Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 11, 12 March 1897 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Darryl
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

@@@@@ALAHAO ME AINA O HAHU

MANAWA HOLO.

@@ @ @@@@@@ AKU O LULAI 5, 1895

                                                Wili o Ewa Kau    Iliki @ Waianae   Iliki wili o Ewa      Iliki Waianae        Iliki i Waianae

                                                Uka @a na la       na la apau             na la apu               Ponono me           na la apau

                                                Apau. @@@ ka                                                                  Sabati Wale no

                                                Sabati

 

@@ @@ Manana              7:40 A.M.              2:55 A.M.              2:2@ P.M.             2:25 P.M.              5:30 P.M.

@@ @@ Ewa                      5:10 A.M.              10:19 A.M.           2:49 P.M.              2:@9 P.M.             6:14 P.M.

@@ Waianae                                                       10:54 A.M.                                           8:24 P.M.              6:49 P.M.

 

                                                Waianae na          Wili o Ewa             Waianae na la

                                                     la apau             Kaa Ukana                   a pau              Wili o Ewa             @iki i Waianae

                                                                                Na la  apau                                           na la a pau            na Ponono

                                                                                Koo Sabati                                                                                   Sabati

 

@@ @@ Waianae              6:45 A.M.                                              1:32 P.M.              .                               4:16 P.M.

@@ @@ Ewa                      7:19 A.M.              9:10 A.M.              2:07 P.M.              3:51P.M.               4:51 P.M.

@@ Manana                       7:50 A.M.              9:48 A.M.              2:38 P.M.              4:22 P.M.              5:22 P.M.

@@ @@ Honolulu             8:23 A.M.              10:30 A.M.           3:11 P.M.              4:55 P.M.              5:55 P.M.

 

@@ @@@ ana na kaa ahi hali ukana I na kaa  @@ @ @@ papa e kahi.

@ DENISON, Luna.

F. C. SMITH, Luna Kaui Palapala Holo.

 

NU HOU HAWAII

@@@@@ hou no ko makou mau ma@@@@ # epaneeia mai ka pepa aku @@@

 

@@@@@ oha aku nei ka puali kini @@@@ Kulanui o Sana Lui he mau @@@ @@ @ihana kini popo no lakou @@@@ @ko

 

@@@@ Poaina nei I huli hoi mai ai @@@@ @@@ Pelekane A. G. S. Hawes @@@ mai maluna mai o ka mo@@  @@@@ Loa.

 

@@@@ aku o Mr. P. C. Jones Ame @@@@ @@@ na Waikane, Koopaupoko @@@@ @ kahi ia o keia pule iho nei.  @@@@ @@ e @@@@ pule malaila a hoi.

 

@@@@  Poakahi nei i hoopoinoia ae @@@@ o na manamana lima o ka @@@ Nui o ka Mahiko o Heeia, e @@@@ @ na mikini paahana o ia ma@@@

 

@@@@ Honolulu nei ko makou hoa@@@ makamaka o ka Malu Ulu o @@@ o “Bila Aila.” Oia mau no @@@ kanaka, ke pai aku oe he ninini @@@ mai no ka iala.

 

@@@@ kahi o na la o ka pule i hala @@@ aku ai ka Lunakanawai Kiekie @@@ kona ohana, no kona home ho@@@ “Kealohiwai.”  Ma Hakipuu, Koopaupoko a haawi wahi paina liliii @@@ maliaila.

 

@@ ka la @@ o keia mahina e hoolohe @@@ ka hihia a ke Aupuni kue ia W. @@@@@@@ ame Shimizu, no ka hoolohe kanawai ana mai I kekahi poe @ Kpa@” iloko nei o Hawaii, imua o Lunakanawai De La Vergne.

 

@@ ka hora 4 o ka Poakolu nei i @@@@ mai ai ka mokuahi Australia @ H@@@lalu nei a huli hoi aku la no KaiEponi.  Ke ike aku oe i ko makou @ a kakau ma Santa Cruz, haawi aku @@ doha o ke kuokoa.  Aloha @@@@.

 

@@ ka mokuahi Monowai e haalele @@ na ia Honolulu nei, ma ka ia 1 @@ o Aperila, e holo aku ai o Mr. @@ Marsden, ke komisina oihana @@ no ke Aupuni, no Kaleponi a @@ pul@ hope paha o Iune, a i ole.  @@ mua paha o Lulai ae nei, e pae @@ oia no Honolulu nei.

 

@@@@@ ku mai ka mokukaua Marion @@ keia mau la iho no Honolulu nei. @@ keia mau la iho no Honolulu, nei, ala@@ huli hei aku ka mokukaua Albert @@ @@@ Ailana.  Mai Sana Diego mai e @@@ mai ai ka mokukaua Marion.

 

@@ @@@puiwa loa ia ko Honolulu nei @@@ ka palamimo ana mai o ka mo@@@@ Kina mai Kapalakiko mai a o-u @@@ ka pili uwapo o Aina Hou, iloko @@ @@ ame 23 hora a oi i holo ia e ia @@ Kapalakiko mai.

 

Ua @@@@ ka wai, ma kahi he 300 kapua ka hohonu, ma Waipio, Ewa ae @@ no ka Hui Mahiko o Oahu nei.  K@ manao nei ka mea nana e pao nei @@@@wai la ina e hoea ka hohonu i @@ @@ kapuai, alaila, e loaa no ka @ @@ maikai ana ae o ka wai.  Wai@@@ @@ i ka wai huahuai, wai mapu@@@@.

 

@@@@haaia aku ana imua o ka Aha @@@@kolo ka hihia o kekahi poe @@@@ o ka puulu hope mai nei, i @@@@ mai e ko mokuahi Shinshiu@@@@ no ko lakou hoea ana mai i XXXX nei aole malalo o ka mana @@ Papa Hoopaelimahana, a i ole ia.  @@@@ i ka mea hookahi o lakou he @@@@@ me ke kanawai.  He 185 ka @@@@ keia poe.  O Kini & Balu na loio @@@ lapana: o Kakeia ame Magoon @@@@ o ke Aupuni.

 

@ ka hana poolela loa a keia ame @@@ kanaka kalepa, oia ka lawe ana @ @@ manao maikai o kona poe kuai @@@@ ke hana nei pela ka hui laau @@@  mikiala o MYERS & ESHLEM@NN Sterling, III., a ua hoolaila @@@ mea ma o keia mano la mai a @@  @@hlemann mai:  “Iloko o 16 ma @@@ @@ o ko;u kamaaina ana ma ka @@ @@ kuai laau, aole loa au i ike, a i @@ ahu a i hoao he laau lapaau i like @@ @epono me ka LAAU HOOLA @@@RA, NAHU a HI a KAMALENA.  E @@@iia ana e na poe kuai laau la@@@@ apau.  BENSON, SMITH & CO.,  @@ @ena ma ko Hawaii Pae Aina.

 

AHEA LA PAU KE KUHIHEWA O KA LAHUI.

 

            I ka Nupea Ku – okoa e, -

            Aloah oe: -      Ua ike iho nei au ma ka Nupea Aloah Aina o ka la 27 o Feberuari, 1897 nei, i na hunahuna mea hou ame na manao looiana i ka lahui e @@@ ana i ko kakou Moiwahine i aloha @@@ ia no ka hoihoi hou ia ae ma kona @@koalii, a pela aku.  A ma ka aoao i o ke Aloha Aina, ua ike pu iho la au i keahi mau huaolelo ano nui e kau ana, “Ka Wanana i Hookoia” a e kamailio ana au malalo oia kumumanao ina he mea ia e hookaakaaia ae ai na maka o ka lahui, a e weheia ae ai hoi ka pouli ame ka poeieele o ka naau.  Nui ko’u mahalo i ka lunahooponopono o ka nupepa Ke Aloha Aina i kona hoopuka ana i keia poo manao “Ka Wanana i Hookoia.”  O ka hookoia ana o ka wanana  o kona hopena iho la no ia, aole he mea hou aku.  Ka wanana a Keopulupulu, ke kahuna, i pane aku ai i ke keiki:  “I nui ke aho a pa i ke kai, no ke kai ka hoi ka aina.”  Pane a ke Aloha Aina no ia Wanana:  Ua Hookoia mamu lio ka hookahuliia ana o ke Aupuni Moi o Hawaii.  Pololei oe.  Ka wanana a Kapihe, ke kahuna nui:  “Ke hoea ae la, a ke nalo iho la, a ke nalowaie loa aku la:  ke pii ae la ko lalo, a ke iho iho la ko luna.”  Pane a ke Aloha Aina:  Ua hookoia keia wanana mamauli o ka nalowaie ana o ke Aupuni Moi o Hawaii i ka A. D. 1893.  Ua hookoia ma ke kailiia ana o ka noho Mai mai ka nohoalii aku o Liliuokalani, a pii ae la ka makaainana lopa a lilo i Peresidena, piha iho la ia wanana.  Pololei oe.  E pili ana ia Kahimakaualele, ua lalau oe e ke Aloha Aina ma ia wahi, aole he kahuna o Kahimakaualele, aka, he kumu lua nui, aohe mea nana i pai kona lae ma ia hana.  A iaia i hoopapa ai me ko Kauai poe kaeaea ma ia hana he lua, aole he mea lanikila, ku ai ke kaena a Kahimakaualele, he make no ke kalo a loa i ka naio – oni ae no make, nolailua, ua kaulana o kahimakaualele a puni ka pae aina Hawaii ma ia hana no kanahakumamalima makahiki i ha@a hope ae, a eia no kana mau moopuna ke noho pu nei me makou i keia la, a ua lalau ke Aloha Aina malaila.  Ka wanana a Kamehameha.  Aole he wahi pili lihi kauna iki o Kamehameha ma ka moolelo o Hawaii, he lani Moi mai ka po mai, a o ka huaolelo ana i puana ae ai, “E nai wale no oukou i kuu pono, aole e pau.” Aole ia he wanana , aka, he mau huaolelo kaukau ia nana imua o ke alo o kona pohai alii , a al@au hou no ke Aloha Aina malaila.  E ka lahui Hawaii i loaa na noonoo maikai, a e heluhelu nei i na pupepa e paiia nei, mupepa Kuokoa, o J. M. Poepoe ka lunahooponopono, he kanaka ku kaawale loa ioa mai na ni@au pili kalaiaina mamua a manope iho o ka haulehia ana o Liliu mai ka nohona Moi mai:  Ka Makaainana koi, J. F. Testa Hoke, ka lunahooponopono, he aloha aina pau poo a pau hiu:  Ke Aloha Aina hoi. E. L. Like Ame S. P Kanoa, he aloha aina paa mau.  Kemakemake nei au i kuu mau lunahooponopono ame ka lahui e lawe a noonoo iho i ka manao wanana o ke au pouliuli a naaupa haalele loa i ke ko io ana o ka wanana a keia mau kanaka ina he mau hoike e ae e kokua mai ana i ka laua mau wanana.  O na Kiai o ka Po ka mea nana i hoopuka ma ke Aloha aina @ua hooiaio mai oia ua hookoia ia mau wanana, a o kou mea kakau hoi ke hooia pu aku nei ua hookoia elike me na kumu mua elua, a o na kumu hope ua kue aku au i kana elike me ka’u hoalala maluna.  O ka Baibala Hemolele, oia ka hoike nui i kokua i ka wanana a Keopulupulu me Kapihi.  E ana Kinohi 9:25, 26, 27: Daniela 7:22; Luka 12:32. A o k awanana a Keopulupulu i pane aku ai i ke keiki, “I nui ke aho a pa i ke kai, no ke kai ka hoi ka aina.”  He oiaio, mai ke alanui kai mai ka haole, a ke noho alii nei maluna ou e Hawaii, a o ke ko ana ia o ka wanana a Keopulupulu, i kokua i ka Baibala Kinohi 9:27.  E hoomahuahua auanei ke Akua ia @apita, a e noho no auanei ia ma na haielewa o Suna, a o Kanaana no kana kauwa.  Ke ike mai la oukou e ka lahui i ka like loa o ka wanana a Keopulupulu i kana keiki me ka noa wanana i kana mau keiki i hoikeia ae la ma ka Baibala, a ina u ahookoia ka wanana.  alaila, heha ka mea i koe? Pau aku ia.  Aka o na nupepa Ke Aloha Aina ame Ka Makaainana ke walaau wale nei no ka waha i ka makani, i nui ke aho, e kali ahonui e hoolana, aia o ka Lani ia ke imi ia i ko oukou pono, mai puni i na pelo no ka hoohui aina, e kupaa a noho hou ae o ka Lani.  A mamuli o na manao hooiana a keia mau nupepa e pelo nei i mea e ohohia loa ai ka lahui, a o ko laua ia mau pakeke ke polohuku.  Pane ae la kekahi wahine aloha aina:  Aole au e make a noho hou ka Moiwahine ma ka noho Moi.  Eia ka pane a kona kaikaina, he  hoohui aina olaio:  E make e ana ia ame a’u, aole loa e hoi hou ae ka Moiwahine ma ka noho Moi.  Ke manaoio nei au o ka pane a ke kaikaina ka pane pololei.  Na’u no e kiola aku I na alii mai ko lakou mau noho alii ae.

            NA KAIA O KE AO

            (Mamuli o ke noi, ua waihoia ka inoa o ka mea kakau. L. H.)

 

KE AO PILIOLELO ENELANI

            Ke hoopuka hou aku nei makou i ka mahale ke e pili ana no ke Ao Piliolelo Eaelani, mahope iho o ka hoomaloloia ana no kekahi wa liluliu.  O ka puka hope ana o keia mahela ika ma ke kuokoa o ka makahiki i hala, aia no ia ma Helu 48 i puka ai ma ka Poalima. Nov. 27, 1895, a mai ia helu mai ka hoomauia ana mai.

 

MOKUNA IV.

            NO NA PAIINOA – PRONOUNS.

            Mamuli o ka hooluiia ana aku o ka mamaia olelo “self – iho,” a o kona heiunui hoi oia o “selves” i na paniinoa, My, Thy, Your, Him, Her ame @@ ma ka helukahi:  ame Our, Your Ame Them, ma ka helunui, loaa mai na Paniinoa i kapaia he mau Paniinoa Hui (Compound Pronouns). Penei:

            Helukahi: - Myself – Owau iho:  Thyself, Yourself – Kou iho:  Himself, Herself, itself – Kona iho.

            Helunui: - Ourselves – Ko kakou (kaua) iho;  Yourselves – Ko oukou (elua) iho:  Themselves – Ia lakou (laua) iho.

 

HE MAU LOINA NO NA PANIINOA HUI, A PELA AKU.

1.       I KEKAHI WA UA KAU LIKE IA KEIA MAU Paniinoa Hiu mahope koke iho, a ma ke kulana pili kokoke lao hoi i ka haiinoa a paniinoa e ae paha i pili aku ai lakou.  O ke kumu nui o ke kauia ana pale i mea hoike i ke ko’i ko’i o ka manao; nolaila, ma keia ano, ua kapaia keia mau Paniinoa Hui, he mau Paniinoa Kalele Manao (Emphatic Pronouns).  Penei:  John “himself” went – O @oane ponoi iho no kai hele aku: They went “themselves” – O lakou iho no kai hele aku.

2.       Ma ka wa hoi e kauia ai keia Paniinoa Hui mahope iho o ka haina pili oia hoi ka haina hoohana aku, alaila, e kuhikuhi ana keia ano Paniinoa i ke pelu hope ana o ka hana i hanaia a kau pololei iluna o ka mea hino i kamailioia a i oleloia hoi:  nolaila, ma keia kulana ua kapaia keia ano Paniinoa, he Paniinoa Pelu Hope (Reflective Pronouns).  Penei:  John hurt “himself” – Eha no o loane “iaia iho.”

3.       O na Paniinoa ma na Kino mua (First Person), aole i ku-kaawale ko laua mau kama, oiai, ua pili no ke kono mua i ke kino o ka mea nana ka olelo a o ka hana paha, a oia kino no auanei nana ia olelo, a oia hana paha, ka mea nana i hoike ponoi mai i ke kama (gender) i ku ai ia – he kama-kane paha ia, he kama-wahine pah, a he Kama okoa paha.  Pela nohoi ke Kinolua, oia no ka mea i kamailioia aku a i hoopiliia aku ai paha kekahi hana.

4.       Ua hoohanaia i keia wa ke paniinoa “You” ma ke kamailio ana, a ma ke kakau ana ma ke kino-lua o ka helu-kolu ame ka helu-nui, a o ka haina kokua e hahai mau ana iaia, aia n o ia ma ka halunui, aole o ka haina kokua ma ka helu-kahi.  Penei: Aole pololei ka olelo ana You “is” a good boy – He keiki maikai oe.  O ka pololei, You “are” a good boy.  He helu-kahi keia kulana o ke kamailio ana a kakau ana paha.  Ina hoi ma ka helunui ke kamailio ana a kakau ana paha, penei e hana ai:  You “are” good men – He poe kanaka maikai oukou.

            Aole nohoi e pono e hoopili aku i ka huaolelo “art” ia You, elike me keia.  You “are.”  Aka, ma ka loelo ana nae no ke Akua, ua kupono ka hoohanaia o “art”.  Elike me keia:  Oh Father almighty, thou “art” our God – E ka Makua mana loa, o oe no ko makou Akua.  Aia wale no maloko o na kamilio pili hoomana ana no ke Akua e hoohanaia ai o Thou, a pela nohoi me ka haku mele ana, a mawaena o na hoahanau o ka Elaiesia Kueka (Quakers) i kapaia ka Ahahui o na Hoaloha (Society of Friends).                                                (Aole i pau)

 

KE A’O – IIOKU?

(Hoomauia.)

MOKUNA IV

NO KA LA (SUN)

            1.   Pehea ka nui o ka La (Sun)?

            Ma ke ana ana i ke anawawna o ka La. He 32 min. 4 sek.  Aka, no kona kaawale loihi aku he 92,000,000 mile, ua maopopo kona anawaena maoli he 861,710 mile.  He pa 109 keia i ke anawaena o ka Honua.  O Venus, he anawaena kona i like me ko ka honua, aka, i kona wa i kaawale like me ko ka La, he kiko makalii no ia, no ka 1-110 o kona anawaena.

            Penei paha e akaka ai.  Ina e hoohalikeia ka Honua nei me ka poepoe 12 iniha kae anawaena. alaila. ua like ka La me ka poepoe 109 kapuai ke anawaena.  Ina hoi e ko@o ka Honua a noho iloko o ka La ma kona kikowaena, alaila. e kaawale ana k aili o ka La mewaho aku o ka ili-honua elike me ke kaawale o ka mahina. a pa-lua aku.

            Ina e holo ka moku 200 mile i ka la hookahi, he 125 la e puni ai na 2,500 mile o ke aupuni o ka honua, aka, he 37 makahiki e pau ana i kela moku i ka puni ana i ke aupuni o ka La, he 2,708,000 mile.

            2.   Pehea la ke kaa ana o ka La ma kona Iho?

            Ua kaa ka La ma kona Iho ma na hora he 605, oia hoi, 25 la, 7 hora.

            Penei e ikeia ai hona kaa ana.  Ike pinepineia no kiko ma kona kino.  Ma kaao@o hikina o ka La poka mua ana mai oia mau kiko, a nee liilii aku i ka aoao komohana: elua pule ka hele ana, a nalowale aku la ma keia lihi.   Ha@@ hou elua puie, puka bou mai ia mau kiko ma ka lihi hikina, a nee hou aku i ke komohana..

3.       Heaha kea ano o ke kino o ka La?

            He ano kupanaha loa.  Ua huliia me ka mea paahana hou. oia no ka Spectrocrope. * * * a ua aneane maopopo loa kona ano.  He wela enaena loa kona aole i ana pono ia, aka ua maopopo. ua pa 50 a oi kona wela i ko ka hao hehee.  No ia wela ano e, ua hehee na mea kino apau iloko ona, a ua mohala ae hoi i ke ano ea.  Peia no ka hao: he mea paapu loa ia mawaena o na mea kino a kakou i ike ai:  aka. ma ka La he ea wela no ia mea he hao malaila.  Mawaho nae keia ma ka ili.  Maloko iho. ua maopopo he mea e ke kaomi ana iho o ka ume-kaumaha nui o ka La me na ko@amu hehee, he 10,000 mile ke kiekie maluna o na mea kino apau oloko. a i ke kaomi ana oia kaumaha, lilo iho la na mea oloko ma ke ano wai.

            Nolaila, he ano wai @ La maloko loa ma kahi ike ole ia.  Mawaho loa. he ea ke ano. ma kahi ike oleia e ka maka.  no ka hapa o kona malamalama.  Mawaena oia ea e lana mau ana no ao paapu enaena lilelile loa. he mau tausani mile ka manoanoa o ia mau ao.  O ka ili lilelile o ka La a kakou e ike ai, oia no ka manoanoa o na ao e lana ana ma kona ea ike ole ia. 

            O ke ano oia poe ao, aole ia he mahu o ka wai.  O ka mahu no ia o na metala ame na pohaku apau, elike me ka honua nei.

            4.   Heaha la na kiko (Spots) o ka La?

            I ka nana’ku i ka ili o ka La me ka ohenana, ua paapu no kiko ma kona maka.  Aohe manawa ike oleia’i na kiko uuku:  a i kekahi manawa, he nunui na kiko, a hiki no ke ikeia me ka maka wale no, aohe ohe-nana.  Ike pinepine ia na huhui kiko.

            Ma ka M. H. 1799, ua ikeia kekahi kiko, he 45,000 mile kona anawaena, he eono mahina (malama) kona ikeia ana.  O ka hapa nui o na kiko, he pokole ka wa e ikeia aku ai, he mau pule elua a eono paha.  Ua hoololi mau ia ko lakou ano.  Hui ka huhui a lilo i hookahi mea nui, a helelei ka mea nui a lilo i huhui.

            He haku eleele ko ke kiko, me na lihi hapa eleele.  Iea ke ano o na kiko i loaa mahope o ka huli loihi ana.  He mau hakahaka keia mawaena o na ao alohilohi.  O na haku eleele, oia no kahi hohonu loa o ka hakahaka:  a o kahi lihi hapa eleele, oia no na ao enaena ma ka aoao  o ka lua.  No ka manoanoa loa o ka ea oloko, ke kumu i ikeia aku ai ka eleele ana ma ia wahi, oiai he hapa ka malamalama malaila.  Ua manaoia he ano mimilo ko keia mau kiko, kahi e puai mai ai no mea enaena oloko.                                 (Aole i pau)

 

HOOLAHA MANA HOOK@OKOOLO

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI.

            Apana Ekahi. O Ko Hawaii Pae Aina.   Ma ka hana o ka waiwai o Wainee (w), o Honoluu i make.

            Ma ka Waihoia ana mai imua o ka Aha Hooko Kauoha, ma ka la 9 o Maraki. M. H. 1897, he Palapala i oleloia. oia ka Palapala Kauoha Hope Loa a Wainee (w) i make, ame kekahi Noi e hookoia ua Palapala la. a no ka hoopuka ana aku hoi i na Palapala Hooko ia Keala (w). ka mea nana i waiho mai keia noi.

            Ua kauohaia ma keia. o ka Poalima, la 9 o Aperila. M. H. 1897, hora 10 a.m. o ua la la ma ke Keena Hookolokolo, ma Aliiolani Hale. ma Honolulu, oia kahi ame ka manawa i koho ia no ka hooiaio ana i ua Palapla Kauoha la, ame ka hoolohe ana i ua noi la, a me ia wa hoi a ma ia manawa e hele mai ai kekahi mea kuleana a kue i ua Palapala Kauoha la, ame ka haawiia ana o na Palapala Hooko Kauoha.

            Hanaia Honolulu, Maraki 10. 1897.

            Naka Aha:  J. A. Thompson, Kakauolelo

            2641-3t

 

            Iloko o ka Aha Kaaupni Apana Hookolokolo Ekahi o ka Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o Samuel H. K. Mahelona, Ethel K. Mahelona a me Allen C. Mahelona, he mau keiki oo-ole.

            No ka mea ua waihoia mai he palapala hoopii e ke Kahu Malama Waiwai, Emma Mahelona, e nonoi ana e kuai kudala ia ka mahele hookahihapaha (1/4) kuleana o na keiki oo-ole i oleloia. iloko o na aina e waiho @la ma Moanalua. Oahu. Kaiii a me Pauwalu. Koolau. Maui.

            Nolaila, ma keia ke haiia aku nei ka lono i na poe apau i kuleana, o ka POALIMA 1 & 2 o APERILA, 1897, hora 10 kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu. Oahu. oia kahi a me ka manawa e hoolohe ia ai o ua palapala hoopi la. a e hoike mai lakou nokeaha la e ae ole ia ai ke noi a ke Kahu Malama Waiwai.

            Honolulu, Maraki 3, 1897.

            Na Ka Aha:     P. D. DELLETT, JR.  Kakauolelo

            2640-3t

 

AHA KAAPUNI O KA MAHELE

            Kaapuni Eha.  Ko Hawaii Pae Aina.  Ma ke Keena.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma     ka Hana o ka Waiwai Honokoa (k), no Moaula. Kau. Hawaii, i make kauoha ole.                          Kauoha Hoolaha no ke Noi Hooponopono Waiwai.

            Ma ka Heluhelu ame ka waihoia ana mai o ke Noi a I. IKAAKA, o Kau, Hawaii, e olelo ana, ua make kauoha ole o HONOKOA o Moaula, Kau, Hawaii. Ma Kau. Hawaii, ma ka ia 2 o Ianuari, 1897, me ka waiho ana iho he waiwai maloko o ko Hawaii Pae Aina nei i kupono ke hoponoponoia, a e nonoi ana e hoopukaia no Palapala Lunahooponopono Waiwai ia I. IKAAKA.

            Ua kauohaia, o ka POAONO, ia 10 o Aperila, A.D. 1897, ma ka hora 10 A.M., oia ka wa e holoheia ai ua Noi la ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha Hookolokolo ma Kailua, Kona Akau, Hawaii. A ma ia manawa a me ia wahi e hele mai ai a e hoike mai ai na mea apau I kumu. Ina he kumu ka lakou. Nokeaha ia e ae ole ia ai ke Noi.

            Hanaia Hilo. K.  H. P. A., Febernari 15, 1897.

            Na ka Aha:      DANIEL PORTER, Kakauolelo

            2639-3t

 

            ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA

            Apana Hookolokolo Kaapuni Eha.  Ko Hawaii Pae, Aina.  Ma ke keena.  Ma ke Kauoha.              Ma ka Hana o ka Waiwai o PEKA KAPULE (k).  PAHUKULA KAPULU (k).  laukea   kapule (k), KALANI K. KAPULE (w), he poe keiki oo ole.  He Kauoha e Hoolaha i ke        Noi e hookohuia i Kahu Malama a Hanai.

            Ke hoike haahaa nei ke Noi a H. B. NALIMU. Ka makuakane hoahanau o na keiki oo ole i hoikeia ai ia ma ka la 28 o Okatoba. A.D. 1890, ua hookohu pono ia a Keliipuleole (k). o Hamakua, Hawaii.  i Kahu no na Kino ame ka Waiwai o ua poe Keiki oo ole nei, a ua make hoi o Keliipuleole i oleloia ae nei. ke Kahu. aole hoi kahi mea i hookohu ia ma kona wahi. Ma ke ano Kahu. A no ka maiama ana hoi i ua Waiwai Paa la.

            Nolaila, ma keia, ke nonoi aku nei kou mea noi, e koho keia Aha I kekahi kanaka kupono e lawelawe I ka Oihana Kahu malama no na Kino ame ka Waiwai o na Keiki oo ole I haiia ae ia.

            Ua kauohaia, o ka POAKAHI, la 3 o Mei. A. D. 1897, ma ka hora 9 A.M. ka wa e hooloheia ai ia Noi, maloko o ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa a ia wahi e hele mai ai na poe apau I kuleana ma ia hana, a hoike mai ina paha he kumu ka lakou e ae loe ia ai ua Noi la.

            Hanaia Hilo, H. I. Maraki 1. A. D. 1897

            Na ka Aha:      DANIEL PORTER, Kakauolelo.

            2640-3t

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI APANA

            Hookolokolo Eha. Ko Hawaii Paeaina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ke Keena.        Ma ka Hana o ka Waiwai o KANALOA (k) o Hilo, Hawaii.  He kauoha e hoolaha i ke                      noi hooia Hooilina.

            Ma ka heluheluia ana ame ka waihoia an amai o ke noi a IOSIA VAN INGEN o Hilo, Hawaii, e olelo ana, au make kauoha ole o KANALOA (k) o Hilo, Hawaii, ma Hilo, Hawaii, ma ka la – o 1896, me ka waiho ana iho he waiwai ma Ko Hawaii Paeaina nei, a e nonoi ana e hooholo ka Aha i na hooilina o KANALOA (k) i oleloia.

            Ua kauohaia o ka POAKAHI. Mei 3, A. D. 1897, ma ka hora 10 a.m. oia ka mauawa i hookaawaleia no ka hoolohe ana i ua Noi la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Hilo, Hawaii, a ma ia manawa ame ia wahi e hele mai ai ka poe apau i pili i au hana la, a hoike mai i kumu, ina paha he kumu ka lakou, nokeaha la e ae ole ia ai ua Noi la.

            Hanaia, Hilo, H. I. Feberuari 22, 1897

            E G. HITCHCOCK

Lunakanawai o ka Aha Kaapuni, Apana Eha.

(Hooiaia)   DANIEL PORTER

Kakauolelo o ka Aha Kaapuni, Apana Eha

2640-(3wks)

 

KELA AME KEIA

OLELO HOOLAHA HUI

            Ua hoohui ae nei na mea no laua na inoa malalo iho nei. no Honolulu laua e elua, ma ka Mokupuni o Oahu, Repubalika o Hawaii, maloko o kekahi Hui, no ka oihana hookomo ana mai ame ke kalepa ana i na mikini kakaulima ame na kaa hehihehi-wawae, na kinipopo, na lako paani popo tenisa, ame na waiwai paani e ae, no ka hana ana no ke kuai aku a hoolimalima ana aku i na kaa hehihehi-wawae ame na mikini kakau-lima malalo o ka inoa Hui, ka “Hawaiian Cycle and Manufacturing Co.”

            Hanaia Feberuari 25, 1897.

            ARTHUR W PEARSON

            THOMAS W. HOBRON

            2639-3t

 

OLELO HOOLAHA HUI

            O na poe no lakou na inoa malalo iho nei, no Honolulu kela ame keia o lakou. ma ka Mokupuni o Oahu, Repubalika o Hawaii. Ua hoohui ae nei ia lakou ma kekahi Hui, kahi ame kekahi, no ka ia welawe hana ana ma ka uku Komisina.  Ka Waiwai Paa ame ka Oihana Hoopaa Poho, ma ka Helu 10, Alanui Moiwahine. Honolulu. malalo o ka inoa hui o HENRY WATERHOUSE & CO.

            Hanaia, Maraki 1, 1897

            HENRY WATERHOUSE

            ARTHUR B WOOD

            HERNY WATERHOUSE, JR.

            2640-3ts

 

HOOLAHA MORAKI

HOOLAHA MAKEMAKE HOOKO MORAKI AME KUAI AKU A KA MEA PAA MORAKI

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o ka mana kuai ame na mana e ae i paa moloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka ia 9 o Dekemaba, A. D. 1889. i hanaia e Wong Tim, Wong Achaa, Young Atau, Chow Aleeng, Yong Chan, Hen. Wong Ayau, Young Ahi, Wong Akau, Ah Sam, Kam Hoon, Ng Akee, Akau, Lau Ahi, Chung Kum, Lin Chook ame Ah Fong e hana ana malalo o ka inoa hui TONG TUCK COMPANY. ia James A. Hopper, i kopeia ma ka Keeanu Kakau Kope o na Palapala, ma Honolulu, maloko o ka Buke 121, aoao 110 a nee aku i hope.

            Ke hoolaha @@ ia aku nei nohoi ma keia, mahono iho o ka pau ana o na pule ekolu, mai ka ia aku o keia olele hoolaha, e hoolahaia aku no, no ke kuai, ka waiwai i hooliloia a i paa ma o keia Moraki la, a e kuai kudala akea ia aku no ma ka @umi kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poakahi, ia 5 o Aperila, A. D. 1897, ma ka hora 12 awakaa o ua la’la.

            O ka waiwai e kuaiia aku ana malalo o ua moraki ia, ua hoakakaia penei:

            1.   Kela hoolimalima mai a D. P. Bishou mai a ia Y. Ani@ ame Ahuna, i hanaia Okatoba 1, 1883, i kopeia maloko o ke Keena Kakau Kope Paiapaia o Honolulu, maloko o ka Buke @@, ma ka aoao 165, no ka manawa o 25 makahiki, oia hoi, he 58 40-100 eka, ma ka $10 no 14 makahiki, a @@ $20 no ka eka, no umi makahiki, a@@e ke kuleana hoolimalima hoi i hoolilo pu ia ma ia palapala:  a oia hoolimalima ua hoolilo pono ia ia TongTuck Co. i oleloia.

            2.   Kela hoolimalima mai ka Hui Hanai Holoholona mai o Kawailoa, ia Tong Tuck, i kakauia Maraki 1, 1884, no ka manawa o 10 ma@aoiki, ma ka uku hoolimalima o $300 no ka makahiki, ame ke kuleana hoolimalima @ hoolilo pu ia ma ia palapala.

            3.   Kela hoolimalima mai ka Hui Hanai Holoholona mai o Kawailoa ia Tong Tuck.  I hanaia ma ka ia 14 o Mei, 1889, no ka manawa o @@@ makahiki, he $12.50 no ka eka, a no T 45-100 eka, ame ke kuleana hoolimalima i hoolilo pu ia ma ia palapala.

            4.   Kela hoolimalima mai ka Hui Aina o Paa@aa Kai ia Lau Chow ame kekahi poe o ae, e lawelawe hana ana malalo o ka inoa hui o Tong Tuck Co., no ka manawa  o ewalu makahiki mai Dekemaba 1, 1890, ame ke kuleana hoolimalima i hoolilo pu ia ma ia palapala.  O ka uku hoolimalima, he $390 no ka makahiki.

            A pela nohoi me na hale apau, na mea i kukuluia, na kahua kau-lai raiki, na hale hoahu, na holoholona o na ano apau, na palau, na haro, na ili-kaa, na lako hana o na ano apau, na raiki ame na waiwai e ae i keia wa maluna iho, a i pili hoi me ua mau kuleana hoolimalima nei, a o kahi paha o lakou.

            JAMES A HOPPER,

            Mea Paa Moraki

He kuike ke Dala.

O na lilo no na palapala, I ka mea ia e kuai mai ana.

No na mea I koe e ninau ia Kinney & Ballou, Honolulu, na Loio no ka Mea Paa Moraki.

2641-4t

 

HOOLAHA MAKEMAKE HOOKO MORAKI AME KUAI A KA MEA MORAKI.

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o kekahi mana kuai i paa maloko o kekahi moraki i hanaia ma ka @a 31 o Maraki, 1883, i hanaia e Jos. Paa o Kohala, Mokupuni o Hawaii, K.H.P.A. ia John L Blaisdell, Jr., oia wahi hookahi no, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope, Oahu, ma ka Buke 77, na aoao 496 ame 497, a i hooliloia aku e John L. Blaisdell i oleloia ia William C. Achi, ma ka palapala hoolilo i Kakau Kope ia ma ke Keena Kakau Kope i oleloia. Ma ka Buke 77 aoao 496, a i hooliloia aku hoi e ua o William C. Achi ia C. Afong, ma o ka palapala hoolilo ia i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma ka Buke 117, na aoao 211 ame 212; ke makemake nei o C. Afong, i oleloia, e hooko aku i ua moraki la no ka uhakiia ana o na kumu maloko o ua moraki la. oia hoi: kauku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e oo ai.

            Ke hoolahaia aku nei hoi ma keia, e kuaiia aku no ma ke kudala na aina apau, na pono apau maluna iho a i pili i ua mau aina ia, i paa maloko o ua moraki la, a i hoakakala, ma ke Keena Kudala o W. s. Luce, ma Alanui Moiwahine. ma Honolulu i oleloia.

            Ma ka Poakahi, Maraki 15, 1897, ma ka hora 12 awakea.

            O ka waiwai i paa ma ua moraki la penei i hoakakaia ai:

            O keia mau apana aina apau e waiho ana, e moe ana a maloko hoi o Kohala, i hoakaka piha ia maloko o ka Palapala Kuai a Pulehu i ka mea hana moraki (Mortgagor) i hanaia ma ka la 20 o Feberuari, 1877. a i kopeia ma ka Buke 48 ma na aoao 474 ame 475, oia nohoi kahi hapa o ka aina o Uwaia i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui 10908. Maloko o laila he umi (10) eka.

            A he Iwakauiakumamalima (25) hoi eka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui 780 ia Apiki ma@ a oia mau eka he 25 i mahele ole ia. ua hooliloia mai i ka mea hana moraki ma o ka Palapala Kuai la a Pepe. keiki ponoi a Apiki, i hanaia ma ka la 7 o Novemaba, 1882, a i kopeia ma ka Buke 76 aoao 497.

            Kumukuai:  Ma ke Dala Kuike Dala Guia o Amerika Huiia.

            O na lilo Palapala i ka mea e lilo ai ka aina.

            C. AFONG,    Ka waihona o ka Moraki.

            Hanaia Honolulu, Feb. 13, 1897

            No na mea i koe, e ninau ia

            J. A. MAGOON.

            Loio no ka waihona o ka Moraki

            2638-4t

 

 

VAPO - CRESOLEME

He Laau Hoola Oiai no Oe e Hiamoe ana no ke K@@@ Kalea, ka Hano, K@@@ ho, ke Nal@l@ K@@, ke A@@

            Ma ka wa e hoopunohuia ai ka uwahi o ke CRESOLENE ma loko o ke keena o ka mea mai, e loaa koke no ka oluoia.  He kemahao kona ikaika hoola a ina ia @ a hookahi nohoi e kaohiaa aku no ka pahoia ana mai o na ma’i lele, ma o kona lilo ana @@ laau kinai ma’i, a he laau pilikia ole nohoi no ma keiki.  Ehuaila ana o @@ poe hana laau.  E haawi wale ia no ka buke hoakaka.

            HOLLISTES DRUG CO., Honolulu, H. I. na Agena.