Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 35, 28 August 1896 — HE MOOLELO NANI LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula. [ARTICLE]

HE MOOLELO NANI LUBIANA KASIMILA, KA NAITA O KA LIONA GULA O BOHEMIA. A I OLE Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula.

MOKI'NA 11. ''l'a ikeia avi nu\ ia inoa. o kuu'hoahanau," wahi a Mamiona i pane mai ai. "A o oe anei ke alakai nui o ka hui malu i kauia ai kona weli ma Eohemia nei apau ?" i ninau aku ai o Luhiana. "Ae. Aka, e hoomanao oe, e kuu lioalianau, o ua hui la; lie hui ia i kauia kona weli e'na poe hana hewa a pilia karaima iloko nei o ka aina; aka, oia ka puuhonua o ka poe hoopono i hoopilikia ia e ka poe hao wale, a pakaha hoi. Ano, e.kuu hoahanau, o keia ka hui a'u i.-kii mai nei ia oe e komo, a e ike- auanei oe i kona mau ano apau. No kuu makemake e lilo oe i hoa no keia hui i hele kino mai nei au i na ululaau o Bohemia Wolde nei, no ka hoao ana i'kou ikaika ame kou akamai ma na mea kaua, a ua ike iho nei au me ka maopopo. I keia po no, e kuu pokii, e komo aku ai oe ma ka poai anoano oia hui. Nolaila, e haawi mai anei oe i kou paulele ana maiuna o ka'u alakai ana aku ia oe?" "Ae," i pane aku ai o Luhiana. "Aole anei oe, e kuemi hope aku ana mai ka hoohiki ana, e lilo oe i hoa no ka puali o ke aloha aina oiaio, ka poe e hoopakele ana ia Bohemia nei mailoko mai o na lima o na malihini aea wale, e noho nei ma ke alo alii o ka Moi Oto, ke kanaka i hoohaumia i na paia laahia o ka halealii o Boliemia nei me na haia-wahine o ka halealii o Bohemia nei me na haia-wahine liookamakama?" I keia wa i kau ae ai o Luhiana i kona lima akau iluna, me ka olelo ana aku: "Ano, ke makemalie nei au, e hoohiki mai oe ia'u." "Ua lawa, e kuu pokii. E hiki mai ana ka wa e poniia ai oe me ia haawina laahia, a e komo aku ai hoi oe ma ka poai o ka hoola aina oiaio. Nolaila, e kuu pokii, e noho iho oe ilalo, a e hoolohe mai i na huaolelo a'u e hoopuka aku ai imua ou." Noho iho la o Luhiana ilalo, a hoomaka mai la ua Naita Eleele nei e kamailio: "Ke hoike aku nei au ou i kekahi manao ano nui loa, a ku hoi i ka hoano ame ka ihi kapu; a ina nohoi aole au i ike e komo aku ana iloko o na paia eehia ame ka ihiihi o ua wahi la, ina no la aoJe au e aa e oaka ae i ko'u mau lehelehe imua ou ikela sekona. O Ahahui i kapaia e na kanaka o Bohemia nei, oia no ka "Ahahui Naita Eleele o ka Lima Ulaula;" a he hui hoi ia i loaa ole ai ia'u ka hanohano o ka noho pookela ana. He mea i oi ae mamua o'u, oia kona

Luna Kiai Kiekie Loa; aka. ua hiki nae ia'u ke olelo ae, ow?.-i ;; w .na kokua, a o ka heiu e:y-i o na : e.: «: paa u;;a i ka inana. maloko oiu ahahui. Nokiila. e kuu pokii. ua lawa keia hoike a'u ia oe no keia wa, E hiki mai ana no ka manawa kupeno nou e ike ai i na mea apau." Ma keia wa i komo mai ai o Manafereda me kekahi papa i piha i na mea ai o ka nohona kuahiwi—kahi io holoholona momona i koala ia me ka mai- < au nui, kahi omoomo palaoa i hani-ia me ke akamai, pela hoi me kahi hue ili i piha i ka waina mikomiko, ame na laau nahele kupono no ka ai maka ana iho. Nolaila. noho iho la lakou ma ke pakakau a ai iho Ia me ka hialaai nui. * E kuu makamaka heluhelu, ke ike no kaua i ko kaua hoea ana mai nei i kahi i ike ai oe i na mea apau i pili i ka Naita Eleele a pela pu hoi me kahi a ka kaua koa opio e nee hou aku ai ma keia mua koke iho. Mahope iho o ka pau ana o ka lakou paina ana, ua kamailio maopopo loa ia ae la ko Luhiana hele ana aku me Mamiona. Nolaila. ua kii aku la laua i ko laua mau lio, hana iho la a paa pono ko laua mau pono apau. I ko laua makaukau pono ana nohoi i na mea apau no laua iho, ua kau ae la laua maluna o ko laua mau lio, haawi ke aloha hope i ka elemakule Manafereda, a hele aku la laua. Kamoe aku la ko laua alahele maloko 0 ka ululaau, e hele ana kekahi mamua a o kekahi mahope, a he mau mile okoa ka laua hele ana pela ke ano. A hala kekahi mau hora o ko laua hele ana, hoea aku la laua i kekahi alanui e hiki ana i na lio eiua ke hele like, maanei 1 hele aku ai o Mamiona a hoea i kekahi kumulaau, a hala he mau sekona hoi mai la oia, a i kona hoi ana mai, ua paa pu mai la oia i kekahi mea ma kona lima, a ua like loa kona ano me ko kekahi pu puhi. Kamoe aku la ko lauaetaoi taoi aoi Ua uhin mai la na eheu o ka pouli i keia wa, a e puka mai ana hoi ma ka hikina ka mahina piha, a ua lilo koua malamalama i mea e maikai loa ai ka laua hele ana. Aneane liookahi hora okoa o ko laua hele ana ma keia alanui, aia hoi, me ka liikiwawe loa kaohi iho la o Luhiana i kona lio, a iu wa hoi i ninau aku ai o Mamionai aiu: "Heaha keia?" "He mau pohapoha kapuai lio ka'u e lohe nei," wahi a Luhiana i paue aku ai. "He keu kou a na pepeiao lolohe," wahi a Mamiona. "Ae—-ua hoomaumaau mau ia ko'u mau pepeiao nui ka luloololielohe ana iiok nei o keia ululaau." "Manao anei oe e kuu pr>kii. o kaua wale no ke h.ele nei maloko uei o keia ululaau? Aole loa ]>ela; aka. aole aua 'nei e liuliu a lioea aku'no kaua i kalii -e.hoike nuiopopo ia mai ai imua ou. aia he poe e ae no kokahi e maau hele ana muloko o keia ululaau. No'.nla. e awiwi kaua." Alaila, ho!o aku la laua a hali'.- li<hoia okoa, ia wa liuli a«* ia laua i ke kukulu liema, a kamoe 'aku l i ! <• lau:: alah'ele i kekalii kuāhiwi. Hck*u akn la laua i kekahi kipuka la« laau, ma ua kula la uae e kupu kelakela a laua e hele ima he.ano kikeekee t:o na kue-maka pali e umamalu poiuiu iho ana maluna o-laua. Ke hoomaopopo la hoi o Luhiana o k«- alah»*le a laua e hele ana he ano kiekie no ia, elike me ke uuo o ka mo«* ana o ke kakai pali e ku ana uia kt> lau; aoao. Hele aku la'laua a hoea'i kekahi oa\.a hohouu, aole nae paha i liiki i ka 100 kapuai .akea'. Ike aku la o Luhiana, ao!e he waiii t> iaua e lioea aku ai uia kela aoao. oiai aoiu alahaka. a ua hoopiha loa ia. konu naau i ke kahaha nui, a uinau ;ho h oia iaia iho: l'ehea la laua «■ i.ii.i ai nia kela aoao o keiu ouwa; a-i-oii - ia, maliea hou aku la ko laua aiuhele e nee hou aku ai? n-ai o Luhiuna e piha pahaohao aua iioko iho ona. ia wa i puhi ae al ka Nailii Lleele i kekahi pu-puhi. a ho«» niauao ae la o Luhiana i ka mea ana i ike ui, nia ka linia o ua N'aiiu Kleeh la, iuia i huli hoi inai ai mai ke kumulaau inai, ma ka munawa o laua i lioea mai ai i kahi e hiki ai ia laua ke hele pa-lua ma ke alanui. Ekolu m'auawu i kani ae ai ua pu nei, a oia ia .aū ku wa i wawaio mai ai ka leo o !.t kahi pu-puhi ma kelu aoao mai. K.uoole lioi, ike uku la ti Luhiana i ka hoio ana mai o kekuhi poe kanuka aahu eleele. lie ewaiu kt> lakou nui, me ke kauaiako una mai i kekahi tnea. I kela wa i lele iho ai ka Naita Eleele mai luna iho t> kt»na lio, hele aku.-la' ia.a ma ka paia pali iawe mai la oia i kekahi kaula ili, alaila, popo ae la oia i kekahi piko o ua kaula 'la a kiola aku la ma kela aoao, kahi a na kanaka he ewalu e ku mai me ka ukana a lakou i huki mai ai. Aole lioi i liuliu, liuki mai la ka Naiia Eleele i kek.ihi pt*> 0 ua alahaku la ma keia uouo, ulaila, hele inai la he eiui kanaka mai l.elu aoa mai a lioea i keia aoao. Hoopau iho la keia poe kanuku a pau. ma kelu ame keia aoao, i ua poo o ua alali- ka 'la. Alaila. hele aku la ka Naiia EleePame Luhianu a kau aku la ma kela aoao, a knmoe loa aku la ko laua alahele no mua. Aoi»- hoi i liuliu ka laua hele ana aku, poha ana ka leo kahea o kekahi koa kiai me he mea lu mui luna iho o ka pali. "Qui venit?" 0 ke auo o keia huaolelo, "Owai keia e hele mai nei?" Ia wa i paue aku ai ka Naita Eleele 1 keia mau huaolelo: DICTUM FACTUM-VIDETUR. Ia wa i lohe aku ai o Luhiaua i ke olowalu ana mai o na leo: "JUSTITIA —Anien, Amen." Emoole hoea aku la laua ma kekahi puka pa, haniama aku la ua puka nei nei a komo aku la laua nei ma ua puka la. Kau aku la iaua ma kekahi uwapo hooholo, e kau ana maluna o kekahi oawa i like loa no ke auo, aie ko ke oawa i hala aku ia laua mahope. I ko laua hoea ana 'ku ma kelu aouo o ua alahaka hooliolo nei, ua ku iho la iaua ma ke alo ponoi o kekahi hal» kakela nui. Maanei i puhi hou ae ai ka Naita Eleele i kana pu-puhi. wawalo ae ia kona leo ma na paia o ua hale kakela nei, aole hoi i liuiiu pae mai la kekuhi leo maloko mai. ma ka ninau ana: "Owai ko ka po? 1 keia wa pane aku la o Mamiona: "JUSTITIA." "Amen! Amen!" wahi a ka leo 1

pane ma\ ai mai loko mai o ku hale- ( h« ia uo !a kekai-i pu:;: i»iiiviX. a iu \va i lele ilio ai ka Xaita Klwle mai luna iho o koiia !io. a pelu nohoi o Luhiana. Hele niai la o Mamiona a loaa kona hoaloha opio. a olelo n»ai la oia. he mea pono iaia ke koa a wiwo ole ma na m«?a a pan e. hulawai tnai ana me ia oiai kona wa e noho ana j iloko o ka hale kakela. Aiaila. komo j like s»ku la laua iloko o ua hale kakela • 'la, oiai hoi ko laua mau lio i laweia , aku ai e kekahi kauwa. Alakai aku la , o Mamiona ia Luhiana a hoea maloko I 0 kekahi keena, aia inaloko o keia ; wahi keena. hookuhi uo ipukukui e a ; ana. Malaila kamaiiio hou uiai ia oia. ; "K Luhiana niai uiaka'u oe, e kupaa j a h;:'akila. a e aahu uo oe i ka i>ai>ahi t lei haaheo o ka lanakila. LlLuhiaua. e ! komo'ana anei ka uiaka'u anie ke kuilie iloko o kou houpo'.'" | "Aole." wahi a Luhiana i paue aku • ai. „ "Nolaila. e kuu j»okii. e noho oe maanei. a e kali 110 nu mae e hoea mui ! ana imua ou. E hana aku oe elike ' ine kau i ike ai he pono: aka. e hoo- j manao mau oe. mai kuemi hope, aole t hoi e kanalua. He manaoio no ko'u ! e lanakila aua no oe. E hoomauao i i keia mau mahele nui ka pahikaua-- i ke aloha —ke koko ka pahu-kupapau j —ka hoaloha -ka maka o ka laau ihe i —ka lauakila. N olaila. aloha ot-. a ' hui hou kuua, ke kupua oe. aku. ke ! kupaa ole oe, alaila, aole kaua e hui j hou ana." liauwi mai !a ua Nai?a Kleele uei ' 1 kona lima ia Luhiaua. lulu lima ihi» | la laua. a nalowale aku la ia inai koua I hoa.opio aku. MOKI'NA 111. j Na hoao Weliweli Ka l'ahikaua Ka ! Lede ()pio iloko o ka lihaeha—Na i kulu ku! oKa pnhu-kupapau-Ka j hoaloha Ka liakok»j i ka poul! Ke | Kuahu o ka lanakila. 'Mahope iho o ka hala aua aku o , ka Naila Eleele. ua ku hookahi iho la o Luhiana iloko o ka rumi i ; aku i* i oia * j kona hoa, a hala paha j he mau uiiuuie ia wa oia i ike ia ī i ka pio ami o ka ipukukui e u and ilo ko o ua i'iinn la, a popol j»u iho lu ka pouli uiwaiwu uialuua uua. Kau mui la ke anoano eehia ma o.a mujtn»'i oua Oiai oia e ku ana iloko o keia t'utu piopu atia a ka weli eehiu. o koua wu ia i hoopuiwa loa ia ae ai. mamul» 0 ka maalo ana ae o kekahi mea malamuluuia mamua pouo a i na uana pouo una aku i ua mea weli in-i, ike uku la ia, ht* aim konu k**kahi■ pahikaua loila. h i; \s.t i pa e uui ai kekahi leo anoano ■"K lalau iho i kau pahikuua <- jia!f nou iho." 1 keia wa i l; i =: i!u> :n ua kunu'\a 'opio t• i i ' ka.na • ; :nkaa-t u .naia ,:«• la iuailoko ae o ko< :t wu-hi H<n» 11* P'.UIO iho la O'a i. M : »ii^ k:i nana inau ana o kona mau maka 1 kahi u;k:i pahtkai;a kamaiun • kaa IHU! aiiu iu'uu uita. "i';t p«tu«'." w.:!ii t ka l«-o • it 4 i mai ai. A iii£t 'a wa t!o, i oliuo ae ai he hiulamalama uui, u hoomaam:ta.iua ae la , i kahi rn;< . ku ;tifa. O ?•« »«ea ku panaha inia' i ik<- i!iu tu v, uia ot:i ' ke ku la iloko o l>«'kah! Miuii u'xi aki u. \;a hoi ma ua' paiu •> uu k»eua nei *• ; kuku ana -he po»- kunaka nie ua aahu eleele, m»- na papale l«»kj.i a t n. apii.: o luiki aku. ;< »■ ihv> a?'U hu; 0 iuua o ua uiau papuh' !;•. « pua poiio ko i;ikou 'iuku'maka .'\ia uiu ko {ak»»u inaii umauma ht pt»r pale kilu ele^le a iualuna' pouo iht» o uu mau pah- ktla 1 !a. I.a liuia ulauh: e : Kekahi !• ' elial.a. Aiu hoi u»amua ponu j • u-ai -«sn : e ku atia kekahi kauaku m. : p.:ipui i aahuia kiuia kino. holookoa i I . u k»'kahi aahu kila i leele, | i a kau tnai ht oia i kaua . iuiau »i Luuiaua. la mauawa amuu ' 1 iuai h; ua ikauaka la t ka kaua kiia 01 io: "l'a inakaukau ulie: tn e pu!«- l*o k«>u ol.i iiio. a-t-ole-ia. e u*- ain i <.h • huli lioī uku ma ke aiaheie au t h> .* ■ luai uei i mea uou e' pakeie ai muJ huuwinu «riui«*lia i Uoumakaukauiu :i> u inaloko o uu puia o keia haie .' i'a mukaiikuu luu au e puīu uo k«j ola iuo a hoeu 1 ke r»ekoua hui>r Lou « : .• 1«' i'U ui •ku hauu oiu Ui.li iuiiO UteU o ko u kmo uoie hoi UU i uo ia I ku iu>Ue wuie, ».- hoohaiiu aku ui uu i ko u I iiuu i ku'u hou puio elike la me ♦- ku I iuu! u« i imuu o'u. " i 1 Lelu wa i piu hou iho ui ka u:a- ; lumaluma. uhi hou iho la ka poal: ik;. . 0 ka rumi holookuu. Luhe ue la la i 1 ke o aua mut o uu uiea kiiu « ,Hutpuaiuu uuu i kuui auie kuhi. hele ia o keia mau īeo ktxktie!e i ua puuikuua u huhaiii pouo i kouu ..au a ke iuh«- hi Uuhui oun l ka Uu o ka uiukuui o nu h«wuiuiii u* uua u na meu kauu. Aluiia, pohu h«jU ae la. ka uiuiumuiumu, u ike u«- la i.u ua puui oui ī uu kuuaka aauu eLele uir ka iuk«ju uiau paiukaua e kuuioua poiobrt aua 1 Koua kuio apuu. Aohe wuhl «> konu >viuo i Kuuwale ut-. mui uu wiui mai O liu puhlkuuu Ue iehuieuu s ou «. Uovpuni uuu iaia. "Aole auei oe «- Uoi iiope? i*ua Uo unei kou uiauao e ue<; imuu. *&lii u kvkulit leo i pue mai ui. "Aole au he hohe waie-uo mua Uoj ka'u huukai e hek uau al Utt ku umu- . umu hopo oie, waux u Luuiuuu i paue uku ai me ku ieo kuuo a makau oie hut. • l'io hou iho iu ka muiuiuaiama. a o koua wa iu i lohe aku ui i ka uakwke ■ ahu uiuj o kekuhi Kuuiahao e kaualako . ia uua maiuua oka papaheu-. &iuoole ' ike iho lu iu ua hoopuuna ae ia koua kiuo ute ka hikiwuwe iua tu« ua kaulaiiuo uei, a ma ia wa pa-e hou mai ia ka ieo uua i iohe mua ai: "K! u ke kauaka o|uo, eiike m» ka i«»ihi o kou h«>upaakiki aua aoi* o* * hoi aku i hop»- ma ke ulaheie au i hei»tnai uei, peia auauei ka ioihi o kuu hookui pu ia aua aku ine uu haawiua o ka ehaehu. An«> he pio oe i wu iluko o uu poho nuia ;> ua ui«-tt inunu ♦ aiīi uei uia k«ia haie Amen, i hoobo puaiu ai kekuhi muu leo. ♦ ♦ ♦ L ola auu iKu i t »uu kuuu Katua leua ke uiiu. k»- kuuu ho uuif kr *~uu u kalea. He oluoiu ka tuu aua. h« p« iekaua u he hiki ke hiiiuaua. K kiiuiia aua e na poe kum ht au apau. () BKNSUN SMI'IH *eo u a Agena no ko Hawaii p a e Aiaa *