Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 6, 11 February 1898 — HAAWINA KULA SABATI. [ARTICLE]

HAAWINA KULA SABATI.

HAAWINA VIII.— FEBERŪARI 20 17a hoounai» »ku ka poe L'mlkuinamalua Mataio lO:a-lō. 2 Eia hoi na inoa o ka pw l*oaolelo he umikumamalua. 0 ka mua, o oimona i kapaia x o Petero, me kona kaikaina o Anederea; o letkobo na Zebedaio, a me kona kaikaina o loane; 3 O Pilipo a me Baretolomaio; o Toma a me Mataio ka lunaauhau; o lakobo na Alepaio, a me Lebaio i kapaia 0 Tadaio. 4 O Simona no Kanaana a me luda Isekariota, nana ia i kumakaia aku. 5 O keia poe umikumamalua ka lesu 1 hoouna ae ai, kauoha mai la ia lakou. i mai la, Mai hele oukou ma ke kuamoo o ko na aina e, aole hoi e komo i kekahi kulanakauhale o Samaria: 6 Aka, e hele oukou i ka poe hipa auwana o ka ohana o Iseraela. 7 I ko oukou hele ana, e ao aku me ka i ana, Ua kokoke mai nei ke aupuni o ka lani. 8 E hoola i na mai, e huikala i na lepero, e hoala i na mea make, e mahiki aku i na daimonio; ua haawi wale ia mai ia oukou, e haawi wale aku oukou. 9 Mai hahao oukou i gula, aole hoi i kala, aole hoi i keleawe iloko o ko oukou mau hipuu; 10 Aole hoi he aa no ko oukou hele ana, aole hoi elua aahu, aole hoi kamaa, aole no hoi he kookoo; no ka mea, he pono ke loaa i ka mea hana ka ai nana. 11 A o ke ku'.anakauhale, a o ke kauhale paha, a oukou e komo aku ai, e ninau aku i ko laila poe pono; malaila no e noho ai a hiki i ka manawa e hele aku ai mailaila aku. 12 Aia komo aku oukou iloko o kā hale, e uwe aku i ko laila. 13 A i pono ko ka hale, e kau ko oukou aloha maluna ona; aka, i pono ole, e hoi hou mai no ko oukou aloha io oukou la. 14 A o ka mea hookipa ole ia oukou, aole hoi e hoolohe i ka oukou olelo, a hele aku oukou iwaho o kela hale, a o kela kulanakauhale paha, e lulu iho i ka lepo o ko oukou wawae. 15 He oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, E aho no ka hewa ana o ko Sodoma a me Gomora i ko ia kulanakauhale i ka la e hookolokolo ai. PAUKU GULA. Mataio 10:8. Ua haawi wale ia mai ia oukou: e haawi wale aku oukou. MANAO NUI. E pono ke puunaue 1 na pono o ka Euanelio me ka imi ole i kauwahi kumukuai. OLELO HOAKAKA. Ma ke kolu 0 ka hapaha ma ka lua o ka makahiki ma kona hooholo ana i kana hana, ua koho ka Haku i poe paahana e aoia mai ai a hoomakaukauia no ka hooJaha ana i kona aupuni. Ua kapaia lakou, p. 1, "kana poe haumana," p. 2. "lunaolelo;" aposetole, oia na misionari ma ka olelo Helene. O Simona, ka pookela, aole ka mua i kaheaia. O Baretolomio, oia no ke keiki o Tolemaio, oia hoi o Natanaela, loane 1:45. O Lebaio, oia hoi Tadaio, oia hoi luda, Luka 6:16. O Toma, ua like ia me Dielumo, ka mahoe. loane 11:16. 0 Simona, p. 4, he Zelote ia, oia hoi he lala o ka Hui Aloha Aina, na lakou ke kue ana i ke alii ana o ke aupuni Roma. O luda Isekariota, he kanaka ia no Keriota mai, ma ka mokuaina o luda, ka mea hookahi aole no Galilaia mai. Ua ano okoa lakou ma ko lakou mau ano hana. Aole hemolele hookahi, aka nae ma ka hoohui ana i na ano maikai okoa, aole moakaka ka nahili 0 kekahi. Ua hoohuiia o Petero, ka mea mahaoi, me Anerea, ka mea aka-1 hele: o Pilipo, ka mea hoololohi, me Natanaela, ka mea noili: Simona, ka mea hookikini me luda, ka mea hoo-1 makaulii. Oia no ka hana kupono nol ka hooholo ana i na hana o ka Ekalesia, e hoohui ai Moody, ka mea haiolelo, me Sankey, ka mea leo hoene, 1 mea e hoopiha pono ai i na ano maikai. 0 na hemahema ua like lakou me na kina ma ka la, mahope o ko lesu hoolako ana ia lakou i ka mana.

5. Hoouna,—ma ko lakou oihana misionari, e hoolaha aku ai i ka Euanelio. Mai,—no ka manawa wale no keia olelo papa i ka hele ana'ku i ko na aina e. I ka wa mahope ua paipai oia i kona poe manaoio a pau loa e hele aku i na pea a pau loa o ka honua. 6. Iseraela,—ua aoia lakou ma ko lakou mau Palapala Hemolele e pili ana i ko lakou Mesia, a no lakou i ka wa mua keia pomaikai. 7 Hele, —komo kauhale aole ku kaawale. E ponō i ka poe manaoio ke huli i ka poe hewa, a ao aku ia lakou pakaiii. Eia ka pomaikai lani kokoke ia oe. Ina paha ua hele aku na aposetole i ko na aina e, ua huhu e ka lahui ludaio. O ka rula kupono oia no, e hoomaka i kou hana ma kou wahi noho; aole nae e kaupalena i ka hana e nā paia o kou hale. Ao,—kukala aku, aole hoonaauao. 8. Hoola,—kumau ke kokua ana o ka poe misionari i keia wa ma na aina e: ua kokua lakou i na kamaaina ma ka hoonaauao ana, lapaau ana, hoaahu, a pela'ku. Alaila, e paulele ana na kamaaina i ka poe kokua ma na pilikia kino, me he mea la e hiki ana ia lakou ke kokua ma na pilikia kino. Haawi wale, —aole kuai. aku. He haawina ke ola uhane mai ia lesu mai, aolē he uku ihana. 9. Keleawe,—mai halihali i na moni elala o kela a me keia ano, ke keleawe ke/kahi emi loa. Ua papaia ko lakou pihoihoi e pili ana i na waiwai e malama ai. Aole keia he kanawai paa. 0 koa ke kauoha. Luka 22:35, 36. Ua halihali o lesu ma i mau moni dala, loane 12:6. Hipuu,—kaei; malaila ua maa mau i ka poe hikina ke halihali i na mea e

kakau ai, puhi baka, a pela'ku. 10. Aa,—he eke ili liilii keia, me ke kaula maluna o ka poohiwi no ka halihali ana i na mea ai paha. Elua, —no ka mea, aole no ka wa loihi keia kaahele ana, aole mamao aku. Kamaa, —kamaa buti, ma ka olelo Helene, oiahpi na kamaa nani loa no ke komo ana

i ka halealii. Aole nae i papaia na kamaa lauliaia, Mareko 6:9. Kookoo, no lakou ko lakou kookoo ponoi. Mareko 6:8; aole i aeia ko lakou kuai ana mai i kekahi. Ua kauohaia lakou e hele pela, ma ke ano he mau maka maka iwaena o na makamaka; aole ma ke ano he lunaauhau e loaa'i na hookupu mai ka poe i hookaumahaia mai. 11. Ninau, —aole keia oihana mihe hana ulia wale, aka nae mamuli o ka noonoo pono ana i na mea e holOpono ai ka hana.. Pono, — aole launa me ka poe kulana paele. Ua kauohaia lakou e malama pono i ko lakou inoa maikai, o hapalaia ma ko lakou launa pu ana me ka poe noho haumia. Noho, —maū hoohplo wale. 12. Uwe aku,—aloha aku: mai waiho aku i na hana keonimana, a HIo i poe lopa, laueka. Aole ke ano maikai o ka hana he kumu pale no na olelo haukae a me ke ano hana paumaele. 13. Kau, —ke hoonui nei ka Euanelio ika pomaikai o ka poe noho pono: aoie hiki ke hoopomaikai i ka poe noho hauhili. 14. Hookipa ole,—he hoailona ia no ka makaukau ole no ka pomaikai uhane: 0 ka hookipa ana oia ka hoailona o ko lakou lanakila ma ka hookomo ana i ka lono maikai o ko lesu aloha kalahala. Lulu, —me he mea la he lepo haumia ko keia hale: aole nae i pili ke an>o lawehaia o ua hale la i ka elele 1 kipa ole mai. 15. Aho,—aoie nui ka hewa o Sodoma i hookukua me keia poe hoinoino i na elele a ke Akua me me ka hoomaopopo ana i ke ano o ka lakoli hana. I. Na inoa o ka poe umi-kuinamaliia, 2-4. Owai ka poe umi-kumamalua a lesu i wae ai? Heaha ko lakou oihana ponoi? Owai na inoa ma na papalua i hoohuia, Heaha ke kumu no ke kapa ana ia Simona Petero ka mua? Heaha ke kumu no ka heluna? Owai ka makuakane o lokoho laua me loane? Owai ko laua makuahine? Owai kekahi inoa e ae o Baretolomaio i hoohuiia me Pilipo loane 1:45-49? Owai na inoa e ae o Le<baio? Heaha ke ano oka inoa Kanaana? Heaha ke ano o ka inoa Isekariota? * 11. Ka mi*iona o lui poe umi-kunHima-liki 5-10. Ihea aole i aeia ko lakou hele ana'ku7 Heaha ke kumu no ko lesu papa ana pela? 0 ka pano owai ko lakou oihana misionari i keia wa mua? 1 ka wa mahope ua kaupalenaia anei ko lakou oihana, Mat. 28:19? Heaha ko lakou lono e kukala aku ai? No keaha ko lakou hoonaauao ole ana i ka poe lohe i keia wa, oiai i ka wa mahope ua kauohaia lakou e hoohaumana i na lahuikanaika a pau, e hoonaauao ana ia lakou ma na hana a lesu i kauoha mai ai? Ua makemake anei ka poe ludaio i ao aku ai i ko Samaria. a i ole paba e hoopau ai? Ua makaukau anei ko Samaria e hodkipa i na eieie ludaio, loane 4:9? He mau iliohae anei ka Iseraela, a i ole paha he mau hipa ponoi na lehova? Heaha ka oihana nui, Tje kukulu ana aku, a i oie paha ka lapaau ana? Heaha ke ano o ke aupuni o ka lani? Ua kukulu ia anei ko Kristo Ekalesia ma ke ano o kona aupuni? 111. Ka hookipa ana i l'a pon umikumainalna, 11-15. Ma ke komo ana i kekah kauhale, heaha ka ninau mua? He hana lawelawe wale anei ka oihana misionari, a i ole paha he hana i noonoo pono ia? Ua kupono anei i ka poe manaoio ke malama i ka inoa maikai Karistiano ma ko lakou mau hana a pau loa? Ina hookipa ole kekahi mea hale i na elele a ka Haku, e pono anei ke haalele koke iaia? Ua kupono anei ke hoahewa a hoino iaia me na olelo kuamuamu? Heaha ka uku hooipai mai ke Akua mai? Ma. ka la hookolokolo nui e ninaninauia ana anei ka poe lawehala, a i le paha, e hoikeia anei lakou ma ko lakou ano maoli? No |teaha la e hoowahawaha ana ka hapanui o na kanaka i na lelo hooweliweli a lesu? MANAO PILI. 1.-Heaha ke kumu no ko lesu hoouna ana'ku i mau elele imua ona? 2. Ua kupono anei ka lawe wale i keia oihana ke ole ko lesu wae ana i kona mau elele? 3. Ua pono anei ke hana i ka hana a ka Haku ma ke ano mehameha pakahi? 4. Hiki anei ia oe ke paulele wale i k lesu kauoha ia oe? 5. Ua kupono e ao aku i ka poe kue e like me ka hoopomaikai ana i ka poe hookipa?

HAAWINA IX.— PBBBBŪARI 27

Ka olelo hooweliwell a.me na olelo kono. Matala 11:20-30. 20 Ilalla kana hoomaka ana e hoff : hewa aku i na kulanakauhale, kahi i hanaia'i ka nui loa o kana mau hana mana; no ka mea, aole lakou i mihi. 21 Auwe oe, e Korazina! Auwe oe, e Betesaida! no ka mea, ina i hanaia ma Turo a me Sidona na hana mana i hanaia'ku ai io olua la, ina ua mihi e lakou, iloko o ke kapa ino a me ka lehu ahi. 22 Ke olelo aku nei au ia oukou, E aho no ka hewa ana o Turo a me Sidona i ko olua, i ka la e hookolokolo ai. 23 0 oe hoi, e Kaperenauma, ka i hookiekieia'e i ka lani, e kioloia oe ilalo i ka po; no ka mea, ina i hanaia ma Sodoma na hana mana i hanaia'ku ai iloko ou, ina ua koe ia a hiki i neia manawa.

24 Aka hoi, ke olelo aku nei au ia oukou, E aho no ka hewa ana o Sodoma i kou i ka la e hookolokolo ai. 25 la-wa la, olelo aku la o lesu, i aku la, Ke aloha aku nei au ia oe, e ka Maiua, ka Haku o ka lani ame ka honua; no ka mea, ua huna oe i keia mau mea i ka poe akamai a me ka poe maa'ea, a ua hoike mai oe ia mau mea i na keiki uuku. 26 Oia no, e ka Makua, no ka mea, o ka pono no ia ia oe. 27 Ua haawiia mai ia'u na mea a pau e ko'u Makua; aohe kanaka i ike I ke Keiki, o ka Makua wale no; aole kanaka i ike i ka Makua, o ke Keiki wale no, a me ka mea ia ia e hoike aku ai ke Keiki. 28 E hele mai oukou a pau loa io'u nei, e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, na'u oukou e hoomaha aku. 29 E amo oukou i ka'u auamo maluna iho o oukou, a e aoia oukou e a'u: no ka mea, ua akahai au, ua haahau. kuu naau,, a e loaa ia oukou ka maha no ko oukou mau uhane. 30 No ka mea, he oluolu ka'u auamo, he mama hoi ka'u ukaha. PAUKU GULA. Mataio 11:28. E hele mai oukou a pau loa io'n nei, e ka poe luhi a me ka poe kaumaha, na'u oukou e hoomaha aku. MANAO NUI. E pono ke imi i ka maha maoli mai ia lesu mai. OLELO HOAKAKA. Pau ko lesu mau olelo hoonaauao a me kona mau olelo kukala aupuni, eia kekahi mau olelo hooweliweli i ka poe mihi ole. Eia nae kekahi mau olelo kono no hoi; no ka mea, o ko lesu makemake ma na olelo a pau oia no ke alakai ana i na kanaka auwana i ka pomaikai iani. Ua nui ka hoopaapaa o ka poe ludaio e piii ana ia lesu a me kana oihana ponoi, ua paulele kekahi poe kakaikahi; ua hoole ka hapanui. 20. Hoomaha,—iike ofe keia mau olelo hooweiiweli me ko lesu mau olelo i ka wa mamua iho. Aole nae he mau oleio kuamuamu keia, aole hoomanaka, aole hookonokonoia. Mihi, —oiai ua moakaka ko ke Akua lokomaikai a me kona makaukau e huikala i ka poe hewa ina paha e mihi ana lakou me ka imi ana i ke kalahala mai ia lesu mai. Auwe,—ao'.e keia he olelo hoino, aka na.e he oleio hoike. Korazina,— he kauhale elua mile mai Kaperenauma aku. Betesaida,—he kauhale ma kela aoao keia aoao o ka nuku o loredane. O ke ano o keia inoa, oia no "ka wahi o na i'a." 0 kie one hanau

keia o Anerea, Petero, Pilipo. Mana, aole i loaa ma na Euanelio aha ka moolelo o keia mau hana mana. Turo, Sidona,—na kulanakauhale nani a lako loa ma ka aekai o ke Kaiwaenahonua. O na kamaaina he poe hoomanakii. Ino, —O ke kapa ino i hookomoia he hoailona ia o ke kaniuhu, me ka lulu ana i lehu maluna o ka lauoho. 22. Aho,—oiai he mau anuu okoa o na hewa, lie mau anuu kulike hoi o na uku hoopai. Kaperenauma,—wahi noho no lesu. 23. Kiolaia—no ka malama ole ana i na pomaikai i loaa'i. Sodoma, — he kulanakauhale nona na kamaaina ino loa, a lilo ka inoa he' huaolelo ka-

pakapa no ka poe ino. Aole he mau mea haipul« he umi iloko ona. Aka hoi aole UKe kona ano lawehala me ko Betesaida ma ka hoole ana i ke kalahala. 25. Aloha,—ae aku, kokua, apono i ka manao. Hana, —aole i mahaloia ka naaupo, aole i hoahewaia ke akamai. Aka nae mamuli o ke ano kanaka, ua pili paa na kanaka i na mea maa mau. Eia na mea hou ma ko lesu Euanelio' no na haumana o na kumuao ludaio i hoowahawaha'i, me he mea la o lesu aole ia he kumuao mamuli o ko lakou ano hana. Keiki, — ka poe kanaka ma ke ano paulele, hoolohe, hahai, e like me na kamalii imua o na opio 00. 0 na oiaio Baibala ua kulike lakpu me ke ano haahaa, haipule, ākahele; aole me ke ano hookiekie, hooakamai, hookahakaha wale. 27 Haawina,—inamuli o ko ke Akua hooponopono ana, no lesu ka mana palena ole. Ina paha aole i hoohuliia kekahi kanaka hewa i ka manaoio, aole keia no ka nele o ko lesu mana o'.e, aole no ko ole o ke aloha hookipa. Hoike, — ua hiki mai o lesu i keia ao e hoike mai i ke Akua ma kona ano Makua. 0 ko ke Akua aloha wale, oia he mana makapo. 0 ka manaoio e ola'i aole ia ka manao naaupo, e hana aku ana ke Akua ma ke ano like i ka poe hewa a me ka poe pono. 28. Hele, —he olelo kono keia i na kanaka a pau e imi mau 1 ka pono a loaa mai ke Akua kalahala mai ka pomaikai maoli. lo'u, —o lesu ka Mea Hoola Hookahi, he mea ola; aole no ka pono ka mana e ola'i. Mai a lesu mai ke ola ma ke ano he haawina lokomaikai. Kaumaha,/nui loa na mea e luhi ai a e kaumaha ai na kanaka, na hewa, na pihoihoi, na maka'u, na Juuluu, na hoka, na pilikia kino; eia nae ko lesu olelo hooikaika, Owau no ka mea nana e hoomaha aku ia oukou. 29. Auamo,—aole na lesu e lawe aku ai i ko kakou mau mea e liookaumaha'i: aka nae ma ka hoomakaukau ana ia kakou ka lanakila. 0 ko lesu auamo oia no ka mea e hoomama'i i na kaumaha: he mea ia e kokua ai i ka hana a hoolanakila, aole e hoopau ai i ka hana. Au,—aole !ike ko lesu auamo me ko Satana, nona e hoopohole, e hoopoholo. e hopohopo ai. He hana houhauha ka hana hewa: e hana hooikaika ka hana pono. Mea e na lilo o na hale keaka mamua o na halepule, na hale inu rama mamua o na halekula, na hale lealea mamua o na hale noho. 30. Oluōlu, —Oiai hoi k\ kue nei ko leau olelo paipai i na manao molowa, palaka, palaualelo; aka nae ke kai lipolipo e nee mau ana i mau ai ka maemae, a me ka iliwai like o na ikaika o ke ano kanaka i

mea e hoiopono loa ai ke kanaka, me ka pilikia ole mai ka hewa mai, ka nawaliwali kino, ka nawaliwaii uhane.

I. Amc<; oc, 20-24. He olelo hoino anei keia, a i ole paha he oleloao? Heaha ko lesu manao e pili ana i ka poe hoole iaia a me kana oihana? Ua huhu anei oia, a i ole paha ua aloha ino oia? Heaha ke kumu no kona mau hana mana, e kahaha ai na kanaka iaia; a i ole paha e huli ai lakou 1 ka pono? Aia mahea na kulanakauhale i oleloia? Heaha ka mea ana no na hewa o na kanaka? Ua loaa aeni i na ku'.anakauhale o Galilaia he mau kuleana uhaue oi aku mamua o ko Suria? He la hookolokolo nui anei e hiki mai ana no ko keia ao a pau loa? Heaha kou kumu pale ina e hoahewaia oe imua o ke Akua? E aho anei ka poe hoomanakii ike ole ia lesu i ka poe ike me ka manaoio ole? Heaha ka olelo hooweliweli i ka poe mihi ole, Luka 13:3? 11. I(i oc, v ka Makuu, 25-27. Heaha ko lesu o'elo aelike i ko ke Akua manao? Ow'ai ka poe akamai a me ka poe maalea? Owai ka poe kamalii? Hiki anei i ka poe puni lealea ke ike i na mea a ka poe puni lealea e ike pono ai? Owai ka poe akamai a me ka poe maalea? Owai ka poe kamalii? Ua hauoli anei o lesu no ke ano huna o ka Euanelio, a ike ole paha i kona ano moakaka i ka poe kamalii? Ua koikoi anei ka Euanelio i ke ano naaupo paha, i ke ano hoolohe paha? Ua hana wale anei ke Akua i kona mau hana, a i ole paha ua hana pono wale no? Ua hiki anei i na kanaka ke hoomaopopo i ke ano Akua ma ko lakou noonoo āna, ke ole ka hoike ana mai ka iani mai ma ka Baibala? 111. Heīe mai, 28-30. Owai ka mea kamailio? Ua loaa anei iaia ka mana piha e hoo'.uolu ai i na kanaka? Ua hiki pono anei i kekahi kanaka ke haawi i ka maha e like me ko lesu olelo hoopomaikai? Heaha na hana no kakou e hooko ai i mea e loaa ai ko lesu maha? Hiki anei i ka poe hookuli, hookiekie, hoole ke loaa ko lesu pomaikai? Ua kaawale anei na kanaka a pau loa mai ke Akua aku? Hiki anei i na kanaka apau loa ke hookokoke mai i ke Akua? Ma keia maha ua hookuuia aku anei na kanaka mai ka hana ana'ku, a i ole paha ua hookaawaleia anei ka luhi mai ko lakou hana aku? He ano loiele anei keia, a i ole p&ha he ano maie'.e paha? He hoalaw€hana anei o lesu me kona poe haumana? Ke ole ka maluhia ma na manao, he mea hikPanei ke maha? MANAO PILI. 1. Ua loaa anei ia oe ka maha mai*a lesu mai? 2. Ke ole kou hoomaopopo ana i kou ano luhi e imi ana anei oe i maha? 3. 3. Ua manao anei oe he kaūmaha.ka hoolohe aria ame ka hahai ana ia lesu? 4. Ke hana nei anei oe ma kou ikaika iho, aole me ko ke Akua hooikaika? 5. Heaha na palena no ko lesu maha?