Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 14 December 1900 — Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE [ARTICLE]

Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE

Ao*e pat:j *>? v Hnu ni.akAniaka n«la-h-.-lu i hG€>;vi:.a i t v .r4-,e a e-huehu i farv aku ai irnua r > L*U« Diaaa, laia I ninau roai ai i:ua. a i-o k«a l'iino a ua Kcmo:kaeiiuehu. c?I ua liio sa i raea e luwpahaoe ao K>a la ai ka n 1 »- nao o ua Letit; Diana rs»:ū a ma sa mana*.va hoekahi r.o n.i*- ua konio iho ia ka raanao oluolu iioko or;a i koiaa hoon aopopo ana iho aohe wahine mare a Kemikaehuehu. Ala mai la r<a noonoo ana iloko o ua L«ede Diara nel, raa ka olelo ana Iho iloko ona e hoao aea au ine kuu ika ka a pau e lanaklla maluna o nei kanaka kroo a Hhi pillalna o!e mai i nei mea he wahine. Oiai laua i hookakahele loa aku ai ma ke kamallio ana ua hiki i ua Lede Diana nei ke ike mai i ka ui a me ka maemae o na hooheno olelo ana a Komoikaehuehu* I ko iaua hoea ana aku i kahi a Diana I makemake loa ai o ko laua wahi ia e kuka kamailio mehameha ai ia wa n oke koena aku o na mea a ua Dtana i makemake loa ai e hoolaiauna mat imua o ke kanaka kaaheie honua. aia hoi ua piha ku*i ia wahi l na keonimana opo a me na lede opio e kaana ana i ka lakou mau hooheno ana. nolaila, Reiu hou mai la» laua Ihope a hoi mai la iloko o ka rumi hulahuia. Aole hoi I Huliu mai kaawaie iho la laua, a hele aku la o Lede Diana v ma kona alahele a o Komoikaehuehu boi ma kona alahele. I ka hala ana o kekahi manawa loihi mahope mai o keia kaawale ana o Lede Dlana a me Koiro*kaehup>»u. aia hoi ,ua ikeia aku ia ua Lede Diana nel e iho mai ana maio ka hale o luna o ka home noho o Haku-Forest, a ma ka nana ana aku l kona mau ano a pau ia wa e makoukau ana oia e huli hoi aku no kona home. Ua ike mai la hoi o Komoikaehuehu ia Lede D!ana. a ma la manaka no oia i h»8lele iho ai i kona wahi e ku ana a hele mai la oia a kli ia Lede Diana ma ke ano oia ke konimana nana e hoihoi aku iaia a kau aku oia no luna o kona kaa. Ma ka wa hoi a Lede Diana i kau mai ai i kora liona no ka paa ana mai i ka lima o oia no ka mapawa i hoea ae ai o Haku Tanamua me ka makaukau loa e haawl aku i kona i ua vr«W"« **«« » kaulana ai he wahine hoopalau oia nana, aka, ua hala e aku la nae ka puuiera aia i .Hiio. a ua hui pu aku la me Papalauahl. Ua lilo iho la keia hana a ua Lede Diana nei i mea e kukuluia ai ua Haku Tanamua nei ma kahi o ka hoka, a ua pii mai la hoi ka huhu a me ka 1111 iloko ona no 4Comoikaehuehu. ke kanaka i oleloia aohe ora wahi lihi hoohihl no nei mea he wahine. No Komoikaehuehu hoi, ke aka hene iki mai la oia iloko iho ona no ka lilo ana o ka lanakll* ma kona aoao ma keia hana ana. Hele aku la laua pie ka hiehie rui. oiai hoi "ra maka he lehulehu e kiola. ak\i ana ka lakou mau nana ana o.ko laua mau oiwi me ke pahaohao nui no ka hana a Lede Diana, mamuli o kona ae ole ana e hēle pu me kana kane hoopalau, Ua hoohuii rrai la no hoi o lakou i ka lakou mau nana ana paluna o ka Haku Tanamua. a ike mai la lakou me ka hoohpwnhewa ole aia he mau nanaina maikai ole maluna ona. I ka hoea ana aku o Komoikaehuehu nr»a me ka Lede Diana i kaH e ku ana ke kaa Ho palua o ua Ui Puuwai Ole nei o Ladara f ua huli mai la oia a nana mai la me ka mahiehi*» loa o kona mau ano a pau maiuna o Korro»kaehuehu. a me ka leo hoi i plha i ka hooheno. pane mai la oia: ; "Ke pahola aku rei au imua ōu i ka'u mau poloai ara e he?e ae oe i ko'u hoir<e oia hoi, e oluolu oe e kira ae e ike ia'u ma ko'u home ma Park Līine. F kali ara a« ia oe i kola a me ko'a wa o kou hooko ae i keia kauoha a'u e haawi aku rei ia oe." Ua ae aku ia no hoi o Komoikaehue!»u I keia kono a ua Lede Diara nei, a me ke kunou ana aku'imua o ua Lede la, huli hou mai la oia no loko o ka hale. Ma ia wa hoi i hoea aku ai ka Haku Tanamua me kona mau helehelena inoino e hoalii ara m?»lura o kona mau nanaif>a a pan a sku ia oia maluna 0 ke kaa me Lede Diana. Aro, e kuu makamaki heiuhelu. e haalele kaua i ke kamailio ana no Lede Diara a- me ka Haku Tanamua. I kekahi la ae e ku ana ua liede Diana nei ma kekahi puka aniani o ka rumi hookipa. a e huli ana kona mau maka iwaho, me he mea la e kaulona ana kona noonoo nart a me kona makemake o ka ike aku i kekahi hiohiona e hoohauoliia mai ai kona noonoo. Ma ia wa ro hoi e ku ana o Haku Tanamua mamua pono mai o ke kapuahi hoopumehara o loko o ka rumi. a e hoalil ana na hiohiona kaumaha i awiii pu ia me.ka huhu. Ma ka hoomaopopo ana aku i ko laua mau ano ia wa ire he mea la ua komohia ihoMa laua iloko o kekahl hakaka ana me ke oolea. aia.o Diana ke ku la tre kora kulana hiehle a pau o ke kuoo aoie hoi he "wahi heieheiena maikai iki rr.aluna ona. A oiai o D!ana e ku ana ia wa,' ua pane aku la ka Haku Tanamua ma ka olelo ana: "Ke omamaka mai nel ka manaoio ana iloko o'u i keia wa he oiaio no ka ra kanaka i olelo laul'aha loa ai nou. oia hoi, he wahine puuwai ole oe. Ke hoomaoeopo loa nei au I kou ano i keia vra. ke hltli ae hai au ihope a nana aku 1 an makahiki lolhi au i hana mal al ia'u me ke aloha ole maol no. I kekahi ir»u manawa me he mea la mamuli o kau mau mea e hana< mai ai ia'u. aia kou puuwai a pau nte a'u a o kou aloha hoi a pau ia wa eia no me a'u. aka, , me heaha iho la la hol i Jkekah! wa aia ' aku la oe i kahi e kahi 1 hele ai a' haalele ma la oe ia'u me ke aloha ole. "I ko'u wa hoi e makemake ai kokeke aku au ia oe. i ka loa haiiima wale no o kou aloha, oia kou wa e hookaawaie mai ai ia'u he mau aoana ko'u kaawale mal a oe mai. No keaha keia hana hoopuanuanu inoino loa au i hana mau m&i al ia'u? O kau ma« ano hana a pau i ka'u hoomaopopo aku. me he mea la ua nana waie mai no oe ia'u -ma ke ano he hoaloha wale no au nou« aoie hoi au he kane hoopalau nau ka mea i oi ae ka hiki e pili l*uoa kokoke aku

ia oe ciiatn o ko"u lwasoha «ale no"E Diaia, heahA keia ano har.a au ia"u? N\> keaha w i bolke mau mai aī i k-- puanu&nu o kmi mau mar.ao maika: oie U'u? Aak anei hoi «a ī hooliio ia u i2«> ī fcau«a oa kou «l?h& -e iike m> hoi rr.e Kau i Ike pono oi Uako o keīa mau n akahiki lolhi o ko k&ua noho hoopa!aa ana * O, you heartles< vom&3. I *ni j rea,'ly tired of aii this.~ f Ia w a hoi i huli poiw> rnat ai o Lahlc D!ar.a ma kahi a ua Haka Tanamaa la e Su ana. ameka olino ana ae o kehahi heieheleea ano e loa, pane ma» !a «4a mtr ka leo loa: "lf you tired of all thls. you ean fi!ng o!f m/ iackeis, I will givte you back jrour liberty. On the whoie. perhaps that coorse mig:ht be best." Tna hoi ha ua kaea oe I keia mau bana a*u a pau, aiaJUa. ua hiki no la oe ke wehe ae i r.a au t hoopaa ma! a! ia'u. Ua bfki no la'u ke haawi hou aku la oe i kou hoopaa plo hou ole la ana maialo o'u. 3Ste he mea la, ma ka nana aku o ka hana oi loa aku fa o ka maika£.> "Aole loa au e hana pela," wahi a ka Haku Tanamua I pane aku ai me ka piha Inaina launa ole e huila ana iloko o'kona mau onohi maka me ka hoomau ana aku no hoi i ke kamailio ana: "B a. i hai nku au ia oe. a he keu no hoi oe a ka wahlne puuwal Ae, lokoino maoll no oe la'u. a he keu no hoi kou aloha ole ia'u, Ke manaoio loa ne! au I ka olelo a na kanaka he wahine io no oe i hanau me ka puuwai ole. Aole anei ou hoomanao iho e Diana. owau kau kane hoopalau no kekahi mau makahiki ioihi i kaahope ae nei, a e nee aku nei no hoi i keia wa. me ka hookokoke loa ana ka wa e hoohuiia ai kaua iloko o ka berlta mare. O kau mau olelo LHioopuka mai nei i keia wa. he maiumiaolelo lokoino loa ia, Nolalla, ke ku nei au imua ou I kela wa, a ke kol aku nei au ia oe e hooko koke ia ka mare mawaena ou a me a'u e like me ko ana. Aole loa au e ae e hoolohilohi hou aku oe e like me kau hana ana ia'u i na wa i kaahope ae nel. You *shall marr>* me within a month» (Iloko o hookahi mahina. e mareia no oe me a'u.) I nei wa i pahola ae ai na helehelena haikea pu ma na hiohiona o ua Lede Diana nei, a hoalii iho la hoi ka 4uuth€b a pau maiuna ona. 'oia no oe o kekahi Moiwahine kiekie loa e ku ana 'me kona hehie. a pau imua o kekahi anaina hanohano, a pane mai aloia: "Ua poinaia ka paha o Haku Tanamua i ka wahine ana i kamailio mai la. Ano, e hoolohe mai oe, a mai hoohewahewa oe i ke ano o ka*u mau olelo e hoopuka aku nei imua ou, a oia keia: E imi aku o Haku Tanamua i wahine mare nana ma na poal a me na kaiaulu o Tureke, oiai, oia wale no ka alna e loaa ai na wahine i punukuia ko lakou 'mau waha no ka mea e pili ana i ke ano o ko lakou mareia ana i ke kane. "Mawaho ae o Tureke, ke manaoio loa nei au. ua aeia na wahlne e hoopuJca lakou i na mea e pili ana no lakou iho ma nei mea mea he mare me ke keakea ole ia. e hoomaopopo iho oe, o kou kulana kanaka Tureke au e hana mai nei imua o'u i keia wa, aoie ia i ku l ko'u hoihoi. Aohe o'u makemake iki e mareia au iloko o hookahi mahina mai keia wa aku, a ina oia alaila, e huli hou aku oe i wahine nau. Aoie loa e loaa ia oe ka wahine hookahi mahina mare me oe iloko o Diana." "Ua maopopo ia'u kou manao e Diana. he mea oiaio, aole ou makemake e mareia kaua iloko o hookahi nlahina mai keia la aku, mamuli o kou makemake loa ana i na bana ho-ahele a hooi na kanaka inoa kaulana e loheia ae ana iloko nei o Ladana, e iike me kau i hoomaka ai i ka po nei imua o keia kanaka kaahele honua, a maopopo ole hoi o kona ano. Ae. ua hoao oe e alakai hewa i kela kanaka o Basila Tempest kona inoa." E kuu makamaka heluhelu, e hoomanao oe, o Basila TempesL, oia no o Komoikaehuehu. No keia mau huaolelo a Haku Tanamua i hoopuka aku ai imua o Lede Diana, ua puai ae la ka ula ohelohelo o ka inaina ma na papalina o ua Lede nei, a pane mai ia oia me ka ikaika a me ke oolea: "Aole loa au i koho ia oe i kahuna penitenia oe Heaha kou kuleana ma na aui o ko'u mau makemake iioko o' na anina akaea e like me ko ka po nei. Aole anei ou hoomanao i ka wa e komo ai kela a me keia wahine, a pela no hoi kela kane a me keia kane iloko o na anaina e like me la, mare a hoopalau paha, ua noa lakou a pau i kekahi a me kekahi ma ka launa ana aku a lauan ana mai e like me na kaupale ana a na rula hookupono a ia mau anaina? O ke kanaka i loaa ka uhane huwahuwa iloko o kona naau no kana wahine mare a wahine hoaloha paha i plli iaia ma kekahi ano maloko o na anaina o keia ano e Haku īanamua, he mea oiaio loa aole oia i kupono no ua mau aha maikai la. Oia anei kou ano, e Haku T«nnmua? He mea oialo loa, ua hui iiu me keia kanaka kaahele honua kaulana a ua holke aku au imua ona i ko'u ano paa rula a pau e like me ka mea i maa mau ma ia mau anaina kipa, a oia mau hana a'u a pau aia no lakou maloko o ka poai e hiki ole ai i kekahi keonimana oiaio ke hoohanau ae i na lili ano e loa e Ike me kau e hoike mai nei ia'u i kea wa." "He oiaio hoi ia au i hoike mai la ! ko haawi ana aku l ko kulana paa rula o ka poe maikai. Manao anei oe o hookahi hora okoa au i pipili ai me keia kanaka aea honua ma na ana hupo he hana paa ruia ia o ka poe maikai? A owai ka mea i hoomaopopo ole i kou mau ano a i ka po nei ia oe e hele pu ana me kela kanaka ma ke ano o kau mau minoaka ana, kau mau olelo ana, he ku maoli no i ke ano hoohai, a hoowalewale maopopo kau mau hana. Aole owau waie no kai hoomaopopo i keia mau ano hana apuhl au, he nui loa ka poe f like ka lakou ike no kou aro e like ine ka'u i hoomaopopo ai ia oe. > 'Ua hiki no hoi au ke ike iho. owau 0 kau kane hoopalau ua hoopoina loa mai oe la'u. Aohe ou wahl mea a mahamaha mai ia'u. Aole au e hllahlla ke olelo aku au fa ee. he oiaio ua lili au 1 keia kanaka a ua 101 pu no hoi au ia oe. Ua hoomaopopo loa au, aia.. kou mau manao a pau maluna o kela kanaka maiihini loa. Heaha la ka mea nana i ume aku i kou naau e lelepau msluna o keia kanaka? No kona kauiaiia anei i ka naiuao? No kona lilo &o& aael i kanaka hahai holohoiona ma na waoakoa a me na. ululaau hlhlpea. a Kina a me Tarataria?| Nolaila, makemake loa au e hoopasila keia mau hana apoki au ia'u. Ke koi nei au ia

• o eluai pale a:*; Va aku e iro&Ki& al kaoa. Lok« o«. Aote l<* * a \ e ae * k«li hou aJtu nia ksi» b*xt»"B &an& oe, « oel «rahini? puuwa* <*le. !i na eoakahiki lolhi a'a ī iho *i n» [ illo la nxa kou mau kapuaī wawae* K*r ; :ke nei au l ka cuir h*wafc^ wa o na <"*' | nawa a'u I hula otaj\a ts« t> poai | puni »rt& i* oe m» ke-'u ake loa K&& e kulk«bl llke ko kaoa maa poaL I keiA pau ko'u kaii hou ana aku nou. NoUlla, e hal mal oe i ka īa o kaua e maneia aK" \ 1« ffs me ka { piha I ka huhu a me ka haaftv\> n,> ho{. hele m»i la o Lede Diana a kokc>k«» ma kaht a Haku Taaamu& * ku ana, * me k« Ipane ote ana mai i kekahi huaoWo hoo|kahi. la wa unuhi ae la ota i k«kahi ka|nto Mmai ma kona lima a*, a haawi mai ha ola i «a komo Uma la ia Haka Tai namua. lAole i pau.