Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 7, 15 February 1901 — Ke Kinowailua I KE KOLUAUMOE [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Ke Kinowailua I KE KOLUAUMOE

Me ka awlwi nui, lalau iho la ia i ke ltl i haule iho ai. a hookomo hou ahu la ma ka puka-ki. a wili hou ac la i k* laka. Ma kela wa i lohe aku al oia ! ka nunulu namunamu liilil ana mal 0 Ragl mawaho. Aole i, liuliu iho hoolai mai la ka meha pu me he mea la aohe kanaka īnawaho mai. Hoopill aku la la I flona pepeiao akua i ka puka. kl a hoolono aku la. Me he mea la ma keia hoolno ana, ua lohe aku la ia I ka hanu o ua wahi Ragi nei e nae ikl ana, a hoomaopopo iho la la aia no kona enemi mawaho mai kahl 1 hoohalua ai. nolalla, hoomau Iho la no ia l kana ku ana ma ka puka. Oial la e ku ana, he lohe ana kana j I ka nt*l o «ka hanu o Ra*i mawaho ( mal. a lk« iho la la i ka o-lu ana mai ( 0 ke i»ani puka. Ke ike ala ia ma ia wa, aia o Ragl ke hooke mai la i ke panl puka me ka manao e naha pu paha lala. a loaa iaia he Mki ana ke komo mai Hoko o ka luml. Oiai ua wahi nei e noke ana i ka hooke 1 ke panl piAa, ela nohoi o Bernice maloko aku ne! kahi ikoo aku ai m« ko'na poohlwl akau ame kona ikaika nohoi apau. a hala kekahl wa iloih 0 ko ua wahl Ragi nei noke ana i ka hooke mat I ka puka me kona manao io loa ana e naha ua wahl panl puka la iala. ua Ike Iho la o Bernlce i ka hookl pu ana o ua wahi Ragi nei i kana hana. lla hoao mal la ua wahi Rafci nei e wehe I ka puka ma ka hoo-ke ana mai me kona ikalka a pau, aka, he ole nae ka hemo o ua puka la. olai ua koo aku la nohol o Bernice ma ka aoao maloko aku nei ellke me kahi ikalka i loaa iaia. A kekahi manawa o keia hoao waiwai ole ana a ua wahi Inia nei, ia wa I meha pu Iho al na hana hoolele kauli a ua wahi Ragi nei. Kakall Iho la o Bernice o ka lohe aku 1 kekahl wahl nakeke niawaho mai, aole nae ona wahl mea a lohe ikl aku, a manao Iho la la ua haalele mai paha ua wahi whlne nei i kana wahi p ka hooikaika ana mal e loaa iaia ke komo ana mai Uoko o ka ruml. nolaila, manao iho la ia e wehe aku I ka puka a e nana aku hol I waho, ina paha e hiki ana iala ke ike aku ia Gilibeta, ka mea ana i paulele loa al. o kona puukalahala la a o kona hoaloha oialo nohoi la. Aka. ia wa koke no i komo mai ai kekahl manao lloko ona, lie hana hemabema wale no la ma kona aoao Ina oia e hooko aku ana, nokamea, aole oia 1 ike ua haalele mai paha kona hoa-paio i kahl ana I ku mai ai mawaho o ka puka. a I ole, aia no paha oia mawaho mal kahi I ku al me.ke kali ana o ka loaa o ka wa pono e hlki I lala ke hoonee hou mai I kana mau hooikaika ana I mea. e loaa ai o Bernice lala a mamuli o keia manao i «ilu ae iloko ona. ua kaohl Iho la ia (Bemice) i kona manao wehe aku i ka puka.

Oiai nohol oia e ku ana ma ua puka nei me ke kali ana me ke pihoihoi nui o kona lohe hou aku I ka nake-ke-ke mai paha o waho a o kekahi mea e āe paha e Ike ia ai, aia no kona enemi mawaho mai aia hoi lohe ae ia ia i ka nakeke kapuai wawae o kekahi mea e kolo hele ae ana ma kaupoku o ka hale.

la wa i hoomanao ae al o Bernlce o ua wahi wahlne Inia nei no kela e kolo heie ae nei me he popokl la, a e hoao ae ana oia e hoea ma kekahi puka anlani opuu oiuna o ke kaupoku o ua hale 1a a ma la w&hi oia e komo mai ai a hoea Iho i kahi & ia nei e ku ana.

He mea oiaio. ina e komo mai ana o Hagt ma ka puka anlani ana e hoao ae ia I ke kolo ana ma kaupoku o ua hale auau la. e hoea ana oia i ka hale o luna ioa e pili anā i kaupoku. a malaiia mai oia e iho mai ai ma kekahi alapii. a loaa mai he pani puka huinaha uuku.

A ke hemo hoi ia pani puka oia kona wahi e iho ioa mai ai ma kekahi alapii a hoea mai I ke keena a Bemice e ku ana.

I'a lilo keia hana kohu popokl ahiu a kahi wahine Inia i mea e hoopiooia ai ko Bernice noonoo, a ua ike iho ia oia i kana mea e hana ai. Oiai hoi oia e nalu ana iloko Iho ona no kana hana pono e hana aku ai imua o kona hoapaio a enemi hol ina pia e hoea mal ana maioko o ke keenā ana e ku ana. me ke kali pihoihoi nul ana hoi o ka huli hol mai o GlUbeta, la wa oia i hooholo Iho ai iloko iho ona he mea pono iaia k* ho\o aku me ka awiwl nui a hoea ma ke pani puka e komo iho ai ma ka rumi ana e ku ana, oia hoi kela pani puka ka ikaM iima ma ke poo o ke alapii.

No!aila. me ka eleu Io& pii aku la ia ma ke aiapii, a hoea i ke pani puka ana 1 manao ai e ha&wi | kona ikaika a pau ma ke kaohi ana ma ka aoao maloko aku nei e like me kana i hooholo mua at i kona manao, a malaila ola i kaii ai o ka hoea m<f o ka manawa e hooko aku al i kana hana hoopakele iaia iho. / Oiai oia i hoea aku ai ma kahi o ua P«ni puka la, a e kali ana hoi o ka hoea mai o kahi wahine Inia hookalakupua nui wai*. u wa oia i lohe ae al 1 kekahi nakeke ma ka puka ana i haalele •ku ai. a o kona manawa ia i pulx«y ae ai me ka hikiLple nut o kona noonoo a pau, ua alakaileuhihewa ia paha kona lohe ana i ka nehe kapuai wawae an «i lohe ai ma kaupoku o ka hale ma na sekona mamua Iho, ma >e ano, aole ia o kahl wahine Inla. he mea okoa no paha lau a o k«i& mea nona k& nakoke ana i iohe mai 4l ma ke pani puka ana i haaiele Iho ak oia ua eneml nei ona, noiaiia, haalei* iho la ia i kahi ana e ku t»na a hoi hou mai la ia ilalo ka «iwiwi nui. a ke lohe mal la. nohol la 1 ka nakeke ikaika o na haioke ana o ke ki e wili ia mal ana m&waho. I iiona hiki ana ma ua pani ua uinau koke akw ia ta m* ke kahea ana aku: "o»wai m*wahor' Aole nae he leo pane mai. aka» ke mau ia no ka haioke mal o ke ki. I Ikeia wa i hooholo ioa Iho al ola l koan maaao. • ua wahl ao Heia • lioaa hou mal ana no i » irehe l ka puka elike mua aaa. Ifa maaao noho oia i Wnohi Mluwa aaa 4 lohe mal ai t ka • ki» W, o*a4 1» e ke poo o ke alapii o OIIIbet» ka mea e wthe mai aaa i ua paāl puka I*. aki. *oi« no nw I maeUi loa ko haupu ana ae no na kHik pihil* i' en«rtil. « kma wanao »ua a*a »•

Giiibeta i ulu mai aJ ka noonoo lloko ona * ninau oia i ka ninau i hoikeia ae ia. a he mea oiaio. ina o Gilibeta ia. alaila. aole auanei kona par.e mal, aka, i kona nlnau ana aku. "Owai mawaho?" aole l loaa mai kekahi pane. hooholo koke iho- la kona noonoo, o kah! waIhlne Inia on la- !' Aka. o ka mea kupaianaha loa nae i kana hoomaopopo ana iho. olai ia e ku ana a hoolohe i ka nakeke o ke ki. oia ka nakeke mai o ua ki la a pau wale iho !a no. a mahope nakeke hou ae la me he mea la he mea kekahi mawaho e noke aku aia i ka hukihuki I ua kl Uu No keia hana kupaiahaha a ke kl ma ka puka ua hoopioo loa ia ae la kona noonoo, aole oia I ike i kana mea e hana al a e hoomaopop. ai hoi I ke ano o nei mau haloke ano e ana a ke ki mawaho mal o ke panl puka. I kela wa e pa ikaika ana ka makanl mawaho o fca hale, a Ina he kilepa lole kekahl e kauia ana mawaho o ka hale. aole auanei e ole kona paialewaia eka makani. Ke lohe Ia o Bernice i ka pa a ka makani a ma ka wa e ikaika ioa iho ai ka makani, oia ka wa e ikaika ai ka haloke ana a ke ki ma ka puka. a Ina e pau ka pa ikaika ana mai ja ka makani. pau iho la ka nakeke ana 0 ke kl. Xa kela mea I hoala hou mai I kekahi noonoo iloko o Bernice, ua hana akamai kahi wahine Inia, oia hoi, aole he kanaka mawaho mai e hoohana mai ana i ke ki. aka. me he mea la ua hoopaaia kela ki i kekahi kanla a ua nakinakiia hoi kela kaula I kekahl lole a welu paha I hoopaaia ma kekahi wahi mawaho o ka hale, ma kahi hoi e hiki 1 ke loaa i na welelau makani i hiki ai ia mea ke oni. a hookahi hoi ka oni pu ana me ke ki e kaa ana ma ka pukakl. Elike me \ta loihi o ko Bernice haawi ana I kana mau noonoo ana no keia kumu i nakeke ai ke ki ma ka puka kl. pela l mahuahua mai ai kona ike ana. ua pololei kana mea i koho al no ke kumu oiaio i onl haloke ai ua ki ia. ola hol. aole he lima kanaka ka mea nana e hoohana mal ana mawaho, aka, na k uluulu makani la e pa ana mawaho la manawa. I kona hoomaopopo pono ana i keia mea, ua hoopau ae la ola i kona pihoihoi nui ma keia mahele o kona pilikia, a ia wa I hoolpili hou ae ai ola i kana mau noonoo ana*no na nehe kapuai wawae ana I lohe al maluna o kaupoku o ka hale. Nolai)a, haalele iho la ia ia wahi a pii hou aku la ia nia ke alapii me ka mama nui elike me ka mea i loaa iaia. I kona hoea ana akil hoi ma kahi o ke pani puka, a haawi aku la i kana ma uhoolohelohe ana ia wa oia i lohe maopopo aku ai i ke koele ana mai o kekahi mea maluna pono iho o kahi ana e k*ana. Aohe ana nfca e ae i manao iho ai ia wa iaia i lohe aku ai i keia koele, aka, o kahi wahine Inia wale no.

Aole nohoi i liuliu kana ku ana me ke okuku ana o ke pihoihoi o kona noonoo, ia wa I lohe ae ai i ka nakeke pono ana iho o kekahi mea maluna pono I iho o ke pani puka. Nakeke iho la he ki maloko o ka puka. t> kona manawa nohoi ia i lalau ae ai i ke poheoheo o ua jpani puka la, a paa ae la me kona ikaika a pau. I kela wa i loaa ai he aumeume ana mawaena »ona ame ka mea maluna iho o ua pani pūka la e noke ana nohoi me ka ikaika i ka wehe aku. aku la o Bernice i ka nui o ka hanu o kahi wahine Inia a pela pu hoi me na huaolelo hailiili a ua wahi wahine nei i hoopuka ae ai. He wa loihi keia- o ke aumeume ana mawaena o Bernice ame Ragi a ke ike iho la o Bernice i kona ano nawaliwali a oili mai hoi ka lima ia wa. Ua hoomaopopo iho la o Bernice. ua oi aku ka ikaika ame ke oolea o k&hi wahine Inia mamua o kona, a no ia mea ua hoomaka aku la kona <Bernfce) wahi ikaika e lilo ma ka aoaO o'kona eneml. I ko Bemice hoomaopopo ana i keia mea, ua mihi nui ioa iho la ia i ka nui

, o kona hupo, i kona puka ole ana i , waho o ka hale ma ka wa ana i hoot maopopo ai aohe mea kino kanaka e ku > ana mawaho mai o ka puka ma kona . \va e ku ana iialo, ma kahi hoi a ke ki e haloke ana ma ka papa-ki. Mamuli o ka maeele loa o kona mau lima I ka paa ana i ke pani ana e auneume pu ana me kona enemi, ua hiki oie iaia ke hoomau aku i ke kaohi ana i ua pani puka la, nolaila, ua hookuu aku la ia i ka paa ana i ua pani puka la, a holo iho la ia ilaio me ka awiwi nui. iMamua hoi o kona hiki anā aku iialo o ke alapii ia wa oia i loaa aku ai ia Ra?i. a paa aku la oia ma kona mau kipoohiwi. "A—-ha. loaa hou oe ia'u e nei wahi kaikamahine pupule. Manao anei oe e pakeie ana oe mailoko aku o kuu lima? Aole loa he mea kino ola ma keia ili honua e hiki ke hoopakele aku ia oe mai kuu mana aku. Aoie hiki ia Gilibeta me kona ikaika kino kane a pau ke hoopakele ia oe mai a Rasri aku. *Aole no e hiki i kuu Haku Opio Ketawina ke hoopakele ia oe. Ano ua paa iho ia oe ia'u i keia wa, a e lawe aku ana au ia oe i kahi e hiki hou ole ni ia Gi!ibeta ke kaiii aku ia oe mailoko aku o kuu mau Ilma." Me ka ikaika nui launa ole o ua wahl wahine Inia nei. ua hopu iho la ia ia Bernice a puill ae ia iaia ma kona puhaka, a hapai ae la hoi iaia, me ka hoao ana -iw.a auamo maoli iaia ma kona kua. + Aka, aia no o Bernice ke oni la a ke kupaka la hoi me ka ikalka i ioaa iaia. oiai no nae ua hoemi ia kona wahi akiIka mamuli o ka liio nui ana o kahi koena ikaika iloko ona ma ka hooikaika ana I mea e kaawale ai oia mailoko mai o na hana puuwal eleele a kona enemi. Mamuli o keia mau hakoko ikaika ana a ua Haku Waliine nei o Ketawina Hale, he mea oiaio ua heipo mai la ia mal na pulikl ana a Ragi a o kona manawa no Ia (Bernice) I lalau aku ai i kekahl momoku ahl iloko o ke kapuahi hoopumehana e ku mai ana ma kekahi aoao o ka hale. oiai ua a ia kapuahi mamua iho o ka haalele ana iho a Gilibeta Ia loko o ke keena. A tne keia momoku-ahi noke mai la oia 1 ka uhau i ua wahi wahine Inia nei me ka ikaika. O ua wahi Ra#i nei hoi la wa, ua iele aku la no ia me he popoki ahiu la maluna o Bernlct me ka nana ole ana i na hauna momoku-ahi a Berniee e noke mal ana i ka uhau mal maluna ona. Olai hoi o B«rnlce e hoomau ana I ka hili i kona hoa paio rae ka wahie I loaa mai ai Uoko o kona Hma. aia pu no oia la wa ke nee !a no ka poka. Ua lkaika maoll kela paio ana mawaena o Dernlce kahl RagL E paio ana o Btni«i iio kona ola Iho a o Ra«i hoi no koaa inalna loa la Bfern!ee, anoka palekaAa hoi o kona halra ā haaai alōh* nohol oia o BitlYla. Ke nu ta ka nakanl ne ka Ikaika Mawaka a ke UMrtr »d hot aa

aaa a Bernic« ame Ra«l maloko o ka hal«. I ka hele ana o Bemi« a hoea i ka paka. ua paa hou mai la ofa ia Ra?l. a b-e manawa nohol La o Bemiee I pan al kona ikaika a ua heliee ibo ia oia ilalo. A ma ia wa i iele iho ai o Regt me kona ikaika nui maiuna o Bernic« me kona manap ana e nahu iho ia B*rniee ma kona wahi e l<>aa iho ana i kona mau nlho. A faia i anehe iho ai e hana pela. aia hoi. hemo mai ia ke pani puka a komo mai ana o Giiibeta me ka pupuahulu nui ame ka ploo nohoi o kona mau ano a pau. 1 kona ike ana mai i ke ano o na mea a pau e waiho aku ana imua o kona mau maka. ua lele koke mai la ia a hopu jnai la i kahi wahine Inia, a. olepe aku la iaia a wala ana iiuna o ka papahele. Hele aku la ia a peku aku Ia i ua whi wahine Inia nei me ka ikaika loa. Aka, me ka hikiwawe elike me ka popoki, ua ala ae la ua wahi wahine Inia nei iluna, a lele mai la maluna o Gilibeta me kona lkaika a pau. Ike iho la o Giiibeta, aohe ana hana pono e ae e hana ai i mea e pakele ai o Bernice a e loaa al hoi iaia he m&nawa pono e lawe aku ai laia mailoko aku oia wahi, o!a wale no kona hana ana i kekahi hana e hoopalupalu ia ai ka ikaika o ftagi. ka n.ea e noke mai ana i ka paio iaia me he tiga wahine la noloko o na waonahele ahiu o Inia. Nolaila. me ka ikaika loa ua kulai aku la ia i ua wahi wahine hehena nei a ōmokoko hoi a hina ana ilalo. Lalau aku la ia i na awelu lole ana i lawe mai ai mai o ke keena waiho lole o loko o ua hale auau la. a hauhoa iho la i na lima am* na wawae o Ragi. A i ka paa ana. ia wa oia i huli ae ai a kamailio aku la ia Bernice no ka hoomakaukau ana iaia iho, oial ua loaa mai kona mau aahu a pau elike me kana kauoha. I!a manao iho la ho.i o Gilibeta mamuli o kana mau kulai ikaika ana ia Ragi apela me kana mau hana ikaika e ae a pau maluna o ke kino o ua wahi wahine nei. ua hookupouli loa ia kona mau noonoo a pau. nolaila. olelo aku oia ia Bernice: "Ua makaukau na mea a pau. Aia o Flack ke kali mai la ia kaua a i hakalia wale no a hoea aku kaua i kahi ana e kali mai la no kaua o ko kakou manawa no ia e haalele iho ai ia Ketawina Pa nei! B hoomaopopo oe i kahi e lawe ia aku ai oe, oia nohoi o Mo Kakela. elike me ka'u i hoike mua aku ai ia oe. Aka. ua manao nae au. e lawe aku au ia oe a loaa o Plaek, a nana no oe e lawe aku a hoea i kahi a'u i kauoha ai iaia, oia kana wahi e haalele iho ai ia oe. Oia no kai ike ia \«ahi." Eiike me keia mau olelo a Gilibeta i

hoopuka aku ai imua o Berniee pela no ia i hooko aku ai me ka hookaulua ole. Ua komo aku la ia iioko o ke keena waiho kapa o ioko o ua wahi hale neir a malaila oia i komo iho ai i mau aahu maloo nona. E kuu makamaka heluhelu, he mea makehewa paha ia kaua ke kamaiiio no Bernice oiai hi e komo ana i kona mau aahu hou, a nolaila. e hoike aku kou mea kakau moolelo ma keia wahi l keia mau manao. Ma ka wa a Gilibeta e kamailio ana ia Bernice no kana hana e hana ai mahope iho o ko laua haalele ana iho i ka hale auau, aia kahi Hagi ke lohe la ia mau mea a pau, a ke hoomoemoe la hoi ia me he mea la ua pau kona lohe ame kona ike/ ITa hele aku ia nohoi o Gilibeta a nana iho la i ua wahi Kagi nei, a ike iho la ia. i ka waiho 1010 oni ole o ua wahi wahine nei. a ma kona hoomaopopo ana iho ia wa, he kohu make maoli ko ua wahi wahine Inia nei e moe ana ia manawa, a hoomaopopo iho la ia. aole hiki i ua 'wahi wahine la ke

hoomaopopo a ke lohe ae i na mea ana i kamailio aku ai ia Bernice. , Aka, e kuu makamaka heluhelu. aole nae oia ka mea oiaio. O na oieio a pau a Gilibeta i kamailio aku ai imua o Berniee. ua lohe maopopo ia ia mau olelo e ua wahi Ragi nei, a ke ike la nohoi j ia i kana mea e hana aku 'ai. Ano, e kuu makamaka heiuheiu. ma keia wahi e huli ae kaua a nana aku ia Bernice, oiai ia e komo kapa ana. a pela pu hoi me na hiona hou e ikeia ana e kaua-ma ia hope aku. Ma ka \va e ku ana o Gilibeta a nana ia Ragf, aia o £erniee e komo ana i kona mau aahu maloo a maikai. O kona lole i pulu ai i ka wai ma kona wa i-ha- | uie ai iloko o ka wai a au aku ai oia a

bīki i kona loaa ana aku ia Gilibetx ola kana i wehe ae ai a puolo ae la \ kekahi hainaka. Hookomo iho ia no* hoi ia iloko o kona paiki paa lima. f I koea ana. ua puka mai la oia i waho a huipu rr»ai ia me GiUbeta. a ia wa laua i liuliu iho al no ka haaleie ana iho i ka hale auau. Ninau mai la hoi o Bernice ia Gilibeta no kahi wahine Inla: a ia wa i oielo aku ai o Gilibeta. ua oi toa ka pono e waiho iaia pela. i loaa ole al iaia ka hiki ana e hoopilikia hou mai ia laua.

O ke kii keia o ka H&iekeaka Pake Hanakuli i ka Po Hiamoe o ko ?*" : lauiaPoe, "■ r '-• ■■■