Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 28, 13 July 1900 — HUAKAI MAKAIKAI A KO MAKOU MEA KAKAU I KA MOKUPUNI O HAWAII [ARTICLE]

HUAKAI MAKAIKAI A KO MAKOU MEA KAKAU

I KA MOKUPUNI O HAWAII

Haalele i ke awa lai o Kou ae nei i ka hora 12:15 o ke awakea Poakahi, July 2, a au aku la no ka moana. Hala ae o Kaimanahila, ike aku la ia Ihiihilauakea e onu ae ana i ka moana; ka waiho lahalaha ae a na kaiaulu kaha o Waialae, Wailupe, Niu, Maunalua, a pela aku. Kaapono ka moku makai o Koko, h[u]li hamama ae ana o Hanauma. Ka oni ae no hoi a ka lae o Makapuu i ke kai. Ilaila ike iho la i ke ano holu napu o neia mea he moku; a hoomanao ae la i na lalani mele a na keiki aukai @ kakou nei: "Ua nani ihihi Lauakea. Ke kai holunape o Makapuu." Haalele mai la ka nana ana i ka aina hanau nei, huli aku la na maka nana o @ oni ae ka lae o Kalaau me he ia la i ka moana; ka lae nohoi o Kailio e ponuhu mai ana, ua hele a kalalea i ka noua e ke ehu o ke kai o ke kowa o Kaiwi. Kokoke i ka lae o Kalaau lele pouki ana o Kaululaau me Lanai, ua hele wale a maholehole; kalewa ia Kaunakakai ma ke kai o Kalohi. Ke ano mai la ka liula, a hoea nohoi i ka Malu Ulu o Lele. Hi-o kela, lou keia, hele ia aku la ia kapakai o Maui me ka poeleele; (ke one hanau o ke aloha) ike ole ia aku ke kulana o ka aina. O ka lola o ka moku kau e ike ma ke kowa o Alalakeiki, me Alenuihaha, a maamaama aku i Kawaihae. Huli ae la nana aku i na kaha o na Kona ua hele no hoi a mo'a unoanoa i ka wela paha a ka la, pela no me ka huli o Kawaihae a hoea i Mahukona he pohaku me ka ula a ka lepo wale no. O kea mau wahi aku anan paha kekahi o na mahiko nui loa ma keia mua aku ke loaa he wai e hoohana ai. Ma ka nanaina ame ka waihona o ka aina, he maikai wale no ke ike aku. Maanei i kuhikuhi mai ai ko'u kamaaina i kahi i ku ai o ka Heiau o Puukohola, no ka hoomana ana i ke Akua Kukailimoku, i kumu e lilo ai ka mokupuni holookoa ia Kamehameha I. A ke ku la no ke kahua a hiki i keia la, wahi ana. Me ka luhi a ia poe i hana ai. Haalele ia Kawaihae a holo mai makai o na Kohala ike aku la i na nani he nui o ka aina, hele nohoi ke ko a ke kai, nana aku no hoi o ka laau i ke kuoheohe mai i ke kuahiwi, a hoomanao ae la i ka olelo a kahiko i ka "Oni Kalalea ke ku a ka laau loa." Maanei i kuhikuhi hou mai ai ko'u kamaaina i kahi i ku ai o ka heiau o Mookini. Kahi a Lonopele ke alii o Upolu 1 noho ai a no kona paonioni me kona hoahanau holo mai oia i Hawaii nei e noho ai. Hiki oia ma Kohala a lilo i kahuna nui a nana i kukulu ua heiau la o Mookini. A na kana hanauna i malama i ua heiau la a hiki mai i ke au iho nei o Hewahea, ke kahuna kaulana hope loa i ke au o Kamehameha I. Ua oleloia, ua loaa mai ia Lonopele ka mokupuni o Hawaii aohe alii, mamuli o na hana hewa a Kapawa, ke alii o Hawaii mamua aku ua hoi hou oia i Kahiki a lawe mai me ia ia Pili, a hoonoho iaia [i] Alii no Hawaii, a mai [i]aia mai i loaa mai ai ko Kamehameha I hanauna. Ike aku la ia Honoipu, ka lae o Upo- @, Hawi, Halawa, Pololu, Honokane, Waimanu, me ka maikai wale no o ka @ i ka aina malihini, nana aku la i ke kuakea mai a ke kai ia uka o ka aina malihini a hoomanao ae la "Ua ka-ha aku la paha ka nalu o kuu aina." Haalele aku la i na Kohala, kaa pono mawaho o Waimanu i Hamakua, wahi [a] ko'u kamaaina o kahi ia i ku ai o ka heiau o Pakaalana, e kokoke ana i Waipio, kahi i alohaia a i kaulana hoi i ke mele a na alii o ka wa kahio: "Maikai Waipio he alo lua na pali E poai ana a puni a hapa makai." O kahi ka keia a Moikeha ame kona kaikaina me Olopana, me kana wahine me Luukia i noho ai a holo aku no Kahiki. A lilo i alii no laila. Ma keia hele ana, ua lawe oia i kekahi alii hanau i keiki hanai nana, oia o Laa. Noho lakou i ko lakou aina hou a mahope ulu mai he kuee mawaena o ko lakou noho ana, a hoi hou o Moikeha ia Hawaii nei malalo o ke alakai ana a kona kilo hoku, oia o Kamahuahele, me ka heluna nui o na alii, kahuna, apela aku. A hoi loa oia no Wailua i Kauai e walea ai i ka laula o Kapaa. A ma Waipio no hoi i oleloia ai e na poe o ka wa kahiko, aia ka ilaila ka puka e komo ai i ka lua po o Milu, oia ka kahi e kupono ana i ka waha o ke awawa, kahi i kapaia o Keone; ua paa loa hoi i ke one ka puka e komo aku ai i keia wa. Ua holo hoi i ke mele a na kahiko oia kahi a Akea ame Milu i noho ai, na alii mua o ka aina. Ua oleloia nohoi, o na poe apau e make ana e hoi no ka uhane ilaila e noho ai, a e pau hoi i ka alia e na akua o ua wahi la. O keia kahi a Hiku i kii ai ia Kawelu e hoihoi mai i ka uhane ma ke kowali i hoolewalewaia iloko o ka lua Milu. I anei nohoi i hanauia mai ai i keia ao o Kaopele, ka makuakane o Kalelealuaka, ka mea nona kekahi moolelo kaulana loa o Hawaii nei. Ike aku la i kahi e lele mai ai o ka wai o Hillawe aole nae he wai, ua la-

i \vt-a e ka haule ncl« i ka wai ole e like n>f ku nele ana o Ka.n wiki i Hana, pela. , palia hoi keia. | Hoea i KukuihaeU*. Honokaa, PaauIhau, Paaullo, Kukaiau, Ookala, me Lalupahoehoe, hoomanao ae la au no ka moolelo o Umi a Liloa o kana mau kaha paha nei i holoholo ai i ka wa kamalii, ka mea nona kekahi moolelo maikai loa o Ilawaii. He maikai maoli no ka aina mai o a o, uliuli i ke Ko, hele no na kahawai nunui a lele i ke kai. Huii ma keia huli o ka lae o Aiia nana mai la i ke kaikuono o Hilō 1 ka heie ae a hoolulu i ka lehiui. Huli aku la ! nnna ia Puna t; kalele ana ia Ka'u. | Nana ae la hoi o ka nalu o Jluia a na [ alii e hee ai e paluku ana i ke one aloI h.i o Kaipalaoa. A o ka nalu nohoi o ! Ahua e hookuakea ana nohoi j ?<a lau o i k;i niu o Mokuola. Ho nani maoli 710. | Hookoino aku īa iko kaikuono o Hilo, 'pili ma ka uwapo, kau i k" kaa a >10nu' ka hiiila hiki aku la i ka hale kamaaina, lulu lima me na hoaloha h p< I.a aku. Auau i ka wai a kau ke poo i ka uluna o Welehu ka malama.. Ao ae i ke kakaliiaka, ike ponoia akn la ka nani o Maunakea, kela kuahiwi alo pu me ke kehau, kahi hoi a Poliahu ke Akua wahine o ua Mauna la i noho ai. He nani io no a he nui nohoi ke anu, ke hele la ko'u mau hoa o ka hele ana a "kiilili pua hau o Kalena." Ike aku la i na p"uu ekolu o Hilo i kaulaiia ai e "kukulu kalaihi ana ka la i Mana." Eia iho ka Moolēlo ona hana ipalamaia. HOOLULU PAKA. Ke ku nei ka Hoolulu Taka ma kahi o hookahi mile me ka hapa mai ka hale lela aku ma ka aina 1 kapaia o Waiakea. Ho kahua nui kahl iku ai o keia Paka, a maluna Iho hoi o kekahl kahua pahoehoe aa paakiki. O ke kahua heihei ua hoopihai'a iho o luna me ka lepo ame ka pohaku i wiliia no hookahi me ka hapa kapuai ka manoanoa. He kanaha kapuai akea o ke kahua holo. Ala mawaona konu o ke kahua heihei he kahua kinipopo. Ua hoopuniia a pau me kekahi pa kiekie mawaho loa. o k»> kahua'o ko alahao o Hilo, «a kokoke loa i ka paka, a ma keia mua aku e hana ana lakou i alahao a ke kahua heihei no ka pomaikai o ka poe nana heihei ma keia mua aku mai na kuaaina mai, a piela pu nohoi ka !ehulehu apau e hol»? ana ilaila. Ke huli nei ke alo o ka hale o ko. poe nana heihei i ke kai me na noho i hoomakaukauia no 1,050 kanaka, ua hanala na noho a akea kupono i ole ai e hookeke, a e hiki hoi i na poe apau e noho ana ke ike i ka heihei me ke akeakea i>le ia. Aia mahope ponoi o keia hale he hale nui 110 i like me ia no ka poe hana keaka, hulahula a mau lealea e ae paha e malama ai me na noho 1 hoolawaia no 1000 kanaka. Ua hoolakoia 0 loko o keia hale me na kii nani, a malalo o keia mau hale elua he wahi e ai ai oiai ka heihei ame na lealea e ae 0 hanaia ana. TTa kukuiuia keiā kahua heihei o Hilo malalo o na hooikaika pauaho ole ana.a J. R. Wileon ame ke kokua ana a na poe paa mahele o ka Volcano Stable <S? Transportation Co. Mamua 1 aku nei o ka paa ana o nei kahua ua malama mau ia na lealea o keia ano i waho o kahua, maiuna o ke alanui auI puni e kokoke ana i Waiolama, a mamuli o ko Hilo holomua i keia mau la e nee nei ma na mea kalepa o kela ame keia ano, na lahui like ole no hoi, ua hooikaika ko laila mau kihi e loaa ia lakou na hauoli ana i oi ae i ko ka mua. Ua heaia ka inoa o keta Paka mao ka hanohano la o Hoolulu kekahi o na Alii kahiko o ia aina i paa ma ka moolelo kakau o Hawaii nei. Ma ka mooi kuauhau Ohana o Beckley o Honolulu !nei, a ma o ko lakou pili, ua hea iho o Mr. Oeo. Beckley i kekahi o kana mau ikeiki ma ia inoa. Ma ka umauma 6 ua 'Commodore Beckley la ke kalaunu o kona ohana 1 hana maiau ia me ke gula ame na walhooluu nani e ae nohoi a ka maka e hoohihi ai. A o keia la 4 nohoi 0 July ka la mua loa ana i hookahakaha ae ax ma na alanui ame ka paka o ua kulanakauhale la o Hilo me ua kalaunu la 1 pine ia a paa ma kona umauma me ka hiehie. He mahalo hookahi kau e lohe no ka nani ame ka maiau o ka hana ia ana o ua pihi kalaunu la; a e mahaloia no hoi a nui ia alii hanau o ka aina no kona hoomanao i ka ohana I hala aku, e hoolilo ana laia i mea hoomanaoia no na kau e hiki mai ana. KOMITE. Eia iho ka papainoa o na komite o kela ame keia kulana na lakou i hoomalu na hana o ka la: Luna Nui—J. R. Wilson Kipu—Wm. Todd, A. C. Lufk!n Hae—Lorrin A. Andrews Au ame Hooikaika kino —P. M. Mc Mahon, S. H. Webb. J. A. Scott, G. K. Wilder, C. C. Kennedy. Hulahula—G. N. Day. C. H. W. Hiteheoek, W. J. Stone, Wm. Vanatta. Haiolelo —J. A. Cruzan, C. Fumeaux L. Severance.

ruuku—N. C. Willfong. Luna haawi dala—Geo. H. Willia»i.«. | NO N,\ LIO HEIHEI. llea Jiana e hooholo —J. H. Jl.cDonough. j Lunakanawi—G'eo. lioss, J. T. Moir, j W. H. C. Campbell. | Malama manawa—J. D. Kennerly E. i E. Richards. | Kakauolelo —I. B. Schoen. , Mea kukala—J. H. Howlanel. NA LIO HEIHE. ' Eia ilio ka nui 0 na lio na lakou i kakele ua kahua hoihei la me ko lakou mau ona. NA LIO I KOMO 1 KA HEIHEf. Frank S, Blooming Chanee, Billy McClusky, Virgie A. ( Naples, Everett, Watassa, Unele Sain, Dixie Land, Unele True J. R., Van Waggener, Silas, Loupe Out cast, Dlrectress, Queen, Hawail, Z!nfandel, Bēauty, lago, Ball Face. O keia malalo iho ka papa kuhikuhi o na hana i lawelawoia ma ua Paka la ame na wahi like ole ae nohoi ma ka la 3, 4 ame 5 o July. Po Poalua, he keaka Opera o Ilomea ame Julieta ka i haaAviia e ka hul 'keaka a Peek o na poe wae iho no o ua taona la, a inulaila ae he lieluna nui o na poe puni lealea o kela ame kela ano laliui like ole. Maikai np. Poakolu, July 4, hora 6 a. m. kipu aloha. Hora S a. m. heihei au. r LEALEA HOOIKAIKA I£INO. Heihei lala-pa, 12 i-a moelala gula a me dala. Heihei holo, 100 i-a niL'dala sula ame dala. holo, 220 i-a. medala gula ame ēala. Heihei holo 140 i-a, medala gula ame dala. Heihei holo SSO i-a, medala aula ame dala. Heihei liolo, 100 i-a, kamalii malalo o 18 makahiki makana mua $6, makana elua $3.

Aumeume a na kamalii no l<a uml dala. HIMENI ME KA HAIOLELO Hora 10—J. A. Cruzan, C. Furneaux. L». Severence na komile na lakou ia hana. • Na olelo hai mua— .T. A. Cruzan. Himeni—'"American". Ke analna. Alakai ia e Me?srs Jack«on, Bcer.s, Waiker, ame Howland. Pule—Hev. C. W. Hill. Himeni —"Red "While aml Blue" E eha kane alakai. Heluhelu i ke Kuokoa o "Amerfca — Thos. C. Ridg\vay. Himeni—"Battle Hynin of the Re- ( Himeni—"Battle Hymn of the Ropublic"—e eha kane alakai. | Haiolelo oka la—Hon. G. F. Little. j Himeni —"Star Ppangle Banner" —e eha kane alakai. I Pule liookuu—Rev. C. W. Hill Kiloi hamare o 50 paona. §5 makana. ! Ileihei Baikikala. makana mua lie ! )ma Eaikikaia a o ka niakana elu.a lie $20. j Lele a' kiekie, $10 makana. I Hukihuki kaula $50. oHlo kukahi, lioalu a lelo. makana o $5. | . HEHEI LIO. Ho- maka na heihei lio ma ka auwlim la, o ka Poakolu la 4, hora 1, me ka pihakui o ka hale ame ke kahua, me na tausani kanaka o kela ame keia ano lahui, me ka maikai ame ka holomua o na hana: I Oka heihei mua: he heihei kau. Papa ekolu minute. Elua eo iloko o ekolu hoio ana. A ua eo keia heihei ia "Adimarala De\vey" i onaia e W. Vannata, i ka holo mua ame elua ana. Manawa 2:56 me 2:47. Ua eo iaia ka heihei. Me ka maikai ame ka hoopaapaa oleia. Ua kiloiia kona ona mailun* iho o ke kaa ma ke alanui Waianuenue he mau pule mamua aku. Oiai e hooholoholo ana malaila. "Daisy Belle" i onaia e J. R. Wilson ka mea i lilo ai o ka hanohano elua. O ka mea kau lio i holo ma keia heihei o ka lio o Geo. Ross( oia o "Hector" ua kueia no ke emi o leona mau paona i aeia ai. A o ka eha o na lio i komo.ma kela heihei o "Queen," i onaia e R. F. Guard, ua kapaeia no kona holo maoli ana » ka hoomaka a hiki i ka pau ana o ka heihei. He $75 makana.

Heihei holo hapalua mile, makana he $150. Ekolu i komo ma nei heihei "Antldote" onaia e Geo. Rodiek me "Beauty" me "Iago" mai ka Horners Ranch mai. Eo ia lago lloko o 53 minute. Ua eo i leeia 110 ka hapanui o na plll i pjiiia e ka lehulehu, no ka mea o "An- ' tidote" ka i manao nui ia iaia e eo ai e ko Honoiulu iloko oia aluka. Oka helu eiua iaia. Hookahi miie, noa i kela ame keia lio. Makana o $250. Ona lio i keia heihei o "Watossa" no ka Portuguese Racing Club, "Zinfandal" mai ka Horners Ranch mai: "Naples" me "Evereii" no J. R. Wiison: "Uneie True" no Geo. Rodeik: Eo ia Zinfandal iloko 01. "Unele True" ka lio iaia ka hanohano o ka helu elua. | Heihei kaa—Papa o 2.24 minute. Hookahi mile. Elua eo iloko o ekolu holo ana. Makana $200. O na lio ma keia , heihel o "Outcast" no C. E. Eagan; i "Silas S," no W. Cunningham: "Daisy j Bell" no J. R. Wilson. Eo ia "Silas S." iloko o 2:47 me 2:35 2-5 minute. ! Heihei mlula no ka makana o $ō0 ua lilo ia ia John Baker, o "Black Baby" ka inoa o kona Miula, a o "Makee" ka inoa o kekahi miula i onaia e A. B. Lobenstein. Heihei Lfo Huikau. O na lio i loaa he manawa holo, ua lakou.

Makana he $00. Na lio i koinu: Horner's iianeh o "Lady Lightfoot," H<.-rfry Eston o "Peaiiuts." Ua eo ia I.ady Lightfoot me ka maileai. Ua panina na heihei loa o keia la me ka heihei o hookalii me ka hapa mile, in.a i na'lio apau. Makana he $150 me ke kialia makana a ka Voleano Stables, and Transportation Ce., O nal io i komo ma keia heihei o "Dixle Land" no Geo. Roedik, "Hawaii" no Horner's Ranch; "Billy McCluskey" me "Gen. Cronje" 110 J. R. Wilson; o "Billy McCluskey" ka lio i ao ai, me "Dixie Land" i ka helu elua. O na poe nana i malama !ia heihel ma ka Paka, .0 lakou kekahi poe komite eleu loa ma ka malama ana i na helhei. Aole ulololii e like me ko Honolulu nei; loaa ka mea e kuakl waie ai 110 ka lohi loa me ka wela pu j ka la AHA KU'IKU'I. I-le alia kuikui ka i malamaia ir.a keia aliiahi Poakolu maloleo o ka Spreckel's Hall īnalalo o ke alakal a kuhikuhi ana a.Mr. Hieks. O ka mua mawaena o Bill Watts me Jim Polloek, mau mea kuikui lightwejghts laua, a ua lilo hoi i ka inoa mua ka hanohano o ke kahua mokomoko. A mahope iho 0 keia he lio,okuku kuikui ma'mna o Hansen o Honolulu aku nel me Bob Burns o Kapalakiko aku nei no umi puni. I ka ekolu o na puni ua kaa ka lamfkila ma ka aoao o ko Honolulu . nei' keiki me ka-hookahi wale no puui)uū i kui fa aku ma ka auwae o ko Kapalakiko keiki. Ua.nui no na wahi ok'eni i hoolilo ia ae mai kekahi a i kekahi ma n.eia wahi lealea 0 Hilo. AHA HULAHULA. He alia hulahula nui ka i malama ia. ma kekuhi aoao o ka lanai nui i hoomakaukauia no ka nana ana i na heihei ma k lloolulu Paka, a ma ua -Lanai la i «akoaleoa ae ai ka lehulehu o Honolulu nei, a pela nohoi me ko Hllo 110 ka liauoli ana ma ia ano lealea. Ua maemae ka hana ana i 0 ua kahua hulahula la. E hamama. iina ma na aoao ekolu me na puka pio i kinohlnohiia me na kahakahana. o ka hae Ameyika ame na luhiehu o ka waokele o ua aina ua la. Ua hoomakaukauia nohoi.he kahua 1 kiekie ae mai ka papahele mai no kahi e noho ai na hookanl pila; o ua lilo hoi ka hanohano 0 ka hoolako ana 1 na alia hulahula me na mea kani i kekahi poe wae mai ka Hui.Himeni Clondyke ame ka Hui Himeni a Charlie Rose mai. He hiki no hoi ke r.ooloiiia ua hale hulahula la i hale keaka i na wa apau e makemakeia ai me ka nui ole o na poino. He nani maoli no ka nanaina o nei hale, a nani pu nohoi na mea i lawelaweia. He papaaina ka. i hoomakaukau ia ma ka hale malalo iho o ke kahua heihei, a malaila na poe apau i akoakoa ae ai no ka hoonuu ana i'na kohi kelekele i hoomakaukauia ma v aena konu po me ka liialaai nui. Ma waena 0 na poe i akoakoa mai mai me i*a mahiko kokoke ae ana i ua'iaona la o Ililo keia pee:

Mr. ame Mrs. George Ross, Mr. Mo Konzio, Mr. ame Mrs. Harry Patten o Hakalau, Mr. ame Mrs. Fraser o Maliukona, Mr. ame Mrs. Walker o Oookala, Mr. ame Mrs Colin MeLennan, Mr. A. C. Paifrey o Launpahoehoe, Mr. ame Mrs. Haley, Mr. ame Mrs. Robert More, me Mr. Hartmann o Papaikou; Mr. me Mrs. Albert Horner, Mr. Robert Horner, Miss A. Horner o Kukaiau; Mr. Hamilton o Honomu, Mr. ame Mrs. Givens o Olaa, Mr. W. H. C. Campbeli ame Miss Rycroft o'Puna, Mrs. Creighton, Miss Lishman, Miss Aliee Listiman; Miss Daisy Lisliman, ame Miss MeLain mai Honolulu mai, ame ko makou mea Kakuu kekahl. A he nui nohoi kekahi poe i oi aleu ma mua o ekolu haneri paha ka nui. O ka holomua o alia hulahula, ua kaa ka hanohano i keia poe komite: Messrs Geo. N. Way, W. T. Stōne, Wm. Vannatta ame C. H. Hitchcock ame ka Voleano Stables ame J. R. Wilson. Na poe na lakou i hooikaika a loaa ka holomua. KINIPOPO. Ma ke kakahiaka Poaha, lie liookuku kinipopo ka i malamaia e na hui <inipopo "Ricliards and Schoen" me ka Hui o ka "Volcano Stables" a eia iho na inoa o na poe i komo iloko o keia lealea. Ua kaa ka hanohano i ka hui Volcano Stables, a ua mnikai nohoi ka :awelawe ia ana o keia lealea. HEIHEI KA LA JSLUA. Ua hoomaka hou no na heihei o kela la ma-ka auwina la, hora 1 me keia mau heihei malao iho: Heihei hookahi mile holo kiau. i\rakana o $200 me ka kiaha a ka Hilo Hotel. O keia na lio i komo: "Loupe" no C. E. Bgan! "Dlrectress" no J. K. Gibson; "Silas S." no W. Cunningham. Ua lilo ke eo ia Loupe o ka puni mua, ka lua o na puni ia Directress, a o ka ekolu o na punf ia Loupe me ke aheahe loa i holo ia ai eia iloko o 2:31% minute. Hookahl mlle. Na lio 1 hanauia ma Hawaii nei. Makana o $200. O na lio ma nei heihei o "Iago" Horners Ranch; "Beauty" no ia hui no; ame "Antidote" no Geo. Roedik. Ua lilo ke eo ia Antidote me.ka maikai. Heihei lele pa. Hookahi me ka hapa mile. Makana o $150. Makaena o "Van Wafmer" no Peter Lee; "Dixie Land" no Geo. Rodiek me Billy McClusky no J. R. Wilson. Manawa he 3:22 minute, a ia Dixie Land i eo ai.

I.e hei holo o n-oa i na lio ui.uu, iiiakai.a. o kē .a h.uu no "'v,a.a;hii' 1.0 iJ. C\ul>, Zihlai.del no liui'jier3' Ki.eii; "i' i'iiK S no A. B. Louei.s t e.n, me Ci.iu.Lt.'' ī.» J. li. laua. 1-e wahi heil.ei nui keia o ka hoopaapaaia. 1 ka hoomaka mua a'ia, ua kaui.ke o "Napies'' n.e "I?'rai»K ii' i ka ī-ahu hopu, n.e ka mai.au a o f>3 secor»d a i ka hoao elua ana ua eo ia Isaples n.e ka maiie. 7 heihei hookahi niile no na lio liilii, oia na 110 he um.kumanuikoly kikoo ke kiekie a emi mai, mauana he $•<>. O "Unele Sam" no J. Cai v«»'no; 1 L»«isy" no Manjiro ame "Maty" r.o Tanakri r«a lio ma*keia heihei. Ua komo mua :nai o Unele £am i ka pahu hopu. a makekahi kumu a na Lunakanawai i manao aī, he pono. ua haawi ia ka he hri 4a Daisy. Nui na hoopaapaa o na poe piN ma neia heihei. Heihei ekolu hapaha mile. Noa 1 na lio apau. Ae ia na lio Hawaii i 10 j.aona. Makana $150. Mawaena o *eia mau lio; "Wattessa no P. R. Club "Van Waggerner" no Peter Lee; "Zin- | fandel" me "Beauty" no Horner's

Ranch; "J. R." no G. Rodiek; "Vizir j AJ' me "Everett" no J. R. Wilson. Nui ka apa o keia heihel mamuli o ka "Zinfandel"ahai ana i kona mea holo no elua paha puni o lina mamua o ka haule ana oka hae holo. Eo la Everett i 1.21 minute me "Virgir A" helu elua. Heihel holo o hookahi mile me ka hnpaha no ka makana o $250 me keia mau lio: Hawail no Horner's Ranch; Unole True no G. Rodiek; Bill McCloskey me Everett no J. R. Wilson. Ua eo heihei ia Billy McCluskey me "Unele True mahope pono. O ka heihei hele no hapalua mlle mawaena o Herbert N. Ayers ame Bob Burns ua kla ka lanakila ia Herbert N. Ayers o Honolulu aku nei. "Ua hale mua no neia keonimana ma kekahi mau heihei o ia ano ma Enelani a ke paa nei ola he heluna makana no uml a ol manawa. No Mr. Burns hoi i ka wa ekolu makahiki ae nei i hala, oia ka moho o na kapakai o ka Pakipika.

i KELA AME KEIA, Ma ke awakea o ka Poaha, ua puiwa ' ae la kekahi mau lio elua e kauo ana 1 ke kaa o Peter Mcßae o Olaa me ka | poe ole o luna a holo hele ma kekahi (mau alanul lehulehu o ke taona me ka loaa ole he poino i kekahi poe e ae. I ka wa l pau ai o ka laua hoio ana o ka mea wale no i koe o ke kaa o na huiia o mua me ke kolo oke kaa. Laki aole poino e ae mai keia ulia mai. Ua haawi ,ae o Mrs. Nawahl, Mrs. Like ame ko laua mau kaikaina he Papaaina i luhiehu i na mea ai o kela i ame keia ano. Eia iho ua mau mea ai la i panee ia mai i ke anaina i akoaJ<oa ae (a kou mea kakau e poina ole nei i ka moni o ka haae) ma ua papaaina la i hoomakaukauia hoi iloko o 8 waie no hora: Puaa kaiua me hoolua, kuhikuhlnia keia; Moa i hoomoa roke ia, moa puholohoio me ke kaihelo me ka iuau he mikololohua ia; I'a lawalu me na la'l hoomoemoe, he maemae keia; kole makaonaona o ka lae o Kumukahi; poi uouo lehua kaohi puu; poi ulu ame ka poi uala imi.pololi; uala kaakaaiina kaiUa; opihi honi aie 9 Puna; Limu kohu 010 ko'a o Ahua; Papai, Llmu eleele, Paakai ulaula mai Kauai mai, kukui Inamona o Olaa, oKele palau me ka wai 0 ka niu o Kalapana, mea ono, Waimomona, wai luliluli, ame na nani e ae nohoi aka maka e hoohewa ai. Halo ma o he nani, kiei maanei oia a,na no. Ua nui na hoa aukai o keia hele ana aku nei i komo pu aku iloko o na hauoli ana i ko lakou mau lokomaikai palena ole, ua ai kela ame keia a olha me na mea maemae i ke kai i ka pua o ka hala," ua inu hoi a kena ka puu i ka wai a Kanaulu. A hoomanao ae la kou mea kakau i neia mau wahi lalani mele Lei lehua me ka wal a Kanaulu I ka hoeueuia e Kalanamaihiki Hiki ke ao Kanauiu makani o lalo I ke kaana i ka maikai a ke aioha—Aha A wela i ka la kua manuunuu Wela hahana i ke ehukai o Huia Hikii ia ka maile iei kapa kapu Na ka ua i hooulu a nui i kanahele— Ehe. He aha hulahula kekahi i malamaia malalla, manuahi hoi na paikinl maa mau, ke hele la a "niniu Puna po i ke ala." ke haawi nei ka mea kakau l na hoomaikai ana he nui la mau kaikamahine kupa 0 ka ua Kanilehua me na Lehua 0 Hopoe, a me Mrs Mara«a Nlau kekahi o na kaikamahine kupa o ka aina puuwai hamama, a loaa hou 110 he la hauoll no kakou malaila. O ka hele ana paha ia me ka maka-

maka ola: "O ka liea i ke kanaka e komo maloko E hanai ai a hewa ae ka waha Eia no ka uku c ka leo—a He leo waie no a"— Mahalo a nui i ka lokomaikai e poina ole ia ai. Wa kokoke no paha e hapalua o na ohilp. i holo aku ai mai Honolulu aku nei i noho aku la ia Hilo no keia mau pule aku e hoi mai ai. Iwaena o la poe o Mrs. Samuel Parker; e hoi aku ana paha oia ma ka aina no kona home ma Mana, Waimea, i ukaliia e kekahi mau lede e ae mai a nei aku. He eiwa na mile i paa o ke alahao o Hiio a hikl i Olaa, a ke holo la na kaa ohua i a uka me ka maalahi no na poe noho kuahiwi ame na poe makaikai. He ulia poino ka i loaa i kekahl kanaka ma Olaa ma ka la 5 iho nei mamuli o kona haule ana mai ke kaaahi aku a pa kona poo me na wawae 1 ka pohaku. Mawaho pono ae o Mahukona i ka huli hoi ana mai a ke Kinau ua ikeia kekahi kumu Naia nui e alualu ana i ka moku. Oiai ka moku ma Kawaihae. ua ikeia ka ula pu ana o Maunakea kohu ahi mamull o ka ula o ka la i ke ahlahi a kau pono iluna o ua mauna la, nani ke nana aku, a manao iho la au e hoomalamalama ana la o Poliahu 1 ka hale pali ona. Puni ke kulanakauhale o Hilo i ka hele ia e.na poe o Honolulu aku ne!, īoaa wale na hua tranako. rea. a pefa aku: mai kela poe lokomnlkai nui wale o Hilo. Komo wale ia ko lakou mau kauhale, hue wale ia ka lakou mau pa-

ipu. Oia no ka olelo a na kahik o iwkou nei: "o ke alona ka n.ea 1 ol uku ka maikai niamua 0 ka umeKe po. an.e Ka i]>UKai i'a." Mahaio waie. "Ilaa ka mik.ol i Ke kai o Lehua" Ka i r.a ke k. o ke laoi.a a'.:u nei n.amul. o i .;a hawawa ika holo ai;a oka moku oij.i mai līonalulu aku r.ei a i Hilo. Nui na pee I hele a auau i ka wai e .Va ani.ei.ue, oiai n.a Hilo makaikai no .:ci kekahi, a 0 ko makou Doctor kekai iieku o»a aiuka. Pehea, auau oe e Doctor? Hora umi o ke kakahiaka Poalima 1 'eau hou irai ai ko makou mea kakau ira ka moku a hoi mai la no ke taona r.ei iloko 0 2G hora i holeia ai e ke £inau mai Hilo mai a ku 1 Honoluiu nei. Ile haav.i ī.e; ka mea kakau i kona hoon.a kai a nui ia hoahana a paaua jra neia hana inea, oia o Mr. W. H. Kapu no kana irau hoomakaikai mai::ai a o'.iaoha ana i kona mau hoaloha, 1 ia loare hoi ka m.ea nona ka hale, '•:ahi a makou i hoaumoe ai ka hooilina 0 ka'u mau hoomaikai ana. Ake pule au e hooloihi'a na la o ka haokuni 0 ka 0 k o ' u puuwai no ka olua mau kokua. No ka lunahooponopono ko'u mahalo no na kolamu 1 hookaawaleia. MEA KAKAU.