Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 28, 9 July 1897 — Page 4

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Kaula
This work is dedicated to:  Pilago Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Haawina

Kula Sabati

Haawina III.-Iulai 18.

 

Ko Paulo @ha @enaneila ana me Temalona ke ama Berea Oihana 17:1- 12

 

A kaa hele laua ma Amepipoli, a ma Apolonia, hele ae la lana i Tealonike, a malaila kekahi halehalawai o ka poe ludalo.

2 Komo aku la o Pauolo io lakou la elike me kona aoao mau a ekolu @Sobli ana i kamailio aku ai ia lakou, ma ka palapala hemolelei.

3 E wehewehe ana a e hooiaio ana, he pono ke make ka Mesia. A e ala hou ae mai ka make mai a o Iesu nei, ka mea a’u e hai aku nei it oukou, oia no ka Mesia.

4 A ae aku la kekahi poe o lakou, a hoopili me Pauolo laua me Sila, a me kekahi poe Helene haipule he nui loa a me na wahine koloi aole kakaikahi

5 Loli nae na ludalo manaoio ole a kii aku la i mau kanaka ino o ka poe palaualelo, a hoakoakoa ino la i poe nui, a hoohaunaele iho la i ke kūlanakauhale, lele aku i ke hale o Iasona, imi iho la la laua e alakō i kanaka.

6 A i ka loaa o laua, kauui mai la lakou a Iasona, a me kekahi poe hoahānau i na luna o ua kūlanakauhale la, uwauwa mai ia lakou. O keia poe nana i hoohaunaele i ko na aina a pau, ua hele mai hoi lakou ia nei.

7 Na Iasona i hookipa ia lakou.  Ua hana lakou a pau ma ke kue i ke kanawai o Kaisara; no ka mea, ke olelo mai nei lakou, he alii o Iesu.

8 Pioloke iho ia ka ahakanaka a me na Iuna o ke kūlanakauhale i keia mau mea, i ko lakou lohe ana.

9 A lawe lakou i uku panai no Iasona, a no kekahi poe e ae, alaila, hookuu aku la ia lakou.

10 Hoouna koke ae la na hoahānau la Paulo laua me Sila I Beroia i ka po. A hiki laua ilaila, komo ae la iloko o ka halehalawai o ka poe Iudaio.

11 Oi aku ko lakou nei maikai, i ko Tesalonike, no ka mea, ua apo mai lakou i ka olelo me ka manao koke, hilo no hoy lakou i kela i keia la ma ka palapala hemolele, ina paha he oiaio keia mau mea.

12 No ia mea, nui no lakou i manaolo mai, a me na wahine Helene koikoi, a me na kanea ohe uuku.

PAUKU GULA.  Oih. 17:11. Ua apo mai lakou i ka olelo me ka manao koke, huli no hoi lākou I kela I kēia la ma ka palapala hemolele.

Manao Nui. E pono no ke noonoo i ka oiaio o ka Euanelio mamuli o na oleloao e ae ma na Palapala Hemolele.

OLELO HOAKAKA. Ua hele o Paulo me Sila me Timoteo mai Pilipi aku a hiki i Tesalonike, oia i ua noho o Luka ma Pilipi.  He poe ilihune lakou, kohu ole na aahu.  Ua hele wawae lakou he mau mile haneri paha a hai euanelio hou ma Tesalonike.   He kūlanakauhale alii kēia o ke panalāʻau o o Makedonia.  O kona inoa ano oia o Salonika, ma Roumelia, kekahi mokuaina o ke aupuni Tureke.  Ua kaulana loa kona mau punawai mehana mai ka wa kahiko mai.  Ua nui ka poe kalepa malaila mai na aina e mai a kohu keia i ka hoolaha nui ana i ka euanelio.  Ua loaa kona inoa mai ke kaikuahine mai o Alekanedero ka Nui.  Ua hanaula oia i ka wa o kona makuakāne, Pilipo.  I lanakali ai maluna o ka poe Tesalia.  Ma ka olelo Helene, o ka lanakila oia no ‘nike.” A no laila mai kona ina Tesalonike.  He mau kamaaina 76,000 i keia mau la.  Ma ka noonoo ana i keia haawina haibala, e pono no ke heluhelu i ko Paulo mau ieta elua i ko Tesalonike.  Aole hai euanelio o Paulo ma Amepipoli, he 30 mile mai Pilipi aku, aole no hoy ma Apolonia, he 37 mile mai Tesalonike aku, no ka mea ua hiki i ka poe manaoio ma keia mau kūlanakauhale nui ke hai euanelio i na wahi uuku mawaena o laua.

1. Laua, -ekolu nae na misionary, Paulo, Sila ame Timoteo.  2. Komo, - no ka mea ma ke ano he kumuao Indalo, ua hiki ia Paulo ke haiolelo ma na halehalawai Iudalo, kahi I akoakoa nui ni na kanaka Iudalo.  3. Mesia, -oia hoy o Iesu, ka Messia i make ai, olai ua manaolana na Iudalo e hiki mai ana ke Mesia e hooalii ai ia lakou.  4. Hoopili. –he huaolelo kela o na koa e palo pu ana, hoomoana pu ana, paikau pu ana.  5. Iasona, -ka inoa Helene no ka inoa losua ma ka olelo Hebera.  6. Kauo, -huihui me ka lima ikaika.  Hoohaunaele, -aka hoi, ma keia olelo hoohalahala, ua hoike aku lakou i ka mana o ka Eunelio ma na aina a oau, he mana hooponopono hou, he mana hoomalu nae, aole he mea hoohaunaele wale.  7. Alii, -maalahi loa ka hoopaewaewa ana i ka Eunelio ma na wahi a pau.  S. Pioloke, -oiai aole hiki i na luna kanawai ke hoahewa a hoopai i na kamaaina noho pono, aole hiki no hoi i na luna kanawai ke hoahewa a hoopau i na kamaaina noho pono, aole hiki no hoy i na lunakānāwai ke kapae loa i na olelo uwalaau makawalu e pili ana i ke ano kipi o keia pow haipule.  9. Panai- na @bona e @bela ai, mamuli ka olelo o ko kākou mau kanawai.  No keia hana a Iasona ma olelo hiki ia Paulo ke hoy mai mamuli o kona lini.  1 Tes, 2:17 18.  Aole hiki iaia ke hoi hou mai ke ole ka yhookana anaku i na dala a Iasona ma i hookiai.  10. Beroia, -kekahi kūlanakauhale, he 60 mile mai Tesalonike aku ma ka @aoro komohanahema.  11. Maikai. –ma ka huli ana I ka oiaio a pili paa iaia.  12. Manacio. – no na kumu ku[ono, aole kuailo wale.  1. Ka Eunalilo i inoa mai ke Baibala mai. 1-4.  Ia wai ko Paulo hai eunelio mua ana ma Tesalonike? Heaha ke kumu no ka hai eunelio ana no na kūlanakauhale elua i oleloia?  Ehia mau mile ke kowa mawaena o keia mau wahi eha?  Ma ko Pauio ha euanelio ana, ua hoohuilia anei kekahi poe koikoi i ka manaoio , a i ole paha ka poe lopa wale no?  Heaha ko Paulo olelo hoike e pili ana i ka eMsia i olelo mua ia ma na wānana o na kaula Iudaio?  Heaha ka oiaio nui ma ka moolelo o Iesu Kristro- Heaha ke kumu no ka hilo ana o na wahine?

II. Ka @euanelio i @hookeneheneia ma @Tesalnite.  5-9.  Owai ka poe hoʻohenehene I ka euanelio I kēia mau la, ka poe noho pono paha. Ka poe puni lealea paha?  Pehea I hoopaewaia ai ko Paulo haiolelo e pili ana I ke aupuni o ka lani?  Ua hana like anei na lunakānāwai o Tesalonike me ko Pilipi?  Heaha ke kumu no ko lakou pīhoihoi?  Heaha ko lakou hana ana’ku ia Iasona ma?  Mamuli o keia ano hooponopono haunele, ua hiki anei ia Paulo ma ke hoi hou mai?

III. Ke Eunelio i lauoia mai ma @Buroia, 10-12.   Ihe ko Paulo hele ana aku?  Heaha ke kulana o ka Berioa?  Ika hale hea ua komo koke o Paulo?  Ua like anei ka hana o ko Berioa me ke kauoho a Iesu, Ioane 5:39?  No keaha la ka waiwai nui o ka hilo Baibala i kela ame keia la?  Ua hooiliia anei keia haawina hana maluna o kela ame keia kanaka?  Heaha kekahi mau ano ino o ko Tesalonike poe?  Heaha kekahi mau ano maikai o Paulo?

MANAO PILI.  1. Ua paa anei kou manaolo ma na oiaio i ike pono ia ma ku noonoo nui ana? 2. Ua huli anei oe i na Palapala Hemolele me ka hoohenehene ole ana i na oleloao o na mea manaoio?  3. Ua mākaukau anei oe e kupaa ma kou manaoio ana’ku ia Iesu, oiai ua nui ka poe hoohenehen?  4. Ua hoao anei oe e hooponopono i na hemahema a hoopau i na poino maa mau?  5. Ua kokua anei oe i na hai euanelio?

 

NA KUMU I LILO AI KA LAAU OLA A KAMELENA I LAAU POOKELA NO KE NAHU, KOLERA AME KA HI.

1.  E loaa hikiwaw loa ana ka oluolu ke eha ka opu, ke nahu a loohia paha i ke cholera morbus.

2. Oia wale no ka laau lapaau puhili ike na ba na’i hi-koko a hi maoli i hele a ikaika loa.

3.  Oia wale no ka laau e ola ai ka hi kau loihi.

4.  Oia wale no ka laau e ola ai ke nahu haoa.

5.  Oia wale no ka laau e ola ai ka hi-koko laulaha.

6. Oia wale no ka laau hiki ke hilinaiia ma ka wa e loaa ai i ke cholera infantum.

7.  Oia wale no ka laau pūhili ole no na ma’i o ka opu.

8.  Aohe ulu mai na hopena ino mahope iho o kona inuia ana.

9. He maikai a palekana nohoi ka inu ana.

10.  He oi loa aku no ali i hoopaleleia e keia laau i ko kekahi laau e ae ma ke ao neu apau.  E kuaila ana e na poe kuai laau lapaau apau.  O Benson, Smith & Co., n Agena ma ko Hawaii Pae Aina.

 

Mamuli o ka oluolu o Mr. J. K. Nahale o North Kona, Hawaii, ua hoike mai la ola ia makou i ka nui o na poe i loaa na pono koho balota mai na Apana aku o na Kohala, hoea i na Kona a hala i Kau, ua hiki aku ka huina i ka 536, oia hoy, no Kohala Akau, hawaii, 141; no Kohala Kema, 20; no Kona Akau me Kona Hema, 249; no Kau, 126.

 

Ma ka la Sabati aku nio, Iulai 4, 1897, ua haawi ae o Mr. Thomas (Kamaki) he wahi paina hoomanao ‘kinowailua’ ma kona wahi noho ma Waikiki, Honolulu.  Oahu, oiai o ka la ia i piha ai ka makahiki hookahi o ka ‘moe kau a hooilo’ ana o kana, wahine, oia o Rachel Kanihokula.  He lehulehu loa na hoaloha o Mr. Thomas i akoakoa ae ma ia papa ahaaina, a ua maikai maoli na mea ai i hoomakukauia.  Ua honi ia ke ala o ka lipo o Kalehuawehe, ua haha lima ia ka loli o Waikiki, a ua kaukemiola na mea ai e ae he nui.  Malaila aku ka lunahooponopono o keia pepa kahi i kaana ai i na hauoli ana o ka manawa.  Aloha Thomas.

 

He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mamo na na ma’i ka opu.  I laau lapaau pūhili ole no ka “Moku ino loa o ka lepo’ (Diarhea) Nahu, Umu, Kolera, ame na ma’i o ka opui.  I laau lapaau pūhili ole no ka “Moku ino loa o ka lepo” (Diarhea) Nahu, @Umu, Kolera ame na ma’i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer).  Ua lawelawela keia laau no na makahiki he kanalima, a ke hana mau ia nei i kela ame keia la, ma na aina apau o ka honua nei.  O ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hollister, ka Agena.

 

HE MOOLELO NO KA

Lede Isabela

-: KA MEA I KAPALA:-

Ka Anela Nani O ka Malamalima

MOKUNA V.

Mahope iho o ka pau ana o na kuka ana, ua nonoi aku la ua opio malahini la i ka Haku Ela Vineti a,e ka Lede Isabela e ae mai laua iaia e hookuu me e noi no kona hotele no ka ua hoomakaukau ana iaia no ka lawe ana aku i ka Lede Isabela no kahi ona i konoia mai ai ma kahi o ka Lede Karisona, he wahine kane make o ke kulana kiekie, ma ke ano he ukali ponoi no ka Moiwahine.  Ua lilo hoy ka Lede opio Isabela i mea punahele loa i ua lede la.

He wahine keia (Lede Harisona) ma kahi o kanaha paha mau makahiki, aka, o kona mau hiohiona nae mai luna a lalo, ua hiki loa ke koho koke aku ka mea e nana aku ana nole oia i oi aku maluna o na makahiki he iwakālua me elima e eone paha.

I ke kani ana o ka hora ehiku o ke ahiahi, ua hoea mai la ka opio Karaile me kona aahu piha o ke kulana keonimana, a ma ka nana ana he kanaka oia i hanau maoli ia no no kekahi kulana kiekie loa.

E hoomanao e ka makamaka heluhelu i na mea a ka mea kakau i hoakaka mua aku ai ma ka wa kinohi o keia moolelo, aole o Karaile he kanaka ui loa, aka he helehelena nae kona au e ka makamaka heluhelu e makemake koke ai ke nana’ku iaia, aka, aia nae i kou wa e nana pono aku ai iaia e ike no oe he kanaka ui oia i nohoalii ia e na hiohiona o ka hoopono a me ka olu waipahē a puuwai hamama hoy.  Aia nae i kou wa e launa pono loa aku ai me ia, ua like oia me he ume magenti la e kauo aku ana i kou puuwai i ona la.  O kona oiwi kino nae aole paha he kanaka ma Enelani holookoa nana e hoohaahaa iaia.  Ua hana ke Akua iaia a lawa pono, a i ku paha i kona ano.

Maanei e waiho iki kaua e ka mea heluhelu i ke kamailio ana no ka opio puuwai hamama, a e huli ae kaua a e nana opkole ae maloko o ke keena nani o ka Lede Isabela, iaia e hookomo lole ia ana e kona kahu lawelawe.

“Ke ike nei au e kuu haku aliiwahine maikai, ua ano pihopiho ia paha oe, aka, aole ou wa nani e aku i ike ai elike la me kei awa ano a’u i ike ai elike la me kei awa ano a’u e nana aku nei,” wahi a ke kauwā wahine i kamailio aku i kona haku. 

“Pehea oe i manao ai ua pīhoihoi ia au e Nele?’  i ninau aku ai ka Lede Isabela, me ka hoholo ana ae o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina nohea e hoike ana ua pololei ka pahuna ihe a ke kauwā wahine ma kahi palupalu o ka puuwai akea o kona haku.

“Mai kou mau la opiopio mai, aole loa au i ike iki ia oe me keia mau hiohiona ulumāhiehie, aka, i kei awa ano nae ke ike nei au ua loli ano e loa ae kou kulana.  Ua ike au a ua hākilo mau au ia oe iwaena o no anaina i piha me na opio ui o ka aoao oolea a me na keonimana o na kulana kiekie, a oi no hoy, aole nae au i ike ia oe e ano a ae ana kou helehelena, oia mau no kou hiohiona ui aole nae ka ulumāhiehie, nolaila, e hai aku no au ia oe me ka huna ole, ua hoopihaia kou puuwai me kekahi mea au i haoli loa ai!  Aole anei pela e kuu haku?’

“He mea oiaio e kuu Nele aloha, ke ike nai au he mea makehewa wale no ia’u ka huna ana iho mai kou mau maka mai.  Mai ko’u mau la opio mai a hiki I kēia la, akahi no a hoʻopiha ia ko’u naau me ka haoli oiaio,” wahi a ua lede opio nei.

Mahope iho o kekahi mau minute, ua pane hou aku la ke lede opio:

‘Ua hoea mai ka mea nana e wehe ae i ke pani puka o ko’u puuwai.”

“He mea e ko’u hauoli, e kuu haku!  Mai ko’u mau la opio mai, aole loa au i ike iki i kekahi kanaka opio hiohiona hamama elike la me ke keonimana opio i hele mai nei i keia la.  He keonimana oiaio kela i ka’u koho aku.  Ke ole au e kuhihewa oia paha ua mea la!’

Aole i pane koke aku Lede Isbela no kekahi mau sekona, aka, ua kakali iho la oia me ka hoolalau wale ana no oiai ua maopopo iaia ina oia e pane koke aku ana, aole e nele ke ano haaiulu o kona leo.  A i ke akakau ana iho o ka magenti nana e hoopihopiho ana ia loko o kona naau, ua pane aku la oia me ke akahele:

                “I keia ia ua hookomo mai na lani kiekie loa i kona lokomaikai palena ole maloko o ko’u noonoo, a ke mahalo nui neiau!  O ka mea hoi au e Nele e mahalo nui ia, oia ka makana makamae a ke Akua i haawi mai ia na’u a na’u wale no!’

“Pehea, e kuu haku, ua like no anei kona kulana o ka hanau ana elike me kou e kuu haku maikai?’

“He mea ole wale no keia ia’.  O kona inoa maemae ame kona puuwai hāmama ka mea nana I hapai ae iaia a oi loa ae maluna o no poo kalaunu āpau o ke ao nei.  Ina e hele mai ana kekahi alii kiekie loa a nonoi mai ia’u e lilo I wahine nana, aole loa au e ae iaia: a ina ua piha kela honua ame ka lani I kona waiwai, aole loa ia he kumu no’u e ae aku ia.  Ua lilo kuu puuwai ame kuu uhane na kela mea, a aole loa he mane maialo iho o na lani nana e oki ae I ke mea a ko’u naau I hopu @ailu wahi a Isabela.

He mau makahiki loihi he ehiku ma ia hope mai ua hoi hou mai kela mau olelo iaia me he akua lapu la mai ka lua ahi mai o Gehena.

I Ka mākaukau ana o ko Lede isabela mau aahu nani ua like oia me he manu pīkake la o ka aluna ahiahi lailai o ke kau makalii.  He nani hoy a ka onohi maka e loi ole aku ai.  Ua like hoy kona mau onohi maka me na hoku o ka po kalae.  Ua nele hoy ka mea kakau i na mamala olelo kūpono e wehewehe pono aku ai me ka moakaka aku ai i ka ui a me ka nani o ka lede nohea koe wale iho no keia o ka puana ae, aole paha he wahine ui e ae ma na aupuni hui o Beritania Nui nana e hoohaahaa i ka ui a me ka nani o ka Lede Isabela.

I ka hoea ana aku o ka opio, a loio opio kaulana a waiwai nui hoy ma ke kakela hoy o ka Haku Vineti, ua hookipaia mai la oia e ka haku alii me ka pumehana maloko o ke keena hookipa nui o ka hale.

Aole hoi i liuliu iho ko laua noho ana iho, ua hookiapaia mai la oia e ka haku alii me ka pumehana maloko o ke keena hookipa nui o ka hale.

Aole hoi i liuliu iho ko laua noho ana iho, ua hoea mai la ka lede opio me kona nani nui, a me ka helehelena i hele a ulumāhiehie, ua hele mai la oia imua o kana kane hoopalau me na mino-aka waipahē e haiamū ana ma kona mau papalina.  Me ka leo olu waipahē ua pane mai la oia:

“E kuu Karaile maikai, e kala mai oe ia’u no keia mau hooluhi a’u ia oe.”
“E kuu lede kiekie, aole paha he mea hauoli a ae a ko’u naau a hanohano e ae hoy a’u e haaheo nui ai elike la me keia haawina au i papahi mai ai maluna o’u elike la me keia.  Me he la eia au i ka honua uhane e noho nei, a i ole he mau moeuhane paha keia e hoopululuhi nei i ko’u noonoo, oiai ua oi loa aku kēia mamua o ka mea a ko’u mau noonoo I lia ai.  He anela oe no ka mālamalama!  He mea a ke kanaka e haaheo nui ai i na la apau o kona ola ana,” wahi a ka opio me ke ku i ka eehia a hiehielauna ole no hoi o kona kulana.

He mau makahiki ehiku mahope mai, ua hoi hou mai kela mau huaolelo me he mau hua palapala nunui la I kahakahaia ma ka paia o ka fumi imua o na maka o ka Lede Isabela.  Ua ku okoa mai hoy no hoihoina o Karaile imua o kona mau maka me he la o kei apo mua loa o ka laua hui ana maloko o ka rumi hookipa o kona luaui.  Ua kukuni paa loa ia kela mea iloko o kona noonoo, a ua paa mau hoy a hiki i kona aho hope loa.

Mahope iho o kekahi mau kamakamailio pōkole ana a ke lede, ka haku ame ka opio, ua hoike mai la ke kahu nui o ke kakela ua mākaukau ke kaa lio no na opio.  Mahope iho o no hoomaikai a ka Haku Vine i kana mau keiki, oiai mai kela wa mai ua kapa mai ka haku ia Mr. Kpraile ma ka inoa keiki. 

Me ka palanehe ua hoea aku la na opio ma kahi o ka Lede Harisona.

Ua hoowehiwehi ka home o ka lede kane make me ka nani lua ole, a ua piha hoy me na poe o na kulana kiekie.

I ka hoea ana aku o ke kaa lio nani o ka lede Isabels, ua iho koke mai la ka lede mea hale ma ke ala anuunuu akea nani o kona home no ka hookipa ana’ku i ka malahini hanohano.  Ua hele pu mai hoy me Sir Francis Levisona, he kaikunāne hoahānau hoi no ka Lede Isabela, me ka manao nana e alakai aku i ka ui oi kelakela o loko o ka hale, ho hanohano hoi a kekahi keonimana e haaheo nui loa ai.

He mea e ka nani ame ke alohilohi o loko o ke keena hookipa nui o ka home o ka lede hanohano, oiai ua hoowehiwehiia e na nani apau a ke noeau o ko ke kanaka akamai a ke dala hoy e hiki ai ke unu mai a akoakoa.

Mahope iho o ka hookipaia ana’ku o ka Lede Isabela, a iaia hoi i komo aku ai iloko o ke keena akea nui a ka lehulehu e nonoho mai ana, ua kaulona like mai ia na onohi maka o kela ame keia maluna ona.  O na keonimana opio hoy, ua apoapo ae la ko lakou mau houpo me he la e i okoa ae ana no: “Auwe ua mea he nani e- Nani wale no hoi ina e lilo oe i lei hoonipo na’u i na la apau o ko’u ola ana!”

Oiai ua hele a olinolino ua mea he mālamalama o loko o ka ua keena la i ka ua mea he lehulehu wale o na ipukukui, a ia Lede Isabela i ku iho ai no kekahi mau minute pōkole me ke kamailio pu ana me ka lede o ka hale, he mea e ka moakaka pono o kona mau helehelena mohaha me ka puapuai mau ana o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina nohea, a o kona mau onohi maka nunui eleele poniponi me na lihilihi maka loloa e nana ana me ka oluolu me he mahina piha ia i ka po o Mahealani, he mea e ka lini o ka puuwai o kela ame keia e nana aku ana me ka makaleho, elike paha ma ka hee i ka leho ula a ka lawaia.

O ka mea nae iloko o na naau o na lede opio e ae apau e nana aku ana he okoa loa ia mai ko na keonimana opio ae o liko o ua anaina la—e i ana lakou iloko iho o lakou: ‘Ina no hoi he like ko’u ui me ko ia ia, he mea maopopo he alii aimoku ka’u kane e mare aku ai!’

Aia nae iwaena o keia anaina he hookahi mea i like ole loa kona mau noonoo ana elike me ko na poe e ae, a oia no o Francis Levisona, ke kaikunāne hanauna ka Lede Isabela, a o ka ipo hoi e manao nei e hoohaumia i ka maemae o ka anela ui o ke malamalama.  He mea oiaio nae, aole paha he kanaka ui e ae maloko o kela anaina holookoa elike ia me ia, a aole no paha ma Ladana a i ole ma Enelani no a puni e loaa ai kona lua ma keia mea he kanaka ui.  Ma kona kulana hoi imua o na poe maikai, a iloko hoi o na anaina a ka poe hanohano, he keonimana oiaio oia a he paa rula hoi, aka, maloko nae o kona naau he oi aku ka eleele mamua o ka po pouli konoele o ke kau hoouilo, a nona paha ka ohele ana, “he keonimana  hamoia me ka puna.”

He nui a lehulehu na poe o ke kulana kiekie o ke alo alii o Enelani i noho me an manao kuhihewa no keia Francis Levisona, oiai ua manao lakou he opio maikai loa oia, a ua kohu pono kela inoa “Sir Naita” maluna ona, a ina e make ana kona makuakāne hanauna, alaila, he malamaia ana maluna ona ka inoa hanohano o kona ohana, no ka mea, o keia Francis Levisona ka hooilina o ko lakou inoa alii a me ka wawai nui i loaa mai me ka ikaika o ka makakila o kona kupunakane kuakolu i ke au o Likeke, ka mea i kapaia “Ka Puuwai Liona.”

Aka, aia nae he nui a lehulehu na kaikamahine ui opiopio o ke kulana haahaa iho i hoopoinoio e keia Francis Levisona.  Ua hoohaumiaia lakou, a mamuli o na hoopunipuni  me na pahele ua lilo he nui wale o lakou he poe makuahine mena keiki makuakāne ole e noho ana iloko o ka u a ke kaumaha mamuli o ka punihei ana i na huaolelo waimeli a keia opio, a mamuli no hoi kekahi o kona mau helehelena uui me kona oiwi kino maloeloe a nani ke ana aku, a ua aihueia na puuwai he lehulehu wale me ke kali ole e kaana pono me ke akahele, aka, ua hookuu koke mai lakou i ko lakou mau kino na keia puuwai eleele e ulupa wale.

Iwaena paha o na opio o ke alo alii o Enelani, aole paha he lua elike ai me keia Francis Levisona ma ke maalea a ma ka lokoino.

He nui na wa a keia Levisona i hoao ai e hoowalewale ia Lede Isabela, a oiai hoi he kaikunāne hanauna oia no Isabela, ua noa iaia ke kakela o ka Haku Vine, a aole no hoi he ulu iki ae iloko o ka naau o ka Haku Vine he mau hana ano e ka ka opio.  Aka, no ka Lede Isabela nae, ua ike oia he makemake o Francis Levisona iaia a oi aku mamua o ko ke kaikunāne, a ua hoopaka aku no hoi oia ia Isabela i kekahi mau huaolelo e hoopaniuniu ai i ke poo, a komo loa aku hoi malalo iho o na iwiaoao hema, oia hoi: “He oi aku ko’u aloha ia oe mamua ae o na mea e aea pau ma keia ao!  He mea makehewa hoi ko’u ola ana ma keia ao ina elilo aku ana oe ia hai!’

Mamuli o keia mau oelo a Francis Levisona ia Lede Isabela i kekahi la a laua e noho ana malalo o ka oluolu o na ululaau o ka Paka o ke Kakela, ua pane aku la o Lede Isabela iaia me ka malie, aka me ke ano kuoo no nae:

“He mea e ke kahaha o ko’u naau i kena mau huaolelo au e kuu kaikunāne.  He mea pono paha ia oe e noonoo iho me ke akahele, no ka mea, o kou makuahine: nolaila he mea e ke kaumaha o ke kaikuahine.  He mea pono e kapae loa oe e kuu kaikunāne maikai i kena mau noonoo mai kou naau ae, a e hoomanano mau oe ia’u he kaikuahine aloha au nou i na wa apau!”

Ua kamailio aku o Isabela i keia mau olelo me ke kuoo’, aka, ua hoike mai nae kona mau papalina i ka haikea.  Nolaila, e ka mea heluhelu, e hoike aku au ia oe, he mea e ka ehaeha o ko Isbale puuwai no kela mau mamala olelo ana i hoopuke aku ai, oiai aia iloko lilo o kona puuwai, a i kela a me keia pana ana a kona puuwai, a i kela a me keia pana ana a kona puuwai no Francis Levisona na lia a me kuko ana.  He mea olaio iloko o keia mau ia a laua e hoowalea mau ana i ka oluolu a ke ahe makani malalo o na lau laau o ka Paka, ua hoomahuahua mau ia ae kela lia a me kela iini iloko o kona naau, a he lehulehu wale hoi na po i pili ole ia e kona mau lihilihi maka, no ka mea, aia mau ke akaku o Francis livesona imua o kona mau onohi maka, a ua lilo hoi i mea hoehaeha nui i kona naau.  Ua ulu mae ae na noonoo maikai iloko ona e kapae loa i kela mau noonoo mai kona naau ae, olai he mea pono ole iaia ke mareia me kona kaikunāne, aka, ua oi aku no nae ka IKAIKA O NO AA-HUKI A KELA MEA HE ALOHA.

Ua maopopo no iaia aole loa oia e ae iki ana e mareia me Francis levisona, aka, o ke kapae ana ku nae i kela mau noonoo aloha ua like no ia me ka paolo ana ae i kekahi o kona mau maka, a oi aku no paha.  O kana mea nae i makau loa ai, oia no kona hei ana’ku naha iloko o kela upena i weliweli nui loa ia e ka poe makee i ka maemae o ka inoa.

Ua hoonaauoia o Lede Isabela me ke akahele loa, a ua maopopo lea iaia keia mea o ke koikoi o ka inoa.  Nolaila, ua paio aku oia me kela mau manao me ka ikaika.  Nolaila, o kela mau huaolelo a Francis levisona i hoopuka aku ai iaia, ua like ia me he pahi ia e oki ana i na aa koni o kona puuwai a me ka hoomanawanui oia i hoopuka aku ai i kana mau huaolelo pane (Aole i pau).

 

 

 

Koolaha Lumau.

Koko Maemae

OIA KE KUMU O KE OLA KINO MAIKAI . . . .

KA AYER SASAPARILA

Ka mea e maemae ai ke koko, ikaika no aa-lolo, ono ka ai, pan ka @ a maikai maeii ke ola. He mau @ o na kanaka i hoike no ke ola e ka Laau Sasaparila a Ayer. Ke @ mai nei ka lakou mau pulapala ma kea ame keia eke @. Aehe kēia he laaa no ka hono wale ana. Ke @ nei kēia poe leia āpau. “Ea ola au I ka Laau Sasaparila a Ayer.” O kekahi

WHAINE NAWALIWALI

i hele a pili mau ka ili i ka leia moe. i loohia I ka mai palahū ai @ I hele hoi a wīwī, a pēia hoi me ka mai I loohia mea ai lākou na wahine kakea mai la oia no kona ola loa ana. Ina makemake oe e hoopomaikai@ eo e ka pōmaikaʻi I ikeia alaila, e inu oe I ka laau hoomaemae @ a hoʻoikaika kino hoi.

Ka Laau Sasaparila a Ayer.

E makaala lea no na laau @ like lunumai @ ola ka AYER @ E ikeia ana keia inoa mawa@ ka wa-hi, a maloko pohoi o ke kino o

 

NA HUAALE A AYER I UHILA ME KE KO HE ONO KA AI ANA

No Keaha I HOOKAWELWELE LOA AKU AI OI I KELA

AME ANU, KUNU PUU EHA?

Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayers’s Cherry Pectoral) i loko o no makahiki he aneane, ma ka hoola ana i na Ma’i o ka Puu ame ke Akemama, ke Anu, ke Kunu, ka Ma’i La Grippe, ame ka Ma’i Mala o ka pale Akemama.  He ono keia laau ma ka inu ana, a he oiaio ke ola.

AYER’S CHERRY PECTORAL

Na Medala Gula mai na Hoikeike Nui o ke Ao

Mai Lawe i na Laau Emi i Hoohalikeia me keia

Hollister Drug Co. Lt

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii

KAKELA ME KUKE

Ka Halekuai Nui

WAWAI LIKE OLE

NA MEA

HANA KAMANAA A PAU

Na iako pili hao kokoiu hale,

Na kepa,

Na lei ilio,

Na kaulahao ilio,

Na kauloahao ilio,

Na Pahi

Na Upa,

Na Kope hulu

Na pulupala

PALAU LIO

Na mea mahait,\

Na @aar

Na au ko, Na kua bipi,

La lei bipi

Na kaulahao bipi, Na uwea pa,

Na kaa palala,

Na mea piula,

Na ipuhao.

Makau me Aho Lawaia

Na iliwai

Na Kaula,

Na hula pena,

Na pulumi,

Na pena, me ka aila

Na kopa,

Na Aila mahu

Na pakeke

Na pakoke hao,

Na kapu hao,

Na pauda,

Na kūkaepele,

Na uwiki, a me

Na ipukukui

Mikini Humuhumu aulana

Wilcox, & Gibbs Hookhi Lona

Ka Remington, Elua Lopi,

A me na ukana he nui loa o keia ano a me keia ano.

Kekela Me Kuke