Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 16, 18 October 1901 — KA UWEA TELEKALAPA MOANA. He Eiwa a oi Mahina i Koi hiki mai i Hawaii Nei. E Hiki aku ana i mua o Ahaolelo o Amerika he Bila Kanawai no Keia Hana. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA UWEA TELEKALAPA MOANA.

He Eiwa a oi Mahina i Koi hiki mai i Hawaii Nei.

E Hiki aku ana i mua o Ahaolelo o Amerika he Bila Kanawai no Keia Hana.

'» k«*kahi c» nu hu;i niaikal loa o k? r. ana me Amerika oia no ka i"..i ia mai o ka uwu Moana mai Ka-' •ponl mai a hiki loa i Hawali nti a mai nei aku a hlki loa I Fllipino. K • i.mmoe ia mai ana kela uwea o kekahi nji o kekahi o na kanaka waiwai 01 Kaleponl, a ua hoike ae o John W.! Mark3y, ko lakou alakai e paa ana kt 4 ia! .r*ea telegalama iloko o elwa mahina ■< <»l iki mai kela nianana aku a ik»> i k.-ia uwea nana e hoohui ia kakou ni<> K;il/'poni, ame na aupuni naauao ai»au v k»* ao net ma ke kuka kiunallio ana. i "a makomake ia e hoomne mai i kci;i n.iea mai Kapalakiko mal a hiki i H< -' M ilulu nei, mai nH aku a hiki i kekahi ■•Aahl aina i wnena moana i kai»aia o Mi.iway I«land a inai laila aku a hlki i Luzon, kekahi o na alliiiia nui ma n.« Pa«? mokv» Filij>in<'. Ht* rnil<ka loa o keia uewa ko paa, a o k- ia ih<> la ka puni ana o ao ho!o,ik":i i k"ii\ u>vnt t»»l»-Knra|»a, a hiki k<- h iK t na Tm*a hou mai k*?kahi kihi a i k ' k.ihi kihl «» ka aiif7 iloko o n;v i*' T a li. iu w.ile no. Ki* hui ia na mile a } :,M ' ia i h<,»omoe ia ai o kt'ia mau uwoa. i.:> ;sk.• me mih'. a o ka hapanui <> k.'ia. na kekuhi mau kanaka waiwa : i Vk. >moo a aolo hoi na k».> aupinii. f i kria noho hou ana aku o ka Ah:<-- -.'»■:<•) «i Amerika e hookomo ia ana k<--«TT-".*bila JT?nauai no ka ao ana i:i m li .. k,i ho<Mn<H* ana i koia uwea. M,i Im »i"ike a Uear Ailimalala Hradf r<l •< k->- Koena oihana kaua moana, ua h 'ik-- ... >ia <>'ka lil-> o ka hooinoe ana i k> i ' uu. a M<<ana e hikl ana i ka $lo>v>.oivi < • r.a mana e makemake ia nei e hnawi is'i kMa hui i ke uupuni oia n . k i • • īiiī o k.i l;tk<»u kaki iinn i na . ; .ti;i-unl i inak"mak>' ia. e honuha ma .. a uwea. a i ka nnnawa kaua «■ lil • • a 'no ihana ana o k»'ia uwea mal il" • aupuni. i »• k.t hoomoe ana i k»'i;t uw»'a. k>'- , k.ihi o na h«na nui loa i ik»* ia wahi. , i <m kanaka i maa ina keia hana 1 ■•* i o maopopo ai kekahi o na han'. m» , :i maikai e ik»' kakou i k-' an > > l ia uwea. l'a hana ia keia uwea •i loUo niai <» kekahi nian jnetala le- , , >:uAia iloko loa <• k»*ia u\wa ka ' oam keleawe e like me na uwe uila i ; kak ui e ike nei. O keia uwea wnle n ' . k i mea- nana lawe ka uila e hoik»* ; ~n.! i r.a nuinao i makenuike ia e h 'ike. :k;i. ina o keia ano uwea wale'no ke !, . nioe ia nna iwaenn moana aole <■ ; ;hi e lilo ana i mea ole a aole t>ia wah v , , k.i o ka pulu ana paha i ke kai ke- >< ihi mea nana e hoopoiuo keia uwea. j, n.o.iila \ia hana ia nmwaho iho o keia j i.uea he mau uhi n<» ka hoopakole ana ; m.u na pilikia mai. a me ka malama | i!ia i ke ano malkai o kela uwea. Ile . 'ima uhi o keia uwea a pau noh 'i. 1 . ka la hookahi ua hiki i na mikini hnna ■ > Keia ano uwea ke hana he elima mile , ] 'o '.ina. ua like iu me anana. a <»ia: V..- uml mikini nana e hana nna keiii ; :»:m uwea lloko o ka la hookahi ua hiki i, I ' i ia lakou ke hana he kanalima mile ■ Mi».tna o keia ano uwea. t» ka hoomoe ana inai kekahi hana ■ ;r: . O ka mea mua h»a oia ka loa;. :.n,t o kekahi moku kup<mo no keia ha- • a oial aole he hiki i kela ame keia ano moku ke hana i ka hana i make* i make ia. Ua hanaia he moku me n.v , lua nul i waena nt» ka walho ana i na kapu nunul i piha i k*-la mau uwea. !!' nul a lehulehu o kela nuxti kap'i eao nunul no kii malama uua i kei t * i'i:t»j uwea. a ua hanaia keia mau kapu ;\ hikl ke hul kekahl uwea me kek ihk I ka plha ana o kela kapu ua h<>omau la aku no ka moe ana o ka u- ; «<\» lloko o ke kapu elua. a pela aku ana a hiki wale no i ka pau loa ana, He mea maikai nohoi e hana ia i moku : nui i hlki al ke lawe rtbil ht« inau tona | 0 keia mau uwea kaumaha I ka mana* | wa hookahl 1 ole al e holoholo mau ka ' m»»ku I mua a 1 hope no ke kii hou ana ] 1 uwea hou. Mamua o ka hlkl ai)a ke la kela uwea he mea maikal e ana mua ia Ka hohonu o ka moana a e lml U wia pllikia e loaa ana l ka uwea mamun »> na au ikalka o ka moana. ame na inea e ae e hlkl ana ke hoopolno i keia uwea oiai ola e hiolanl ana l 'waena moana. 1 ka makahiki I hala ua hana ia kela hana e ka Moku ahi Nero a holo nvai keia ngoku me ka malie loa mal Knpalakiko mal a hlkl l Honolwiu ml. Ma ka lakou ana ana ua Ike 1a he ma - kai ka papaku o ka moana mai Kapalakiko mal a hlki I Monolulu nel, «i# hnl «oie pall ku loa o kekahi walil, ft aole nohol he nul o na au Ikaika W9W na mea e hoopoino ai i keia uwea olai *• hlolanl ana, &k& iuai lloaolulu nei aka a hikl I ka Ailana iwaeaa unoana ua Ike la kekahi mau wahi hohonn lo* e iMik« ana hol I kekahl a»wawa hoho* nu loa 1 ka papaku o ka moana. V* ike ia « lakou aole keia he *ahi i»ai)(Ai «• hoomoo ka al ka uwea a nolnila

huli aku laknu ma ka akau am* ka hema a hiki i ka loaa ana o kekahi wahi ano palahalaha iki mai •» ka rr..»e ana o ka papaku o ka Moana. ir. iu kokua nui keia i ka manawa e hoom»»*.* ia aku ai o ka uwea a he nui no hoi na kapuai uwea e pau waie ana ina aoie *» huli pono ia ke ano o k i moe ana o ka moana. I ka manawa c hoomew» ia ai. a hiki i ka pau ana o ka uw. ea i !aive mua n mai iiuna o k«?ia moku. o ka hana n>v.i loa oia no ka hanakii ana i ka pik > o keia kaula uwea n>? kt-kahi kaula maniia a hanakii I keia kaula inaniia ! kekahi m«a iana e hiki ai ke jXe ia. Hana ir. i po*> a i ole i w a. #no ok«»a ae paha hiki ai i ke o ka moku ik<- : kom. manawa e ii" ; hou mai ni.a h'».>:nn i ia ma keia wah : a hol-t aku ka niuku <• kii hou i u\v t -.i. I ko lakou hui ;ma rnai me ka uwea hou ua holo mai ka moku a hiki i ka !.ik-<u wahi i haaieie ai n I-v>a kfii no<\ Huki ia k<- kaula iluna a hiki i ka loaa'ana <• keia uwea. a i k-ia maniwa e h »>hui ia ai k°ia uwea ■ iiahik » me k<t uvea hou mai mamua o ka hik: ana k- hoo-

moe hou aka. I ka makauknu aaa o kiia n*au mea apau aLaila htx>maka huu k;? moku ma kana huakai. O k*?kahi fcara nui h»a no ka m;\na\va e moku ai kela uw t-a. t kekahi txrana.wa e moku ana he mau miie ka mamao mai ka wahi aku a ka m:»ku e ku ana a i m~a e ai ka v,ahi o loia ai o ka i-iko o k?ia kaula uwea ma keia aeao. ua huki ia rnai keia uwea nu ka a«?ao iluna o kri u?v»ku apau l:>a i'una 0 ka !7) ?ku. An'i ia Aa.loa o kaula. a n.aapoi-o ka mamao mai ka \vahi aku a k:i r:<>ku <■ ku ana a hiki l ka wahi e waih .' ala o k.kahi piko iwaena moana. Ho!o kokn- ka moku a hiki i keia *.vahi a kul*ulu ia i bue a i ole kekahi mea I.ma e at* ma k-?ia wahi. Ika rnu ana haal.l-» ka maku i keia wahi a hnj:> aku h- mau ar.anu ke k.\a.\ab* mr.i k«-ia wahi aku ma kii auao e mw ar.a o k-i.?. uw -:t. I.i manawa e hookuu ia ai kf*k:> l ii hehnini.i i hana ia no k:>. huki ana i ni moa e' 1 *aa ana iaia 1 ka *.!apaku. o ki m:>ana. I kii n-a-nawa I*»»!»> ka ni<*ku a;>le eiiko me ka na h'>'o ana mei, aka ma kekahi aoao a i k' kalii. ola hi>i Ina ma ka akau a

me ka hema ka moe ana o keia uwea «o. liolo aku keia moku ma ke kjmohnna ame ka hikina. Ma keia hana ana e ioaa ana keia uwea i keia heleuma huki hou ia ae a hookui hou ia na wahi hemo a hoomaka hou ka moku i kaaa huakai. XolaSla ua hiki loa ia k&kou ke ike ma keia i ka nui maoli o ka hana a keia moku. ame ka nui o ka manawa e īilo ana ma ka hoomoe ana i keia uwea. x Ke manao nei keia pee e hiki loa nna keia uwea i Manila iloko o elua makahiki mai keia mar.awa aku, a o ka puni no ia o ao holookoa i keia uwea kamaiiio ma ka uwila. a lohe ia na rr.ea hou o ke ao holookoa ioa iioko o na hora pokole Ina e hana kekahi k.anaka i k k . kahi hana kalaima ma Hawaii nei a kau maluna o kekahi moku K.ai<?poni me ka manao e kaawale aku rr.ai kela a'na aku, e iohe mua ia ana i Ka.i-atakiko kana hana kalaima a e kali mai ana hni na makai kt !a aoao o kona hiki aku. Poniaikai kokou mamuli o ka hui ana me Amerika. ka home o ka lanakila ame ka holomua

mai i Hawail nei. a ua hana ia na noho maikai loa no na kanaka e noho al O kela iho la kekahi hapa o ka moolelo o keia luakini kaulana e noho kahu ia mai ana e ka Makua Rev. Lono. O Lono kekahi o na Hawali i holo aku i na aina llliii o ke kai ma ke ano he misionp-ri, e hoiko ana ia lakou i ka malamaiama o ka olelo a ke Akua, a oia hol kekahl o Aa Hawaii naauao ioa 0 kakou ma ka oihana 1 haawi ia iaia. Ua haalele aku oia f ka ekalefia ana i noho kahu ai no kekahi manawa a hol mai e lawelawe i ka hana mawaena o kakou. He mea maikai e hele nui ae kakou i ka Luakini o Kaumakapili ma Palama i keia Ja Sabati e lohe i ka haiolelo naauao a keia makua e pili ana 1 ke aupuni o ka Lani. y

Ka Luakini o Kaumakapili i pau i kc Ah : .