Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 45, 11 November 1898 — Page 4

Page PDF (1.33 MB)

This text was transcribed by:  Melissa Lian
This work is dedicated to:  In Loving Memory of Ning-Hsin Chou Lian

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Liona o ka Akau

 

He Mooolelo no ke Au

Manawa

 

Gustavus Adolphus.

 

Kakauia e G. A. Henty a unuhiia e

kekahi mea unuhi moolelo o

ke Kuokoa.

 

            Oiai o Ma-Kamu (Malcolm) e ku ana me ka hoomaha ana, oiai ua hele ia a paupauaho launa ole mai, ua hoomaopopo koke iho la ia i kahi ana e ku ana, oia hoi he hale ia, mahope mai o ka hale ana ame kona aliikoa i noho pu ai mamua ae o ka wa i hooukaia ai ke kaua, nolaila, manao iho la ia, ina oia e hoea palekana aku ana iloko o ua hale la, aliala e loaa ana iaia ka pakele ana.

            Nolaila, haalele iho la ia i kahi ana e ku ana a hemo aku la ia ma ka puka mahope o ka hele.  Hoea aku la ia ma kekahi wahi malaelae o loko o ka pa o ka hale ana i haalele iho ai, a wehewehe awiwi ae la ia i kona mau aahu koa, me ke kiola ana aku i mau mea iloko o kekahi wahi hale ukana.

            Alaila pii aku la ia ma kaupoku o keia wahi hale, a kau aku la iluna o ka pa e pili ana me ka pa o ka hale ana e hele aku ana.  Hele awiwi aku la ia ma ua pa pohaku nei.  Ma keia wa nae, aole ia i lohe nui loa i ke kani o na pu, a hoomaopopo iho la ia ua pau paha ka hakaka.  A o kona manawa nohoi ia i hoea aku ai ma kahi kupono iaia e lele iho ai ilalo mailuna iho o ka pa.

            Holo awiwi aku la keia a komo ana iloko o ka hale, a o ka mea mua loa i halawai mua mai me ia, oia kona ike ana aku i ke kanaka nona ka hale ana i noho ai a pela nohoi kana wahine.

            Me ka awiwi nui olelo aku la keia:

            E hiki ana anei ia olua ke ae mai ia’u e noho iki au maanei no kekahi wa?  Ke ole au e kuhihewa, ua pau loa ko’u poe hoa i ka make.”

            “E hana no maua i na mea apau e loaa ai ia oe ka maha ame ka palekana nohoi; aka, e hoomanao iho no oe, aia mamuli o ka ulia laki a pomaikai e loaa ai ia oe ka palekana?”

            Ia wa no, ua haawi mai la ka wahine a ua kanaka nei iaia nei i kekahi aahu o ka laua mau kauwa paahan, a kahea aku la nohoi ia i kekahi kauwa a laua e hele mai.

            I ka pau ana o ka Ma-Kamu komo ana i na lole i haawiia mai iaia, o ka wa ia i hoea mai ai ke kauwa a hele pu aku la laua no ka hana ana me na hoa kauwa e ae apau.  E hoomakaukau ana lakou i na mea ai o kela ame keia ano, a e hoouka ana ia mau mea maluna o kekahi mau pakaukau loloa.  Ua eleu aku la hoi o Ma-Kamu a hookahi ka lawelawe pu me lakou.  Oiai hoi, ua hana keia i na hana maikai mawaena o ua poe kauwa la, oiai kona mau la e noho ana malaila, nolaila, ua lilo ia i mea nona e mahalo nui loa ia ai e lakou, a no ia mea ua palekana keia.

            Aole hoi i luiliu iho, ua noea mai la na koa Imeperieia no ua hale nei, me ke halaku nui ana ma o maanei o ka hale.  O kekahi poe o lakou, ua pau i ka hoehaia, a o kekahi poe nohoi, e mau ana no ka maikai o ko lakou mau kino, aka, o lakou nae apau, he ano ahiu ke ana o ka lakou mau hana ana mai iloko o ka hale.

            Ua holo paukiki ae la ua poe nei i ke kahi waina a maliala lakou i aumeume nui ai ma ka inu ana, alaila, neoke aku la lakou i ka ai i na mea ai.  Pau ae ana ia poe, komo mai ana no he poe puulu kanaka hou.  A ua paa mau iho la ka manawa o na kauwa i ka hana, ma ka haawi ana aku ia lakou i na mea ai, a me na mea inu nohoi.

            I ka hele ana a po ua hoomauia no keia ano hana a ua poe koa nei.

            Ua piha hoi o loko o ke kulanakauhale me na leo uwauwa ahiu o na koa Imeperiela, na leo uwe kanaikau kumakena o na poe i hoopoinoia a hoopilikiaia ma keia kaua ana.  Na kane, na wahine ame na keike e uwe ana, no ka lakou mau keiki i make, na kane i make, na makua i hala aku, a i hoehaia nohoi.

            Ua holapu ae ia hoi na lapalapa o ke ahi ma o a maanei, o ke kulanakauhale, a he ku i ka weliweli na mea apau i ka ike aku.

            I ka hoea ana mai o ke kakahiaka o kekahi la ae, ua kani mai la na o-le kahea e houluul na koa Imeperiela a pau, a e hooki hoi lakou i ka lakou mau hana mainoino a hehena i aeia ai lakou, a ikeia aku la lakou e hole ana a e hele hikaka ana no ko lakou mau wahi houluulu.

            Mahope iho, hoea mai ana he puulu koa hou, a hele huli ae la lakou i na koa e waiho ona ana ma na alanui a e hele hika ana nohoi ma na alanui.  Na keia poe hoi i hopuhopu mai i na lio apau e loaa ana ia lakou iloko o ke kulanakauhale, a pela hoi me na kaa e loaa ana i lakou, no ka haihali ana aku i ka lakou mau ukana.

            O ka luna nui keia o loko o ke kulanakauhale ua laweia aku la ia imua o Kenerala Tiely, a ua kauohaia mai la ia e imi oia a loaa ona huina dala nui a lawe aku imua o ua Kenerala la.

            Ua hoakoakoa koke ia ae la hoi kekahi halawai o na kanaka koikoi a kuonoono o loko o ke kulanakauhale no ka noonoo ana i ka auhau i kauia mai maluna o lakou e ka Alihikaua Nui o na koa Imeperiela.  Ua aelike na mea apau e haawi dala no ka hookaa ana aku i ka huina dala i koiia mai maluna o lakou i mea e pakele ai ko lakou kulanakauhale.

            O kahi mea hoi i laki loa ai o Ma-Kamu Gere-ma, oia kona maamaalea ana i ka olelo a ka poe Pomerania, a he olelo hoi ia i like loa me ka olelo Bavaria, a oiai ua ike o Ma-Kamu i keia olelo, nolaila, ua palekana oia mai ka hoohuoiia ana, ma ke ano aole ia he kanaka Bavaria.

            Ua haalele iho la ka pualikaua Imeperiela i ke kulanakauhale o Bandenburg Hou, a hele aku la lakou me ka nui o na waiwai pio a lakou i lawe aku ai.  E @aiia ana hoi na kaa ukana e na koa maluna o na lio, e holo ana mai mua a hope o ka laina.

            Ua nee aku la keia pualikaua nui ma ke alahele o Magdeburg, a oia kekahi o na kulanakauhale e noho ia ana e na Hoolepope, a o keia kahi a Kenerala Tilly i makemake ai e lele kaua hou aku.  Ua manao oia mamuli o ka haule pio ana o keia kulanakauhale iloko o kona lima oia ke kumu e hookauia aku ai ka weli maluna o na kulanakauhale Hoolepope e ae apau o Geremania.

            Eia iloko o keia huakai o na koa Imeperiela o Ma-Kamu Gerema kekahi, aole ma ke ano he pio, aka, ma ke ano he ohua pae hewa.

                        (Aole i pau.)

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

 

KE ALOHA O KA’U MEA I ALOHA AI.

 

Ka Mana o ke Aloha.

 

He Moolelo Walohia.

 

(Unuhiia e Hoolale-a -Ka-Ua-Kukalahale no “Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.”)

 

MOKUNA VI.

 

            Ua maopopo loa ia Kauna Berene, mamuli o ka holo ana o na mea apau no kona mare ana aku ia Alice, ua noa iaia ka hele ana aku i ka hale o kana wahine hoopalau i kela ame keia wa ana i makemake ai, aka, ma ia wa hookahi no nae, ua komo iho la nohoi iloko ona ka hoonaauao ana iaia iho, he mea maikai ole nona ka pinai mau ana aku ilaila, oiai ua ike no ia i ke ano o ka hookipa e loaa ana iaia mai ka Barona wahine mai, a pela nohoi me ke ano o ka hookipa e loaa ana iaia mai a Alice mai, aole hoi olelo ana no ka Barona kane nolaila, ua imi iho la ia i mea nona e hele mau ole aku ai i ua hale nei, oia kona olelo ana aku imua o Barona Malatere ua pilikia loa ia oia no kona hoomaemae hou ana i kona kakela.

            Aka, i kela ame keia wa nae ana e hoea aku ai i Malatere Hale a noho aku hoi o Alice ma kona aoao, aia mau ka Barona wahine ke hakilo mau la maluna o kana kaikamahine me ke ake ana ike aku ia i kekahi mau hiohiona e hoomaopopo mai ana imua ona no ke kumu nui i komo ai iloko o kana lei aloha e haawi oia i kona kino e mare me ke kanaka ana i hoowahawaha loa ai, ke pookoi hoi o na mea ino apau i hoea aku imua ona, aka, oia hoao ana apau ana i hoohana aku ai maluna o kana kaikamahine, me ke ake loa ana e ko kona makemake ua lilo i mea ole.

            Elike me ka nui o na hooikaika ana a ua Barona wahine nei e ike i ka mea huna pohihihi e hanaia ana e kana kaikamahine, pela nohoi ka nui o na makaala ana i haawiia mai e ua kaikamahine la i mea nona e ike ola ai i ka mea a kona naau i makahehi nui ai e ike.

            A i kekahi wa hoi, ua puana wale ae la no ua Barona wahine nei, “Aole loa au e ike ana i keia mea huna pohihihi a kuu kaikamahine kupaianaha e huna mai nei ia’u.  Ua ike no au, aole no kona aloha i keia kanaka ke kumu o kona makemake ana e mare me ia.  Aka, he mea huna nae aia iloko kou puuwai e Alice i ae aku ai oe e haawi i kou kino i kela kanaka a kou makuahine i makemake ole loa ai.”

            O ka luaui makuakane hoi keia o Alice, ua piha hauoli loa oia no kona ike ana e mare ana kana lei aloha me kekahi o na kanaka koikoi loa o loko o ke kulanakauhale o Parisa.

            Ma ko Alice aoao hoi, aole loa kona mau helehelena i hoike mai i kekahi mau hiohiona ano e e hiki ai ke ikeia aku aia ia mea he hoowahawaha iloko o kona puuwai no ke Kauna Berene.  Ke ano o kana mau kamailio ana imua o ua Kauna nei, pela pu hoi me kana mau hoolawelawe ana nona, ua hooiliwai like wale ia no me na manao wainohia maikai o ka ulumahiehie.

            Oiai ka Barone wahine e hakoko ana me na manao kupilikii no kana kaikamahine, kana kane hoi e nanea ana me ka manao maikai me ka piha hoihoi no ka mare aku o ka laua kaikamahine me ke Kauna Berene, o Alice hoi me ka hoowahawaha i ke Kauna elike nohoi me kona luaui makuahine aka, no kona aloha nae iaia i onou ia ai oia e mare me ua kanaka ia, aia hoi, i kekahi la ua haiawai aku la o Barona Malatere me kekahi o kona mau hoaloha, a ua ninau mai la hoi ua hoaloha la ona iaia:

            “E, heaha keia mea a’u e lohe mau nei i ke kamailio ia e ko kaua mau hoaloha apau?  He elua mahina wale no i hala ae nei, ua laulaha loa ka lohe ma o a maanei o loko nei o ke kulanakauhale e mare ana o Alice me ka’u keiki, aka, i keia wa ke lohe hou nei au ame ko Parisa nei apau e mare ana o Alice me Kauna Berene.  Pehea keia?”

            Me ka helehelena pahaohao loa ninau aku la ka luaui makuakane o Keorge i kona mea nana i ninau mai:

            “Pehea?  E mare ana o Alice i ke Kauna Berene?  Oia anei kau i hoike mai nei?”

            “Auwe no ka hoi e.  Aole loa no ka paha oe i lohe iki i keia mea a’u i hoike aku la ia oe?”

            “O ka wa mua loa iho la keia o ko’u lohe ana no keia mea ole ia’u ke manaoia.  Ina no he lono oiaio loa kena au i lohe ai e kuu hoa, aole no nae au e manaoio iki ana.”

            “Ea; e kala mai oe ia’u.  E hai aku au ia oe, he lono oiaio keia a’u i lohe ai, a he mea oiaio nohoi e mare io aku ana no o Alice me ke Kauna Berene.  Ua hoi mai nei ia’u ka loio o ke Kauna Berene i keia ahiahi e kakauinoaia ai ka olelo aelike mare mawaena o ke Kauna ame na makua o Alice a pela nohoi me Alice.”

            “He mea kupaianaha keia ma ka nana aku.  Aole loa au i lohe iki i keia mea.  Aole ka hoi ua mea he aloha no ka’u keiki ina he oiaio keia au e kuu hoa i hai mai la.  Ehia ka hoi mea aloha o kona makuahine ke lohe aku oia i keia iono kaumaha.”

            No aneane he elua hebedoma okoa i halawai ole ai o Lamabereta me Barona Malatere, a ua mai hoi kana wahine mai ka wa i haalele iho ai ka laua keiki o Keoki, a, aole nohoi laua i hele ike e ike i ka Barona Malatere mai ia wa mai.

            Aole nohoi i na makua o Alice i hoike aku ia laua no keia mare e pili ana i ka laua kaikamahine, he oiaio ua ike no laua he mea hoehaeha wale no ia i ko laua mau noonoo.

            Mahope iho o ka haalele ana mai o ka hoaloha o Lamabereta iaia, ua ku iki iho ia ia ma kahi a laua i halawai ai me ka piha kaumaha loa no ka mea ana i lohe ai mai iaia mai.  A hala kekahi mau minute o kona ku ana ma ia wahi me ka lulumi poluluhiia ana o kona noonoo, ua huli hoi pololei aku la ia no kona home.

            A oiai hoi ia ma kona alahele, ua uane ae la ia: “He keu keia a ka mea kupaianaha nui wale.  Pehea ana la ka manao o ka’u wahine no keia mea?”

            I kona hoea ana aku i ka hale, ua hoike aku la ia i na mea apau ana i lohe ai mai kona hoaloha mai imua o kana wahine.  I ka lohe ana o ua wahine la i na mea apau a kana kane i hoike aku ai iaia, ua hooho koke ae la ia me ke pihoihoi nui:

            “He keu keia o ka hana lapuwale loa i hanaia mai maluna o kaua ina he oiaio keia mau au i hoike mai ne imua o’u, e kuu kane.  Aka, i mea e pau ai ko kaua pohihihi no keia lono kaumaha au i hoike mai nei ia’u, e hele kino aku ana au e ike i ka Barona wahine Malatere.”

            He wa pokole wale no mahope iho o keia kamailio pu ana o Lamabereta me kana wahine, ua hoea aku la o Madame Lamabereta nei i ka Hale o ka Barona Maraceli.  I ka hoea ana aku o ua Madame Lamabereta nei i ka hale, aole oia i hookaulua i kona komo ana aku iloko ka hale, aka, elike me ka hele ana a ka mea nona ka houpo i piha i ka huhu ame ka pihoihoi nui, pe la ua Madame Lamabereta nei i komo aku ai iloko o ka hale.

            I ka ike ana mai hoi o ka Barona wahine Maraceli i kona hoaloha e komo aku ana me na helehelena ano e, ua hoike mai la ia i ka pihoihoi ame ka pono ole o kona noonoo, a mamua o ka hiki ana iaia ke hoopuka mai i kekahi mau huaolelo imua o kona hoaloha ua lilo e aku la ka pane an@ ma ko Madame Lamabereta aoao:

            “E Adele, o ko’u lohe ana mai la no ia e mare aku ana ka o Alice me ke Kauna Berene.  He mea oiaio anei keia?”

            “E kuu Josephine, he oiaio ka lono i hoea aku la imua ou,” wahi a Adele i pane mai ai me ke kaumaha o kona helehelena.

            Me ka piha inaina ame ka huhu kaumaha pane aku la o Josephine: “Pehea.  Ke ae mai nei oe imua o’u nei he mea oiaio no keia a’u i lohe ai, a ke ae mai nei hoi oe imua o’u ponoi nei, ka makuahine o George?”

(Aole i pau.)

 

            Ma ke ahiahi Poakahi aku nei, ua hala aku la ka mokuahi Ohio no Manila mai HonoJlulu aku nei me na koa Amerika mai ka mokuaina mai o Tenesi.

 

            E hoola koke ia ana me ka hikiwawe ke Eczema, ke poo kepia, meeau ame ka memeo o ka ili, o kela ame keia ano.  Laau Hamo a DOAN.  Aia no ma kahi o ka mea pa-ipa-i laau.  50 keneta.

 

HUAKAI I KA AINA E.

 

Umikumam@ha La ma Kapalakiko.

 

IKE I KA HALE KU’I AE KU’I AE.

 

Hoohihi ka Manao i ka Nani o ka Ipuka Gula.

 

            Mr. Lunahooponopono, aloha oe: - Ma ka auina la Poakolu, Okatoba 12, 1898, i haalele aku ai ke kamahele i ke kulanakauhale o Honolulu no Kapalakiko, oiai hoi na hoaloha Hon. J. L. Kaulukou, Enoch Johnson ame kekahi poe e ae e ku mai ana ma ka uwapo, oiai au ame ka poe kaahele e ae he lehulehu e kau ana ma ka mokuahi nani Mariposa; i ke ao ana ae o kekahi la, aia makou iwaena moana, me ka ike ole ia o kekahi wahi aina: he maikai a kalae na ao kaalelewa; a i ka hala ana o na la ekolu me na po ekolu, ua pa lihi mai la makou i ke anu oki o Kaleponi; e holo ana ko makou moku mai ka 320 mile a i ka 340 mile i ka la hookahi; ma ka Poakolu, Okatoba 19, 1898, hora 8 a. m. pili mai la ka moku i ka uwapo e haiamuia ana e ka lehulehu; no ka nui loa o na poe i kahea ana i na malihini me na olelo akamai e kau aku ai oe ma ko lako mau kaa, ua liko ia i mea hoolauwili mai i kou noonoo; aka, oiai au maluna o ka moku, ua loaa ia’u kekahi mea nani i kuhikuhi pono mai ia’i ke ala e hiki pololei ai i ka hotele a’u i makemake ai.

            I ka hele ana mai i keia aina malihini he mea pono no e loaa kahi ike olelo haole a heluhelu pu; he mea e weheia ai na noonoo o ka mea kaahele, me ka ike ana i na kulanakauhale nui o ke ao nei; a i kuu manao he mea kupono no i na Hawaii e hoohala i kekahi mau la o ko lakou ola ana e hele mai e makaikai i na kulanakauhale elike me keia ke ano; a e holo aku hoi ma na kulanakauhale nui e ae.  Aole no he nui loa na lilo a ike no i keia kulananakakauhale, ma ke ano e noho ma kahi helu ekahi elike me ka noho an o na poe waiwai a ona miliona paha; penei na lilo kupono:

Uku moku no ka holo ana mai a me ka hoi ana aku............$ 125

Na lilo liilii ma ka moku........ 10

Uku hotele no 30 la............ 120

Na lilo e ae ..................... 125

            Huina .................... $ 380

            Aka, no ka manao i emi mai na lilo, ua lawa no na lilo apau i $300.  He mea pono hoi e loaa i elua paa lole mahana kupono, a i hookahi paa lole kupono no na paina ahiahi; me na paa palemai manaoanoa maikai eha a elima paha.  Ua lawa na mea apau ma ka hotele e ai ai oe a maona maikai (koe wale no ke ono oe i ka poi).

            O ka lilo o ka holo ana i na kaa hapaumi he emi loa, elima wale no keneta, ua hiki ia oe ke holo he mau mile loihi; ua hiki ia oe ke holo mai ke kulanakauhale a ke Cliff House, no elima keneta wale no; o ke Cliff House, he wahi auau ia i kukuluia e A. Sutro, kekahi o na kanaka waiwai i make aku nei; a he Mayor hoi no keia kulanakauhale mamua; ke nana aku oe i na mea a keia kanaka i hana ai, he mea e mahalo ai i ka nui o ka ikaika o kona noonoo i ka hoolala ana i na mea apau e loaa ai iaia ke kuonoono; he wahi hele mau ia keia e na kamahele e makaikai; aia hoi malaila na sila au kai, he mea nana nui ia e na poe makaikai apau.

            Aole i kana mai ka nui o na kaa hapaumi e holo ana i kela ame keia minute, a he keu no hoi a ka piha i na kanaka like ole o na ano apau.

            Mamuli o ka lokomaikai o ka makamaka C. W. Ashford, ua alakai oia ia’u ma ke City Hall, oia hoi ka Hale Aupuni ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, o na lilo no ka hana ana i keia hale, he $5,000,000 a oi aku; malaila au kahi i makaikai ai i koonei Hookolokolo ana, i ko’u nana aku aohe no i ku loa i ka hie elike me ko kakou mau aha ma Honolulu; aia no iloko oia hale hookahi he 12 aha e hookolokolo ana i ka wa hookahi; a he nui launa ole no hoi na loio; he 2000 a oi aku o na buke i kopeia ai na palapala kuai ame moraki, a he mea e ka nui o na kakauolelo ma keia ame keia keena, e lawelawe ana i ka lakou mau hana like ole.

            O ka hale o ka Nupepa Kahea (Call) o Kapalakiko, oia ka hale kiekie loa, nona na hale he 17 ke kiekie, a nona hoi ke kiekie he 315 kapuai mai ka honua ae; iluna au o ua hale la, a mai luna aku o keia hale e hiki no ia oe ke ike aku ma na wahi apau o ke kulanakauhale a 10 mile ka mamao.  O Claus Spreckels ka ona o keia hale; ia’u maluna o ua hale la, i ka nana aku i na kanaka e hele ana ma ke alanui, me he la he mau kamalii; ke ku nei keia hale ma ka aoao akau o ke alanui Makeke, ke alanui akea loa o Kapalakiko.

            He nui a lehulehu loa na kamaaina o Honolulu ma Kapalakiko i ko’u mau la malaila; a ua aie nui loa au i ko lakou lokomaikai, mamuli o ka lakou mau kuhikuhi ana mai ia’a i na wahi e hele ai ame na rula kupono hoi o ka hele ana, a pela wale aku: me he la oia poe kamaaina apau, ua lawe ae lakou ia’u me he keiki la na lakou a e kuhikuhi mai ana ia’u ma na mea apau elike me ke kuhikuhi ana o ka makua i kana keiki.  O ka hana koho balota ka mea nui loa e kamailio ia ana ma Kapalakiko i ko’u mau paie malaila.

            O na halekuai nohoi aole i kana mai ka nui ame ka emi maoli no o na waiwai; a malaila ku iho la au a noonoo; he mea makehewa i na kanaka Hawaii ke kukulu halekuai a kuai na waiwai i Honolulu; he oi loa aku ka pono, e lulu i kahi dala a loaa e holo maoli no i Kapalakiko e kuai ai i na waiwai; a manao au ne kahi kumu waiwai kupono, aole no e ole ka puka; ina e hiki ana i na kanaka Hawaii ke lokahi a manao e hookele ma ke ano halekuai lole a ano e ae paha; he mea pono loa e holo maoli no kekahi i Kapalakiko e kuai ai i ka waiwai.

            Ma ka Sabati, Okatoba 23, 1898, ua hele aku ke kamahele ma kahi i kapaia ke Golden Gate Park; oia ke Park i like me ko kakou Kapiolani Park, malaila e ike ai i ka nui launa ole o na kanaka o na ano apau; me he mea ia, aole paha e emi mai malalo o 20,000 poe makaikai malaila.  He mau wahi hooluolu lehulehu wale no na kamalii ame na kanaka makua; me na hale ai lehulehu wale o na mea ai apau; a oia mau hale, na kukuluia e kekahi poe waiwai a haawa waleia aku no ka pomaikai o ka lehulehu.

            Pehea la i loaa ole ai ia manao maikai i na poe waiwai o Honolulu?

            Aia no hoi malaila kekahi hale e malamaia nei na mea kahiko o ka honua nei; ua ike maka au i ka moe kahi i hiamoe ai o Napoleona i kona wa e noho ana he Emepera no Farani; aia no hoi malaila na mea kahiko o na aupuni like ole o ka honua nei; aia no hoi malaila kekahi mau puupuu gula nona ka waiwai io he $41,000 o kekahi, ame na puupuu gula lehulehu e ae; a oia mau mea, ua makana ia e kekahi poe waiwai no ka lehulehu; nolaila, ma ia mau mea, he mea no e hiki ai ke ikeia ka nui o ka lokomaikai o na poe waiwai o keia aina.

            O ka la Sabati maanei, me he la, aohe manaoia oia mea, e lawelawe ana no kekahi poe i na hana me he la aole he la Sabati; aka, e heleana no nae ka poe makemake i ka hele i ka pule.

OAKLAND.

            O Okalana, oia kekahi o na kulanakauhale nani o Kaleponi nei, aia keia kulanakauhale ma ka aoao hikina o ke kaikuono o Kapalakiko; aia hoi malaila kekahi mau kamaaina o Honolulu e noho nei elike me Alex. Young, C. M. Cooke, ame kekahi poe e ae; o ke ea o keia kulan kauhale he oluolu maikai a mama; aole hoi elike me ko Kapalakiko, no ka nui loa o na hale hana ma ke kulanakauhale o Kapalakiko, nolaila, ua nui loa ka uwahi e uhi ana i ke kulanakauhale; a ie ka po ana iho, ua uhi mai kela ea uahi i ke kulanakauhale nolaila, i ke ala ana ae i ke kakahiaka, ana kaumaha ke ea.  He 6 a 7 paha mile ka mamao o ke kulanakauhale o Okalana mai Kapalakiko aku, he 20 keneta wale no na lilo o ka holo ana a hoi mai maluna o ka ferryboat; he maikai a akea maikai na alanui o Okalana; ua ano like ke ea ma keia kulanakauhale me ke ea o Pahala ame Waiohinu ma Kau, Hawaii; aia ma ka hikina hema o keia kulanakauhale kahi e ku nei o ke kulanui o Kaleponi; ke ku nei keia kuia ma kekahi kahua ano kiekie e hu@@ pono mai ana i na kulanakauhale o Okalana ame Kapalakiko; ua hai ia mai au aia no maloko o keia kula ke aoia nei na mea apau, a hiki i ke ao l@@o ana ame kauka; he oi aku ka pono o na keiki Hawaii ke noho malaila, mamua o ka noho ana ma Kapalakiko, mamuli o ka maikai o ka ea o ka aina ame ka nui loa ole o na huikau.

             (Aole i pau.)

 

MAI NUKILANI MAI.

 

            Reefton, Nu Kilani, Nov. 23 1896.

            Ua hauoli loa au i ka hoike ana aku, mai ka wa i lawe ai au i ka oihana agena kuai i na Laau a Kamalena, ua nui loa na laau i lilo, o ka oi aku nae o ka Laau Kunu.  Hoko o elua makahiki ua oi aku ka nui o na omole a’u i kuai aku ai o keia Laau Kunu mamua o na laau e ae apau i kuaita e a’u iloko o elima makahiki.  A no ka holopono o kana oihana hoola, ua haiia mai au e kekahi poe he lehulehu loa, ua loaa ia lakou ka pomaikai oia mea, a ua ike nohoi au i kona waiwai io maloko o ko’u oihana ponoi iho.  No ka nui loa o kona ono ma ka inu ana, he mea pono ia makou ke waiho aku i ua Laau Kunu la ma kahi e loaa ole ai i na kamalii.

                        E. J. SCANTLEBURY.

            E kuaiia ana e na poe kuai aau apau.  O Benson Smit & Co., na Agena no Ko Hawaii Pae Aina.

 

            Ma ka auina la Poakahi nei, ma ka hale hana hao o Ulakoheo ae nei i halawai ai o William Kau, Keahinui ame Pehu, he poe paahana no ia hale hana hao, me kekahi ulia poino, mamuli o ko lakou haule ana mai luna iho o kahi a lakou e paahana ana a muu mokaki ana ilalo.  He 15 kapuai ke kiekie o kahi a lakou i haule iho ai.  He elua mau kanaka i kukonukonu ko laua eha.

 

Hoolaha Kumau.

 

Ola Nawaliwali

MAMULI O K@

KOKO INO.

 

            E heluhelu iho i ka me@@@ ka Ayer Laau Sarasaparila @@@ Z. P. Wilds, he melalo@@ k@@@ maloko o ke kulanakauhale o @@ a hoahanau nohoi o L@@@

Wilds i make he kanaka k@@@

            “No na makahiki lehulehu @@@ au na ka ma’i pa-palahu ame @@ aai e ae, i puka noloko mai o @@ ino.  Ono ole mai la ka’u ai, a @@ wali mai ko’u nui kino apau.  M@@ o ko’u ike ana i ke ola ana o @@ poe e ae no ko lakou inu a@@ Laau Sarasaparila a Ayer ua @@ iho la au e inu i ua @@ la

ONO AE LA KA’U A

mai ko’u inu mua loa ana mai no i laau la; alaila, hoomaka mai la maikai o ko’u oia.  He h@@@@ ta ka oi o ko’u ikaika ae @@@ ua loa mai keia @@ ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER ka @@ a’u e hoike aku nei me ka o@@ ke pookeia loa o na laau @@@ koko i ike@a.”

            No na ma’i apau i loaa @@ o ke koko ino e lawe i

 

Ka Ayer Laau Sarsapailla

KA AYER HUAALE ka L@@@ @@ @@@@@@

 

Ke pookela o na laau no ka ma@@ ana, ka hooulu ana me ka @@ nani ana i ka @@uoho, oia ka

 

Ayer Laau Hooulu Lauoho.

 

            Aole e kepia ke poo, ola na ma @@ puu, aole hoi helelei ka imuoho @@ maloohaha mai ka lauoho @@@ nawe a ano hina mai, alaila, na @@ laau e ho’iho’i huu ae a kona @@@ a hooulu lupalupa ae ia i ka @@@ Ma na wahi apau, o keia Laau @@@ Lauoho a Ayer ke pookela @@@ ia i punahele a i ho@@ @@ ame na @@onimana.

 

Ayer’s Hair Vigor

I homakaukauia e

DR. J. C. AYER, Lowell, Mass@@@@

Na Medala Gula mai ae @@@

Hollister Drug Co. Lt

Na Agena ma ka Puom@@ Hawaii

 

Kakele me Kuke.

Ka Halekuai Nui

O NA

Waiwai Like O@@

O na Mea

HANA KAMANA A @@

 

Na Lak@@@@@

Na K@@@@

Na @@@@

Na Kan@@@

Na @@@@

Na Opa

Na Kope @@

Na @@

 

Na Palau Lio

 

Na

Mea @@@

Na Au @@ Na @@@

Na @@@ Na @@@ Na@@

Na @@ p@ Na @@@

Na mea @@@ Na

Ip@@@

 

Makau Me Aho Law@

 

Na I@@ . . . . . . . . Na Pak@@

Na K@@ . . . . . . . Na Pak@@

Na H@@ . . . . . . . Na K@@

Na Pu@@ . . . . . . Na P@@

Na P@@ . . . . . . . . Na K@@

Na K@@ . . . . . . . . Na @@

Na A@@ Ma@@ . . Na Ipa@@

 

Mikini Humuhumu K@@ lana a

Wilcox & Gibbs

Hoo@@@

KA REMINGTON, @@@

 

            A me na ukana he @@@ kela a me keia ano.

 

Kakela me Ku@@