Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 17, 25 April 1902 — Na Malihini Puni Oihana [ARTICLE]

Na Malihini Puni Oihana

Aia Wale no ko Kakou Pono e ka Lahui ma ka Lokahi me na Kamaaina i Ulu ae me Kakou—O na Kamaaina ko Kakou Poe Kokua. Ma ka nupepa namu 'Advertiser" o ke kakahiaka Poaha nei ua ike iho la makou i kekahi mau manao maikal loa, a oiai o na manao maikai oia ka makou i makemake ai e hoikeike aku i ka lehulehu ke hoao nei makou e unuhi mai i keia mau manao maikai no ka pono o ka lehulehu e heluhelu ana i keia pepa. Penei na manao o ka lunahooponopono oia nupepa namu: •*Ua hoike pokole ae ka nupepa Kuokoa (namu). ke hoao nei ka poe e kakoo ia nei e ka nupepa Buletina, ka poe | Repubaiika ku-e ia Peresidena Kooseveit, e hoohui aku ia iakou iho me na ! Hoine Rula ame na Demokarata i loaa ai ia lakou ka ikaika kupono e ku-e ai i ka vito a ke Kiaaina ma aa bila kanawai e hana ia ana ma keia hope aku, ma ka Ahaolelo e liiki mai ana. O ka nupepa Kuokoa (nāinu) he pepa ia i ike i ka makemake o ka lahui Hawaii, ka poe hoi a keia poe kue-Roosevelt e makeniake nei e hei ia lakou, a ua maopopo hoi keia niea i ko makou poe heiuhelu ma Wasinetona. Wahi a ke Kuokoa (namu) oiai e kamailio ana no ieeia mea, 'Ke makemake nei keia poe e loaa ia lakou ka ikaika ma ka hale kau kanawai, a ua ike lakou aia wale no ka loaa ia lakou o keia pono a loaa ia lakou na kokua ana mai na Hawaii mai a ke hooikaika nei e loaa, a ke hana nei i ka po ame ke ao, ame na Sabati kekahi. E makaala ia lakou, no ka mea, i ka manawa e loaa ai o ka lakou mea i makemake ai e hoolei ia ana oe e ke kanaka Hawaii, e like me ka lakou i hana ai mamua'aku o kela manawa, a i ike maka ia hoi e kakou a pau." Ua puka keia leo kalahea i ka manawa kupono, a ua hoopuka ia hoi me ka oiaio. O ka hana a ka poe o ka Buletina e makemake nei e hana aole loa e hiki ke hana ia me ka loaa ole o na kokua ana mai na Hawaii aku, a aole nohoi oia ke ala e loaa ai o na oihana ina Hawaii. Jna oihana a pau e loaa ana ma ko lakou lima e lilo ana ia lakou iho, a o na mea aku i koe i i ko lakou poe kokua mawaena o na Ili-] kea, a he lehulehu lakou, a e nana ana hoi ma na hana kiekie o ka uku. Ina e noonoo ae na Home Rula 1 ka hana maikai a keia poe i hana ai no lakou j ame ka lahui e ike ana lakou he hana paakiki loa ia, koe wale.no paha ko la-; kou kokua ana mai i na Repubalika ma! ke koho ana ia Samuela Paka i mohoi Elele ma ka aoao Repubalika. I ka manawa a Lunakanawai Oia i holo aku ai no Wasinetona e hoao e hoonele i ka j Ēlele Willkoki mai ka noho ana ma na| Hale Kau Kanawai, ua hoike ia ae e hana ana oia ia hana no ka pomaikai o | Lunakanawai Liilii o Hilo, he malihlni.' Ua maopopo loa ua hoao oia me ka ikaika i loaa iaia e 'hoohaahaa 1 ka Elele Hanohano a na Home Rula, no ka pomaikai' o kekahi malihini a mea okoa ae paha. I ka manawa a Lunakanawai Humepere i makeinake ai e hoohul la o Hawaii nei me Kaleponi, ua kakau aku oia i ka nupepa ' , Chronicle" o Ka-, palakiko, ma na olelo hooholo hope loa, ua HIKI LOA KE HOOHUI IA O HĀWAII NEI ME KALEPONI ME KA UI MUA OLE MAI I NA HAWAII I

LOAA KA MANA KOHO. Ua hoike ae; ka lunahooponopono o ka nupepa Chronicle ua kakau ia keia manao e Lunakanawai Humepero. Ma keia e| ike mai ai kakou 1 kahi a ke au e ko nei. O keia poe kue-Rooseve.lt ka poe| nana i hooikaika iho nei o Emil Ney, i makai no ka aha, ame J. J. Dunne, i Makai Nui no ka Aha Apana o Ame-j rika, he mau malihini laua a ielua, a ina e helu ia he kakaikahi loa na Ha* waii a lakou i hooikiika ai e ioaa ka oihana, a aole no paha he hookahi. I ka manawa iho nei e hoao ia ana e pau o Kiaaina Dole a e lilo ia wahi ia Kamuela Paka, ka moho elua a na Home Rula, e hooikaika ana keia poe e lilo kela wahi ia Lunakanawai Liilii, he malihini, a ua hoike ae lakou t keia mea i ke akea. I ka manawa e hakahaka ana o ka noho Komiaiha o Am«rika, he wahi i hiki i na Hawaii ke noho. ua hooikaika ae keia poe e tilo ia wahi ia Mr. Giil, he malihini a Lunakanawai Humepere i lawe mai ai e hana ma kana nupepa- Ina e helu ia na wahi mea a keia poe i hana ai no kakou, na Hawali. e ike ia ana aole i lawa no ka hoolawa ana mai ia kakou me kahi ia, ua like ole me ka iawelawe oihana aha a Kiaaina Dole, no ka mea, maialo o kana hookele aupuni ana. ua hikl loa ke ike ia he !fhu!ehu 0 na Hawaii i paa ma na pepa uieu o ke Aupuni. a e ohi nei hoi i na daia mai ke Aupuni mai. Aole i poina ia na Hawali 1 ka manawa i koho ia ai na komiaina nana pauahi. aole lakou i poina !a mana hana aupuni,, a ua piha ke Kapikala ia lakou 1 keia ia. Ina e haawi ana na Hawaii i kela poe malihini i ko iakou kokua ana. a 1110 ka mana I keia po*. e uoho ana iak»>u iwaha i ke anu, e like me ka ke "Ku«*koa M <namu> I wanana mai lau Aote I hele mal keia poe maUhinl i Hawaii nei e kokua i na Havraii, aka ua hele mai lakem e iaweiawe i na ha&a kalaiaina i loaa ai ia iakou na oihana. a ke hoaa e loaa na oiha- 1 na a pau e loaa ana l* lakou me ka nana o!e Iho la m • ke kanaka. Hawaii. i l*a U>he mal makmi o K#oai Bush ka Ukoa aipena e hoolkalka nti e paa ma! na Home Rula Hoko o ka teko!j nuaka ua hiki k*a no I* K«wmi R u# h ke !ho i kekahi oihana mai kela poe mai, a aole iem no hni * loaa ana, ss«.> ka me% ua makemake no. lakou i na oihana. a » io»a ana na ltkou iha i Ma ke am> * kokoa ana l na a*o mal-1 «*i im a ka Kuokoa (aima),'

ke kauieo«la «ei makoa t m H*wail | ma ka aoao Home Rula ma k& hui aaa! me keia poe e KUE ANA LAKOU IA i PEHESIDENA ROOSEVELT. ka mea; a lakou I kakoa ai ma ka lakou papa | hana, no ka mea he poe kue keia ia Pe-; residena R»x>seVelt. a ina lakou e hana ana la h*na, a kue ia Klaaina I>o!e. ka mea e fcu nei no Peresidena Roo»eveit irū Haweii nei, e ilee mal ana ka Feresi«iena ma Amei ika Ia hana, a E NOI ANA OIA I KA AHAOLEIiO lf A .4MERIKA K HCH»HAIKI MAI I KA MANA KOHO LAULA O KE KANAKA HAWAII I HIKI OL.E AI lAIA KE KUE AKIT l KA PERESIDENA ! Aole loa e Uiki ana i ka poe a ka nu- j ! pepa Buletina e kako«> nei ke paa mal ia mana koho laula o ke kanaka Hawaii, ro ka mea ua kue iho I»- ! kou :a Peresidena Rooaevelt. a ua IHo .: poe enemi. E hull mal ana k» Amerika poe hana kanawai a ninau ia Kiaaina Dole, aole la lakou. a ua maopopo ioa ia makou, he makemake loa o Kiaaina Dole e waiho malia ia ka «aaa koho laula o ke kanaka Hawaii. A no ke aha ia na Hawaii e kue nei iaiaf Ua makemake anei lakou e kaAwale aku ko lakou hoa'loha hookahi mal ia ' lakou aku no ka pono o keia poe maī lihini? UA MAKEMAKE ANEI LAKOU E KONO AKU I NA POINO PILI KAL»AIAINA E KOMO MAI. OfAI O PERESIDENA ROOSEYELT AME KIAAINA DOLE E HAAWI HAI ANA IIA LAKOU I KEIA PONO? I Ua hamama ka ipuka oka aoao Rei puhalika oiaio—ka aoao Repubalika o Peresidena Roosevelt—ka aoao Repubai lika lanakila —no kela ame keia Home , Rula e komo mai, no keia ame keia I ! makemake e hana no ka pono o kona aina. Aole makou i makemake e kaha 1 laina mawaena o ka poe kamaaina i i komo mai mai'na aina e mai, ame na i malihini hou o keia manawa e kokua I nei i ka aoao o ka pono, no ka mea, o | kekahi poe komo hou mai nei ua kakoo i lakou ma ka aoao o ka lahui. Ua maoi popo i kela ame keia Hawaii ka mea j e loaa ana iaia mai ka ilikea mai i haj nau ia a i ulu like ae ma Hawaii nel j me lakou, aka, aole oia i maopopo i ka mea a ka ilikea malihini huli hama ."e hana mai ai nona. u kekahi o na ' mea a makou e ike maka aku nei oia i ka manao like mawaena o na Hawaii | oiaio ame na Hawaii ilikea e kupaa Ima ka aoao e pono ai ko iakou aina. I • kela la aku nei, ua olelo aku ia kei kahi poe alakai o ka aoao Home Ru!a [ i makemake e hui mai me na Repubalika i keia poe kue-Roosevelt, i ko lakou hui ana me na Repubalika aole la- ; kou e koho ana me keia poe—Lunaka--1 nawai Gia ma. He mau olelo naanao loa keia, no ka mea i leeia inanawa hala loa aku ua poe nei a Gia ma ma- , waho o ka poai o na RepuDalika, a he hana nui na lakou ka hoi hou ana maf, a o ka aoao Repubalika oiaio wale no oia ka aoao o Peresidena Roosevelt ame Kiaaina Dole e kakoo nei." O keia maluna ae la na manao o ka lunahooponopono o ka nupepa Advertiser, ma ke ano nui, a ua hauoli makou i ka ike ana ke paio nei keia nupepa no ka pono o ka lahui. He oiaio ua piha kakou i na malihini ilikea i keia manawa, a i hele mai iakou aole e kokua ia kakou, aka e kokua ia lakou iho, e imi i ola no lakou iho. Ke ha- | niohamo mai nei lakou ia kakou ma na l kua o kakou, ke olelo mai nei he poe īnaikai loa na Hawaii a 1 hele mai la- J kou e kokua ia kakou mai ka lima mai j o na Mikanele, aka aole oia ka oiaio, a | ua ike no kakou ia mea. No na kama- j aina. na keiki Mikanele a kakou e kue ikalka nei, ua hanau ia lakou ma Ha- | waii nei, ua ulu like ae me kakou, eia! ma Hawaii nei ko iakou mau waiwai a | pau loa, o ka emi mai o na auhau ame ka holomua o Hawaii nei he pomaikai' ia no kakou ame lakou, a o lakou ka ( poe e kokua nei ia kakou mai kinohi mal. lioko o ko kakou kue ia lakou a mililani i na ilikea malihini. ua oi ae nai kokua i loaa ia kakou mai ka llma mal 0 na Keiki Mikanele mamua o ka mea 1 loa'a ia kakou mai ka lima mai o na malihini puni oihana. Nolaiia, e kue kakou i keia poe malihini a ka nupepa Ruletina e kakoo mai nei, ka poe kueRoosevelt ame Doie, ka poe e imi nei i ko lakou pono iho, a e huli ma ka aoao Repubalika oiaio, e iike me ka kela poe alakai o ka aoao Home Rula i olelo ai, a e paio no ko kakou pono ma keia mua aku.