Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 35, 1 September 1899 — KO KE AO NEI AUPUNI [ARTICLE]

KO KE AO NEI AUPUNI

Ma ka mokuahi Australia i ku mai ai i ma ka Poakolu nei, Augat.e 30, i loaa mai ai ia makou kekahi mau mea hou auo nui mai na aina e mai, a oia ka makou e panai aku nei, ma keia wahi , o ka makou pepa o keia la, no ka po- t maikai o ka makou poe heluhelu. j KA ULUKU KAUA MA AFERIKA I HEMA. I CAPE TOWN, Augate . 23—Ke liouluulu ftei me ka awiwi nui ka pualikaua lio Mafekina.. He mau haneri poe koa ohi hou ia i hoea mai ia nei, a ua hoolakoia lakou maanei me na lako kaua, a aku la me na koa ma ke kahua hoolulu. Ke haTThali mau mai nei na kaa-ahi i na koa hou. Ua loheia mai, aia he 300 poe kanaka Bua (o ka inoa keia o na kanaka o kahi Repubalika o Trancvaal e hoonahoa mai nei e paio me Enelani) i houluulu ae

la ma ke ano pualikaua paie ma na kaiaulu kuwaho o Transvaal. Oiai nae i loaa ole mai ai ka lono maopopo no ka hooholo loa ia ana, a hooholo ole ia ana paha, o ke kumuhana e pili ana i ke kohoia ana o kekahi Komisina hui, no ka hooponopono ana i na 'kumu kuee mawaena o na Aupuni elua, o ke kulana iho la nae keia e hookaiheleia nei e na aoao a i elua. ~PIETERMATRITZBURG, NATAL, AFERIKA HEMA, Augate 23.—He lehulehu loa na kanaka "Bua" ililo i poe kupa Beritania, a e hoike ana hoi i ko lakou makee hoopalaimaka no na pono o na kanaka Berjtania, eia nae, aia kela poe ke hana malu nei ma ke ano he poe agena kiu no Pei»6sidena Kruger o ka Repubalika o Transvaal, a no ia mea, ua kuahaua ae lee Kuhina Nui o Natal nei, ma ke ahiahi nei, e ltuli aku ana ke Aupuni i na kanaka o kela ano, a e hqopai ana hoi i x na kupa Beritania e kokua na en'emi o ka Moiwahine. Ua hoomaopopoia, he nui na mea 'huna i loaa aku ia Kruger, a, eia na poe Bua ke hoomakaukau mai nei i na pualikoa hoohalua kimipo, no ka wailana ana i na leoa Beritania, ke hoea io mai ke kaua mawaena o na Aupuni elua; a o ka poe na lakou e hoomakaukau nei i keia mau hana kimopo , oia no keia poe agena malu o na Bua. Ua hoounaia aku kekahi puali makai i Colonso, mamuli o ka loheia ana mai, e wawahi ana na Bua i ka uwapo kaa-ahi ma ia wahi.

BIRMINGHAM, ENELANI, Augate 1 23.—Ua loaa mai he kauoha i kekahi j hui o leeia wahi, no umileumamaha miliona owili poka "Mauser" no ka hoouna koke ana aku i Aferika Hema. Aole maopopo kahi e hoounaia aku ai keia mau miliona owili poka, aka, mamuli nae o ka ikeia ana, he poe pu raifela "Mauser" wale no ka na poe Bua, nolaila, ua koho waleia na ua poe la keia mau poka. LADANA, Augate 23 —Ua loaa mai i ke Kakauolelo o ke Aupuni no na Panalaau, oia hoi o Joseph Chamberlain, ka pane a ke Aupuni Repubalika o Transvaal, no na mea a ke Aupuni o Beritania i waiho aku ai imua oia Aupuni, a ke noonooia nei hoi ia pane i keia wa. Aia a maopopo ia Mr. Chamberlain ke alahele ana e hana aku ai, oia iho la ka wa e hoikeia ae ai na manao o ua palapala 'Ijv mai Aferika Hema mai. LADANA, Augate 23,—Ua hoopukaia ma keia la iho la, he nupepa Ahaolelo, a maloko o laila i kamailioia ai ka honene kaua me Transvaal. Ua hoike ae la keia manao, i ka hoao ikaika ana o ke Aupuni Bua, ma ka ma'kahiki i hala aku nei, e waihoia ka ninau e pili ana i ko Enelani noho mana ano konohiki ana maluna o Transvaal, imua o kekahi Aha Uwao, a ua hoole nae o Beritania Nui i ka nooaoo ana i keia ninau. PILEPINE. E HOPU PIO IA 0 AGUINALDO. NU lOKA, Augate 22—E hoike ana ka mea kakau o ka nupepa World mai Wasinetona mai penei: I keia la i malamaia ai he halawai kukakuka mawaena o Peresidena McKinley, Hope Perēsidena Hobart, Kuhina Root ame Griggs, ka Loio Kuhina. O ka mea mua loa e hanaia aku ' ana ma ka wa e hoala hou ia ai ke j kaua ma Pilepine, oia ka hooneeia ana | aku o ke kaua a hiki i ka paa pio ma- | oli ana o Aguinaldo. Ua kauohaia aku o Kenerala Otis e hana aku i keia hana a hoea i ke ko ana o keia. manao. Ke maaacC nei ka Aha Kuhina, o ka paa pio ana o Aguinaldo ola ka mea e hoopauia ai ka hoala kipi ana malaila.

E hoomauia aku ana no ko Kenerala Otis noho alihikaua nui ana no na koa Amerika ma Pilepine. Aneane e hiki i ke 70,000 ka nui o na koa e makaukau pono ana no ke kukulu Hikina, mamua o ka hoea ana aku i ka la 1 o Novemaba. E oi aku ana paha mamua o 60,000 ka nui o na koa e hoea kino ilaiia ma ia la. Aole e aeia kekahi nonoi mai a Aguinalelo mai no ia mea he maluhia, aia wale no a haawi pio maoli mai oia. WASINETONA, Augate 23.—Ua hoomakaukau ae nei ke keena puuku o ka Oihana Kaua he hoike no na koa e hoounaia aku ana i Pilepine.

"Eia na moku e makaukau ana no ka lawe and aku i na regimana mua Kte umi i Manila, a e hoea ana lakou ilaila ma ka la 1 paha o Novemaba: Warren, Puebla, Columbia, Charles Nelson, Sherman. Belgian King, Haneoek. Grant, Tacoma, Sheridan, Glengale. Pennsylvania, Valencia ame Zealandia, ame elua a ekolu paha mau nloku hou e hoolimalimaia aku ana. "Aole keia ae la e maua'e ana i ka holopono ana o ka hoea ana aku o na regimana hope lie umi i Manila ma ka hapa hope o Dekemaba. "Ua ,loaa i ka oihana puuku, he mau moku hoū mawaho ae o kela poe moku ae la, no ka lawe ana aku i na regimana hope he umi, a oia keia: Kulanakauhale o Para, Tartar, Ohio, Newport, Indiana, Kulanakauhale o Morgan, Senatoa, Kulanakauhale o Kikane, Sana Paulo, Puebla, mai Kapalakiko mai, ame Toma, Logan ame Meade mai Nu loka mai." LILO HAWAII I OIOINA NO NA KOA AMERIKA. WASINETONA, Augate 19.—Ua hookāawale ae nei ke Keena Kaua i elua mau apana aina e kokoke ana i Honolulu, ma ke ano he mau kahua hoolulu oihana koa. Hookalii apana aina, he 1,334 eka; a, aia keia wahi, ma kahi he aneane ekolu mile ma ke komohana akau o ke kulanakauhale; a o kekahi apana, he 14,000 eka, aia ia ma kahi he umikumamaiwa mi4e nfai Honolulu aku, a he 9 paha mile mai ke Awa aku o Puuloa.

E kukulu aku ana ke Aupuni i mau halekoa ma keia mau wahi, a e hoonolio aku ana i na koa noho paa ma keiā mau wahi. E hoohanaia aku ana ia mau wahi i mau kahua hoolulu no na koa i kupono e hoounaia aku i Pilepine, mahope iho o'ke kinaiia ana oke kipi ma ia mau Pae Aina. Ua oleloia nohoi ma ka wa e paa holookoa ai na mokupuni Pilepine, he mea pono ke hoomaluia lakou, ma ka noho kino maoli ana aku a kekahi pualikoa, e hoonohonohoia ana a puni na mokupuni. A oiai, he maikai ole ke ola o ka ea o na mokupuni Pilepine, a he mea hoi ia e poino ai na koa e hoonohoia aleu ana malaila, nolaila, he mea pono ke hoomahaia lakou mai ia mau wahi inai, ma ka loaa ana he poe hou ma ko. lakou wahi. Ina e hoihoi loa ia mai ana lakou i Amerika Huipuia nei, e nui ana ka hana ame ka lilo ma ia hana ana. He maikai hoi ( ka ea ma Hawaii, a o ka oi loa aku, ma na wahi i oleloia ae la.

Ua manao o Kuhina Root o ke Keena Kaua e hoonee atyi i na koa e hoonohoia ana ma Honolulu i Manila, ina e makemakeia ana e loaa na hooluolu ana i na koa i hoonohoia ma Manila. No keia hana, e nui ana na moleu lawekoa e hoanaokoaia ana. E lilo ana hoi o Honolulu i oioina no na hoolako ai ana ame na lako e ae, e pono ai na leoa e hoonohoia ana malaila (Honolulu) a ma na mokupuni Pilepine. LAULAHA KA MA'I LUKU MA EUROPA. MADEIRA, Augate 20.—Ua laulaha ae ka lono maanei nei, ; ua ikeia ka ma'i luku ma Figueiria, Po'tugala, a he lono hoi kekahi e hoike ana, ua make kekahi mea i ua ma'i la ma Barcelona. Ua hopohopo loa ia, eia ka ma'i luku ke laha 'nei. He lehulehu loa na wahi hoomalu i kukuluia ma na apana kuwaho. He ekolu mau ma'i "bubonika" hou i loheia mai Oporto mai. Ua oleloia nae he poe ma'i lahilahi keia. E hoopii kanawal ia ana ke Kanikela Sepania ma ia wahi, no ka hoike ole ana i keia mea i ke Aupuni Sepania. Ua manao wale ia, o ka nui o ka poino o ka oihana kalepa ma Oporto no ka laulaha ana o keia ma'i, ua hiki aku i ka $500,000. LADANA, Augate 21.—Ua hoike mai ka mea kakau o ka nupepa Daily Mail mai Madeira mai, ua make hookahi kanaka i ka ma'i luku "bubonika," ma La Puehla, ma ka wa a ua kanaka la i manao ai e haalele iho i ka aina.

LISEBONA, Augatei2o—Ua hOoholo ka Papa Oia e hoomalu loa ia Oporto, kahi i, puka ai ka ma'i luku "buboni- j ka," malalo o na rula ame na kanawai hoomalu ma'i. LADANA, Augate 21,—E hooia ana ka mea kakau o ka nupepa Daily Mail, mai Roma mai, ua ikeia na ma'i he nui i loohia mē ka ma'i luku "bubonika" ma Palerrao ame Napela, a he ekolu a eha o keia poe ma'l i pau i ka make. Ua hanaia no na keehina kaupale apau e kaohi ana i ka laulaha ana o ka ma'i, aka, aole nae hoike ae o na nupepa no ka ikeia ana o ua ma'i la ma ia mau wahi, i hanaia paha pela, i ole ai ka lehulehu e uluku pioloke. OPORTO, (Potugala) Augate 21 — He elua mau mea i make i ka ma'i luku "bubonika" ma keia la, maanei. Ua puka hou ae la he ma'i ma ka Poalima nei, elua ma ka Poaono mai, a hookahi i keia la. 0 keia ma'i hope. he ano lahilahi loa ia. HAUNAELE MA PARISA. PARISA, Augate 20.—1 keia la i pcha ae ai he haunaele weiiweli i komohia aku ai he mau tausani kanaka, a lilo i mea e ho-okala kunahihiia ai na pualikoa e ku ana ma ka aoao hoomalu , 0 ka poe na lakou i hooulu ae i keia haunaele, oia ka poe anakia j ame ka sociaiiki, a ua lele aku lakou maluna o na poe anti-Semlte. A ma ka wa hoi i hoea mai ai na makai, ua lele like aku la keia poe apau—na Anakia, Socialiki ame anti-Semite — maluna o na makai me ka hehena nui. Ua pahola koke ae la keia haunaele ma na wahi he nui. Ua lalau aku la na kanaka piha hehena i ka huhu ame ka inaina i na pahi ame na laau, a lele aku la iloko o ka hakaka. E hooho ana kek'ahl poe, "E ola ka pualikoa!"

(Vive l' Armee) a o kekahi hoi, "E ola { ka Repubalika!" (Vive la Republique.) | 0 keia iho la na mapuna leo e maopopo ai 'he enemi kekahi no kekahi. I klnohi o ka hoomaka ana ō ka hakaka mawaena o na kanaka ame na makai, tia hoauheeia na makai, a ua a ke ahi ma ka aoao o na puulu huikau. 0 na wahi i hoeeia ai ka inaina o keia poe kanaka, oia no na halepule o Sana Maur ame Sana losepa. Ua hana ino ia keia mau halepule a i elua; e keia poe kanaka,,a ua hoohioloia nofioi. 0 na "pane" (pain) laahia keia, oia hoi, ka barena laa, ua laweia mai la mai luna mai o na kuahu, a kiolaia aku la iloko o ke alanui, a nokeia iho la ika hehiia ina wawae. Pau na kii hoano o ]oko o ka halepule i ka wawahiia, o na pahu waiho ,4 euk*arita" keia (wahi waiho barena laa) ua pau i ka wawahiia a o na kii pepa hoi, ua pau 1 lea houhouia a pukapuka. Ua hooikaika nohoi na kahu ekalesia ame na hoahanau e hoopakele i ko lakou mau waiwai l?ia, me ke kokua pu ana hoi o ka poe makai, ua lilo nae i mea ole i na poe hooliaunaele. Ua ho-aia aku la ua mau luakini la i ke ahi; a ma ka wa hoi n ua poe hoohaunaele nei i holo mai ai mai ua mau halepule nei, ua hoea mai la na kaa kinai ahi a hoopio iho la i ke ahi. Ua hoao aku la hoi ua puulu hehene nei e holo aku no ka luakini o Sana Nikolao, ua paleia mai la lakou e na makai. O ke kahua liope loa i nee ai keia haunaele ma ka po iho ma kahi hoolulu kaa ahi no ia o ka Hui Alahao Hikina, a malaila i hoopuipuiia mai ai na makai e na koa kiai o ka Repubalika. a lele mai la lakou me na elau ihiua ona kanaka. Ua halawai aku la no nae na kanaka me ia poe, me na pahi ame ke kipu ana aku nohoi. A hala kekahi wa o ka paio ana, ua lanakila na makai, a ua paa i ka hopuia he 25 poe hoohaunaele. He po weßweli keia ma Parisa nei. Ua hele na alanui a piha-u i na kanaka, a ma na wahi apau a ka maka e hiki aku ai ke ike, e oloio ae ana na pualikoa. Ua manao wale ia, ei aku ka haunaele nui a hoea mai, a e paio aku ana o Farani nei me ia pilikia nui e hoea mai ana. 0 Sebastian Faure ka mea mua nana i hooulu i keia haunaele. Oia ke alakai o kekahi puulu kanaka he 1000 ka nui i akoakoa ae, i kakahiaka nui ma alanui Repubalika, a nana i hookikina i keia poe kanaka piha pupule e hoonee ika haunaele. Ma ka hoike a na luna aupuni, he 300 o na poe hoohaunaele, aia maloko o na halema'i, a he lehulehu o lakou e make ana. Ua pau i ka hopuia e ka oihana makai, he 150 poe kanaka, a he nui aku ana no ka poe e hopuia aku ana. HAUNAELE KULOKO MA AMSTERDAM. AMSTERDAM, Augate 23.—Ua hoomauia no ka haunaele ma ke ahiahi nei ma Hilversum, kahi i kauia ai ke ; Kanawai Koa ma ka la inehinei. Ua hailuku ae la ka poe hoohaunaele i na koa me na pohaku, a o keia hoi na koa ! e noho ana maloko o ke kulanakauhale, a ua lele mai la hoi na koa kaualio maluna o ka poe hoohaunaele, a ua make hookahi kanaka, a he elua i hoehaia. I ke aumoe ana iho, ua maluhia loa. PUPULEIA KA 0 KINA. SHANGHAI, Augate 22.—E olelo ana ka mea kakau o ka nupepa Shanghai Mercury mai Pekina mai, ke lioike mai nei ka Emepera i na ouli o kona hele loa ana aku e pupule. E noke mau ana ia i ka namunamu ame ka akaaka. AHEWAIA KEKAHI KEIKIALII o| KA VALIKANA. | ROMA, Augate 19—Ua hoopiiia ke keikialii Chigi-Albani, ka ilamuku o ka ahahui a na Kadinela, e na poo o ka Vatikana no kona kuai ana i kekahi kanap. huli mea kahiko o ,Enelani, a o AmKHka paha, i ke kii kaulana loa 0 Mwm Virigine, i hanaia ai e Botticefli, a, ua oleloia ua loaa mai iaia (Chigi-Albani) he 15,000 paona ma ke dala Pelekane. KOKUA O RUSIA NO KA PILIKIA A KA WI. LADANA, Augate 22.—Wahi a kekahi lono i ka nupepa Times mai Odessa l ! mai, eia ke Aupuni o Rusia ke hooikaika nei e loaa ka hana e hiki ai ke hoomamaia ka pilikia a ka wi e holapu la ma na apana o Rusia Hema. NUI KA POE MAKE I KA POLOLI. " LADANA, Augate 21.—'Ua loaa mai 1 ka Hui Misionari Ekalesia, he hoike no ka make ana he 40,000 poe kanaka no ka wi ma ke kapakahakai hikina o Aferika. HAALELE 0 REED I KONA NOHO MALOKO O KA AHAOLELO. AUGUSTA, ME., Augate 22.—Ua loaa mai nei ia Kiaaina Powers i keia la ka palapala haaiele a Thomas B. i Reed, ma kona ano he hoa ahaolelo ! mai ka apana koho balota mua aku o Maine. E mana ana keia haalele ana ma ka la 4 ae nei o Sepatemaba, a ua apoia aku hoi ia palapala e Kiaaina Powers. KE KEIKIALII HENERI O PERUSIA LADANA, Augate 21.—E holo makaikai aku i£na ke Keikialii Heneri o Perusia, e noho alii kiekie nel no ke aumokukaua Geremanta ma na kai o Asia, wahi a na lono i loaa mai ka mea kakau mai oka nupepa DailyN,Mail. E holo aku ana oia ilaila maluna o kona moku lawe hae, mahope iho o kona haalele ana iho ia Kina. Ua manaoia nohoi, e hala loa aku ana paha ia i Wsinetona e halawai pu al me Peresidena McKinley, ka mea hoi l hoouna mai iaia i palapala poloai. Ina e oiaio ana keia lono. alaila, © loaa ana paha ia Honolulu ka hanohano o ka mahamaha mua ana ae I ua keikialii Geremania nei.