Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 19, 7 May 1897 — Page 2

Page PDF (1.49 MB)

This text was transcribed by:  Jacob Kackley
This work is dedicated to:  Pauahi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

 

Olelo Hoolaha

 

@ a @ i ka hoolaha hou ia ana @ @ ka @ @ Inoa o ka @ @ @ @ ka @ @ mai o ke kakahiaka a ka @ @ awakea, a mai ka @ @ @ ka i o ke ahiahi, o kela @ @ ia. Maloko o ke @ @ kahiko. Maloko o ka @ @ @.

 

HENRY DAVIS, Lunahooma@@

J.M. CAMARA JR.,

@.@. H BAKER,

@ @ @ Inoa. Mokupuni o Oahu.

2949@@

 

KUAI O KA HOOLIMALIMA O KA APANA AINA AUPUNI MA KAILUA, KONA AKAU, HAWAII

 

Ma ka Poalua, Iune 8, 1897@ ma ka @ 12 o ke awakea@ ma ke alo iho o ka Hale @ihana Hooko@ e kuai ku@ala akea ia aku ai ka hoolimalima o ka aina i ikela o Kamakahonu@ e kokoke ana i kahakai i noho mua ia iho nei @ Miss Anna Paris @ wa@ho @a ma Kailua, Kona Akau, Hawaii@ a maloko olaila he @ o 7-10 o ka Eka. oi aku a @mi mai paha.

Manawa: -- Hoolimalima no @ makahiki

Uku Hoolimalima oi aku: -- He $150 na ka makahiki, e uku mua ia ana I @ela ame kēia hapalua makahiki.

J.A. KING.

Kuhina Ka@aiaina

K@@na Kalaiaina.  Mei 5, 1897.

2649-@@

 

Kuai O NA APANA AINA AUPUNI MA ALANUI THURSTON @KAKINA HULU HEMA O KA PUU O PUOWAINA, HONOLULU, OAHU.

 

Ma ka POALUA. Mei 25, 1897, ma ka @ 12 awakea.  ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hooko, e kuai ku@ala akea ia aku ai he Elima Apana Aina Aupuni e waiho la ma ka aoao makai o @ Alanui Thurston (Kakina) ma kela aoao mai o kahi noho o H.D. Johnson a e kokoke ana i ke alanui waila.  huli Hema o ka Puu o Puowaina, Honolulu, Oahu. a no lakou na H@l@ mai ka 620 a ka 624.

KUMUKUAI OI:-- Apana 620, $400.  Apana 621, $750.  Apana 622, $750.  Apana 623, $500.  Apana 624, $400.

O ka laula o keia mau apana ma ke alo mai ka @ a ka 120 kapuai, ma ke Alanui Kakina a o ka hohonu he 175 a ka 300 kapuai elike me kahi i waiho ai.

P@n@i na kumu aelike e paa ai ke kuai ia ana o keia mau apana:

Ma ka we e haule ai ka hamare, e ukuia ka akahi hapahā o ke kumukuai@ a o ke koona aku.  e hookaaia ma na huina hookaa like iloko o hookahi, elua me @k@lu makahiki me ka uku@an@e o @ pa-kene@a no ka makahiki

E @ hoy ka mea i lilo aku ai ka aina m@ ke Kuhina Kalaiaina maloko o kekahi Aelike Kuai, i hoopaaia ai keia mau kumu aelike.

  1. E komo koke a paa ka mea i @ aku ai ka aina maluna o ka aina.
  2. E kukulu o@a i hale maluna o ua aina la.  A e noho hoy oia maloko o laila mamua ae o ka pau ana o na makahiki ekolu mai ka la i hanaia ai ka Aelike.
  3. E hookaa oia i na Auhau maluna o ua aina la. mai ka la aku i hanaia ai ka Aelike. oia hoy ka Auhau maluna o ka waiwai puha o ua nina la.
  4. Aole hiki ke kuai a hooliloia aku ka Aelike.
  5. E hiki no ke uku pau ia ke kumukuai. ma ka manawa hookahi iloko o na makahiki ekolu i oleloia, a ma ia hana ana e pau ai ka ulu ana o ka ukupanee.
  6. Ma ka wa e pau ai na makahiki ekolu mai ka la aku I hanaia ai ka Aelike, ina ua hookoia na kumu Aelike e haawa@a aku no ka Palapala Sila Nui @ mea i @ aku ai ka aina, a i na @ paha.

E ikaia no ka Palapala Aina e hoike ana i na Apana Aina, maluna ae ma ke Keena Kalaiaina, Honolulu, Oahu.

J.A. KING.

Kuhina Kalaiaina.

Ke@na Kalaiaina. Aperila 21, 1897.

2647-@

 

OLELO HOOLAHA

 

O na poe apau e makemake ana e loaa ka mana koho no ke kau koho ha@oia e malamaia ana ma ka Poakolu hope o Sepatemaba o kēia makahiki.  @ kauohaia aku nei lakou e heie ae e kakauinoa imua o ka Papa Kakau Inoa Nui o ka Mokupuni o Oahu nei ma ka @umi Ahaolelo kahiko ma Aliiolani Pale.

O na poe apau e paa nei i ko lakou mau palapala hookaa auhau o ka makahiki 1896 ke kauohaia aku nei e@lawe pu mai.

Enoho ana ka Papa i keia i keia la. Na h@ hana mai ka @ 9 a.m. a hiki i ka @ 12 @; @ora 6 p.m. a hiki i ka @ora 9 p.m.

HENRY DAVIS,

J.M. CAMARA,

R.H. BAKER,

Papa Kakauinoa Nui o ka Mokupuni o Oahu. 2647-3@

 

@EENA O KA PAPA OLA

 

Honolulu, H. L. Aperila 21, 1897.

Ma ka halawai ana a ka Papa. i malamaia ma keia ia, ua kohoia o William O. Smith, Esq,.  i Peresidena no ka Papa Ola, ma kahi o Henry E. Cooper, Esq., i waiho mai.

CHARLES WILCOX,

Kakauolelo o ka Papa Oia.

2648-3t

 

KA

Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki . . . $2.00

No Eono Mahina . . . $1.00

Kuikeka Rula

 

Pue@ Ana 1 Pule 2 Pule 3 Pule 4 Pule 5 Pule 6 Pule

1 Iniha.. $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00

2 Iniha.. $2.00 $2.@5 $3.50 $4.00 $4.50 $5.00

3 Iniha.. $2.50 $3.50 $4.50 $5.00 $5.50 $6.00

4 Iniha.. $3.00 $4.00 $5.00 $6.00 $@.75 $7.50

5 Iniha.. $3.50 $4.75 $6.00 $7.00 $8.00 $9.00

 

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, a @ hookomo ia.

 

@OOPUKA@A E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G. BALLENTYNE, Luna Nui

JOSEPH M. POEPOE, L@n@hoo

Ponopono.

Honolulu, Oahu.

 

POALIMA… MEI 7, 1897.

 

“Ke Ola ame ka Palekana o ka Lahui Hawaii.”

 

Ole paha i poina ko makou poe heluhelu, aia ma ko makou pepa o ka ia 12 o Febernari aku nei, ua hoopuka aku makou i kekahi palapala hamama malalo o ke poo e kau ae la maluna nei. He mea maopopo, mamuli o kela manao akea a makou i hoopuka aku ai, ke ōmamaka mai nei na liko i hoakaka ia ma ua manoa la, oia hoy ka pilikia e loohia ana maluna o Hawaii nei, mamuli o ke kono nui ana mai o ka lahui lapana iloko o Hawaii nei.  He oiaio, aole paha kela manao akea i hoike maopopo mai, o keia oni ana mai nei a ke Aupuni o Iapana i keai wa, oia kahi kumu hoohihia maopopo e kau mai ana maluna o Hawaii nei, aka.  ma ke ano nui nae o ka manoa ua lilo ke kono ana o na Iapana iloko o Hawaii nei he kumu e hooku’i pu ia ai ke Aupuni o Hawaii. me kekahi mau ninau ano nui loa e ulu mai ai he mau ninau pili Aupuni ko’i ko’i.  elike me ia a kākou e ike nei.

Maka wa i puka aku ai kela manao, ua nui na leo pāhenehene i halawai mai me ua manao la, a ua hoonaukiuki pilikino haoli ia ae na poe na lakou i kakauinoa i ua manao la@ aka. i keia la, ke ku mai nei kela hana i hanaia e kela poe i paheneheneia ai, i kumu alakai no na ninau pili Aupuni mawaena o Hawaii nei ame Iapana. A o ka ninau pili i ke komo ana mai ame ka noho ana iho o na Iapana i Hawaii nei.  oia ke ninau e hoalaia nei na noonoo ana o @a loea kilo Aupuni o Iapana ame Hawaii nei.

No makou iho, ua manao loa makou o kela ame keia mau kalai manao akea i waihoia mai e kekeahi kanaka a poe kanaka no ke alakai ana. ka hoonauao ana ame ka hoomalamalama ana i ka lehulehu ua manao makou he mau kalai manao no ia i kūpono ke noonoo ia me ke akahele ame ke ku@o, a ina he like ole kekahi o na manao alakai a hoakaka paha me ko makou alaila. e hoao no makou e hoakaka ia like ole me ke kaulike e ewaewa ole hoi.

 

Ka Nanau Hoopau Kuikahi Panailike. He Kumuhana ia e Ikea ai ke Kulana Oiaio o ka Ninau Hoohui Aupuni.

 

Ma ko makou hoomaopopo ana, o ka ulu ana mai o na palo ame na kalai olelo ana a na hoa o ka Hale o na Selenate maluna o ka ninau e hoopau ana i ke Kuikahi Panailike mawaena o Amerika Huiia ame Hawaii nei, he mea ia e hoalaia mai ai na kalai olelo ana maluna o ke Kumuhana Hoohui Aupuni.  a oia ka wa e ikea maopopo ai ke kulana i ke ai na hoa Senate ma ua ninau la. Noilaila. ke manao nei makou ua like keia olelo hooholo hoopau kuikahi panailike me kekahi lima e hana ana i na manao o kela ame keia Senate no ka pono o ka ninau Hoohui Aupuni.

Aole paha he wa e ae ma ka moolelo o ka noho ana o ka Apaolelo Nui o Amerika Huila, i ku ai he alua mau ninau Hawaii maluna o kona papahele ma ka wa hookahi, elike me kei awa oia hoi, ke ku ana o ka ninau hoopau Kuikahi Panailike ame ka ninau hooholo Hoohui Aupuni mawaena o Hawaii ame Ameriak Hui@a. A o ka wa i ku ai keia mau ninau elua ma ka manawa hookahi, ala no ia ma ka manawa mahope koke iho o ka lanakila ana o ke koho Peresidena i ka aoao Repubalika ka aoao hoy nona ke kahua kalai Aupuni pil@ ia Hawaii nei, i ho@ aw ma na @ maopopo loa elike me keia@

“O ko kākou kahea alakai Aupuni kūwaho i na wa apau e oipaa no ia me ka iakaika ame ka hanohano a o ko kākou mau pono apau ma ka hapa poepoe komohana e kiaiia no ia me keakahele loa. E PONO NO E HOOMALUIA @ NA PAE AINA O HAWAII E AMERIKA HUI@A. AOLE E AEIA KEKAHI MANA AUPUNI E AE E MAUAE MA IA MAUMOKUPUNI.”

O ka hapa hope o keia kahua alakai hana o ke au hooponopono Aupuni a ka Aoao Repubalika e noho mana mai nei ma Amerika Huiia i kei awa ua like ia me ka hapa hope o ka olelo hooholo a ka Aha Senate o Amerika Huiia i hoopuka ai ma ka la 31 o Mei, 1894, iua hoi: “O na hokaiia ana aku (mau’eia ana) o na hooponopono pili Aupuni o kela mau mokupuni e kekahi Aupuni e ae e manaoia he hana makamaka ole ia (ia) Amerika Huiia.”

Mamuli o ka nana ana i na manao o na alakai o ka Aoao Republika ma ka wa ia Pereidena Harisona e noho Poo ana no ka lahui Ameriak Huiia, elike me kela olelo hooholo Senate i hoikeia ae la, ame ke kahua alakai Aupuni a ua poe alakai la no o ka Aoao Repubalika i hoikeia ae nei nohoi ua maopopo loa ka paa ana ka manao o ua poe alakai la o ka Aoao Repubalika, e noho o Hawaii nei malalo o ka hoomalu ana(control).  Nolaila oiai e paa ana keia manao iloko o na alakai o ka Aoao Repubalika o Amerika Huiia e hoomaluia o Hawaii nei e ia Aupuni, alaila ke makemake nei makou o ke keehina hana auanei mawaena o na kumuhana elua a makou i hoike ae nei. e lilo ana i mea e hooko pono loa ia ai ka uhane ola o ka huaolelo “control” (hoomalu) a Amerika e kau mai ai maluna o Hawaii nei. oia auanei ke kumuhana e hoolaia ana a o ka lua o ke kumuhana, oia ke Kuikahi Panailike ma ko makou manao ana. me he mea la. e hookiia ana kona ola ana oiai oia kuikahi ua pili wale no ia i ka pomaikai pili kalepa mawaena o na Aupuni elua. e loaa ole ai he mana kaokoa ia Amerika Huiia e haawi mai ai i kona mana hoomalu (control) maluna o Hawaii. koe wale no na hoomalu ana ame na kiai ana ua na pono ame na pomaikai o kona mau kanaka ponoi iho (na Amerika).  A i mea e ko ai ia manao alakai a ka Aoao Repubalika he mea pono ke hooholoia ke Kumuhana Hoohui Aupuni.

Mamuli o keia mau hoakaka, ke manaoio loa nei makou e ike maopopo ana kākou i kahi a ka uwahi e hina ai, ame kahi a ka makole e ku ai, ma o na lono la e loaa mai ana ia kākou ma ka hope o ka olelo hooholo hoopau i ke Kuikahi Panailike.

 

Na Kumi Koi a Iapana ia Hawaii.

 

Ma ka hoike a ka nūpepa Iapana nona ka inoa Mainiehi, ua manaoia e waiho mai ana ke Aupuni o Iapana ma o kona Komisina ninaninau la o hoounaia mai nei imua o ke Aupuni o Hawaii, ma ka mea e pili ana i ka @inau ano nui e ulu nei i keia wa mawaena o na Aupuni elua, he mau kumu koi elike me keia ke ano:

“1. I mea e ku ai he aelike paahana ma ka olelo ana, he mea pono ke loaa ona olelo aelike i hooholo like ia mawaena paha o ka paahana ame kona haku-hana, a i ole ia, mawaena o ka paahana ame kekahi hui lawe eemoku i ko na aina e, i ku hoy ma ke ano aelike e hoopaa ana e hana ka paahana i kekahi ano hana, a i ole ia e koiia ana paha ka paahana e hana ku i ua hana la.

“2. Ma ka heluhelu ana i ke kanawai Hawaii i hoopukaia iloko o 1895, e hoike maopopo mai ana ia, aole hiki ke manaoia o na poe paahana he mau olelo aelike ka lakou me na hui hoouna eemoku i ko na aina e ma ke ano wale no ua pili ia mau aelike no ka holo ana ku a pae i kahi i makemake ia he mau aelike paahana ia.

“3. Ina o na eemoku (immigrants) i hoakakaia ma ka Pauku 2. ua pili ia i na paahana malalo o na aelike (i kepa ia), alaiia, heaha hoi ke ano e maopopo ai na poe paahana i paa ole malalo o na aelike no lakou hoy ka pae ana ku i uka o ka aina i aponoia a i aeia nohoi a hoea mai nei i keia wa?

“4. Mamuli o ke kumu maopopo @ ikeia ua ae mua ke Aupuni Hawaii i ka pae ana ku i uka o ka aina i na poe paahana i hoakakaia ma ka Pauku 2, ma ke ano he poe paahana i paa ole malalo o na aelike (i kepa ole ia), nokeaha la hoy i hooholoia ai ma keia ninau iho la, ua kue kanawai keia poe paahana?

“5. Aole aneia keia he hana i ku maoli no i ka hookahuli ana i ka manao o ke kanawai, a i hoouluia ae hoy i mea e hoomokuhia ai i ka launa aloha ana, ame ke kue p@ ana nohoi i na hana maa maikai loa iloko o ke kanawai lahui, ina ua manao mau ia e ke Aupuni Hawaii, o na paahana i komo malalo o ka Pauku@, e lawelawe@a lakou elike me ka olelo o ke Kanawai Helu 17 i hoopukaia iloko o 1895, a o ka hopena nae oia hoakaka ana i ke ano o ke kanawai, oia ka olelo ana ua kue kanawai na poe paahana kepa ole ia, i hana aelike pa me kekahi hui hoouna eemoku?”

@na he mea oiaio o na kumu koi ae la keia a ke Aupuni o Iapana i ke Aupuni o Hawaii nei alaila mam@li auanei o keia kulana @ hana a @apana, e hiki ai ke manaoia aole he mau poka kila hoopahu kan@ hoolele mua mai ai maluna o Hawaii Repubalika aka e komo mua mai auanei oia ma kahi o ka hoakaka ana i kona ike kanawai mawaena o na lahui oia hoi na kuikahi ame na kanawai hooponopono kuloko o keia ame keia Aupuni a no kei aku@ i kāhoahoa e aku ai makou imua o ka lahui Hawaii kakoo Aupuni @ma ka hookaa auhau ame ka hoohiki ana@ ame ka lahui Hawaii kakoo hapa @ ke Aupuni @ma ka hookaa auhau wale no aole h@i ma ka hoohiki ana ma ko makou pepa o ka pule i hala ma ko makou manao alakai malalo o ke poo “Aohe Kumu e Hopohopo ai no Iapana.”

O ko Iapana hoouna ana mai i kekahi Komosina Kuikawa elike me Mr. Akiyama maluna o kekahi mokukaua i Hawaii nei, he kumu hoike maopopo loa ia no ka makemake ana o ke Aupuni o Iapana e keehi mua mai ma ka papahele o na noii ana me ka akahele ma ka ninaninau pono ana i ka moohihia i ulu mai ai keia kumuhana mawaena o na Aupuni elua.

Ma ko makou manao iho, ina mamuli o ka huli ana o keia Komisina Kuikawa o Iapana e hele mai nei i na mea oiaio maoli i pili i keia ninau a ike oia aole i kūlike kona noonoo me na mea i hooholia e na luna o keia Aupuni, elike me na alakai ana a ke kanawai, a kakoo mai hoy ka Aha Kuhina o Iapana ia manao o ua kanawai la, aole no ia he mea e hao aku ai o Iapana ia Hawaii nei: aka, e ulu ae ana ma ia wa he mau aoao i kūlike ole ka laua mau koi ana i kekahi ame kekahi malalo o ke kanawai i kūpono loa ke waihoia imua o kekahi Aha Hookolokolo Kuikawa i kapa mau ia he Aha Uwao (Arbitration), elike me ka moohihia mawaena o ke Aupuni o Venezuela ame Beritania Nui no na palena aina o Venezuela.  A ina e noho ana he Aha Uwao oia ano ma keia hope aku no ka noonoo ana i keia ninau o ka olelo hooholo a ia Aha oia ka olelo hooholo e hoopaaia ai na aoao kue elua ma keia kumuhana a oia hoy ka olelo hooholo e ikeia ai ka aoao i pono ma keia ninau. Oia olelo hooholo nohoi ka mea e maopopo ai, e uku o Hawaii Repubalika i na poho a Iapana e koi mai ai a i ole paha ia e hoonele loa ia o Iapana i kana mau koi.

Aka manaolana nae makou aole keia kumuhana e hoea loa aku ana imua oia mea he Aha Uwao

Nolaila o ke “ahí ame ka poka” mai ke Aupuni mai o Iapana maluna o ka waa Aupuni o Hawaii elike me na hooulu pioo manao wale ana o kekahi poe mawaena o kākou e noho nei m@ ka manao ana oia ka hoopai kūpono e kau ana maluna o na “kiai” naauao ka poe hoy e pulama nei i ko Hawaii mau pono i ole ai e opa pu ia mai e na hana hoolaupai kanaka āiwaiwa a Iapana e ku mamao loa aku ana ia mea mai na aekai aku o Hawaii nei. Hookahi mea maopopo ia makou mamua o ka hiki ana ia Iapana ke kiola mai i hookahi o kona mau kukuna la owelawela maluna o Hawaii, me ka manao e hoolilo iaia i mea ole aia hoy ua hui e aku la o Hawaii me Amerika Huiia ua lei ka Aeto Amerika i ka lei hulu mamo hulu oo o ka Paredaiso o ka Pakipika.

 

Hoopauia Ka Aelike Hoomoe Telegarapa a ke Aupuni Hawaii me Spalding.

 

O ka Poakahi nei oia kekahi la i noho paa ai ka Aha Kuhina no nka noonoo ana i ka aelike e paa nei mawaena o ke Aupuni ame Col. Z. S. Spalding no ka hoomoe ana i ka Uwea Telegraoa Moe Moana Pakipika. Ma ia noho ana a ka Aha Kuhina ua holoholoia e hoopauia ua aelike nei.  Nolaila, ua malaelae loa ke Aupuni Hawaii i keia wa ma keia alahele aole i nakiikiia kona lima e kekahi aelike e hoopaa ana i kona mau lima ma keia hana.

O keia aelike me Mr. Spalding ua hanaia ma ka la 12 o Augate, 1895, a maloko o ua aelike la ua hoakakaia ina makemake ka mea hoopaa aelike, elike me Mr. Spalding e hoopaa i ua aelike la, ua hiki no iaia ke hana pela ma kekahi manawa mamua ae o ka la 1 o Mei, 1897, a ma ia hana ana ua hiki no ke hoihoi hou ia mai laia na Bona hoopaa ana i waiho aku ai me ke Aupuni.  Nolaila, mamuli o ko Mr. Spalding ike ana, aole i loaa iaia na kokua mai ka Ahaolelo Nui mai o Amerika Huiia nolaila ua hooholo oia e hoopauia kana aelike.

Nolaila, o na upu ana i manaoia e loaa ana ia Hawaii he Uwea Telegrapa ma o Mr. Spalding la, aole ia e hookola ana; aka, he au no ko ka manawa a malia aole no @ mamao loa mai kei awa aku a loaa no ia Hawaii he Uwea Telegrapa.

 

“KA OI KELAKELA MA KE AO NEI.”

 

O keia na olelo a Edwards me Parker he mau kanaka kālepa no Plain@ Ga, i olelo ai no ka LAAU HAMO A KAMALENA, no ka ruma@ika kua haneenee ame na eha ame na hui o ke kino. E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau āpau. BENSON, SMITH & CO., na Agena no Ko Hawaii Pae Aina.

 

NA HUNAHUNA O KE “KUPULAU.”

 

E oluolu mai e Mr. Lunahooponopono i nei mau wahi kauna pua e hoolawa aku i lawa ko lei akalikuli mai ka aina kupa aku. @Ka Aina Haaheo Eia iho ua mau pua nei:

Ma ka po o ka Poalima nei Aperila 23, 1897 mawaena hoy o ka hora @ ame 11 p.m. pela ka loheia mai i hoaumoe iho ai ka mokuahi Likelike i na a@kai o Kokoiki ma Kohala. Ua loheia h@ 1500 eke kopaa mai ka hui mai o Olowalu, Maui ame na ukana e ae no na awa like ole o na Hamakua ame Hilo.  Ua pakele ae Kekahi mau eke kopaa mamuli o ke @eleponeia ana o ke Kilauea Hou ame Helene i Hilo pei apu no kekahi mau ukana e ae a o ka hapanui nae kai iho aku ilalo me Milu. Ua huli hou aku no o Helene no Hilo a o Kilauea Hou kai noho iho e hohikihiki i kekahi mau ukana hao paepae pea kake huki ukana a pela aku ma ka Poaono la 24 ae i hiki aku ai kou elele malaila a ike pono i na alina o ka pilikia maluna o ka moku poino.  Ua piha kui kai o kapakai o ka @ipuakea nae o Maleka ka hapanui a no lakou na inoa au e hoomaopopo aku nei Mr. ame Mrs. J. Hind. Mr. ame Mrs. G.F. Renton, Mr. ame Mrs. E P. Low Rev. L. Byrde. Sen. F. Northrup, Deputy Sheriff C. H. Pulaa, Luna Leta Miss E. D. Low, a he nui aku a o ka Luna Dute pu kekahi J. S. Smithies.

O kekahi o kēia poe keoni mana i hele ae e noii pono i ke ano ame ke kulana o ka moku ina paha e hiki ana ke hemo hou aka ma ka hakili pono ana aohe manaʻolana. Ma ke Saba@i ae la 23, o keia ka la oi aku o ka poe makaikai ua hāpuku pau ia mai ka wahie o Kapaau o kinikakai ma no o @ o mama h@liili ame papa tulituli a kohu pono ai no kela kaulana a na kupuna kākou “Ua hele a le-i Kohala aia i ka nuku na kanaka.” A eia ka olelo a kahi poe “hele aku la na ka mea nona ka inoa pela pu no ia e hele ai.”  he palaualelo ia mau olelo Eia ka pololei “Hele aku la no ka paa a koe ka popo pela ia e kau ai i kula i ole ai e poino nui aku i ka moana a pela pa e lilo ai kahi mau ola uhane.”  He nui na wawa i oleloia ae no ka ili ana aka aohe ia kumu no kou mea kakau e lawe mai ai a kualehelehe wale aku no. (he Beatirisia ia oia he Mea Huna Pohihihi.)  Poakahi la 26, koho pono ia na komite no ka hele hou ana e nana ina he manaolana o ka hemo ame ka ole a ma ka lakou hākilo pono hou ana ua hooholoia aohe manaolana ua ka hemo.  Nolaila ua haawi kokeia ae ka lohe ma ke telepona e kuai ku@ala ia aku ana ka moku poino ma ka hora 12 awakea Poalua la 27 a oeka io i hookoia ai a lilo aku la ia J. Hind no ke $80 dala wale no. Ua lohe mai makou i ka hoohalahala ana o ko makou makamaka Uaia Napoleon no ke koho ole ia ana i elua kani i ko@ oia ka kana i kau leo aku ai i kekahi hoaloha eia nae pa e ia mai e ka makani a helelei ana kela mau kani elua aia ka iluna o ka iae o Upolu Ina hoy ua loaa ka haneri a-la mai o ke kumu nui wale no i makemakeia ai no na heleuama ame kekau@ahao.

He ku nohoi i ke aloha ke nana aku oiai e waiho kūnihi mai ana kela e kalele ana i Puna a hilinai i Kau aloha no ia makuahine aukai. Poor Likelike paa o Kaunaloa Minamina wale ka manao maikai o ko makou hoa ina o ka pau no ia o na pōhaku o ka heiau o mokuni i ka laweia i Honolulu e kukulu ai i hale-pohaku. Aka ua loheia Hoihoiia mai la no a kahi i hanau a pae ai ka Na’i Aupuni kaulana. O ka pua alii iho la no paha ia la ke hooili ia la no ilaila oia ka olelo a kahi poe Hua e la nohoi ka laugh ia kākou ke mau nei no ka hoopahulu ana o ka i’a o ka aina Kaululaau.

Ma ke Kulauea Hou i hoihoiia aku ai na olilo o ka moku ili ame kahi mai ukana a ae. O ke kumukuai o ka Likelike i kona wa hou he $90@000.   pela mai hoi na lono ina he oiaio a i kēia au hou hoi kēia he $80 wale iho ia no ka hoi wahi dala. a o ka loihi o kona mau la ma kēia ola ana he 20 makahiki a oi. Ua hai koke ia ae no ka lono e paa ana ka moku houi oi ae mamua o Kinau i pani ma kahi o kela hakahaka Kii no a ka hao i ole e helelei koke. O ke panihakahaka no keia moku he $35,000.  Pokeokeo no.

 

Ke Ala Pii a ka Opae.

 

Eia ke hoomau hou ia nei ka hana ana i ke alanui hou a ke koke loa aku nei e kaa ma keia huli mao o Puuonale. O na keiki oiwi ka mea i maopopo ia puu o ka aina kaulana i ka haahea I ka hoomaka mua ana iho nei o J. Hind. ka luna nui no ka hooponopono ana i ka hana a pau iho nei na anahulu ekolu o ka hoomaha ana ua lilo ae nei he kapena hou ka mea nana e pailaka oia o Palmer Wood, a ua nui ka mahalo o na paahana nona a mamuli o ka haoakue anao ka huila o Likelike ua loheia ae e hoopauia aku ana kekahi mau limahana Kai no o ka hikiwawe hoy ia o ka nui o na limahana lawelawe he nani keia alanui hou a ua like loa maoli @o na me ke alapii a ka opae. He kūpono maoli no na kaa o ka poe holoholo.

Ke liuliu nei ka hano malolo a ko makou poe ina he hano malolo ia alaila, e ai ana kākou i ka i’a kaulana i ka waha o ka ale @ @ makani Hoopapa@ @ @ ula na apuu mom@n@ ame @ @ @ mili lima. E hahaua ka @ @ maikai e na pomaikai.

He mau pule welawela @ @ @ kēia o mākou a ua kanana @ @ apana ko k@@u hou I ke kana@ @ ole pela pu me na ko @ pu me ka wai o na kahawai @ @ a pela pu me ka poe luawai @ @ iho ua hele maoli a pika@ @ @ mau wahi ahiahi koke iho@ @ @ ma-u iho ai a ua like no m@ @ @

He puke kai nalowale @ ka @ @ @ ai Sabati nei Aperilia 25 O @ @ @ hope ia ana ma ka hale hoom@ @ @ Pake ma Halawa. A wahi a @ @  kona mau hoa I lawelawe pu @ @ hana piliwaiwai ua loaa iaia h@ @ kai ma kahi o ke $30 paha @ @. Ua koi pu aku kekahi o kona @ @ hoi pu aka ua hoole mai @ no iaia ke hoi hookahi a @ ai ka nui o lākou. O kahi o @ noho nei aia no ia I uka o @ ola ma ka huli makai nei o @ kaulana. A ma ka Poakahi @ @ i hoy aku. Poalua aole no a @ loa ka ohana i kona hele @ iho mai kekahi o lakou @ @ nae he wahi lono i loh@ @ i ka huli aohe loaa a @ @ ia ae ka lohe i ka Hope M@ ka apana a mai iaia ae i @ oia ka lakou i noke aka @ ma na wahi apau a lakou @ eia nae aohe wahi meheu o @. A mamuli o ka noi@ pono @ aku he Kepani e hoike ana @ pu oia me kela Pake a @ @ kou koe nae kona hai pu ana @ huna a mamuli oia moali@ @ oia ma ke ano hoohuoi @ nei ma kahi paa o ke @ i ka loaa hou ana o kekahi oiaio. Ma keia ano i @ hanaia kekahi hana puuwai@ @ luna o ka mea e hoohuoiia @ wale. Aka na ke au o ka @ hoike mai i na mea i h@ @ haawi koke ia ae ka hoolaha @ makana o $100 i ka mea @ @ a eia ke hanu hele nei o K@ @ ma. Ke hoʻomoemoe nei k@ loaa na kuhikuhi ma ka @ pela ka mea I loheia mai a @ kēia Sabati Mei 2 I olelo ao iaia ka moeʻuhane e kuhikuhi @ kahi I waiho ai a ua hele aku @ a o ka hopena aole i loheia m@ ole no ka epa ia. O ka m@ @ a Parao ke alii o Aigupita @ o ka loaa a hiki I kēia hora @ nei I ka’u peni.

Ke hooia aku nei makou i ka @ kapeni o Kauakanilehua i kekahi @ mau helu i hala aku nei no @ halahala ia ka hoopuka ole ia @ @ olelo o Luhiana Ka@mila ka @ Gula o Bo@@mia ame Be@ Mea Huna Pohihi he oiaio kela @ o lakou wale o ko ka makani @ pu kekahi ua like ae @a keia mau olelo me he kao@a ia i ka maka @ moeuhane poina ole ia. Nolaila @ ia mai ka ono a ka puu i h@ ua like ole. Ke nonoi pu aku @ makapeni I ka oluolu o ka @ ponopono e hoʻopuka hou ia mai @ olelo o Luhiana Lo. Kela moolelo @ ole oiai au i hoomanao wal@ @ mau makahiki loihi i @ o ko’u manao ina e hoopuka @ keia moolelo alaila ua like ia @ laau hana aloha la i@aena o k@ @ puni heluhelu moolelo oia ua @ @ oe i ko kaua mau kini maka@ @ mea nui na moolelo ia lakou @ @ mea hoonanea hooulu @ @ pau molowā no ka manawa.

Eia o J.K. Nahale Hope Makai Nui o Kona Akau ame Sam kan@ @ Ua haao i keia kaiaulu kahi @ @ ai i ka laua apana hana hoopaa @ ka poe koho balota i kokuaia @  makou makamaka W. P. M@ he lala no ia papa. A ua holopono@ na hana ma kahi mau wahi a p@ @ no hoy ma kahi A ma ka Poaon@ @ 1. i huli hoy aku ai o J. K. @ no kekahi mau pilikia @ paha @ kona apana. Ua hului pu aku oia i @ kahi mau holoholona (@ @ @ nana e hoohikihiki i na eke kope @ taata ia. Eia ia hoy kākou i na @ keia mau makahiki.

Ke hoakea a hoomaemae hou@ @ ko makou hale leta pela @ @ pahu leta no ka pomaikai o @ @ lehu. Pela pu e hanaia nei i @ ka luna auhau i ole ai na ma@ @ pohihihi a o ka oi maoli no @ pololei. He maikai aole nae @ @ Nolaila ua pau loa ae la na @ ka loaa o ko lakou mau keena @ He nani ia la.

M ka ia 30 o Aperila i ha’a @ i haawi aku ai o G. F. Renton @ o ka mahiko o Kohala Sugar Co@ uku makana i hoolahaia ai no k@ @ nana e hoike mai i ka mea nana @ i ke ko o ua hui nei i ke ahí a @ keia hihia imua o ka aha i ke @ Kailua Kona mai nei a ua ho@ @ hoy ka mea i hoopi@a oia o Kaa@ ke poo o na hoike oia o Mrs. @ Haina a he $90 ala paa a o p@ @ e iho he ewalu ma ka pa $20 p@ o ka pau pono no hoy ia o ua p@ nei he $250. Ola no ka luhi o @ @ ana i ka inea. Aloha no hoy ka @ kanaka i paa.

O ka nui ae la keia o na pua @ hoouna aku nei i lawa ona @ @ Ke ka-i nei au i ka’u makapeni @ @ heno hou aku me na mea mak@ hou o ke kau. Mai poina i ka hoo@ mai i ka moolelo o Rubiana.  @ keiki o ka papa-pai ko’u anoai @ welina pu hoi me Mr. Lunahooponopono

O kekahi no o kou mea lawe pepa

KA – AINA – HAAHEA.

Kohala, Mei 3, 1897.

 

He mea pono i keia ame keia ohana loaa ona laau lapaau mama no na ma’i o ka opu. I laau lapaau pūhili ole no ka “Moku ino loa o ka lepo” (diarhea) Nahu, Um@ Kolena ame na ma’i apau o ka opu aole he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima a ka hana mau ia nei i kela ame keia ia ma na aina apau o ka honua nei o ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hollister ka Agena.