala Keokeo, ma ka ratio o 1 ia 15.9884, e loaa ana no ka huina o $1.2929.

      E loaa ana mai loko mai o16 auneki o ke "kala" maemae, he dala i oi iki aku ka waiwai io mamua o hookahi auneki dala gula; aka, ina he 15.9884 auneki "kala" keokeo e hanaia i Dala maoli, alaila, e like ana kona waiwai io me akahi auneki dala gula, oia hoi, he $20.67. Penei: E hoonui ia 15.9884 me 480 a puunaue aku o 371.25, e loaa ana he $20.674.

      Aole oiaio o ka olelo ana, o 16 auneki o ke "kala" keokeo, e loaa ana he $16.80 wale no, ma ka ratio o 1 ia 16. Elike me ka mea i hoike mua ia ae nei, e loaa ana ma ka auneki "kala" maemae, he $12929. Ina e hoonuiia keia me 16, e loaa ana o 20.68. A-i ole-ia, penei paha kekahi alahele: O 16 aunekiTeroe, oia hoi, he 7.680 huna, e puunaue aku o 371.25, e loaa auanei ka nui o na Dala Keokeo e hiki ana ke hanaia noloko mai o 16 auneki "kala" keokeo. O ka helu puka o ka puunaueia ana o 7.680 e 371.25 ua like aku me $20.68.

      Eia kekahi mau mimau ano nui e pili ana i keia kumuhana koikoi e ko ia mai nei ka lahui koho balota o Amerika: Heaha la ke ano o ka hookuu akea ia ana a ka hanaia ana o ke Dala Keokeo? Heaha ke ano o ka ratio o 16 ia 12. Heaha ke ano o ka Heaha ke ano oia mea he bimetalism? Heaha ke ano o ka olelo ana i hookahi no kulana o ke dala Aupuni, ina paha he gula a he "kala" keokeo paha?

      Eia ka Luna Senate Jones pane ano nui to keia mau ninau, a oia hoi ka lunahoomalu o ke komite aoao Demokarata:

      "O ke ano o ka hookuu akea ia ana o ko ke "kala" keokeo hanaia nana, oia ka hanaia ana o ke kala me ka auhau ole ia o ka uku no ka hana ana i ua dala 'la, ma kahi hana dala, elike me ka hanaia ana o ke dala gula i keia wa, a pela nohoi ke "kala" keokeo mamua aku o 1873.

      "O ke ano o ka ratio o 16 ia 1, oia ka loaa ana i ke dala keokeo i pa-umi-kumamaono ka nui o ke kala maemae, i like ai ka waiwai io me ke dala gula. O ka ratio oiaio, elike la me ka mea i ikeia mamua iho o ka (makahiki 1873.) he wahi hapa-hakina uuku ia malalo o 16 ia 1, aka nae, ua kamailio mau ia ma ke ano helu okua, he 16 ia 1.

      "O ke ano o ka bimetallism, oia ka hoohanaia ana o ke gula ame ke kala, ma ka hooliloia ana i dala maoli ma ka wa hookahi, ma ke ano he mau dala alakai laua i like loa no waiwai io. O ke ku kahi ana o kekahi o keia mau dala alakai, ina he gula a he kala paha, oia ka hoemi ana i ka waiwai io o kekahi metala, ame ka hooanaia ana hoi o kekahi metala o laua, ma ke ano oia hookahi wale no ke dala alakai."

 

O ka Maluhia ke Kumuhana

Pookela loa a ko Hawaii nei

Poe Kalaiaina e na'i nei.

      Hookahi wale no kumu nui e kaualako ia nei na noonoo ana a ko Hawaii nei poe kalaiaina, oia ka loaa ana ia Hawaii he noho ana maluhia. O ka ninau elike me keia: Pehea la e mau ai ka maluhia ma Hawaii? Oia ka ninau pookela loa e haawi nei na poe apau i pulama i ko Hawaii holomua, i ka lakou mau hooikaika ana. Na keia ninau i alako aku ia Hawaii ma ke alahele o ka hoohui aina me Amerika Huiia, a-i-ole-ia, me kekahi Aupuni e ae paha o ke ao nei e haawi mai ana ia Hawaii i kona mea e kumau ai iloko o ka maluhia. O ka haunaele kuloko mawaena ponoi ae nei o kakou, oia ke kupueu i hopohopo nui ia e na poe i makamae i ko Hawaii nei mau pono ame ka holomua. Nolaila, ma ka noonoo ana a kekahi poe kalaiaina kuloko o kakou nei, o ka hui ana me Amerika Huiia, oia ka mea e loaa ai keia kulana maikai ia kakou. Oia hoi ka mea e hiki ole ai ke hoalaia ae na hana kipi kuloko, i mea e hoonou poo ia aku ai ka aina iloko o kekahi haunaele nui, e wawahi holookoaia ai ka nohona maluhia ame ka palekana o ke ola ame ka waiwai o ke kanaka, ame ka oluolu o ka noho ana.

      Ua oleoia, aole loa e loaa ana ia Hawaii nei ka hoohui ana me Amerika Huiia@ oiai e mau ana ka oihana hoopae paahana, malalo o na palapala kepa, elike me ia e ku nei i keia wa, he oiaio keia manao ana pela; aka, ke olelo nei makou, he mea ole ke kulana imi waiwai iloko nei o ka aina, ina e loaa ole ka noho ana maluhia iloko o ka aina, nolaila, ma ka wa auanei e ikeia ai, o ka hoopau ana ae i keia kulana kepa kanaka maloko nei o ka aina, he mea ia e loaa mai ai ka maluhia, maluna o Hawaii, ke kahua nui e holo lanakila ai na oihana imiwaiwai iloko nei o ka aina, ke kanalua ole nei makou i ka olelo ana ae, e awiwi ana me ka hikiwawe loa na poe mahi ko o Hawaii nei--ka hapanui o lakou--e kapae ae i ka oihana kepa kanaka mailoko ae o ko lakou mau kula mahiko, i mea e loaa ai ka maluhia maluna o ka aina mai o a o, oiai, he kumuhana ia i hiki ke imi ia kahi e pau ai kona pilikia ma ka wa e loaa mai ai ka hoohui aina.

      No makou iho nae, ke olelo nei makou, o ka hoohui aina me Amerika Huiia, ma ke ano e loaa ia kakou, na kanaka Hawaii, ka pono koho balota i ko kakou mau luna Aupuni kuloko, e laa na lunakanawai Apana, na lunakanawai Kaapuni, na hope makai nui, na @ e makemake @ e loa@ Hawaii nei; a oiai e hohola ana na eheu o ka maluhia maluna o kakou, ma o ka maluhia maluna o kakou, ma keia wa i hui aku ai kakou me Amerika Huiia, aia hoi kakou ke noho la malalo oia maluhia ma kakahi mau pono makamae e paa ana iloko o ko kakou mau lima, oia ka holo balota ana no na oihana Aupuni maloko nei o kakou iho, ame ka haawi ana hoi i ka kakou mau koho ana no na poe a kakou i hilinai ai, ua kupono e lilo i mau luna Aupuni no kakou. He pono keia i loaa ole ia kakou i keia wa, aole nohoi mamua aku nei--koe wale no ke koho ana i na luna alanui, a i hoopau koke ia hoi, ame ke koho ana i na lunakula--aole nohoi e loaa ana ia kakou keia pomaikai ina he Aupuni hoomalu wale no ke loaa mai ana ia kakou. O keia ke kumu nui o ko makou hoikaika mau ana imua o ka lahui Hawaii, e pono lakou e ike i ka waiwai o ka hoohui aina, ma ke ano mokuaina no kakou iho, a e ike pu hoi i ka waiwai o ka hoohui aina ma ke ano hoomalu wale no, a ma ia ano e hiki ai ia lakou ke wae no lakou iho, me ke akahele, a koho i ka mea oiaio.

      He oiaio, ke iini nei kakou apau e noho alii mau ia ko kakou mau kaiaulu nani e ka maluhia, aka, oiai kakou e ku nei iloko o ka nohona lahui awili, me na koi waiwai a noho mana like ole mawaena o kakou, he kulana nihinihi loa auanei, a maopopo ole nohoi ke waihoia mai na kakou no e malama i ko kakou maluhia iho; a ina hoi e loaa mai keia maluhia ia kakou malalo o ko kakou noho nui ana aku me Amerika a Aupuni e ae paha., alaila, ke koi nei makou e loaa pu mai ke koho haloa oihana Aupuni ana iloko o na lima o na kanaka koho balota o loko nei o keia aina. Mawaho ae o keia kulana Aupuni a makou e hoakaka nei i keia wa, aole makou i ike i kahi Aupuni e ae, nana e hooko mai i keia haawina pomaikai a makou e hoike nei.

 

Ke ola o ka Ma'i Lepera.

      Ma kekahi wahi o ko makou pepa o keia ia, e ikeia na olelo hoike a kekahi kauka nona ka inoa o Dr Holmes no Brooklyn, a ua olelo keia Kauka ua hiki loa iaia ke hooia i ka mai lepera me kana laau, oia hoi, he mahu i hookomo ia iloko o kekahi pahu aniani i hookomoia ai ke kino o ke kanaka mai lepera iloko. O keia wai mahu, ua oleloia, he lepo-pele no ia i hanaia me ka noeau nui. He oiaio, ma kahi wa i hala ae nei, ua lawelaweia e kekahi poe Hawaii na hooia ana i ka mai lepera me keia laau i kapaia he lepo-pele (sulphur), a pela nohoi o Kauka Goto, ua lawelawe nui no oia i keia ano laau maloko o kana mau lawelawe lapaau ana no keia mai.

      Ina pela, heaha ia ka mea o ka Papa Ola e hoao ole nei e ikeia kekahi waiwai o na wai mahu o ka lua o Pele, kahi nui loa oia mea he lepo-pele (sulphur)? Ke ole makou e kuhihewa, hookahi no manao nui o ka puholoholo ana i ke kanaka ma keia ano lapaau ana, oia ka hamama pono ana ae o na waha o na puka hou o ka ili o ke kanaka, a lilo lakou i mau auwaha paipu liilii e komo aku ai na huna laau e lana ana iloko o ka wai mahu, a ma ia ano e hiki ai ia mau huna laau ke holo iloko o na wahi a pau o ke kino. Alaila, ma ke kukulu ana i kahua lapaau mai lepera ma kahi kokoke i ka luao-Pele, ma ke ano hoao, he hana ia a ka Papa Ola e imi ana i ka mana hooia o ka lepo-pele i puka pololei mailoko mai o ka honua, i huipuia hoi me ka ikaika o ka mahu mailoko mai o ka honua.

 

HE LETA MA@APANA MAI.

      E ke Kiai, Heaha ko ka Po!

I ka Hoaloha,

      J. M. Poepoe,

      Aloha oe:--E oluolu mai oe ame ka Hui o ka nupepa (Kuokoa) au e hookele nei e hookomo aku i ka'u wahi puolo mea hou e hoili aku nei ia oe, malalo o ke poo e kau ae la maluna no ka pomaikai o ka poe heluhelu.

      Mamua o ko'u kau ana 'ku e hee i ka papa heenalu o na mea hou, e oluolu oe ame na makamaka e kala mai ia'u i ka piikoi loa o ka'u kahua mea hou malalo o kela poo e kau ae la maluna, oiai aole i kohu na'u e pane i ka haina, oiai ua ike oe ame ko kaua lahui i ko'u kulana, oia hoi he pio, a aohe he mea kiai, e like me ka makemake o ko kakou kumuhana, aka nae hoi, ma kahi o na mea hou, ua manao au ua akea ke ala na'u e hoike aku i na mea hou o Iapana nei, kahi a'u e noho aku nei, oia hoi, "Ka aina i ka hikina i ka La" (The Land of rising Sun).

      O Iapana nei, he mokupuni wale iho no, e ku ana ma ka nu-a kai komohan o ka moana Pakipika mai Hawaii mai nona na mile mamao he 3,440, a ma ka palena hikina loa hoi o ka Poepoe Hikina. O ka huina lahui kanaka o keia mokupuni ua hiki aku i ke kanaha miliona a oi. He Emepera me kana wahine na mea e noho hoomalu ana i keia lahui, a ua lila ko laua noho poo ana i mea makee nui ia e ko laua lahui. Penei au e hoike ai i ka makee o keia lahui i ko lakou mau Emepera. Ina e maalo ae na Emepera a i ole o kekahi o laua ma kekahi la hana ano nui o ke aupuni, a i ole no kekahi wahi a laua i makemake ai e hele, oia kou wa e wehe koke ae ai i kou palale ina oe e ku ana ma kapa alanui a na Emepera e hele ae ana, a i ole he mau iwilei paha ka mamao mai ke alanui aku, ke ole ae e hana pela, e kii koke mai no ka makai me ke kauoha mai ia oe e wehe koke i kou papale, ina i ike ole mai ka makai i ke kau o kou papale, a o ka poe Kepani nae e ku pu ana me oe, e kauoha ia mai ana oe e lakou e wehe koke ae i kou papale, a ke ole oe e wehe ae e lele mai no kela poe maluna ou a kaili i kou papale me ka nana ole i kou kulana, he hoailona keia o ko lakou makee i ko lakou mau Emepera. Pela no, o kahi noho o na Emepera (Palace) ua lilo i wahi kapu loa mai ka ike wale ana aku a na poe apau, koe wale iho no na poe o ke aio alii, na Luna Aupuni o ke Aupuni, na Luna Aupuni o na Aina E, ame ka poe a na Emepera i makemake ai. Aole pela ko kakou, i ka wa o ko kakou mau Moi e noho Moi ana no ke Aupuni, ke hele mai lakou, o kekahi poe makaainana wehe i na papale, o kekahi poe kau no na papale, aohe poe hana wale aku ia lakou. A ke ole wau e kuhihewa, aole @ makaainana Hawaii i keia @a @ aku ia i @ noho o ko kakou mau Moi aPeresidena hoi i keia wa koe wale no ka poe hele ole, aole pela keia, he kapu aole i kana ma@ a he lili loa keia lahui ae nema ia ka inoa o ko lakou mau Emepera.

PAKELE KE OLA O KA EMEPERA

      Ma ke kakahiaka o ka la 29 o Mei @ hala, ua holo aku ka Emepera malu@ o kona kaa i ukali ia e ka puali kau. @ ame ka puali makai ma ke poo o ka huakai e like me ka mea maa mau no ka makaikai ana i ke kula Au Hol@ Lio ma Meguro, e like me ka mea @ hoolahaia ma na nupepa. A i ka wa o ka huakai Imeperiela i hiki ai i ke alanui kaa ahi ma kahi kokoke i @ uapo Miyamasu ma Shibuya-Mura oia ka wa o ke kaa ahi o ka laina kaa ahi o Akabane i holo mai ai a oki pu ae ia i ka huakai a ka Emepera i elua mahele, ua ku ke kaa o ka Emepera a hala ke kaa ahi no hookahi minute. Ua manaoia, ina paha i hala ae he 30 sekona i ke kaa o ka Emepra ma ka mama holo imua, alaila, he mea maopopo e hookui ana na kaa elua, a e poino pu ana ke ola o ka Emepera ame kahi poe e ae, aka, palekana mae, aohe ola i poino. I kela wa nae a ke kaa ahi i ike ia aku ai e holo mai ana a aneane e hookui i ke kaa o ka Emepera, oia ka wa i hohola iho ai maluna o ka lehulehu e kuku aha ma na kapa alanui na helehelena haikea me ka pihoihoi nui no ka poino o ko lakou Haku ka Emepera, ia lakou e haka pono ana, aka, me ka hauoli nui @ hooho ae ai na poe a pau me keia huaolelo "Banzai," oia hoi "E ola mau ka Emepera," no ka pakele ana o ke ola o ka Emepera.

      I ka wa i hiki aku ai o ka lono i na Luna Aupuni o na keena oihana kaa ahi no ka pakele ana o ke ola o ka Emepera, ame na olelo no ko lakou hoohemahema wale i na wa hoio o ke kaa ahi ma'ia kakahiaka oiai ua hoolahaia ma na nupepa ka manawa a ka Emepera e hele ai no kahi o ke kula oia ko lakou wa i waiho koke ai i ko lakou mau hookohu i ka Hui Kaa Ahi me na olelo mihi no ko lakou hewa.

KE KAI HOEE.

      Ma ka la 15 o Iune i hala o keia makahiki, ua pae ae la ke kai nui mai Kahiki (Kai Hoee) mai ma na kapakai o na Mahele Aina Akau o Iapana nei, no lakou na inoa Aomori-Kau. Iwate-Keu ame Miyagi-Keu a luku iho ia i na ola he lehulehu no lakou ka huma i hiki aku i ka 27,000 a oi i make, na poe ola mahunehune i hiki aku i ka 1,000 a oi, a ma na hale hoi i ulupaia e ke kai a kahi ka neo, no lakou ka huina i hiki aku i ka 6,000 a oi; aka, aia he mau poe poino e ae ame na waiwai e ae mawaho ae o keia huina a'u e hoike aku nei, penei: mai ka la 15 a 16 o Iune:

Poe i make . . . . . . . . . . . . .  27.946

Poe i mahunehune . . . . . . .   1.992

Na hale i lilo i mea ole . . . .   6.2@2

      Ua ulupa iho ke kai hoee me ka weliweli nui i na mahinaai o kela ame keia ano, na waiwai o kela ame keia ano, na hale oihana o ke Aupuni, na hale kula, na uwea olelo, a pela wale aku. A no ka hiki ole ia'u ke huaipau aku i na mea apau, nolaila, ke hooili aku nei au ia oe i ka buke a ka nupepa "Japan Gazette" i hoohuihui ai mai na hoike pili Aupuni mai, a mai na kahua mai hoi o ka poino: a i pai buke ia, penei--"The Great Disaster in Japan, June 15, 1896." A ke lana nei k@u manao e lilo an keia buke a'u e hooili aku nei i mea nau e kaao aku ai i na poe puni mea hou o ko kaua aina aloha, Hawaii, "The Paradise of the Pacific."

KA WAI KAHE NUI.

      Iloko o na la hope o ka malama o Iulai ame na la mua o ka malama o Augate nei, aia hoi, ua haule makawalu mai la na paka-ua o Kulanihakoi, e haule mao ole ana i ke ao ame ka po ma kekahi mau mahele aina, no lakou na inoa i haiia mai a i hoolahaia hoi ma na nupepa, oia hoi Niigata-Keu Toyama-Keu ame Gifu. Ua piha na kahawai ame na muliwai i ka wai a hu aku mawaho e pahola ana i o a ianei o ka aina me ka weliweli nui,e lawe a lilo ana i na hale ame na ohana no iloko, o kekahi poe, ua pii ae la a noho maluna o na kaupoku hale, e kahea ana i na kokua a o kekahi poe e lawe ia ana e ka wai me na laau ua make kekahi poe, a e ola ana no hoi kekahi poe, o na mahinaai laiki keia a me na mea ano like ua lilo i mea ole, na uapo, na hale, kekahi mau alanui hao, na uwea olelo, a pela aku, ua hao aku ka wai a aohe opala ko@ a no ka manawa ole, i loaa ia'u e unuhi ai i kekahi mau mea hou ano nuio ka wai i hana ai, oiai ka la apopo@ e haalele mai ai ka mokuahi @o Honolulu, nolaila, ke hooili nei au ia oe i kekahi kope o ka'u nupepa, a maloko olaila oe e ike iho ai i na hana o ka wai.

      E na makamaka, he mea kaumaha no na poe a pau ke hoomaopopo iho i na hana a ko ka lani me ko ka honua ma ka lukuia ana he mau tausani ola i make, ame na waiwai hoi i lilo i mea ole e ke kai a me ka wai. Aole i loihi na la i hala ae nei a ke kai i luku ai i kekahi poe, a e noho u ana hoi kela ame kela me ke kaumaha nui no ko lakou mau ohana, na makamaka na hoaloha i hala e aku, a e noho ana hoi kekahi poe iloko o na halemai no ka lapaau ia e na kauka; aia hoi, hoea ho@ keia pilikia. Ua ala mai na opu o ke aloha mai o a o ka aina a me na poe mawaho aku o Iapana nei ma ka lulu dala ana, a houna aku no ke kahua o ka poino.

HUI ALOHA ME KA PERESIDENA

O KA PAPA OLA HOU, W. O.

KAMIKA ME KAUKA WOOD.

      Oiai au i kipa aku ai i ka hale o ko'u hoaloha. Mr. C. Holgate, aia hoi, ua haawi mai la kela ia'u he palapala i kakau ia ma kuu olelo makuahine, penei:

"D. Keaweamahi,

      "Aloha oe:--E oluolu oe e hele mai ma Grand Hotel e ike ia'u.

      "Kou hoaloha,

                        "W. O. SMITH "

      I kuu ike a@a i keia ua hele io aku no au e ike iaia, a i ko makou hui ana ua hai mai kela i kona hauoli i ka ike ana ia'u, ame kona manao aloha no'u. Ia wa oia i hai mai ai i ke ano o ka laua huakai i Iapana nei me Kina oia hoi no ka imi ana i na mea e pale aku ai i na ma'i lele o Kina me Iapana nei i ka pae ana aku i Hawaii mai na mokuahi e holo ana mai Kina a Honolulu, a no ka mea pili pu hoi a ka ma'i lepera. E na makamaka ame na hoaloha o@u e k@ mai @o'u hoike ana aku @ no ko@u manao no ko @ o ka Papa Ola. Ke m@ ua kupono maoli ka hoo@ W. O. Smith 1. Peresidena no ka @ o keia mau kumu @ aoao. 2. He akahai me ka @ olu. 3. He aloha ia kakou @ i na mea kupono e p@ aku @ luku e pae aku ai i Hawaii @ nana ana hoi i na wahi lapaau @ lepera o Iapana nei a ma keia @ hope, ke kai aku nei au ua ilio @ holo ana mai i Iapana nei @ no ka hoike ana aku i ke Aupuni @ Papa, no ka pono @ nana ia ke k@ Iapana o Iapana nei oiai h@ mea @ hai hoike aku, @ Iapana nei @ e oia ai ka m@ lepera a i oia he @ e hoemi ia mai ai ka mai o na @ mai. Ua holo aku o Kauka W@ Kusatsu e nana ai i ka wai @ mai lepera o lapaau @ ua mahalo oia ia Kusatsu @ ua nui kuu mahalo i ka poe i hoo@ e ua wai wela la, ke ike maka @ ia lakou, ua holo aku lakou ilaila ho ai no 2 mahina, a hoi m@ oimolu, no Hawaii no keia poe @ o Kauka Wood. Malia paha @ mai kekahi o oukou ia @ kou mea hele ole ilaila ka@ Ae @E hai aku au i ke kumu @ pu@ dala mahuahua e pono @ ilaila oiai he pii ka noho ana @ ia, a no u aole i lawa au ke @ aku au i hope i k@ no ka hoouna mai i dala o ka@ loaa ;mai oia hoi. "E hoo@ kaua berita mare @ A ua ike@ na poe apau i ka manao o ka a Mai e like me ia i hoikeia ma ka @ a o keia ae la na kumu keakea hiki o@ i Kusatsu, a ua @ no hoi au no keia wahi aole @ iki no keia wahi mamua @ nei no.

      Me keia ke hoike nei au, me ke @ ia oe ame na hoaloha o kaua.

                                                                        DAVID KEAWEAMAH@

                        Yokohama, Japan Aug @

 

KAUKA HOLMES ME KA MAI LEPERA

MANAOLANA IA KE OLA O KEIA @ IAIA.

E K@ mai @ Kauka @

M @

      Ua loaa mai nei na lono i Hawaii nei, ua olelo ae kekahi kauka @ a@ o Brooklyn, @ona ka inoa o Kauka Holmes, e ola ana ke mai lepera ma muli o kana kulana Iapana ana @ loaa mai iaia keia kulana Iapana, @ muli o kona huli nui ana i kahi e hiki ai ke hoolaia ka mai lepera iloko o ke kahi mau makahiki lehulehu i k@ hope ae nei, a ua hono oia i keia k@ laau lapaau maluna o kekahi wah@ Brooklyn i loohia i ka mai lepera, a u@ hele hoi ka mai maluna ona a kuku@ konu loa.

      O ke ano o kana Iapana ana i ka mea mai lepera, oia ka hookom@ ana mea mai iloko o kekahi poku @ a he uuku loa ka @ e hook@ iloko o ua pahu ia. Alaila, @ ia aku ana iloko o ua pahu @ ma o kekahi mau ohe la, h@ a oia ka ka meu mai e hanu ai @ olelo ua kauka ia, he mea ia @ ai ka ano@o o ka mai lepera Hok@ ke kino o ke kanaka. Mahope iho @ o ka make ana o na ano@ apau o ka mai iloko o ke kino h@ kanaka, e maemae ai ke kok@ a oi a@u mamua o ko ka wa i loohia oi@ ai @ kanaka la i ka mai lepera. Ma ka minute a ka hapalua hora @ hanu ai @ mea mai i keia uahi laau, me ka @ ana nohoi i ka mea ma@ he hanu ana ka ea maoli ma kela ame keia wa hoomaha ai i ka hanu ana i ka @ laau. E hana mau ana pelu, @ kahi mahina a eono pule, a m@ ka @ pau ai ia manawa ua olelo keia kau@ ua ola ka mea mai me ke kum@

      Penei kana olelo "Aole i @ Papa Ola o Brooklyn i ka'u i @oi @ ai e kukuluia ona hale pohaku, ma@ o ko'u mau lilo ponoi, a o pili @ ia hale me ka H@lemai Pupu@ lilo ia hale no ka Iap@ a@ o na @ mai lepera, aka, ke kali aku @ au no ka @ a ka Papa. Aka @ aku ana au, me ka wa haule @a, Pae Aina o Hawaii, no ka law@ lapaaau ana i ka mai lepera ma panalaau mai lepera, ma ka mok@ o Molokai. O Molokai kahi @ okonia ai na poe mai lepera @ tausani ka nui malalo o ka ma@ ana o ka Papa Ola Hawaii oia ma@ kahua kupono o ke ao nei no @ lapaau a hoo@a ana hoi i ka mai @ a ua hoao ia no kulana lapaau @ haneri ka nui mawaena o na ka@ ua ike ole ia ka holopono ana aole nae keia he mea e hou@ ia mai ai ko'u manao, aole n@ mea no'u e kanalua ai ma ko ana ku i ku'u kulana @ oiai o ka mai lepera i loaa i @ ma ia wahi, oia ke pook@ia mai paukiki loa o ke ola an@ mai lepera nana e anui nei i na p@ni o Hawaii, a e ku nei h@ nana e ana@ loa i na kanaka @ hookomoia aku ia mai k @ Heme mai Europ@ mai. He @ Pukiki a he luina moku ho@i ka mai lepera a na @ i ke@a mai ma Honolulu @maka mua o keia ke@ ili ke koikoi o ka l@hu @luku mawaena o na Pai Aina @ Hawaii, kahi hoi i hio @ na @ Hawaii i @keia mai @ keia mau Puki@ oiai n@, he @ ikaika a maikai kela @kanaka ke ano o ka mai lepera e taba ia laila, he hikiwawe @ ia @ ka ana a he inoino noho@ i @ ae i k@ mai e ae aka ke olelo @ au, @ auanei o ke kokua @ Papa Ola Hawaii k@ nei e loaa mai ana no ia m@ ana ia'u ke ulua me i ka mai lepera ko Hawaii Pae Aina iloko o elua @ hiki, a i ole malalo mai no @ manawa."

 

      Ua loaa mai i na poe Aupuni m@ Honolulu he noi mai Hilo ma@ laila @ puhi ohe e hookan@ mau "hokeo kani" ma na @ beti elike me ka Honolulu nei @ nei aka, ua hooleia k@ noi a k@ poe.