Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 18, 30 April 1897 — Page 4

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Rogan Ogawa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HAAWINA

 

KULA SABATI

 

HAAWINA VI@MEI 9.

 

ho @aula hai Ho@nell@ ana aku i ka lahoi lu@ai@ @@hana 13:26-39.

26 E na kanaka, na hoahoanau. na mania @@@@hama a me ka poe o ou-kou @ @ makou i ke Akua, ua hoo-u@@ a mai @ @@kou @ei ka olelo o keia ola

27 @ ka mea @ ka @ i noho ma @ @ me ko lakou mau alii. @ @ i ike ia ia, a me ka leo a @a @ @ mea i ke@uh@luia i na la Sa@@@ @ @ ua hooko lakou ia leo @ @@ko@ @ ana ia ia.

28 Aole no i loaa ia lakou kekahi @ala @ m@ke ai, aka, nonoi aku la lākou ia @ e m@ke ia.

29 A pau ae la na mea i palapalaia non@ @ ka hookoia e lakou. lawe mai la lakou ia ia, mai ka laau mai, a wa-@@@ mai@ko o ka haie kupapau.

30 Na ke Akua no ia i hoala mai mai ka make mai.

31 Ikeia mai la no ia i na la he nui e @ poe I hele pu me ia, mai Galilaia m@@ a le@@@al me na lākou no la i ho-@@e aku ai I kanaka.

32 Ke hai aku nei makou i ka olelo maikai ia oukou. I ka olelo hoopomai-kai ha@@a I na kupuna;

33 Oia ka ke Akua i hooko mai nei i ka lākou mau mamo, ia maoku, i kona hoala ana mai ia Iesu; e like me ka mea i palapalaia ma ka Halelu elua. O oe no ka’u Kekiki, i kēia la wau i hoohanau ai ia oe.

34 A no kona hoala mai ia ia mai ka make mai aole hoi ia e hoi hou I ka palaho. I mai la ia penei, E haawi aku wau @ oukou @ ka lokomaikai oiaio o @.

35 No ia mea, i mai no hoi ia ma @ e. Aole oe e haawi aku i kau mea hoano @ ike i ka palaho.

36 Aka, o Davida. hookauwa aku la ia na kona hanauna, ma ka manao o ke Akua. a hiamoe iho la ia, a hui pu ia iho la me kona poe kupuna, a ike i ka palaho.

37Aka o ka mea a k@ Akua i hoala mai ai, aole ia i ike i ka palaho.

38 No ia mea, e ike pono oukou, e na kanaka, na hoahānau, ma ona la, ua @ ia oukou ke kala ana o ka hala.

39 A o na mea a pau. aole e hiki ia oukoa ma ke kanawai o Mose ke hoaponoia, ua hoaponoia no ma ona la ka @ manaoio a pau.

PA@K@ G@@LA. Oihana 13:38. Ma ona @ ua hai ia@ku ia oukou ke kala ana @ ka hala.

MANAO N@I E pono ke hoolahaia aku i na kanaka apau l@a ka lono mai-kai ma o Iesu Kristo la ua loaa ke ka-lahala mai ka lani mai.

OLELO HOAKAKA. Ua hiki mai o @aul@ @ me Bar@naba i ka papu ma ke kahakai o ka mokuaina o Pamepu-lia i ka mahina o Julai. No ka ea ino o ua aw la i ka wa wela (ikiiki) ua loaa ia ia ka ma@i @va malaria. No ka lapaau ana, ua pono ke pii iluna i ka aina mauna, ua hiki mai laua i Ane@o-ka, he kūlanakauhale koikoi ma ka mokuaina o Pisidia. (He kulanakau-hale okoa, a kaawale 100 mile mai ke kulana kau hale Ane@oka ma Suria, ka-hi a lāua I ponia ai no ko lāua o@hana mi@@@nari.) Ma koua haieuanelio ana malaila, ua kuhikuhi o Paulo I mau paukū @ ma na mokuna i hoo-ponoponoia no ke Sabati 44 o ka ma-kahi@@ Juda@o, oia hoy ke Sabati hope lea ma Julai. Me he mea la ua koho oia kona poo olelo mai na haawina @aihala I hooponoponoia no ua Sabati la kona wa i haieuanelio ai ma ka hale hālāwai Judaio. Ua manaoia ma-waene o na kanaka Judaio. “Eia he mau malihini me kekahi manao hou. Mamuli o ko lāua manaoio au hiki mai ka Mesia. E pono i na Judaio ke pau-lele koke aku i kēia Iesu Kristo.” Ua kono ke louua o ka hale hālāwai ia lāua e haiao. Ua kui luna o Paulo, a haieuanelio. Ma ka makamua o kona haiao, ua kuhikuhi oia i na olelo a Jehova e hoolana ai i kona poe poni. Ua hooma@@ia ko kākou haawina @ai-hala me ka hapa hope o keia haiao, ua hiki mai o Iesu, nana i hooko ai i na wānana o ke Ka@oha Kahiko.

26 Mano – na hooilina o Aberaha-ma, ia ia ko Jehova olelo paa e pili ana i ka pomaikai no keia ao @ ona la. Makou oia ko na aina e imua ona. I hoohuliia i ka hoomana Judalo. Nui loa ka poe o ia ano ia wa ma ua mau aina la. He olelo hoaloha keia mamua o ka hoopuka ana i no manao pili o ko Paulo haiao. Oukou ola hoy ka lahui Judaio ame ka pee i hookamala. 27. Jerusalema oia hoy na@li Judaio. Hoohewa a p@la no ua hooko loa la-kou i na wānana pohihihi e pili ana i ke alii i hoowahawaha@a a pepehiiia. Isaia @ 1-3. 28 Haia, -e like me na kaula halaole a na kupuna i pepehi ai, me ka hoomaopopo ole ana i ka oiaio o ko lakou mau wānana. 29. Hookoia, ma ka pepehi ana ia ia a make, a pela no ua lili o Iesu i ko Iehova mo-hai kalahala i ae ia mai ka mua loa mai 30. Hoala – aole kona make ka hoopau loa ana ia ia alilio oia i mea ole. He mea mana loa oia a lanakila maluna o ka make. 31. Hoike –oia ka Oihana koikoi o na lunaolelo, he poe ikemaka lakou, a hai lea aku lakou i ka lonomaikai a lakou i ikeai. 32. Hoopomaikai – oia hoy ko kākou lono maikai @ pili ana ia Ieesu Kristo, ke kalahala. 33. Hale@u 3:7 – ua hoikeia ma ke akea ko Iesu ano keiki hanau-kahi ma kona ala hou ana. 34. Loko-maikai – ka pomaikai nui ia Davida ame kona mamo, ola ohi ke aupuni hemolele e mau an@ no ka wa pau ole. 35. Kohi, - Halelu 18:1@, oiai ua pelaho o Davida, aole pela ka mamo akua a Davida. 36. Davida, - ua kuhikuhi o Petero i ka manao hookahi ma kona haieuanelio. Oih@ 2:25-31. 37. Akua, - nona ka mana like koa, no kona ano Akua. 35. Haiia@ku, - ma ke ano ke kukala ana i ka Moi hou i hiki mai ai i kona noho al@@. Kala, -oia hoi ka holoi ana I ke ano lawehala, aole nae ka hoopau koke ana i no ino i pili pu ai i na hana hewa, oiai o keia pomaikai hemolele kekahi pomaikai pili I ke kalahela. 39. Hoaponoia, -i hana ia ku ma ke ano he poe hoopono, a mamuli o kēia ano noho hou e loaa ana ia iakou ke ano hemolele hou. Kanawai –o kona Oihana oia no ka hoike ana ame ka hoahewa ana, aole @ ka hoohana hou ana i poe hewa i poe pono.

I. Ka @ ana ia Kristo. 26-29. Mai Perega aku ua kaahele o Paulo ma i hea. Oih. 13:14? Ma ka la Sabati ua komo laua i ka hale hea? Heaha ka hana maa mau ma na halawai Judaio e pili ana i ka heluhelu ana i na Palapala Hemolele? A pau ka heluhelu ana heaha ka hana hou aku? Ua ko-no ka luna ia wai e haiolele p. 15? Oiai aole i pili ko Paulo aloha i kekahi kanak, mamuli o kekahi inoa hea e ae kona hoaloha ana? Heaha ke ano lahui o na kanaka imua o Paulo? Owai kekahi mau kanaka e ae? He aha ke ano o ka olelo ia lakou? Heaha ke ola i hoikeia ma ka Euanelio? Owai ka mean Hoola ana i ike ole ko Jerusalema? Ma ka hooko ana i na wana-na hemolele, ua hana hewa anei lakou? Ua hoounaia’ku na wānana ia wai? Ua hookoia lakou ia wai? Ina paha he mea lawehala o Iesu, he Akua Hoo-la anei ia? Ina paha he mea halaole, no keaha la kona pepehia ana? Oiai ua waihoia o Iesu ma ka hale kupapau, pehea i hiki ai ia ia ke ala hou?

II. Ka hoala ana ia Kristo, 30-37. Owai ka mea nana i hoala mai ai ia Iesu a na ‘lii Judaio i waiho ai ma ka hale kupapau? Ua hoapono anei o Iehova i ka olelo hoahewa o na ‘lii Judaio? Ua pili anei ke koikoi o ka pono Kristiano i ko Iesu ala hou ana? Hiki anei i kekahi ke hoole me ka oiaio i ka moolelo o na Euanelio eha? Ua lawa anei na mea hoike? Ua paa pono anei ko lakou hoike? Heaha ke-kahi olelo hoapono o ka Halelu 2:7? Heaha kekahi pauku kuhikuhi Hal. 16:10? Heaha ka olelo wānana ma Isa-ia 55:3? Ua pili anei keia mau olelo ia Davida? Ina aole paha, heaha na manao ekolu o keia mau pauku e pili ana ia Iesu? Ma o Iesu la, heaha ka pomaikai e loaa ai i ko keia ao holo-okoa? Heaha ke kalahala? Pehea e loaa ai?

III. Ke ola hou ma o Kristo la, 38-39. Heaha ka io o ke kalahala? Ua pau loa anei na ino o ka hewa i ka poe manoio? Heaha ko kakou hoaponoia ana? Ua hana hou anei ka manaoio i ke ano kanaka, aole paha? Heaha ka manaoio e ola’i? Heaha ke kumu no ka loaa ole ana ke ola mau loa ma ka malama ana i na kanawai o Iehoba? Heaha ke kumu hookahi no ka hoapono ana i na kanaka hewa? No keaha la ua ha-na mau ua mea hewa i mau kumupale? No hea mai na manao ma ko Paulo haiao? Heaha ke kumuhana hookahi o kona mau haiao apua loa? Ua ma-halo anei o Paulo i ke ano maikai o na kanaka? Ua hoike aku anei oia i ke kuleana koikoi o kekahi maluna o ke-kahi? Ua kamailio anei oia e pili i ko ke akua lokomaikai wale no?  Heaha ka makau ana I ke Akua? Ua hoapono anei ka poe lohe apau I ko Paulo haiao? Ua makemake anei na kanaka e lohe i mau olelo ao e pili ana I ko lākou ano lawehala?

MANAO PILI. 1. Ua loaa anei ia oe ko ke Akua lokomaikaʻi? 2. Heaha kekahi olelo ao no ke Akua mai au I paulele paa ai? 3. He keiki anei oe no ke Akua ma o Iesu Kristo la ma o Aberahama paha? 4. Hiki anei ia oe ke hoapono ia oe iho, apau kou ano lawehala? 5. Ua loaa anei ia oe ke alo-ha pumehana aku i na mea ola a pau loa ma kou paulele ana ia Iesu ke Akua Ola Mau?\

 

HOIKE KULA SABATI.

 

Ma ka ia 11 o Aperila i hala, ua malamaia ae maloko o ka luakini o Wai-oli he Hoike Kula Sabati nui o ka Mokupuni o Kauai. Mai ke Kula Sabati o Kawaiulailiahi a hiki loa mai i ke Kula Sabati o ke ahí kaulana o Makana. Maikai @a hoike ana a kela ame keia papa Kula Sabati no ka heihei lani. A e ikeia aku ana kela ame keia kumu papa pakahi e hooikaika ana no ko lakou lanakila ma ke kahua kaua.

O na Kula Sabati i hiki mai ma keia hoike ana mai Kauai Komohana mai, no Kula Sabati o Lihue. Hanapepe ame Waimea. Ko Kauai Hikina hoy, na Kula Sabati o Kapaa. Anahola, Koolau, Kilauea. Wanini ame Kalihikai. Waioli. Haena, ame ka papa Kula Sabati ohana o ka ohana a Mahi Puulei. Ma keia hoike ana ua ikeia na anela ma ke kahua heihei lani mai ke Kula Sabati o Waimea a hiki loa aku i Haena i ka huina o 266 haumana, e hooikaika ana ma keia hana maikai no ka pomaikai ma o. A o na makaikai i heluia maloko o ka luakini he 380, a koe na poe e kuku ana mawaho mai o na pukaani-ani ame na puka komo o ka luakini ame no poe mawaho aku. Ma ko’i hoo-maopopo aku ua hiki aku no ko lakou heluna i ka haneri a oi. Ke hu@@a na poe a’u i helu ai ua hiki aku ka huina nui i ka 646 o na lahui like ole elima, ola hoy ke Pukiki, ka haloe, ka Pake, ka Iapana ame ka Hawaii. A o na dala i lo@a ma ka lulu ana he #31.70. A ua hoolaukanakaia mai ko makou apana nei me na haumana Kula Sabati amea na poe makaikai m@ neia hana maikai e hoeneu ana ia oe e na opio Hawaii e ala no ka pono – mai kuihe. E lawe i ka hae o ka lanakila no ke aupuni lani e o’u poe hoa oiwi o na Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai. Imua, imua, mai hoy hope.

Me ka mahalo,

Z. KAKINA,

Kakauolele

Halaei, Kauai, April 16, 1897.

 

HOIKE HUI O NA KULA SABATI O MAU MA WAINEE, LAHAINA.

 

Eka kupepa Kuokoa.

Aloha oe: - E oluolu mai kou L@na-hooponopono e hookaawale ae i kekahi mau kolamu no ka’u wahi mea hou e waiho aku nei.

Ma ke ahiahi o ka @a 16 o Aperila N. H. 1887, ua kau iho la na haumana Kula Sabati o ka “I’a Lani Haahaa” ma ke Kalaudine, ka mahimahi nana e kikaha na ale kualoloa o na pali Koolau o Mai, hoaumoe ma kona pa=pahele ia po, hona 3 a.m. Aperila 17. haalele aku ia i ke awa lai o Punahoa ame ka puu oi kelakela kaulana o Maui Hikina –

“Oni e lele kauiki i ka malie, Papu me he mauna la no ka manu Me he lae la no ka Noio Aukai.”

A e motio pololei ana ka ihu no ke kai holu o Kahului. Hala ae la ka hora 7 a.m. a aneane ae ana e kani ka hora 8, ua hookomo aku la ua ma-himahi nei o ka Ua Lani Haahaa ike awa o Kahului, a liuliu ae la n mea apau no ke kau ma na waapa no ka holo i uka a hehi aku la na kapuai i ke one hone o Kahului. Hora 3 p.m., ua akoakoa mai la na Kula Sabati o na Wai Eha, mai ka Makani Kilioopu, ke Kaahaaha ali o Nina, a i ka Makani Kololio. O na Kula Sabati mai nohoi o ka Ua Ukiu o Makawao ma ka lio hao mai o Waila mai Paia mai, a uhi ia iho la ke one o Kaului a paa, kohu auna manu i ke one ka hoholo i ke ālialia. Hora 5 p.m.  a oi ua haalele aku la ua mahimahi nei i ke kai holu o Kahului a e motio ana no ka lai o Hauola. Hala ae la ka hora 8 p.m., a e hoolauna aku ana me ka hora 9, ua ku aku la ka moku i ka lai o Hauola. He wa ia o na mea apau e uumi ana ka hanu, e lawalawa a e hauhoa ana i na wahi opeope. He umi waapa i ka’u hoomaopopo ana na lakou i halihali aku i na haumana Kula Sabati apau i uka o ka aina, a hui aku la me na kamaaina o ua Malu Ula la. Ua hooma-kaukauia na nale no kela ame keia Kula Sabati, a hoaumoe ia po a aoe ae.

 

HOO LAA LUAKINI O WAINEE.

 

Aperila 18, 1897. hora 10 a.m. Na ke kahu o Hilo ka haiolelo oia la. Nui ka waiwai o keia haiolelo a pomaiakai ka poe i lohe. He la malie keia, a ua piha pono ka luakini a kukui luna no kanaka, aole no nae i pau iloko. No D. Kahaulelio i hoike mai i ka mo-olelo o ka luakini kahiko o Wainee. Na J. W. Kalua, lunakānāwai kaapuni, i hoike mai no kekahi mau mea e pili ana@ ka Ekalesia. Na Rev. S. E. Bihopa i kekahi mau mea pili i ka lua-kini kahiko, a na ka Mea Hanohano Henry P. Baldwin i hoike mai i ke kukuluia ana o Wainee hou.

O kekahi mea hou ano nui i loheia ma ia la, he  eiwa wale no hoahānau o ka Ekalesia o Wainee, hui me ke kahu ame kana wahine, ua hiki i ka umi-kumamakahi, a o lakou wale no kai hoohui ae a e hoala e kukulu i ka lua kini hou o Wainee. Aka, mahope iho ua hiki mai o Henry P Baldwin a nana i ka luakini i pau i ke ahí, he-lelei iho la kona mau waimaka a nana ponoi keia luakini i kukulu, ua hoomanao oia i kona makuakane i noho loihi ma Lahaina. Pomaikai na hai-pule o ka Mokupuni o Maui i ka loaa ana o kekahi kanaka haipule a kokua i @a hana pono elike me ka one mili-ona o na Hono a Piilani. He luakini nui o Wainee hou, a oia kekahi lua-kini maikai loa i kukuluia iloko o ko Hawaii Pae Aina. Hauoli na haipule o ke Ekalesia o Wainee no ka loaa ana o ka hale maikai e hoonani ai i ke Akua oiaio.

 

HOIKE HUI O NA KULA SABATI.

 

Aperilla 19, 1897. He hoike hui o na Kula Sabati hora 9 a. m ., ae hoo-maka ana ma na Kula Sabati o Maui Hikina, oia hoy ke Kula Sabati o ka Ua Kea o Hana, a ua pili pono no ia inoa ia Kula Sabati, oiai he aahu keo-keo like ko lakou mai na lede, na keo-nimana ame na keiki o ua aina ua kaulana la, me he moa lawa uakea la i hele a kulu ka piipii i ka la malie. He hoailona nohoi ia aahu no ka hae o ka lanakila. O ko lakou alakai nui oia no o Benj K. Kaiwiaea. Oluolu ka pepelao i keia Kula Sabati, loaa pono ka makemake o ka mea nana i haku na hua mele. Ina no e haule ke kuipine ilalo e loheia ana no, a no ka li a loko.

O na Kula Sabati o Maui Akau mai. Nui keia Kula Sabati, oi helu aku au a kokoke au e hiamoe no ka nui loa, a o ka’u mea nae i hoomaopopo aku mai ka palahalii o lalo a hiki aku i ka liko o luna loa. Maikai na himeni o keia kula. Nui na keiki. O ko lakou alakai oia no o M. K. Beniamina. Eu-eu ka puapua o keia kula.

O na Kula Sabati mai o na Waieha, o ka Makani Kilioopu me ko ka Ua Hoeha lii. Nui na haumana a maikai @a himeni ame na haawina. O ko la-kou alakai himeni o Wm. Meheula. Okala na hulu i ka maha i keia kula.

O ko Wailuku me ko Waikapu mai. Nui na haumana kula, na pupu kapi-oe o ka Malu o ke Ao. Na ke kahu e alakai ana i a kula. He maikai na hi-meni ame na haawina. Oluolu ke eeiao ke hoolohe aku.

 

KII O KA ILI ANA O KA LIKELIKE.

 

O ke kii maluna, e hoike ana ia i ka mokuahi Likelike e pili ae ana iloko o ka aina, ka mokuahi Kilauea Hou ame ka mokuahi Helene. O ka lua o ke kii, oia ke kulana maoli o ka ili ana o ka Likelike.

 

Ko Maui Komohana mau kula mai. O ka Malu-Ulu o Lele, Papa o na Kili-paki,ko Olowalu. He maikai wale ana no, aole wahi hoohalahala a ka Malua Kii Wai.

Papa Kula Sabati o ka Mokupuni o Lanai. O Judge Solomon Kahoohala-hala ke alakai. Ekolu no haumana. Maikai na hana o keia kula.

Pau ka hoike kula, he lulu dala ma-hope iho, a loaa ole aku la ia’u ka huina. Pau na hana ma ka luakini he paina nui i hoomakaukauia e ka Mea Hanohano ka Lunakanawai Kaapuni ma ka Hale Aupuni ma Luaehu. Ua ai a ua lawa na mea apau, a o ka pau no hoy ia o na hana oia la.

He nani na Kula Sabati apau ma ia la hoike, a ke haaheo nei i keia la na keiki o ka makani maaa wehe lau niu o Lele no keia hui ana o na Kula Sabati ma ko lakou aina. Aole oia wale ka lakou mea e haaheo ai, aka o ke kukuluia ana he luakini nani no lakou ma kahi o ko lakou luakini ka-hiko i pau i ke ahí. Ke manao nei au, aole o lakou wale ke haaheo ana aka, o na keiki apau o ka Mokupuni o Maui a lakou no e keha nei me keia mau huaolelo – “ Kiekie o Maui ua kau-lana, maikai na Hono a Piilani.”

A maluna ae o na mea apau, ke ha-awi nei au i ko’u hoomaikai i ka Mea Hanohano Hnery P. Badlwin ka mea nana i uku mai i ka hapulua o na dala lilo uku moku o na haumana Kula Sabati. A i ka mea Hanohano ka Luna-kanawai Kaapuni, ka umauma laha-laha a puuwai hamama. A i ka Luna-kanawai hoy o ka Malu Ulu o Lele ame na kamaaina apau o ka Makani Maaa wehe lau niu o Lele. E poina ana anei au ia Miss Keehukai? Aole, aole loa. Ua wehe ae oia a hamama ka puka o kona naau, a hamama pu ka puka o kona mau hale nunui, a hookipa aku la ia makou me ka mai-kai. Me ka Mahalo,

KIU MEA HOU

Aperila 22, 1897.

 

MAI NA KONA MAI.

 

Ma ka la 9 o Aperila i noho pono mai ai ke kahu kanawai o ke kau kiure helu elua o ka Moku o Keawe, ma Kailua paka-ona, hora 10 a. m.

Malaila pua e ka Hope Loio Kuhina o ke Aupuni, ka Hamuku o ka Moku-puni o Hawaii, na loio Mr. Sanale, Mr. Liilii (inoa Hawaii), Mr. Hame-bera, Mr. Corea (Pukiki), Mr. L. H. Nelekona, Jas. K. Kaulia, G. P. Ka-mauoha, Wm. B. Thomason, J. N. Ka-pahu ame J. H. Waipuilani; a malaila pu mai na Hope Makai Nui Mr. C. H. Pulaa no Kohala Akau mai, Mr. Z. Paakiki no Kohala Hema mai, Mr. J. K. Nahale no Kona Akaui mai, Mr. S. Lazaro no Kona Hema mai, ame Wille Yates no Kau mai.

Mamua o ka noho ana o ka Aha, ua piha mua oloko o ka hale hooko-lokolo i na kanaka o na lahui like ole, e ake ana e ike i na mea hou. A ua hoea mai imua o ka Aha na hihia like ole, he puhi ahi i ke ko o ka Hui o Halaula kekahi hihia, a ua hoahewa ke kiure iaia (Kaaua k). He hihia maikai keia ma ka aoao o ka mea hoopiia, aka, ua paa aku la nae. Ka Loio Kuhina ame L. H. Nelekona ma ka @ o ke Aupuni, George P. Ka-mauoha lolo pale.

He hihia kuai rama no Hapakue, hooholahala mai ka Aha Apana mai o Kohala Hema. Ua ahewa ia e ke kiure. He nui na hana ekaeka a keia Hapakue he powa i ke Kepani ke-kahi hewa o keia keiki opiopio imua o keia kau, a no ka ike ana o ka Lolo Kuhina, aole i lawa ka ike ma ka aoao o ke Aupuni e paa ai ka lima koko, na hoopau wale ia. Ua hopu hou ia no ua Hapakue nei, no ka piko-pauiole ana i ke tini palena a Same-sona Waiau o Hookena, maluna o “Mauna Loa.” oia ka lawe ia ana mai Honolulu mai. Hookolokolo ia imua o ka Aha Apana o Kona Akau, ua ahewa ka Aha iaia. He pake hou pa-hi mai Waimea mai, ua ahewa ke kiure haole iaia.

He Kepani (w) mare lehulehu, ua ahewaia, a ua haawi aku ka Aha I mau hora hoopaahao.

He nui no na hihia koikoi o kēia kau, no Kau mai ame na Kohala mai lākou, aohe no na Kona nei.

Ma ke Poakolu nei i hookuu loa ia ai na kiure Hawaii, a ma ka Poalima mai hoi na kiure haole. Aohe nae i pau na hana a ka Aha, e pau loa a hookuu paha i keia la, aole paha. O na hihia i ahewaia no ka hoopaa-hao ma ka hana oolea, ua laweia ku maluna o “Iwa” hora 4 p. m. o ka Poalima nei no Mahukona a malaila aku kau ma ke “Kinau” no Hilo a ilaila e hoohana ia ai ma ka hana oolea. He mau hihia waiwai ame na oki mare kekahi i hiki mai imua o ka Aha ua pau kekahi i ka hana ia, a ua hoomoe ia kekahi no ia kau aku: ua moku ka hapa nui o na oki mare a hookahi aole i moku ka hapa nui o na oki mare, a hookahi aole i moku he mau Pukiki.He mau hihia waiwai ame na oki mare kekahi i hiki mai imua o ka Aha ua pau kekahi i ka hana ia, a ua hoomoe ia kekahi no ia kau aku: ua moku ka hapa nui o na oki mare a hookahi aole i moku ka hapa nui o na oki mare, a hookahi aole i moku he mau Pukiki.

Keia na mea ano nui o keia kau kiure.

Ma ke Sabati la @, ua malamaia he Hoike Kula Sabati ma ka luakini o Mokuaikaua ma Kailua. Hookahi wale no Kula Sabati i hiki mai, oia no ke Kula Sabati Makua o Kailua, aole hoy i hiki mai o Helani ame Kekaha. Na na malihini i hoopiha mai i ka luakini o Mokuaikaua, e ma-kaikai ana i na hana Kula Sabati oia la, ua eleu no ke Kula Sabati i hiki ae, a eleu pu me ke Kahu Ekalesia i ka haawi ana i kona ikaika apau maluna o keia hana.

Ma ka hope loa o na hana ua haawi mai la keia mau keonimana he mau manao hoolana; T. S. K. Nakanelua, C. H. Pulaa, Jas. K. Kaulia, Jas. H. Waipuilani, Rev. W. N. Lono ame Rev. W. M. Kalaiwaa. Hookuu ia na hana me ka himeni ame ka pule ana a Rev. W. N. Lono.

Ma kahora 7 p. m. o ka la 13, ua malamaia he Aha mele ma ka luakini o Mokuaikaua, no ka hoopau ana ‘ku i kahi mau hemahema o ka puao @ele o keia ekalesia. He nui na kalapu himeni i hiki mai, a o ka huina o na mea i loaa mai, ma ia po he $18.00 a oi, a ua mahele pu ia me ka poe luhi.

I keia mau la ke hana ia nei ua puoa hele nei o Mokuaikaua, ua paa ka huini oluna loa aka o ka puoa, a ke nee iho la ka paa i ke kahua olalo. Ua eleu loa ka hana ana a keia poe kamana. Me he mea la, e paa loa ana paha me ka maemae i ka hala ana o ka mahina hookani a oi mai keia la aku. O ka uku hana o keia poe kamana, ua haawi ia ma ke koho, a ua koho mai lakou he $500.OO, ia lakou na lilo apau ame ka hoomaemae ana ia loko o ka lua-kini me ke pena.

E nani hou ana o Mokuaikaua, kahi a Kakina i lulu ai i na hua wena o ke pono Karistiano, a laha ae la ia pono nui ma ka Pae Aina Hawaii a mohala loa aku la ia nani kamahao i ko na aina pouli.

Me keia mau mea hou liilii, ke hoo-maha ae nei au no ka manawa, malie paha o laa he wa pono e hoea hou aku ai.

Me ka mahalo,

D. A. N.

Kona Akau, Hawaii Aperilla 19, 1897

Ma ka Poalima, June 16, e hooloheia ai ke noi hooponopono waiwai a Lau-waiu Daniels, wahine kanemake a W. H. Daniels, ma Wailuku. Ma ia la hoo-kahi no e hooloheia ai ke noi a Ehu (w) e haawiia ka waiwai paa ame ka waiwai lewa I na hooilina o Kaai (ki o Kalaupapa, Molokai, I make kauoha ole.

 

Hoo’aha Kumau.

 

Ka Ayer Laau

Hoomaemae Koko.

Sarsaparilla.

 

E hoomaemae oe i kou ko@@ @ @ Ayer Laau Hoomaemae Koko Sars-parilla, o keia ka laau pahu @ kona ikaika hoola. Kupono @ @  laau no @ ma’i Alaala. Nui @ @, ma’i Aai, ma’i Kuap@@@ @ Puupuu @@loha, ma’i Kane @ ame na ma’i no apau olu @ @ mailoko mai o ke koko ino He @ pono @@a nohoi keia LAAU HOOMAE-MAE KOKO A AYER no ka @ @ lulu @ @ ame @ @ matika pehu.

Ma ke ano he laau honikaika @ ia aohe ona lua. E kokoua ana ia @ mea paahana o ka opu nui ka hoow@ana i ka ai, hooikaika i ka @ a ke ake-paa nāwaliwali hooka hoy i na aa-lolo a hooikaika pu @ ke kino i hele a nāwaliwali mamai ka luhi ame ka hoomailo ana a @ ma’i Ua ike na kauka lapaau ma @ wahi apau, he Laau maikai lo@ ke Laau Hoomaemae Koko a Ayer @ laau keia i loaa no loko mai o @ pa’ipa’i ame ke kāwili a hoohuilu naauao ia ana o na laau hoomaemae koko o hooikaika kino ikaika @ Aohe laau hoomaemae koko @ @ keia, a i makemake nui ia nohoi @ me keia.

 

Ka Ayer

Sarsaparilla

Hoomakaukauia

DR. J. C. AYER & CO

Lowell. Masss., U. S. A.

 

Oia ka Ma’I Awa awahia o ka Opu I na Huaale a Ayer

 

No Keaha

HOOKAWELEWE-LE LOA AKU AI OE I KELA

AME ANU, KUNU PUU EHA?

 

Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayer’s Cherry Pectoral) iloko o na makahiki he aneane 60, ma @ hoola ana i na Ma’i o ka Puu ame @ Akemama, ka Anu, ke Kunu ka Ma’i La Grippe, ame ka Ma’i Mala o ka @ Akemama. He ono keia laau ma @ inu ana, a he oiaio ke ola.

 

AYER’S CHERRY PECTORAL

 

Na Medala Gula mai na Hoikeike Nui o ke ae

 

Mai lawe i na Laau Emi i Hoohalikeia me keia

 

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

KAKELA ME KUKE

Ka Halekuai Nui

O NA

WAIWAI LIKE OLEH

NA MEA

HANA KAMANA APAU

Na lako pili hao kukulo hale,

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na Pahi,

Na Upa,

Na kope hula,

Na Polopola,

 

PALAU LIO

 

Na mea mahiai,

Na au @,

Na ao ko

Na koa bipi,

Na lei bipi,

Na kaulahao bipi,

Na uwea pa,

Na kaa palala,

Na mea piula,

Na ipohao,

 

Makau me Aho Lawia

 

Na Iliwai

Na kaula,

Na hulu pena,

Na puiomi,

Na pena, me ka aila,

Na kopa,

Na aila mahu

Na pakeke

Na pakeke hao,

Na kapua hao,

Na pauda,

Na @wiki, a me

Naipuk@kui.

 

Mikini Humuhumu aulana

 

Wilcox, & Gibbs Hookhi Lona

Ka Remington, Elua Lopi.

 

A me na ukana he nui loa o ke@@ ano @ @ kēia ano.

 

Kakela me Kuke