Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 6, 11 February 1898 — Manao Hoakaka Akea A KA Mea Hanohano L. A. Kakina Maluna o ka Ninau Hoohui Aupuni. [ARTICLE]

Manao Hoakaka Akea A KA Mea Hanohano L. A. Kakina Maluna o ka Ninau Hoohui Aupuni.

Aole loa he aina (ierritory) o Amerika Huiia nei i hoohuiia mai ai me ia, i like ka piha pono mua i ke kulana ame ke ano pili Aupuni Amerika, elike me ka mea e ku la ma Hawaii i keia la. No keia mua aku hoi. Iloko o hookahi haneri makahiki (i hala ae nei) uā loaa ia Hawaii he lahuikanaka o 400,000 ka nui, i loaa ko lakou ola mamuli o na hana mahiai liapa loa 0 ka holomua. A mamuli hoi o na k|rtana hana holomua o keia au, ? ame ka hoopuluia ana o na kula panoa mamua aku nei, me ka wai, aole kumu e hiki ole ai ia Hawaii ke hoolawa 1 lahuikanaka o hookahi miliona ka nui, elike nohoi me ka hiki maalahi laia i keia wa me kahi lieluna kanaka. 0 100,000. Mamuli auanei o ke onipaa ana o ke Aupuni e komo nui mai ai na kanaka, ame ka holomua o ka aina, a e ikeia ana no ia mau mea, me ka oiaio loa, ma Hawaii, elike la me na mea i ikeia ma na aina e ae i hoohuiia mai me Amerika Huiia nei mamua aku nei. KUMU KUE ELIMA. Aohe o makou makemake ia Hawaii 1 Mokuaina me elua Senatoa hou. Aole no i hoikeia maloko o ke kuikahi ia mea he kulana Mokuaina (Statehood). Aole oia mea ka Hawaii e koi mai a, aole nohoi e haawi aku ana o Amerika Huiia nei ia mea. ■Ua hoakakaia maloko o ke kuikahi hoohui Aupuni, e komo mai o Hawaii lloko o ka Poai Huiia o Amerika nei ma ke ano TERITORI, me ka waiho holookoa ana na ka Ahaolelo Nui (Congress) e l*ana i ke kulana e hooponoponoia ai ia nohona Aupuni TERITORI. Heaha Ia ka mea hou aku e hiki ai ia Hawaii ke noi mai, a e hiki af hoi ia Amerika Hulia, ke ae aku? Ua maopopo, i keia wa, aole i loaa ia Hawaii ka heluna lahui, a 0 ka waiwai nohoi e loaa ai ke kulana Aupuni Mokuaina, aole nohoi i maopopo e loaa ana ia Hawaii keia mau kulana hookupono Mokuaina, no kahi wa e hoea mai ana. Oia ninau, na ka poe e pani mai ana mahope o makou e hooponopono, aole ia na maku (o keia wa). E hana auanei ia poe ma ia wa, i na hana e pili ana i ko lakou mau pomaikai ame ko lakou mau pono iho. a, aole ia no ko makou Aei. Aole anei e hiki ia makou ke hana i ka hana o keia wa ano (keia hora) elike me ia i halawai mai la me makou, a waiho aku i ko keia hope aku nei i ka. poe e pani mai ana i ko makou mau makalua, me ka manaoio ana, elike ana no ko lakou noeau ame ka makee pono Aupuni (patriotic) elike me ko makou. KUMU KUE EONO. He aina ku kaawale loa'o Hawaii, a ma ka wa kaua e lilo ana ia i kumu hoonawaliwali ia Amerika Huiia. Ua lilo io paha na aina kuwaho. i kumu hoonawaliwali, aole paha; aia no ka maopopo oia mea mamuli o na mea e hoea mai ana. Ma ka wa i loaa ai ia Enelani he kalana aina nona ma Farani, ua lilo ia i kumu hoonawali'wali iaia. Aka, o kona noho mana a\ia ma ke kowa o Gibaraleta, he kumu hooikaika mai ia iaia. Ua komo iloko o keia kumu kue ae la, he ninau pili oihana koa a kaua moana hoi o Amerika Huiia, elike me na Kenerala Schofleld ame Alekanedero; na Adimarala Porter, Walker Belknap a me Kapena Mahana, ua olelo ae lakou apau, e lilo no o Hawaii. i kumu e hoonawaliwali ole ia ai o Amerika Huiia ma ka wa kaua. A ua hookahua keia poe i ko lakou mau manaō, aole mamuli o ka noonoo honua wale ana iho no, aka, mamuli maoli no o na mea maopopo a moakaka, penei: 0 ka mamao mai Hongkong mai, ma ke komohana aku o Hawaii, a i Panama, ma ka hikina, he 9,580 mile, ua like nohoi ia ka-wa me ke ka-wa mawaena o ka aina puni'ole o Amerika nei, ma ka moana Atelanika aku, a a'e i ke Kaiwaenahonua a holo aku ma Tureke a hoea i na palena o Peresia. O ke kaawale hoi, mai Unalaaka mai, ke awa kumoku mua ma ka A'kau ae o Hawaii, a hoea i Tahiti, ke awa 1 kumoku mua ma ka hema, he 4,400 1 mile, he ka-wa hoi ia i like ka loihi me ke ka-wa mai Ainamaomao mai a lioea i ka muliwai Amezona (ma Amerika Hema). A maloko o keia akea laula i hoikeia ae la, hookahi wale no wahi e loaa ai ona tona lanahu, kahi paona berena ame kahi wai e inu, a o ua wahi la, oia no o Hawaii. O na mana Aupuni nui i loaa ia lakou he mau kuleana pomaikai maloko o ka Pakipika, ua kaawale loa lakou mai ke kapakai Pakipika aku nei o Amerika Huiia, aole hookahi <> lakou e hiki ke hoohana kaua kue mai ia Amerika Huiia nei, me ka ikaika aumokukaua, aia wale no a loaa ia lakou

he kahua hoohana e lihi launa iki mai ana ia nei, mamua o na wahi a lakou e noho a e paa nei i keia wa. O na aumoku-kaua o keia mau la e hele nei, he poe mokuahi lakou, me na waihona lanahu i kaupalenaia ka nui. Aole loa he mokukaua e lana nei i keia wa i hiki ke holo me ka mahu, mai na awa Aa# i lilo ia Farani, Rusia, āepania, lapana $ o Kina paha, a hoea i ke kapakai f»afiipika a hoi %u aku a ku ilaila. Me ka hoopiha hou ole ia ana o kona lako lanahu. He eha la holo wale no mai, ma ka mokuahi, mai Kapalakiko aku nei, a hoea i Hawaii. Nolaila, o ka lilo ana o Hawaii i kekahi mana Aupuni e hoikeia ae nei, ua ku kela mana ma ke ka-wa pili kokoke mai i ke kapakai Pakipika o Amerika Huiia nei, a ua loaa hoi he kulana maalahi e hiki ai.iaia ke ulupa mai i ko Amerika Huiia nei kapakai Pakipika, a pela pu hoi me ka oihana kalepa. Aka, i ka paaia ana o Hawaii e Amerika Huiia, ua hookeia aku keia mau mana Aupuni nui a pau mai ka laula holookoa aku o ka Pakipika—he ka-wa hoi ia i hiki ole ke lawelaweia na hana hoonee kaua moana hololea, no ke kaua ana mai i ke kapakai Pakipika, ame na wahi e pili kokoke ana ilaila. O ka lilo ana o Hawaii ma ka lima o kekahi mana Aupuni e ae, ua lilo ia i kahua hoopilikia mai i ke kapakai Pakipika ame ko laila oihana kalepa. Aole hoi i kamailioia o Vanakouwa, ma keia hoakaka ana, no ke kumu, o ka aina i paaia e kekahi mana e ae, i hiki loa ke komoia aku e na pualikea o Amerika Huiia nei, j ma ka aina aku nei, e laweia ae ana ' no ma ka wa kaua, iloko o ka wa pokole loa mahope iho o ka hoomaka ana oke kaua. (Aole i pau.) j 4 |