Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 33, 19 August 1898 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

h<ik<iuvi * ft, l, //♦;«/v <t unuhiiu kikuhī hon unuhi tnf>*tbh> o ; k' Kuoki/'i. | MOKI NA ī. | KE KONO E KOMO I KK KAUA. ; Ma ka auina la o kekahi la o ke kau \ o ke kupulau o ka makahiki 1630. ua uhi paapu ia ae la na pue puu o ka aoao hema o Sekotia. e na halii ohu • pohina. a nianuni hoi o na onou ana a \ kekahi mau kikiao makani ikaika. i ua \ mau ohu pohina ia. ua haiii hili-palaha ac ia lakou malima o na uiuiaau ame ka iii nohoi o ka aina. a ma ia wa hookahi nohoi. ua huuK? inai la na ku-a-ua lani pill e!of!u. He ekolu mau !a okoa i haule ai ka ua me ka hoomaha oie. l_ a hoopihaia a«? la na haloko-wai o na kuahiwi me ua kahe-a-wai ikaika ana, a ikeaia aku ia na wai-iele he nui e hueio mai ana ma na oawa. I"a liio kela aine keia kahawai, e oiii ana mai na kumu mai o na pali. i mau auwaha e hali ana i na wai kupikipikio a hu-hui aku la ka iakou mau kahe ana iloko o kekahi mau muliwai iehuiehu e hooniawae ana i ka aina. I keia auina ia i oieioia ae ia, ma ka wa hoi i aneane ioa aku ai e uhi mai ke ano molehuiehu o ka po, ikeia aku ia he wahi keiki opio, n'ona paha.n'a inakahiki he 16 e ku ana ma kapa o kekahi muliwai, nona nawai e kahe ana me ka ikaika nui. Ma ia wa nohoi e haluku iho ana no na kulu paka ua ! maluna o ka aina, aka. ua lilo ia mau haule ku-a-ua ana i mea oie i kona noono. E ku ana oia ma ia wa maluna o kekahi wahi ahua, a nana aku la nohoi kona mau maka ma kela aoao 0 ka muliwai. "Ina aole laua e hoea koke mai maanei," wahi ana i olelo ae ai iaia iho, "aole loa e hiki ana ia laua ke au mai, maloko nei o keia muliwai, me ka palekana i kēia po. A i'-keia wa nohoi, o ka poe holoiio wale no i heie a kamaaina i nel mea he kau lio ana, ke hiki e aa mai, e hou poo mai iloko o keia ino. Aka, ma ko'u hoomaopopo nae hof i na olelo a Nigela Gerema, he kanaka akamai o Kapena Hume i ka holo iio. Auwe! Eia io ae laua la!" . laia i hoopuka ai ae i na huaolelo hope. ua ike nku la ia elua mau kanaka holo lio, e iho \nai ana ma kelaaoao mai o kahi haalu e hoea mai ai \ kahi muiiwai, a hoomau mai la nohoi laua i ka hoio ana a hoea i ke kapa o ka muliwai, 'ma kela aoao mai. O ke akea o keia muliwai, he 60 a 70 paha kapuai, a mawaenakonu ponoi o ua muliwai la kahi ikaika loa o ka wai i ke kahe ana. Ua like ka holo ana a ka wai-kahe me ke amio ame ka kupikipio o ke 'kai o ka moana, ma kā wa kaikoo. Ua hoea mai la ua mau kanaka holo lio nei, ma keia aoao mai o ka muliwai. ma kahi i ku-pololei me kahi a ua wahi keiki 'nei e ku ana iiuna o ke ahna. Ia wa kahea aku la ua wahi keiki nei me ka leo nui: "Aole hiki ia olua ke au mai ma keia wahi. E pono olua'e pii ae i uka. mai kahi ae a olua e ku la, a hiki i kahi hohonu loa o ka muliwai nei, a oia kaln kuponoe ho-au mai ai olua i na lio o olua." Ua noke aku la ua wahi keiki nei 1 ke kamailio i keia mau huaolelo, me ka nui o ka leo, ame ka noke pu ana ; hoi o kona mau lima i ke kuhikuhi, elike me ke ano o ke au o kana kamailio ana. aka, aole i lohe mai <na kanaka holo lio i kana mau huaolelo, oiai, ua pa-puhiliia ae la lakou e na kikiao makani hele uluulu a nalowale aku la lloko o ka lewa. Eia nae, ua hoomaopopo mai ia na kanaka hoio lio i na kuhl ana a kona mau lima ia uka o ka muliwai. "Me he mea la, e olelo mai ana kela wahi keiki ia kaua, e pii aku i uka nei 0 ka muiiwai," wahi a kekahi kanaka i kamailio ae ai i kona kokoolua. "Peia. io paha," wahi a ia kanaka i j pane mai ai, "aka, eia nae kahi o ke! alanui kipapa pohaku i hanaia ai. 0 j ke alanui a kaua i hele mai nei, ua | hoea pono loa mai ia i keia wahl. a aia t nohoi au ke ike aku nei i kona moaii | hou ana ma kela aoao. 0 ka'u mea ho- I pohopo ke pii kaua mauka aku nei. j elike me ke kuhikuhi a kela wahi keiki,! a malaila kaua e au aku ai a pae ma; kela aoao. oia ko kaua hu hewa ana aku iloko o ka ohu. a hele loa kaua i ka lalau. Ua ano malihini keia wahl ia'u 1 keia wa, oiai, ua loihi loa na makaoWu kaawale ana aku mai a nei aku. Aka, e aha ana la kela wahi keiki? B l*olo ae ana ka paha ia i wahi no kaua e au aku ai?" * Oiai hoi, i ka Ike ana aku o kahi keiki i ke kunana o na kanaka hoiolio ana i noke aku ai i ke kamailio me | ke knhlkuhi ana o kona mau lima, ua \ haalele koke iho la ia i kahi ahua ana | e ku ana, a holo aku la i uka o ka ? muliwai. I kona hiki ana aku ma kahi he 100 paha i-a mai kahi ahua ana i haalele iho ai, ua Iho aku la ia Uoko o ka muliwai me kona mau pono no apau e paa ana maluna o kona kiio.

Hele aku la ia & hoea i kahi i ik-e a: h<? wahi hohonn ia o ka 0 kos.a wa īa ; >1* ika .u iloko» o wa: amio me ki ik.uka. u «iku h. "E, E ho; aku «.}«? ; k-L.i :wsai keiki. o lilo "oe : ku wai:" a kekahī kaoaka i kuhea ma: a: ; u:i . wahl keiki ner. aka. aole ī lohe aku *.:a ; wahi keiki i ka ieo o ke kaaaka \ ; ; kahea mai ai iaia. Ua koaio aku u > . ua wahi kefki nei iloko o na. hanapa- i ' nupa a!e a ka wai e ko aaa aie ka ika- ' . ika, a ua !ike ia me kekahi wahi waapa ; e iumliumiia ana e na kupikipikio ana . a na aie ahiu o ka moana. | "E piholo aaa kela wahi keiki naau- • po nui wate.'" wahi a kekahi kanaka i 1 pane ae ai i kekahi. me ka hou ana ae i na kui k»?pa i kona lio. a holo aku i ' uka o ke kahawai. eia nae'. ike e aku !a | ia i k.-ihi keiki e lana hele ana iloko o ka wai. ir.e ka palekana mawjienakonu loa mai o ka muiiwai. oiai hoi ia e hoo- • kīekie ana i ka wai. . ! ! Aoie i liuiiu, ua pae aku la ua wahi \ • keiki nei ma aoao o ka nniliwai, ; kokoke ma kahi a na kunaka iioiolio | e ku ana. "E Kapena Hunie. aole hiki ia oe ame kou kokoolua ke au nia keia wahi me ko oiua mau iio, he mea pono ia oiua ke pii i uka aku nei o ka muliwai. Hookahi paha mi!e mai keia wahi aku, loaa kahi kupono loa ia olua e pae ai ma ke'a kapa." •'Ea. e ke kanaka opio. owai op? A pehea hoi oe i ike ai i ko'u inoa?" i ninau mai ai ke kanaka a ua wahi keiki nei i kamailio aku ai. "Owau no ke keiki hoahanau a Nigela Gerema. No kuu ike ana. ke kahe nei ka wai-kahe ikaika ma keia muliwai. no'.aila, hele mai nei au e kiai ia oe. no ke kuhikuhi ana.aku hoi ia oe i kahi e hiki ai ia oe ke pae ma kela aoao, oiai, aole loa e hiki i ka lio eleu loa o ke ao nei. ke pae maalahi ma kela aoao i keia wa eiike iho la me keia." "Aka. o kahi nae keia o ke aia-kipa-pa pohaku i hanaia," i pane-mai ai o Kapena Hume. " Ae, eia io no ma keia wahi ke alakipapa pohaku, a he alahele kupono ia no ka wa malie. Aka. i keia wa, ua aneune 6 kapuai ka hohonu o ka wai ma keia wahi, a e koia pupuahuluia aku ana ka lio ke au aku ma keia wahi, a e laweia aku ana ia a lumilumiia aku ilun o ke aa ame ka pohaku ma kai koke aku nei o keia wahi. Hookalii hoi mile mai keia wahi aku, ma uka aku nei o ka muliwai, oia kahi holionu loa o ka muliwai nei, ua hiki ioa i ka lio ke au ma ia wah.i me ka maikai. He oiaio, he ikaika no ke ko ana a ka wai ma ia wahi, aka, hiki nae i ka lio ke au me ka palekana loa, oiai, he ioihi loa mai i kai nei o ka muliwai kahi hohonu mai iawahi mai, a ua lawa loa ia wahi no ka lio e heie ai a pae ma " kela kapa, me ka hoea oie ana mai i kahi nui o ke a ame ka pohaku nunui, e hoomaka ana mauka iki aku nei o keia wahi." "Ke haawi aku nei au ia oe e ke kanaka opio i ka'u mau mahalo ana," wahi a Kapena Hume i pane mai ai, "ke hoomaopopo io aku nei au mamuli o ke kupikipikio ame ke apiipii inoino 0 ka wai ma keia wahi. ua piha io o lala nei o keia mau wahi i na pohaku nunui, e ho-awa'awa'a ana i keia mau wahi. Aole o'u kanalua iki i keia wa, ina ma keia wahi au ame ko'u kokooiua nei i au aku nei, ua lilo koke maua 1 ka wai, a ina la ua lilo maua ame ko maua mau lio nei i mau heana make. He oiaio, e Munero," walii a ua Kapena Gerema nei i huii ae ai a pane aku ia i kona kokoolua, "mai pilikia maoii kaua, ina aole keia opio i hoea mai nei i keia wa." "He mea oiaio ia," wahi a Munero i pane mai ai, me ka hoomau ana mai hoi, "aole i kana mai ka poino i kau iho maiuna o kaua. mamuii o ko kaua make ma'u-wale aua ma keia wahi, mahope iho o ko kaua puka iaelae ana mai, mailoko mai o na kahua kaua | weiiweii a kaua i komo ai ma ka.aina puni ole (oia o Europa) a, ma keia wahi muliwai ma-make iho la kaua. mamuii o ko kaua leie naaupo ana aku iioko o keia waikalie. I ole keia wahi hoaloha opio ou, ina la ua lilo kaua i mau inai ono na na i'a o ka moana. Ke hoike mai nei na hana o keia wahi hoaloha opio ou, he kanaka opio oia i Ihoopihaia e ka maka'u ole ame ka wiwo ole hoi. a he wahi keiki akamai ! maoii keia i ka au. E hoomanao nohoi joe, ua iike ke anuanu maeele o kela Uvai e kahe ae la me ke anu o ka hau |(ice) maoli." | "Nolaila, e oluolu mai olua, e pii ; kakou i uka ma keia wahi. Ke aneane ! nei e uhi mai ka po, a he mea pono ia ! kakou ke pae aku ma kela aoao mamua I o ka poeleeie ana," wahi a kahi keiki i paiie aku ai. I keia wa i huli ae ai ua wahi keiki nei a hele aku nei no uka o ka mnliwai, a holo aku la me ka mama loa, oiai hoi na kanaka holo Uo i hahai aku ai mahope ona, ma ka hoohoio kuku ana i ko laua maa !io. Hookahi mile 0 keia hele ana o ua poe nei, hoea aku j ia lakou i kekahi*wahi i kahe ai ka j wai ma ke ano amio maikai. He wahi ] ano la-iki iki mai keia o ke akea o ka j muliwai. | 1 * (Aole i pau.) ;