Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXV, Number 46, 13 November 1896 — Ka Anatomia o kela Palapala a ka Puali Puhi Ohe Lahui. [ARTICLE]

Ka Anatomia o kela Palapala a ka Puali Puhi Ohe Lahui.

; Ua ike ilio makou malalo o ka hoai loha nupepa Ka Makaainana o Nove--9 aku nei ma kona aoao mua, i ka palapala a ka "Puali Puhi Ohe Lahui" i wailio aku ai imua o ka Mea Hanohano J. W. Foster ma Kapalakiko, Kaleponi, ma ka la 26 o Okatoba aku nei, ma ke ano he leo uwalo na ia poe oiwi o ka aina, e mahamaha aku ana I ka "luaui Amerika o ka Hoohui Aina Hawaii," aole e ae e lawe ae I ke keehina hoohul ia Hawaii me Amerika "aia a maopopo loa ka manao o na poe i kupono i ke koho balota" ma Hawaii nei. "elike me ia i kauia ai ma na hoakaka Kumukanawai e mau ana i lanuari 17, 1553, ma ka hoopaa maopopo la ana ma o kekahi koho balota ana o ka lahui," ma ke alahele koho balota i kapaia he "plebis-cite." Ua nana akftSele makou i keia palapala | mai ka mua a ka hope* a oiai he unul'hina Hawaii keia no ka palapala kumu j i w&ihoia aku imua o Mr. Foster ma ; Kapalakiko ma ka manawa i hoikeia ae 1 la—a o ua palapala kumu la ma ka • Oielo Beritania no ia» ma ko makou ; hoomaopopo—ua ike makou aole na Joe J. Kaaua. Sol. A Hiram, Joseph Aea, Sam"l K. Kamakaia ame John Ahi. i haku i na olelo o ua paiapala kumu la, aka. na kekahi haoie "Roiaiill" tfo e noho ana ma K&palakiko ta wa. No keia palapala ka makou mea i manao ai e kua-kuai ae i kona mau mea paahana kuloko, a no ia mea i kapa ai makou i keia kukulu manao ana "Ka Anatomia o keia Palapala a ka Puali Phi Ohe HawaU." O ke kahua i ku ai keia palapaia, oia no ke noi ana la Mr. Foater ! kona oluolu, e waihoia ke apoaoia ana a hoolela ana paha o ka ninau hoohu! aina mawaena o Hawaii ame Amerika Huila ma ke koho balota ana a ka lahui koho haiou o Hawaii nei i aeia e ke "Kwnokanawai elau pa o 18S7 M —wahi a ka poe [ Koiaiiii —ke Kumekanawai 1 hoowahawaha maoli ia no e lakou. a no ia hoowahawaha I ua Kumukaaawai ia I hooikaika ai ka Hui Kalaialna e M! i kekahi Knmukanawai hou ma ke Aiannl

M*ī a hwa I k» :":oko o <J3 mau o iaoua.ri. B*S. a i Knmukiaa-w-ai hoi ia na ka m«a e aofce aaa ma Ke poo o ke Aupuai e k?ikasa mai i Kanaarai kumu &o ka aina—he maikui no kahua, oia. iho la ao ka haaa a ka A-mo Ro:aliti e pooo ai k» 1 bana, Aka. 0 ke aiakai aua l ka nooaoo o kekabi kir.aka kalalaina a lo<ea ike kauawai •-: sa Repuba!ika o Amerika Huiia, e I-oia aka he Kanawai Oia ke Kumukanawaī o I>>T. mahop€ iiio o ke kukaU» nui maoii ana o ka po« Roiaiiti mai Hawaii a Kauai he Kumukanawai ia ī onouia me ka lima ikaika maiuna o ka nohoalii ame ka lahui Hawaii maoli o Hawaii ame ka hoea maoii ana o na paiapaia noilehuiehu a ia poe imua oka ManaKaukanawai o ka aina e hana hou ia i Kumukanawi, ame ka lawe maoli ana ae o ke Poo o ke Aupuni i kokua nui ia e na poe Roiaiiti koikoi o ka aiaa. i ke keehina kiola maoli i ua Kumukanawai ia o IS$7. ka hana hoi e uhui ia ai ka aelike nohona apono like ni.iv.aena o ka • nohoaiii" ame ke poe 1 kue maopopo ia mau hana moakaka kue kanawai a ke "Poo Aupuni" i hana ai. he alakai lua ole ia o ka naaupo. Oiai o ka rula Kanawai mau ma na A-elike hoopaa mawaēna o na aoao han,\ oia keia, Ma ka wa e hoao al kekahi aoao e uhai i ka aelike i kakauiuoa ponoi ia e ia f e loaa ana i kona hoa hana aelike ke kuleana e wehe iaia iho mai ioko mai o ka paa ana maialo oia aelike. Ina uohoi, e hoihoi hou ka aoao i hoao e uhai i ka aeiike e ku hou muloko o ka aeiike a e malama hou hoi i ua aelike ia, no kona ike ana ua ko ole kaua hana hoao uhai aeiike, aole ia iie mea e paa hou ai kona hoa hana aelike i "kue i kana hana hahaki aelike maioko o ua aeiike la, ke oie oia e ae tue ka haawi pio ana; a ma ia sekona e waihoia ai ka ninau o ka noho iauakila ana o kahi o laua maluna o kekahi ma o ka ikaika kanawai la, a o ka ikaika paio hoomalu paha i loaa i keia ame keia o laua. Aole i makapo a i ike oie o Mr. Foster i keia kuiana i owiliia ai ke Kumunauawai o 1887, a keia palapaia a kela poe keiki Hawaii i kakau ai i ko lakou mau inoa me ka maopopo ole.

O ko lakou lioakaka aua imua o Mr. Fo?ter i ke kumu nui o ko lakou haalele ana ia Hawaii aei a hele i Amerika Huiia e imi ai i ola 110 lakou, mamuli 0 ko lakou hoole ana aole e hoohiki e kakoo i ke Aupuni e ku nei, ame ko lakou hoike pu ana i ko lakou manao hoowahawaha maoli ia Amerika Huiia ka aina ponoi a lakou i hele aku nei e imi i ola no lakou ame ko lakou mau ohana, wahi a ko lakou noonoo ana, oia kekahi pane hawawa loa i pane ia ma ke ano kalaiaina imua o kekahi loea kalaiaina a kalai Aupuui, eiike hoi me Mr. Foster ke ano. O ko lakou hoike ana aku hoi i ko iakou mau manao hoowahawaha i ke Aupuni o Amerika. ma ka hoohalike aua iaia me kekahi holoholona e kau nui ana kona manao "e alapoho" ia Hau aii nei, oia kekahi o na pane i hoohaahaa maoli i ke kulana ike kalaiaina o ke kanaka Hawaii. Heaha la ka olelo a keia poe Hawaii i hoohaahaa a i hoino ai lakou ia Amerika Huiia, ka aina nona ka momona a lakou i hoonuu mai nei? Eia: "O oe e ke Kuhina Nui iloko o ka o i'eresidena Harisona. i na la makaniua o isy3, i ka wa o kekahi kuikahi 1 liooholoia ai e oe, ma ka aoao o Amerika Huipuia, me kekahi poe keonimaaa i hooia aku o lakou na elele ma Ka aoao o we Aupuni o ko Hawaii Pae Aina, o ka manao o ua kuikahi ia, oia no ko Amerika Huipuia alapoho aku i ko makou aina oiwi a kinai iho i ke Aupuni o Hawaii." Aole oke Aupuni 0 Amerika Huiia wale no kai hoinoia ma keia oielo ana a kela poe Hawaii, aka. o Mr. Foster maoli no kekahi. oiai oia maoll no ka mea nana i hoolala 1 keia kuikahi, a o ua kuikahi la a keia poe Hawaii i nou poiolei aku nei imua 0 na maka o ke kanakaa lakou i manao ai e uwalo aku i kona iokomaikai e ka'ua iki ka hana hoohui ia Hawaii me Amenka Huiia, he kuikahi ia e alapoho" ai o Amerika Huiia ia Hawaii nei. Aoie paha kekahi puupuu ikaika 1 onou ia aku ma ke auo kuikui a Sharkey imua o ke "Kuliina Xui" Amerika. eiike me keia.

Xolaila, mahope iho o ko niakou heiuheiu aaa i keia palapala i oleloia na kela poe Hawaii, ua loaa ia makou kekahi manao bou loa, a oia kela., ua maopopo loa aole i loaa mai n« hooia pololei ana ia lakou mal a Kalivalana nai, elike me oa mea i hoike jmia ia mai ia nei, e hana aaa o Kaiiralaoa ! ka haaa hoihoi Aupuni "Moi/" aka. eiike me ka poeleeie o na KoialiU maanei ma ia maheie maoao. peia no ka poeleele o keia poe kelki O kekahi manao i uitt mai iloko o makoa ke hoomahuahua nei keia palapaia i ka ikaika o ke kumuhana hoohui aina, oīa hoi, o ka noho kuee mau asa o ka lahui Hawaii, mawaena o lakou iho, ame na iahoi o ko na Aina e. o ka oi aku nae, o ka lahui Amerika, he mea la e pono ole al ke ku ana o ke Aupuni o Hawaii nona iho, ke ole e loaa ka mana nana e hoomaln i ka u!u mai o na hana iili pili lahai ma Ha«raii nei, a Ulo i mea hoopolno i na poao ame na pomalkai Amerika maanei.