Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 7, 12 February 1897 — Page 1

Page PDF (1.21 MB)

This text was transcribed by:  Kash Laeda
This work is dedicated to:  All of you folks who put in the time and effort

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Buke XXXXVI          Helu 7             Honolulu.Poalima, Feberuari 12, 1987           Na Helu 2637

 

Hoolaha Lolo.

 

W.R. Kakela,

L@@@ a he Kokua ua ma ke Kanawai.

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2370

 

LYLE A. DICKEY.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Alanui Kaahumanu. Helu 14. Tel. 682.

 

Iloko o ke Keena o ka Loio Kuhina camua , a he Loio Hoopii ma ka Aha Apana o Honolulu.

 

E hookoia na hana pili kanawai apau mai na Mokupuni mai.

 

O. A. F. Tavares, Kakauolelo a Ma Leleolelo. 1yr.

 

Hoo laha Humau.

 

WILDER & CO., ( WAILA MA.

Mea Kuai Papa a me na Lako kukulu hale o na ano a pau, a me na mea a ae a pau e pono ai o ka hale.

Kihio o Alanui Moiwahine me Papa. 396-o

 

Papa! Papa

AIA MA KAHI O.

Lewers & Cooke

(LUI MA)

Ma ke kahua hema o Alanui Papu me Moi.

E Loaa no na

Papa Nouaik@

O kela a me keia ano.

Na Pani Puka, na Puka Aniani, na O@@pelepe, na Pou, na O’a, na Papa Hele, na Papu Ku, me na Papa Moe he nui loa

NV PILI HALE O NA ANO A PA

A me na

WAI HOOHINUHINU NAN

O na ano a pau loa.

 

Na Balaki o na Ano he Nui Wal.

Ke hai ia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou hoolawa aku ma na mea a pau ili ana ma ka laua oihana no ka

Uku Haahaa Loa,

E like me ka mea e holo ana maween@ o Laua a me ka Mea Kuai.

Hele Mai e Wae no Oukou Inc. 2396-q

 

He Moolelo No

Keonimana Keo,

 

KA EUEU PUUWAI WIWO OLEKA HOOPAKELE O KA MEA NAWALIWALI A O KA WELI HOI A KA POE HAIHAI KANAWAIA O KA MOI O NA LUA LUA ELI GULA.

 

MOKUNA I.

“He ninau paakiki loa kela au, oiai oia no hoi ka’u mea I hele mai nei e ninau, oiai akolu ae nei mahina aole loa au I lohe iki ae ma iaia ae, a ua lilo ia I mea haohao loa I ko’u naau, ’’  wahi a Keonimana Keo, me kona oke koke ana he kanaka kela ana e hiki ai ke ai ke hilinai. Nolaila me ka hooka’ulua ole ua pane aku la oia:

“E hoomanao oukou e keia poe, e noho oukou me ka maluhia a e hoi hoi kela ame keia o oukou no ko oukou mau wahi pakahi iho, a ma ka I kakahiaka, ke kauoha aku nei au ia oukou apau e akoakoa mai kela ame keia o oukou ma keia wahi, a ia wa au e hooiaio aku ai imua o oukou, owau paha ka haku o keia wahi, a I ole, o ka mea paha a oukou e kapa nei o ‘Keaka Lona.’ ’’

I ae like ana mai o na mea apau. Ua huli ae la o keonimana Keo a pane aku la me ka oluolu I kulike I kona ano he keonimana I ke kanaka aoo:

“He makemake au e kamailio pu me oe ma kekahi wahi kupono.”

“Ina pela, e kuu haku, e oluolu oe e hele pu me a’u ma ko’u wahi pupupuhale; aka, e kala mai nae oe, oiai aohe wahi kupono e ae o kau kauwa e pane aku ai, ’’ wahi a ke kanaka aoo.

‘O! Mai kamalio oe e kuu makamaka maikai no ia mea, oiai he kanaka ai I kuluma a kamaaina I ka noho ana o keia mau wahi uahoa. E alakai aku. A na’u no hoi ia e hahai aku ma kou meheu, ’’ wahi a ka malihini Keonimana Keo.

Mauna nae o ko laua haalele ana iho, ua haawi mua aku la o Keonimana Keo I kona aloha I ka ona o ka hale kuai rama, a oia hoi ka kela kanaka I panai mai ai, me kona manao ana iho; mai maluna ona e ka mea I kaulana “Ka Moi o na Kua Eki Guka, ’’ oiai akahi no hoi oia a ikemaka I ua kanaka kaulana la. Nolaila, me ka alo o Keonimana Keo, a me ke kunou haahaa ana, ua pane mai la oia:

            “He hanohano kiekie loa keia I ili iho maluna o’u, ka ikemaka ana ia oe e ko mako haku, a nolaila, o na kauwa nei, e hookoia no me ka hauoli I na wa apau. Ua kuhi au au ia oe he kanaka e, a pela no paha me keia poe apau.”

Aole i pane hou aku Keonimana Keo, aka, me ka mino-aka waipahē, ua oili aku la oia, a i loa no a ike mai kona lio iaia; he manawa ole ku ana ua lio la ma ke alo o kona haku, a me he kanaka la, ua pane aku la oia i ua lio la: “E hahai mai e Shiroka” (oia hoi ka inoa o ua lio la.)

Ua haele pu aku la o Keonimana Keo me kona kamaaina me ka haihai no hoy o kona lio mahope pono o kona kua me he ilio la. Ua hele aku la laua ma ke alanui hookahi o ua wahi puulu kauhale la, a e kuku ana na hale liilii ano pepepe ma kela ame keia aoao o ua wahi alanui la (i ano like paha me na kauhale kumakahiki o na mahiko o kakou nei).

Ia laua e haele ana, ua lohe aku la keia i ka hale mai o ka aka maloko o kekahi hale ano kiekie ae e ku ana ma kekahi aoao o ke alanui; a he hale ano maikai ae hoy imua o ka nui iho o na hale; nolaila, ua ninau aku ia keia i kona kamaaina:

“Nowai kela hale e hehe mai la ka aka o loko?”

“O ka hale kela o Fane piliwaiwai.” Wahi a ke kamaaina.

“O Fani piliwaiwai! Heaha kona ano” i ninau aku ai o Keonimana Keo me kona ano pahaohao.

“He wahi led opioopi oia, a he wahi wahine ui makai ke nana aku, aka, he oi aku nae kona eleu ame ke akamai ma na ano apau o ka piliwaiwai; a nolaila, oia ka mea nona kela hale, a ma kekahi ano, oia ka baneko o keia wahi, no ka mea, aia ilaila ka hapanui o ke dala a na kanaka o keia wahi e holomoku nei,” wahi a ke kanaka aoo.

“Auhea kona mau makua ame kona ohana?” wahi a Keonimana keo i ninau aku ai.

“Aohe ona ohana, he hookahi wale iho no oia.”

“Pehea, aohe ona kamalio iki mai no kona ohana, a i ole, no kona wahi hoy i hoea mai ai?” I ninau aku ai o Keonimana Keo.

“Aole loa ona kama ʻ ilio iki no kekahi mea e pili ana nona ‘iho, a no kona wahi paha I hoea mai ai. He hookahi makahiki a oi ae I hala ae nei, iloko o ke pahaohao o na poe apau, ua hoea mai kekahi wahi kaikamahine opiopio oia hookahi wale no maluna o kekahi wahi lio I hele a ane pau ke aho, a mamuli o ka lokomaikai o ko makou luna nui muam ua hookipaia oia ma kona hale, malaila lia I noho ai no hookahi pule, a ia wa ua nalowale hou oia; a I ka hala ana o elua pule, ua hoea mai la kekahi mau kaa kauō uakana I hele a piha me ka papa ame na lako hale, a mahope mai oia mau kaa ukana o ua wahi kaikamahine la no mahina no o ua wahi lio la ona. Ia wa ua nonoi mai la oia I ka oluolu o ka luna nui I kekahi mau kanaka no ke kukulu ana I kela hale (me ke kuhi ana aku o ke kanaka aoo I ua hale la). Nolaila, mai kela wa mai a hiki I keia wa, ke noho nei oia ma ke ano he mea malama hale piliwaiwai, a oia pahaka mea waiwai hookahi ma kēia wahi. He akamai oia ma na hana āpau e pili ana I ka ho ʻ opukapuka dala, a he pōmaika ʻ i ke loaa he hookahi kanaka ma kēia wahi I ole he ale kona ia Fane, a o ka oi loa I ko’u manao, oila no o Mr.Keaka Lona, ka luna nui hou o kēia wahi,” wahi a ke kkanaka aoo.

“Mamua o ko kaua kakahele loa ana I ke kama ʻ ilio, e oluolu oe e hoike mai I kou inoa ia’u e ka makamaka maikai,” wahi a Keonimana Keo I nīnau aku ai.

“O Kimo Paka ko’u inoa, a he wahi inoa au e hilahila ole ai, oiai aole au he kanaka kiekie a hanohano, aka, aole loa nae au e kuapo i ko’u wahi inoa no na inoa apau ma keia wahi, koe hoi oe e kuu haku,” wahi a ka pane.

“Ua maopopo ia’u kou ano, oiai ua hoike mai kou mau helehelena ia’u me he buke @amama la,” wahi a Keonimana Keo.

“Ke hoomakai aku nei au la oe, e kuu haku,” wahi a ka aoo Mr.Paka.

I kela wa, ua hoea aku la lāua nei ma ke alo o kekahi wahi hale ano pahaahaa, a ma ia wa ua pane mai la o Kimo Paka:

“O ko’u wahi punana keia; nolaila, e oluolu oe, e kuu haku, e noho iki iho ma kela noho e ku mai la ma ka lanai, a e lawe mua ae au i ko lio e wehewehe i ka noho, a e hanai hoi maloko o ko’u wahi hale lio, oiai he wahi hale lio no ko’u i lako me ka ai a ka lio,” wahi a ka aoo.

“Aole, na’u no e wehewehe aku i ka noho me ke kaulawaha me ka hanai ana iaia, no ka mea, aole loa keia lio e ae i kekahi mea mai nini e kokoke aku iaia. E alakai aku oe ia’u no ka hale lio, a na’u no e hana.”

“Ina pela, oi hoi ha!” wahi a Mr.Paka.

Mahope iho o pono ana o na mea apau e pili ana no Siraoka (ka lio), ua hookipa aku la o Mr.Paka i kana malihini.

He nui ko Keonimaka Keo kahaha no ka oluolu ame ka maemae o loko ko Mr.Paka hale, me he la na ka oluolu ame ka maemae o loko o ko Mr.Paka hale, me he la na ka lima o ka wahine i hoomaemae ia loko o ka hale. Maloko o kahi keena hookipa, ua hoolakoia me na noho pulu maikai, he ko-ki pulu ame na kii kau hale, a me na lako e ae oi manao ole ia e loaama kela wahi kuaania haalele loa he mau haneri mile ka mamao mai kekahi mai o na kulanakauhale nunui.

I ke kuu pono ana, ua hoomaka hou laua i ka laua mau kamalio ana:

“Pehea, ua maopopo no anei ia oe kahi i hoea mai ai o keia luna nui hou o oukou, Mr.Keaka Lona?” wahi a Keonimana Keo.

“Aole ka nau i hoouna mai iaia?” wahi a Mr.Paka I nīnau aku ai me ka nānaina pahaohai ma knoa mau helehelena.

“Aole loa! Aole au i like iki i kona mau helehelena, a maluna ae o na mea apau, he pahaohao loa au, ma ke kumu hea la i loaa ai iaia ka mana o ka hele ana mai a hooiilo iaia iho i luna nui no keia wahi, oiai ua manao mau au, a me na lala e ae o ka hui eia no la o Mr.Hela ke noho nei ma keia wahi; aka, no na mahina ekolu i hala ae hei, ua haohao loa au no ka loaa hou ole ae o ka Mr.Hela palapala ia’u. Nolaila, oia ke kumu nui o ka’u huakai i hele mai nei. He makemake au e maopopo owai la keia kanaka o Keaka Lona? Nohea mai la oia, a pela aku?

Pehea la i nalowai ai o Mr.Hela, ua hele maoli paha oia, a i ole, ua powa ia paha oia?”

            “He mea oiaio kela, he pahaohao pu no hoi ai;aka, e hoike aku nae ai ia oe i ka’u mau mea i ike ai, a nau ia e noonoo mai,” wahi a Mr.Paka.

            “Ua laki maoli ai i kou loaa ana ia’u, e Mr.Paka, oiai ma ko’u hoomaopopo ana, aole loa e hiki ia’u ke hilinai i kekahi o kela poe kanaka a kaua i haalele aku nei ma keia hale kuai inu rama,” wahi a Keonimana Keo.

            “O kela poe a pau au i ike mai nei maloko o kela halo inu rama, koe nae ka ona hale ame a’u, he poe hou wale niai nei no lakou niai nei no lakou, a ma ko’u hoomaopopo o lakou na kakoo ponoi o kela luna nui hou. He punahele loa lakou i ua luna nui la, a ke ole au e kuhihewa, ina paha e ulu ana kekahi kuee mawaena o makou ka poe kahiko me kela luna nui, aole no e nele ana ke kokua mai o kela poe mahope o ua kanaka la,” wahi a Paka.

            “He ehia ko oukou nui ka poe kahiko mai ia Mr.Hela mai e noho nei ma keia wahi,” i ninau aku ai o Keonimana Keo.

 

Luahuna ma ka Pali o Nuuanu.

 

            Ua olelola, he nui ka nani ame ka maikai o keia luahuna ma ka pali o Nuuanu. Aia ka Mokupuni o Hawaii ke kahu wahine i kawowo loa iloko o keia pilikana. Me keia nae e maopopo ai: I ka noho ana o keia wahine a hiki i kona mau la kanikoo, ua kauoha ae la oia i kekahi mai kanaka elua, e hoihoi mai iaia a hoolele mai ma Kailua. Nolaila, ua hoihoiia mai oia e keia mau kanaka.

            I ka wa i pae mai ai ma Kailua, ua halehaliia aku la keia luahine a hiki malalo pono o ka pali o Nuuanu, iloko oia manawa ua pane mai la ua luahine la, e hookuu iho okua ia’u maanei.

            Iloko oia manawa, ua hoopahaohaoia keia mau kanaka i ka ike ole ia aku o ka home o keia luahine e noho ai: aka nae, me keia mau manao e luaiele ana ia loko o ko laua mau puuwai, ua pae la ma ke ano kakoahua, i mea e hemo mai ai ka puka o kona home luahuna; elike me ka imo ana a ka maka; iloko o ka manawa pōkole loa, pela no ka hikiwawe o ka hanee ana mai o kekahi ohuku lepo nana i hoonalo aku i keia pali pōhaku.

            Aia no ilko o keia manawa, ke hoomau la no keia luahine i kana kāhoahoa ana, a iloko manawa ua lohe aku la laua i ka halulu ana mai la hoi ka puka o ua luahine la.

            Ua pane mai keia luahine i keia mau kanaka, e hapai hoe ae laua iaia a lawe aku iloko o kahi a ka puka o ua luahine a komo aku la ma ka he daimana e kau ana ma na kihi o ka puka o ka luahine, a e alohi ana hoy kona mālamalama me ka nan nui.

            Ia laua no e hoomau ana i ka hiipoi i ka laua ukana makamae ma ka hoonee ana imua, aia hoy, ua hoohalawai ia mai la me ka ike a ko laua mau maka na auwaa kaulua, na ihelaumeki, na kookoo kauwila, na niho palaloa, na ahuula, na papale mahiole, na malo ula, ke gula ame ke dala, ame na waiwai makamae he lehulehu wale.

           

            He mau mahina i hala ae nei ua loohia kūkonukonu iho la Mr.Byron Every o Woodstock, Mich., I ka rumatika. Pehu kona wāwae akau, ka wāwae holookoa, a nui launa ole kona eha. Ua kioia aku oia e hoao I ka LAAU HOOLA EHA a Kamalena (Chamberlain Pain Balm). Ua loaa iaia ka maha I ka omole mua, a I ka lua o ka omole o kona ola loa no ia. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau āpau. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau. Benson, Smith & Co., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

           

 

HE MOOLELO NANI

NO

LUBIANA KASIMILA

 

 

MOKUNA IX.

Ka Hoolauna ana Ke Kiu ma ke Alahele Ka Puapana i Hoopuhiliia Ka Olali o ke Kaulakakaka ma ke Alahele Hoopakeke Hanu no nae ke Kiu.

 

            Mahope iho o ka pau ana o ka paina ahiahi, ua hoonohoia aku la na kiai ma kela ame keia wahi kūpono e hoopuni ana i kahi hoomoana, a o na kanaka koa i koe iho, ua hoi aku la lakou e hooluolu. O Aridane hoy, ka oiwi kilakila i loaa ai ia Lubiana ma ka hihio moeuhane, ua hoaumoe iho la la maloko o kekahi hale lole.

            Mamua nae o kona kailiia ana’ku e Niolopua e walea ana me Hiku i ka aina moeuhane, aia hoy ua noho iho la ia e kamailio ana me ka wainohia maikai me ka Naita Opio, i loaa mua ai nohoi iaia i ka welelau lihilihi. Ua hoike aku o Lubiana imua ona no kana mau hoouka kaua ana, oiai ia e ukali ana i ka Emepera, ame kekahi mau mea e pili ana i kona mau la opio. Pela laua i hoohala ai i kekahi mau hora oia ahiahia a hiki wale i ko Ariadane hoy ana e hiamoe.

            I keia wa hoy, kua e la o Lubiana iluna a haalele iho la i ka hale lole. Kahi a ka Ui Ariadanee hiolani ana, a hele holoholo aku al ia ma ke kahua hoomoana. Oiai oia e hele ana, aia na manao ulukū ke oni la iloko ona, me ka haulani nui, a na ia mau hooulu manao mahiemahie i hookalilo loa aku iaia ma ka hele ana, a pehee loa aku la ia mawaho aku o ke kahua hoomoana. @@@@ @@@@ @@ elua mau koa kiai iaia, aole hoy oia i akeakeaia mai, aka, i kona hoea ana’ku i ke kolu o na koa kiai, ia wa i pane mai ai ia koaiaia:

            “E Sir Lubiana, ua kokoke loa oe i ke alanui Aupuni,”

            Ia wa pane aku la ia: “E kuu hoaloha maikai, aole au e hele aku ana a hoea ilaila, aohe au e hele aku ana a hoea ilaila, aohe au e hele aku ana a hoea i kahi e hiki ole ai au ke lohe mai i kou leo.”

            Me keia mau huaolelo hoomau aku la ia i ka hele ana. A oiai oia e hele ana, e noonoo ana oia no Mamiona ame ka ahahui malu i lilio ai oia i hoa a i lala, a oiai hoy kona noonoo e koia ana ma ia mau mea. Ia wa oia i lohe aku ai i ka nakeke maloko o ka uaulaau, ma kahi kokoke iaia. Ku iho la ia me ka hoolono ana, alaila, nana aku la oia iloko o ka pouli, e hoao ana e ike aku i ke kumu o ka nakeke. He mea oiaio, ike aku la ia I ka nee awiwi ana ae o kekahi mea pōuliuli mai kekahi aoao aku ona. Ma ka hoomaopopo aku, he kino kanaka aoao o ke alanui mamua pono aku ona. Maka hoomaopopo aku, he kino kanaka no ia mea ana i ike aku ai, a ia wa i lele awiwi aku ai ia (Lubiana) me kana pahikaua e paa ana ma kona lima. Kahea aku la ia i ka mea kino kanaka ana e ike aku mamua ona e ku iho, a e hoike mai iaiaiho. Aka, ike aku la ia i ka nalowale ana ae o ua mea kino la maloko o kekahi puukiuku laau, a ma ka wa i hoea aku ai oia ma ia wahi, aia hoy, aohe ana mea kino kanaka i ike aku ai. Aole nae i liuliu kana ku ana

, aia hoy lohe aku la ia i kekahi nakeke ma kahi mamao mai iaia aku, a lohe aku la ia i ke pohāpohā o kekahi mau kapuai lio ma ke alanui, a ma kana hoomaopopo aku e kuu pau ana ua lio la i ka holo nui. I kei awa i pane ae ai ua Naita Opio nei:

            “He kiu kēia na ka enemi ma ko makoa alahele.”
            Ma keia wahi, huli hope hou mai la ia, a I kona hālāwai ana mai me na koa kiai o ko lakou kahua hoomoana oia po, hoike mai la oia ia lakou i kana mea i ike ai i na minute mamua iho, me ka haawi ana hoy i ke kauoha ia lakou, he mea pono ia lakou ke makaala.

             I kona hoea ana i ke kahua hoomoana, halawai pu aku la ia me kona lutanela, a hoike aku la ia me kona Iutanela, a hoike aku la oia imua ona i kana mea i ike ai. I ka loe ana o ua Iutanela la i keia mau olelo a Lubiana, ua hoounaia aku la he poe kiai hou ma na wahi mawaho aku o na wahi i paa i na kiai mua, me ke ano kokoke no nae o kela ame keia kiai i kahi ame kahi.

            Ua haule iho la hoi o Lubiana a hooluolu iaia iho malalo o kekahi kumulaau. Kahi nohoi ana ame Ariadane i kamalio ai ma ia ahiahi.

            I ke kakahiaka ana ae, halawai houiho la ia me kona Iutanela, a I kona ninau ana’ku iaia, ina paha ua ikeia e na kiai he hiohiona a mau helehelena hoohuoi, ua hole mai la ka Iutanela aole I ikeia kekahi mea oia ano, pela ka hoike a na koa kiai apau; aka, ua ninau maila nae ua Iutanela nei ia Lubiana:

            “@a maopopo no anei ia oe, e Sir Lubiana, he kanaka ia no kau o ka ike ana i ka po nei?”

            “Aole o’u kanalua iki ma ia mea oiai ua ike pono ko’u mau maka i ke kino o kekahi kanaka, a ua lohe nohoi au i ke pohapoha ana o kekahi mau kapuai no e holola ana e ke kanaka: a i ko’u hoohui ana i keia mau mea elua i pili kokoke loa laua i kekahi ame kekahi, aole loa e hiki ia’u ke kanalua ma ka olelo ana ae, o ke kanaka a’u i ike ai ma ko’u alahele o ka po nei, ame ke kanaka nana e holo ana i ka lio nona na kapuai a’u i lohe ai e pohapoha ana ma ke alanui, hookahi no ia kanaka; a o ka’u alahele nae i hoomaopopo ai i ka hoio ana o ua lio la, aia ma ke kukulu akau.”

            “Ua pono oe, e Sir Lubiana,”wahi a ka Iutanela i pane aku ai, me ka hoomau ana i ka olelo: “Ke ke nei au eia he poe kiu ma ko kakou alahele i keia wa. Aole no nae o’u hopohopo no lakou. Ma ko’u manao, ua hiki loa ia kakou ke kana a ke paio lanakila aku me kekahi pualikoa o na enemi, ina no ua pa-lua ia ko lakou heluna i ko kakou. Hookahi nae a’u wahi e hopohopo loa nei. Oia na poino kimopo e ulia ana maluna o kakou me ko kakou ike ole aku, a o kahi oi loa aku o ko’u hopohopo no keia ano hana hoohalua powa maoli, oia ke alahele mauna e hoea aku ai kakou i ke alahele huna e komo aku ai kakou iloko o na ululaau o kou home noho kuahiwi; nolaila, mamúa o ko kakou hookokoke ana’ku ia wahi, e hoouna aku ana au i poe koa e hele e hoomkakiu ia mua o ke alanui.”

            I ka pau ana o ka paina kakahiaka.ua makaukau ae la na mea apau no k anee ana’ku ma ke alahele huli hoy no ka home. Ua holo pu aku la hoy o Lubiana me ka Ui Aridame ma ia kakahiaka me ko laua mau hiohiona mohaha maikai, ame ko laua mau houpoi hoopihaia me na owili manao ulunahiehie maikai no kahi ame kahi. He ui ia@

            He elua paha @@@a o ka ana o ka huakai ma ke alaloa, ua hoea aku la lajou ma kahi he @ paha @@@@ k am mamao nai ke @iahaio @@@@ i komo aku ai iloko o ka ululaau o Bohemia Waide, ma keia wahi i haawi ae ka Iutanela alakai o ka puali Naita Lima @@@@@, e lo alu @@@@ kanaka i hiliraita no mua hoomakakiu ia mua ame hope o ke alahele.

            Ma keia wahi i ka iho ai ua wahi p@@likaua lio uuku la no ke kali ana no ka huli hoy mai o na kiu mai na welau elua mai i hoonnaia aku ai lakou. He olalo na hooko aku la na kiu i ka hana i haawila aku ia lakou e hana a i ko lakou hoi ana mai hoike mai la lakou, aohe a lakou mea ike ai.

            No keia mau olelo a na kiu na hoomau aku la ka huakai i ka hale ana a hoea i ka nuku o Nuuanu. E kamoe ana hoi ke alahele mai ua nuku nei ma ka aoao aku o ka pali, ma ke ano kikeekee a hoea ilalo. Ma keia wahi, hoomaka aku la ka iho pakahi ana o kahuakai, aia nae mawaenakonu ponoi o ua huakai la kahi i hele ai o Lubiana mahope iho o ka Ui Ariadane.

            I kela wa i hoopuiwaia ae ai na mea apau i ko lakou lohe ana i kekahi leo kahea e wawalo koliuliu ana mai ka welau mai o ka pali iluna. A o na huaolelo a lakou i lohe aku ai e nawe mai ana i ka welelau o ka pali, oia kela:

            “E ka Naita pio, ka Liona Gula o Bohemia, e makaala. E kulou iho kou poo imua.”

            O ka wa nohoi ia o na mea apau i ike aku ai i ka lele ana mai o kekahi pua pana i hookuula mai, mailoko mai o kekahi kaula kakaka, ma kekahi aoao mai o ka pali, a o kona alahele i on mai ai, oia no ke alahele pololei e ku ae ai ke poo o Lubiana: aka, iloko no ola wa hookahi ia ikeia aku la ka olli ana mai o kekahi pua mai ka welau mai o ka pali a motio pololei mai la ma kahi a Lubiana e hele ana, a ma ka wa i kulou iho ai kona poo ilalo, ua hookui mai la ua pua nei mai ka wekiu mai o ka pali me ka pua i lele mai ai mai kekahi aoao mai o ka pali, piai he ano upoho ke kakai-pali ma ia wahi. I ka hookui ana o ua pua la mai ka wekiu mai o ka ali me ka pua kela aoao mai o ka pali, ua ahai loa ia ake la ia a haule iloko o ka ululaau malalo o ua mauna la a pela iho la @ pakele ai o Lubiana mai ka pua pana mai a ka puuwai eleele i ike ole ia aku kona kino.

            A e kuu makamaka heluhelu, e ninau iho ana paha oe, owai la keia olali ma ka welau o ka pali nona ka leo kahea i loheia e wawalo khuliu ana iloko o na pepeiao o nao e apau o loko o ka huakai, a o ka mea hoy nana ka pua pana i hoohaliu aki i ka make a ka pua a ka enemi i hoouna mai ai no Lubiana? E kuu hoa hoinainau o keia nanea, aole keia he kanaka e aku, aka o Orlando no ia, keia kanaka Moneka o Heremita, a kaua i ike ai ma ka Mokuna VIII. I hala aku nei.

            Ma ka wa i pakele ai o Lubiana, e like me ka kaua e ka makamaka heluhelu i ike ae la, ua lohe hou ia aku la ka leo o ua kanaka la e kalahea punaiawele mai ana:

            “Aole au e haalele ia oe, a nele oe E hoomanao i ka manu ke ao-ka pua pana hiapalole o Bohemia. Aloha.”

(Aole i pau.)