Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 9, 1 March 1901 — Ka Senate. [ARTICLE]

Ka Senate.

I,A HANA KHA. Poakahi. Feb. 2f». 1901. Hoomaluia ku Hule e ka Peresidena o ka Senate i ka hora 10. Mahope iho o ka pule ana a ke Kahunapule ua heluheluia ka Moolelo; a ma ke noi ana a Kalauokalanl, i kokuaia, ua aponoia ka moolelo. Ma ke noi u Kaiue, ua kauohaia ke Kakauolelo e hoike aku i ke Klaaina ua loaa mai kana Palapala; a e hoike pu aku hoi i ka hana a ka Senate e piii ana ia mea. Na Hon. VVhite i hoike mai i ka hana a ke Komite Rula. Ua hana iakou me ka lokahi i na rula. Aole i manaoia, he kupono e hoomauia ka mea kakau pokole. He 14 mau komite kumau i hoikela mai he kupono e kohoia. Ma ke noi a Baldwin, ua laweia mai ka hoike a ke Komite imua o ka Haie. Hoakaka ka Lunahoomalu o ke Komite I kona manao, kue i kekahi mau mea i aponoia e ka hapanui o ke Komjte. . Mamuli o ko Kalauokalani noi ana ma. ka olelo Hawaii, me ka unuhi ole fa, e noonooia ka Hoike, ua ulu ae he mau hoopaapaa ano ole, no ka maopopo ole o ke kaona o kana mea i noi ai i ka poe ike ole i ka "kakou namu." . . Hofke -mal Aila.',' 4ja- haule. ke-v kahi rula e pili ana i ka hope kakauoielo. Kueia no ke ku ole i na rvria no ia hana, Koi inai o Ba)dwin e hapai koke ia ka noonoo ana i *na rula, i mea e nee mua aku ai o na hana. Noi o Kalauokalani e hoopanee aku ka noonoo ana a i ka auina la. Kue 0 Hald\vin no keia hoopau manawa wa-; ie no. •! ka ninau ana nae, ua hoohoio ia. aia a aui ka ia noonoo ka Hoike. Ma ke noi a Kiklla Balaunu, ua hootnalu ka hale a hiki i ka hora 1:30 o ka auina Ja. AUTNA LA. Hoomaluia ka Senatp i ka hora 1:301 Ma ke noi a Kalauokalani, ua kauohaia ke KakauOlelo e heluhelu mai i ka Hoike a ke Komite Rula. Noi mai o Kikila e aponoia na rula 1 a hiki i ka 21. me ka hoakaka pu mai 1 na kunui. Noi mai o Kanuha e unuhiia na rula no ka pono d na Senatoa lohe ole i ka "namu." Hoihoi hou o Kikila i kana noi, i mea e hiki ai ke hookoia ko Kanuha makemake. Mahope koke iho o ka unuhiia ana o ka Hoike, ua noi mai o White, e hoopanee ka Hale a noho hou i ka hora 10 a. m. o ka Poalua, Feberuari 26. Hooholoia. LA HANA ELIMA. Poalua, Peb. 26, 1901. Hora 10 a. m. hoomaluia ka Hale e ka Peresidena, Dr. Russell. Mahope iho o' ka pule ana a ke kahunapule, ua heluheluia mai ka moolelo, a ua aponoia, mamuii o ke nol ana a Kaiue. **Ua nui ka hoopaapaa mamuli o ka hemahema maoli no o ka lunahoomalu o ka Senate. No ka ike ole mai no keia i na rula.** I ka mao ana ae o ka uluku o na Senatoa a "ka lalau ma," ua ku ae o Hon. Aehi (Kale Aki) a noi mai e aela oia e hookomo i Bila Kanawai e pili ana i na poho pauahi. aka, ua kue ikaika loa ia keia noi e na Senatoa a pau 0 ka aoao Home Rula—B kue ia 6. I ka ike ana o Geo. Carter I keia hana ku maoli no i ke kumakena a ka Home Rula i ka pono o ka poe pauahi, ua ku mai oia a i mai: "Me he mea ia, aole no paha he manao hana iloko o keia poe Home Rula.' Nolaila, e noi ana au e hoopanee ka Senate." Aole nae i holo keia noi. ' Ku hou mai o Aki - noi mai e aeia ola e waiho aku i Olelo Hooholo e pili ana t ka lawelawe ana o na hana ma ka Olelo Hawaii e Hke me na .kuhikuhi o.ka-Pauku 44 o ke Kanawai Kumu o ka.Panalaau.. . lia. $Toho e rula ia Aki. aka, uajfcu lokahi ;pa .Senaio» Repubalika % keakea -aku l Jfela.rmnu .hana lapuwale, los a Dr. Russell. Kue mai o Kaiop 1 keia Olelo Hooholo.-a hoike mai rula 29 o ke Kumukanawai. Mamuli o ka Carter noi e ninauia ka Akl noi: "Ina paha e ae a hooleia o Kale Aki, e hookomo i kana Olelo Hooholo ?" HoomaU hō o KAfue i kana mau boakik&, a olelo mai, 1 "konamanao ana, aole loa i kulike na hana 6 ka Sena?**

n^Tag7nr^ii• _ . me ke kauohā o ka« Pauku 44 o ke Kanawai o ka Panalaau. Hoike hou mai o Baldwin, he mea paakiki loa ka nee mua o na hana, inn pela iho la ka Senate e hoopaapaa mai ;ai me ka loaa ole o na rula kupono. Ua noi aku oia i ka oluolu o Aehi £ ihoihoi hou i kana noi, **a huli ae nei ia Bila Aila. Hoomaopopo aku nei kfc anaina, i meā rio"ia Alakai o ka Home Rula e kokua mai al.** Ninau aku & j Baldwin ia white, ina paha ua kau lakou no ka n'oonoo ana i na rula. f Ma keia wahi ua ku hou mai o Kaiufei a kalai manao hōu maluna no o kana rmea i hoakaka mua ai. Ku mai o Aehl a keakea malalo o na kumu me ka f ana: ma na rula mau, aole loa i aeia kekahi mea e kamalllo palua maluna o ke kumuhana Na ka Noho i hoike mal aohe mau rula o ka Hale, a mamull o ka Carter ninau, ua pane mai oia: "Ua' hiki no ke kamaliio kahi mea no 100 manawa. Ina no he 1,000, ua hiki no la i ko'u manao." s *Ka holona! aohe lua e like me keia!** ī keia mau olelo no. ua ku koke ae o Aehi a noi aku i ka Noho e hoolohe mai iaia. Ua hoike aku oia, he $500 ka lilo 0 na makaainana o ka Panalaau i ka la no ka Ahaolelo.' "A hlki mai i keia la, aole loa he wahi hana iki i īawelaweia no ka pono o ka lehulehu. Ke keakea mai nei na Moho Kuokoa i ka'holomua o na hana, a he ku keia hana a lakou i ka hoohllahila ia lakou Iho. Ke hoao nei na Repubalika kakaikahi ma na ano a pau e loaa ka holomua 1 na hana a pau a ka lehulehu l ake qui ai no ka pono o mea a pau. "I ka wa a'u e Kapai ae ai 1 kekahi mea a ko'u naau ī ike ai, he pono'kaūHke ia, oia iho la no ka wa a keia poe e kue maī ai me ka lokahi i mea e lilo al ka hana pono i mea ole, oiai, aia ma ko lakou aoao ka mea e hiki ai ke holopono na hana. Ke hana nel lakou i keia mau akeakea ana, no ka ike, aia no ma ki> lakou poho lima ka hapanui. "Ua huike mua iho nei au iloko o keia he mea pono loa e hookomo koke ia mai kekahi Bila Kanawai no ka noonoo ana i ka poino o ka poe i hoopilikiaia mamuli o ka pauahi." Ma keia wahi ua kue mai o Kaiue, malalo o na rula, a i ka ninaninauia ana aj*», "mahea i kue ai?" ua hiki ole j ke hoike mai. Ua noi aku o Aehi i ka Noho e ae mai iaia e hoomau, aka, ua hoao ka Lunahoomalu e hoolalau, a ua huli ae i ke Kakauolelo no kona manao, (oiai, o kona alakai no ia, a 1 kekahi wa, na Buki e kuhikuhi aku). No ka ui aku o ka Noho i ke a'o ana a lea mea i kuleana ole ma na hana o ka Senate, ua kue koke aku 1a o Aehi i ko Cayples.H a'oa'o ana i ka Lunahoomalu: "Ke a'oa'o mau nei o Caypsess i ka Lunahoomalu, a ina e hoomau oia pela, alaila, e kipaku koke keia Hale iaia. Aole oia kana hana i kohoia ai." Rula mai ka Noho ia Aehi. Ku koke mai o White a noi mai e ninauia ka olelo hooholo a Aehi. E like no me ka mea maa mau, puuluulu no na baloka Home Rula a pau no ke kue i ka Olelo Hooholo pili i 'ka noonoo koke ia o na poho pauahi. O na Repubalika 6, koho like lakou no ka noonoo koke ia. Haule ka Bila oi loa aku o ka walwai nui i ka poe i lioopoinoia. Noi mai o Kikila e hapaiia ka noonoo ana i na rula. Hooholoia. Mamuli v kekahi noi f hoopaapaa nui ia, ua hapaiia ka noonoo ana ma ka pauku. Mai keia wa aku ka noonoo ana me na kakaiahill lehulehu ana a hiki i ka hora i hoomaha ai, i ke awakea, he 6 no rula i pau.