Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 36, 5 September 1902 — JONAH KUHO KALANIANAOLE KA MOHO ELELE I WAKINEKONA A KA AOAO REPUBALIKA KOHOIA ME KA LOKAHI LOA E KA AHA ELELE MA HONOLULU Na Hana o ka Aha Elele i malamaia ma Progress Hall i Ka po Poalua, Sept. 2. [ARTICLE]

JONAH KUHO KALANIANAOLE KA MOHO ELELE I WAKINEKONA A KA AOAO REPUBALIKA

KOHOIA ME KA LOKAHI LOA E KA AHA ELELE MA HONOLULU

Na Hana o ka Aha Elele i malamaia ma Progress Hall i Ka po Poalua, Sept. 2.

« oko o ka ulomaliiehie o na manao : na hooho hauoli ana i koho iho ai Eiele o ka Aha Klele Repubalika - ka lokahi, mai na haoie a i na kaīka Hawaii i ke Keikialii, Jonah Ku- . Kalanianaole i moho Elele Lahui i mea nana e paa aku i ka hae o ka tao Kalaiaina Repubalika o Hawaii i a kau aku ma na paia o na Hale \haoielo kau kanawai o America Huiai&. Ma ka Poakahi, Sepatemaba 1, i ka ■a e noh<» ana ka Aha Elele ma Pro-tr-.-ss Hall, alanui Papu ame Beritania .a uo na manao nu-ne o na mea apau v)una o ka moho kupono a ka aoao ■: ].rbalika e hilinai aku ai e loaa mai u ka ianakila no ia aoao no ke kau -hl*alota e hoea mai ana. U§. nui . e wawa wale ia ana ko lakou • _.u a hiki nae ma ka hora 11:25 r . ke kakahiaka Poalua, Sepate- .. ua ikeia ke kokoke loa ana mai manawa e hoopauia ai na nu-ne ■ ■ a:, o ka ua ia a ka lunahoomalu Aha Elele i kahea ai no ka halaka Aha. Mu!.-,;*? o ka pau ana o ke kahea inoa K-kahi mau hemahema e ae, ua . aku ka lunahoomalu o ka Aha •. - na ka. Apana Koho Ekahi e wa- > mai i ka inoa o ka Moho Elele no akinekona. Na Charles Williams, a ka. aoao o na Elele o ia Apana i «iho &e ia hanohano, no ka_&pana • .h«- Ekolu, oia no na Mokupuni o .uui. Molokai ame Lanai, pela i ku . kc- ae ai ka Hon, H. P. Baldwin me ..i haawi atia aku i na hoomaikai i ka o ka HaJe ame na Elele ka Apaoia Koho Ekahi no ka hano- •. i haawiia mai a loaa aku i ka ai.n Koho Ekolu no ka waiho ana ; moho Eiele Repubalika. NUI KE OHOHIA lA. \\±hi a Baldwin: Ke hauoli nei au ka ■» aiho ana aku i ka inoa o ke Ke- : alii ionah Kuhio Kalanianaole i .l-.ho Elele Repubalika no Hawaii l ka na'Oelo America (paipaiia me na leo . .oho hauoli). E na k=<»nimana, aole au i hele mai iei imua o oukou me ka manao e haiVn» aku. aka, ke makemake nei au w&iho aku i mau hu&olelo maluna o .--ia ninau. Ke hauoli nei au i ka hikl : a ia'u ke waiho aku i ka inoa o ke..ihi o na pua alii o Hawaii nei i moho Ke olelo nei au ua loaa ia'u ka iuthano nui, a he hanohano hoi na'u aJru ai i ka inoa o ke Keikialii uia.Tiianaoie. Ua piha ae nei na maiiiki o'u i ke kanaono i kela mau la -i.u nei. Ia kakou e hapauea aku ana, • ■ i oi ae ko kakou makemake e hai i ko kakou mau makahiki. Aole *•■ !ioi kakou e hoomanao ana i ko ka- !. l- mau la hanau e like me na la ui -ewaen* o 15 ame 16 makahiki. Ke i aku nei au ia oukou ua hoohala • . : ko'u mau makahiki he 51, malalo r.- aupuni Moi, a 9 hoi makahikl ma.i <. ke aupuni okoa i hui pu ia me • • _ :±upuni T€ritori o ka Repubalika o | •nea. Aole au e poina i na la o ka xu-Ai malalo o ke aupuni Moi ma ke kamaiki opio, a kanaka makua me iaw elawe oihana. O na hoomanao ■1 • ia mau la oia no ka mea nana »:< rno mau nei i n manao aloha ilo- - u no Hawaii ame kanaka Hawaii. j ' i. he mea waiwai ole ka nana ana • - j h«f>e. Eia kakou ke komo nei i I u hou. he au i piha me na pomaikal | <;.-a mai ana no Hawaii nei. Ke na- i - i-• ī kakou no kona holomua malalo »•• komo ana i lala no ke aupum o na ' k-aina Huila. " :io ke waiho aku nei au i ke Keiki- ' moha me ka manao aloha oiaio • ame na Hawaii. E like - ka u i olelo ae nei ua noho au ma- *> ke aupuni Moi no na makahiki • "1. ke manao nei au he hana hano- '■■••*'••• r o'u ka waiho ana aku i ka inoa k-kahi pua alii o Hawaii nei i mea - lawe aku i ka inoa o kona aina - akinekona. O keia ke kulana • -k.. i ]oaa ia Hawaii a ua loaa ia kau ka hauoli e wail» aku i ka inoa »>k*hi pua alii o ka lalani alii i noho He mea pono i ka aoao Repuba- - hauoli 1 ka loaa ana o kekahi opio kt- kulana alakai no na Hawaii i '• .u a>- a hooia iaia iho he Repuba!ika. Ke manao nei au ke hauoli iiei ke i kona koho ana i ka aoao :• ;.uhalika, he aoao hoi e ku ana noi iw.o o ka poe haahaa. Aole au i la- - '-a nui aku me ke Keikialii a hiki iho : kfia la Ua hukiia aku ko'u mau

noonoo ana nona iaia e hele ana a haiolell ma na mokupuni. Ke hana nei oia i ka mea i hiki iaia ke hana. A e hoomau aku ana no oia ma ia alahele e wawahi ana i na manao lili lahui a kekahi mau alakai hoi o ka aoao Home Rula e makemalee nei e hoomauia aku. Ke kaumaha nei au i ke kukulu ana ae o kekahi mau Hawaii i keia mau manao. Ke manao nel au no ka pono 0 na Hawaii e hui pu me na ilikea, oiai ke komo nui loa mai nei na ilikea a hana like no ka pono o keia aina. Eia kakou ke holo nei maluna o ia moku hookahi a ina he paonioni mawaena o ke kapena ame na sela aole kakou e pae maalahi ana i ke awa. Ke manaolana nei au aia ke waiho mai la ka lanakila no na Repubalika ma ke apono ana i ke Keikialii i moho no lakou. Eia. na kanaka apuni kei§, mau moku ke hi-o nei. O ka hana a ke Keikialii e hana nei oia ka hana e lanakila ai. Eia na kanaka ke moku nei iloko o kela anie .keia aoao kaiaiaina Ua hiki ike Keikialii ke hoomahuahua ae i ka ikaika o ka aoao Repubalika, a pela no au e- manoio nei. E loaa ana iaia ke kakoo a na elele apau o Maui ame ka poe koho mahope o lakou, a pela no hoi me na kanaka o keia mokupuni—Repubalika ame kekahi poe iho. Ke manaolana nei au o na Home Rula kulanalana e komo mai ana lakou a lilo i mau Repubalika. Aoie o'u makemake e kamailio aku no ka inoa o kekahi moho i manaoia, a he hoaloha no hoi no'u, aka, ke makemake nei au e laweia aku ka hae o ka aoao Repubalika no ka lanakila aole hoi no ka haule pu. , Ia Baldwin i noho lho ai ilaio, ua hoomaka ae na Elele ame na makaikai e hooho hauoli me najpaipai lima ana. Ku mai o J. L. Kaulukou a kakoo i ka inoa o ke Keikialii a hoohalike aku iaia me ka na'i Aupuni Kamehameha. Ka %ea nana i hoohui ae i na mokupuni o Hawaii nei i hookahi; o Kalanianaole hoi ke Kamehameha II nana e hoohui nei i mau paemoku i hookahi ma na lawelaiwe kalai aupuni. Kakoo hou ia ke Kelkialii e Parife, C. Brovvn, W. H. Rice ame G. R. Carter. Ma ke noi a H. P. Baldwin e lohe na lala o ka Aha Elele i ka manao o ke Keileialii, ua hookoia aku iwaena o na leo huro hauoli ame na paipai loihi ana. KA HAIOLELO A KE KEIKIALII MA KA OLELO BERITANIA. Aole au i māleemake e kalaia mai no! ke kamailio ole aku. Ua hai aku au ; ia oukou i ka po nei he Repubalika au mai ka piko o ko'u poo a hikl aku i ka manea o ko'u mau wawae. O ka mea wale no i koe oia na kakoo ana a oukou no ka lanakila o ka aoao Repubalika. Ua hai aku au no ka lokahi i ko'u/iahui kanaka, a i keia wa he Repubalika au a e hoao ana au e hoike aku i ko'u lahul ua hiki no ia kakou ke hana no ka pono no Hawaii ma Wakinekona. | la'u i haalele aku ai i na Home Rula, I ua hahai mai kekahi poe ia'u a ke manaoio nei au e kakoo mai 'ana lakou, no ka mea, o lakou ko'u mau hoa. Ia oukou hoi e na Hawaii, wahi hou a ke Keikialii ma ka Hawaii, ke makemake nei au e hele aku oukou a e ao aku i na oiwi Hawaii i ka mea pololei. la'u i haaiele ai i ka halawai o ka aoao Home Rula i malamaia ma ka Hale Keaka Opiuma, ua haalele aku au no ka hana ole ia o ka mea polo'ei, a ma ia haria ana, ua ku mai kekahi poe opio a hahai mai ia'u. Ua hele aku au e ao i na kanaka he elua no aoao kalaiaina e ku nei ma Ameriea, a o na pono ame na pomaikai e loaa mai ana no ia mai keia mau aoao mai. Utt ao aku au e koho ka lahui ma ka aoao Repubalika a i ole Deraocarata paha. Aole au i hele aku me ka manao e kukulu ae i aoao hou. Ua koho iho au i Repubalika au, ka aoao e hana ana no ka holomua o ka aina, a he Repu'oalika au mai k'a piko o ko'u poo a hiki i' ka manea o ko'u mau wawae. Ke makemake nel au e hana oukou e na Hawaii me ka'pololei no ka lanakila o ka aoao Repubalika. Aia no ia oukou ka lanakila. E lokahi like kakou a e ao aku me naauao aole me na manao houhou. 1 ka pau ana o kana haiolelo, ua ku mai o Geo. R. Carter a ninau mai, ina paha ua ike a noonoo ke Keikialii i ke kahua hana o ka aoao Repubalika a

ua paneia aku: "Ua noonoo nui au no keia ninau a ua hooholo iho au i Repubalika au, a ke hai aku nei no au he Repubalika au." Ua maiao .o J. L. Kaulukou na ka lunahoomalu e hookomo iho i hookahi balota no ke Keikialii, aka, ua. kue o Baldwin. Ua mianao o Baldwiii aole i lawa ia nanohano no ke Keikialii, a ua noi ae oia e ku like na mea apau iluna, he hoike ana hoi ia l ka lokahi like o na mea apau. E like me ke noi a Baldwin, pela i ku like ae ai na mea apau a haawiia ae na leo huro ekolu no ka Moho Elele Repubalika—Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole, ma ka hora 12 o ke awakea Poaiua, Sepatemaba 2. NA HANA O KA AHA ELELE. E like me ke kahea ana o ka Lunahoomalu Hon. A. G. M. Robikana o ke Komite Kuwaena o ka Aoao Repubalika, ua malamaia ka Halawai Aha Elele o a aoao aupuni Repubalika ma Progress Hall ma Honolulu nei ma ka hora 10 a. m., Sepatemaba 1. Mahope o kona haawi ana l na olelo hoomaikai ma ka aoao 6 na Komite Kuwaena o k»a aoao Repubalika, ua waiho ae oia i ke kumuhana no ke koho ana i lunahoomalu no ka halawai. Na Hon. W. C. Aehi i waiho ae i ka inoa 0 11. L. Holstein (Linekona) o Kohala 1 kokuaia e Hon. J.' L. Kaulukou, a hooholo loa la. Koho o Robikana ia Hon. J. L. Kaulukou ame Willie Laikl i mau komite hookipa i ka lunahoomalu i kohoia. Ua hookipaia aku o H. L. Holstein ma ka noho lunahoomalu iloko o na leo hooho ame na paipai lima ana. KA HAIOLELO A H. L. HOLSTEIN. E na Hoa Elele ame na Hoa Makaainana, ke makemake nei au e hoomaikai aku ia oukou me ke kuio no keia hanohano i loaa mai ia'u. Ke manaoio nei a-ke ike nei no au he hanohano keia. He hanohano koikoi ka iilo ana i lunahoomalu no keia halawai Elele o na liepubalika. Ua ike oukou i na mea i hanaia, ya ike no oukou i na aiakai; ua Ike no oukou i ka mea hiki ke hanaia N ame na manaolana no na mea"'i hiki ai kakou ke hana, nolaila, e na keonimana, eia kakou no ka hana a e hana kakou i ka hana. Ke hai aku nei au ia oukou he aoao opiopio ka aouo Repubalika ma Hawaii nei, ua piha nae i ke ikaika, ka hilinai i kona mana, ka lokahi, ka ike ia, ame ka ulu ana; a ma ko'u kaana ana, ua oi aku ka maiau o ke kulana; a i ole ka manao paa no ka lanikala o ka aoao Repubalika i keia kau i ko ka wa i hala. (Paipaiia.) Aia r.a manao no ka holomua ame na hooia ana no ka lanakila i na wa apau. O ka leo hooho i keia manawa oia no ka loaa ana o ka ahaolelo naauao, hooniakaulii, a e hana pono ana, a ke oielo nei kakou aole e loaa ana i kekahi aoao okoa ae o ka Repubalika wale no. (Paipaiia.) O Wiiikoki ame kona mau hoa oiā ka kakou no na maahiki elua, a ke manao nei au o ka'wa kupono keia no kakou. Ma. na ano apau aole he holomua ī loaa ia Wilikoki. Ua ike mua no kakou ia mea i kona wa i kohoia ai i moho no ka Home Rula, a ua hai aku no kakou i na Home.Rula no ia mea, aka, ua ku aku no lakou Ua hiki ia kakou ke lawe mai a lehulehu wale na kumu hoopii e kue ana i keia kanaka no kana rhau hana apuhi ia kakou ame na Democarata pu,- ame ke koikoi o ka onou ana aku i na Hawaii e manaoio aku o na,haole oia ko lakou mau enemi. O keia mau mea oia no na mea e hoike mai ana i kona ano he ilihune, a he 'imi waiwai noni iho. Ua haule pu kana mau hana ma Wakinekona no ka mea, e na hoa elele, aole oia kekahi o na aoao nui o America. O ka lua, aole i loaa iaia ka makaukau, a o kona haulehia ana mamuli paha ia o kona pai mau ana iaia iho he Napoleona, aka, aole au .i ike ia mea. O ke kolu, oia no kona homo loa i na mikanele, a oia no hoi ko kakou mahele e ku nei. Ua hilei mai ka manawa ano, a ke koi nei na makaaihana e hoololi, a e loaa ana ia kakou ia hoololi, a i hiki mai ka ninau o keia ano, he ano nui a koikoi o ka hui like ana o na Democarata, Pukiki, na Kuokoa ame na Repubalika oia ka mea i makemake ia, a ke manaolana nei au e loli mai ana ko kakou mau hoaloha, a hapa uuku hoi a hui mai me na Repuhaiika ka aoao nui, i hiki ai ke hooko ia ko Wilikoki haule. Ke manaoio nei au, e na hoaloha, he lilee na manao apau o keia mau aoao, ka manao koho ame ka anoi ana a na ia mau mea i hookokoke ae ia kakou no ka manao hookahi oia no ko Wilikoki haulehla no ka wa mau loa. (Paipaiia.) I ko'u hiki ana mai ianei ua liana aku no au i ka hoohullhuli ana i na Home Rula. Mai ka'u mau mea i ike ai a i lohe al, ua hiki no ia'u ke hai aku me ka oiaio e hilei mai ana ka wa e heeholua mai ai na kanaka ma ka aoao Republika maanei. He moakaka loa ke kumu. Ke ake mai nei na makaainana e ike i ka hopena o keia hakoko ana. Ke ake mai nei lakou e ike i ka hoounaia aku o ka lono no ka Hikina (Wakinekona) e hai aku ana ua hoopakele ae kakou ia kakou iho mal na uluaoa ana o na makahiki elua y, Wilikoki i noho ai ma ka Ahaolelo America. Eia lakou ke noho mai nei me ka iini, ao ko lakou makemake loa ka mea pono a kakou e hana aku ai, ; a ke manao nel au, o ke kanaka e kohoia aku ana i elele i ka Ahaolēlo America he Repubalika ia. (Paipaiia.) Ua ninauia mai au i keia kakahiaka e kekahi o na kanaka koikoi o ka Aoao Home Rula i ka. kakou mea i makeīnake al. Ua hlki no la'u ke hal aku i ka kikou mea e makemake nei. K,e makemake nei kakou e koho i leanakk e lokahi ana me ka hapanui o ka Ahaolelo America. Ke makemake nei kakou e hoouna aku i kanaka 1010 a makauleau ma ka olelo Beritania; ina aole hiki ia kakou ke hana i mea okoa ae, e k ii aku i aoao e hana ana no ka pono okokakou Teritori; Aole o kakou

makemake e hoouna aku i kanaka e nana ana me kona mau m.ika huuoli no ka nota dala r no ka bila "\vaiu. (Akaaka ame ka paipai). E ku iho a nana aku. Ua hookaawale ka America i hookahi miliona dala, aole nae hookahi wahi dnla—ole loa no he wahi lelo—l lo.ia no Hawaii nei—koe wale no na wahi opeope anoano hua mea kanu i hoounala mai ianei. (Akaaka ame ka paipai.) E like me ka'u i hai ae nei, e na hoa elele aole au e hoololoiahili aku ana la oukou. Eia kakou ianei mai na kuaaina mai a ke manao nei kakeu e hoi aku i ka la apopo; a ke ake nei kakou e pau na mea apau i ka wa kupono. Aka, ke makemake nei au e hookomo aku l keia manao e koho ana kakou ke hiki mai ka mahina o Novemaba a he koiikoi hoi ia na Hawaii. E kau mai ana no na maka o ko America holokooa maluna o kakou. A ma ka hoike o ia la e hoouna aku ana kakou i ko kakou aloha i na Mokuaina Huiia a i ka aoao Repuballka, e hoike ana ke kakoo nei kakou 1 na kahua o ka holomua, aole hoi o na hana hupo a na Home Rula. Ke makemake nei au i na mea apau i akoakoa mai ma keia halawai e hoomaka aku i ka hana mai keia wa ano a hiki i ke pani ia ana o ka pahu balota. Ua hiki ia kakou ke hana i na mea nui, e na hoaloha, ina e loaa na kanaka na lakou e hana. Ke makemake nei au e pani oukou i leo oukou mau halehana, 1 ko oukou mau halekuai ame na na willko a e hana no ko oukou aina, a e hauoli no au ke hana oukou pela.ke hiki ae ka lono kelekalapa uwea ole i o'u la'ma Hawaii ua lilo o Hav/aii Teritori ma ka heluna kiekiP' no ka aoao Repubalika. HOOMAOPOPO ANA I NA HOA. Mahope o ka haiolelo a Mr. Holstein ua kohoia ae o J. D. Avery i kakauolelo no ka manawa. Na H. P. Baldwin i noi ae e kohoia i komite no ka nana ana i na palapala hookohu o na elele i hookahi lala mai kela ame keia Apana koho mai. Koho ka noho ia G. H. Renton i lunahoomalu no ke komite, A. C. McKinney, J. K. Nahale, J. N. K. Keola, Joe Luahiwa ame W. Laiki oia na lula. Ma ka hoike a ke komfte ua loaa ae keia mau lala, aole i hiki mai, aka, he mau hope ko lakou: J. K. Kamanaoulu—Jonah Kumalae, hope. D. F. Maydwell—J. K. Nahale, hope. R. E. Shellberg—A. C. McKinney, hope. J. Holland —A. C. McKir.ney, hope. W. C. Oooke —Philip Peek, hope.' 1 11. C. Searle —H. P. Baldwin, hope. A. D. Smith—H. P. Baldwin, hope. NA LiALA I HIKI MAI. Apana Koho Ekahi—Hilo, Hamakua ame Puna. Mahele Ekahi: Dr. J. Holland. Mahele Elua: P. Peek, A. C. MeKiniiey, P. T. Guard, Geo. W. Paty. Mahele Ekolu: W. C. Cooke. Mahele Eha: J. B. 01iver. Mahele Elima: W. G. Walker. Mahele Eono: A. Lidgate. 4 Mahele Ehiku: L. E. Shellberg. Mahele Ewaiu: Chas. Williams. Apana Koho Elua—Kau, Kona ame Kohala. Mahele Ekahi: H. L. HoJstein, C. H. Pulaa. Maliele Elua: Aohe i kohoia. Mahele Ekolu: C. F. Madwell. Maliele Eha: J. D. Paris, J. K. Nahale. Mahele Elima: S. Lazaro. Mahele Eono: J. Kauhane. Kolioia e ke Komite Apana no ka Apana Koho Elua, no lea Mahele Eiua no ke pani ana i ka hakahaka —Hon. Sam. Parker, Honolulu. Ma ia komite hookahi ia J. 11. Waipuilani no ka hoopiha ana i ka hakahaka o ka Mahele Koho Ehiku. Apana. Koho Ekolu —Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe. Mahele Ekahi: A. H. Smith. Mahele Elua: J. H. Mahoe. Mahele Ekolu: G. K. Keawehaku. Mahele Eha: Aole i kohoia. Mahele Elima: R. C. Searle. Mahele Eono: A. N. Kepoikai, J. N. K. Keola. Mahele Ehiku: T. H. Church. * Mahele Ewalu: Dr. J. H. Raymond. Mahele Eiwa: E. Norton. Mahele Umi: ,H. P. Baldwln, J. Kalino. Mahele Umikumamakahi: J. A. Aluli.' Mahele Umikuiiiamalua: W. P. Haia. Mahele XTmikumamakolu: W. F. Pogue. Kohoia e ke l<omite no ka hoopiha ana i ka hakahaka o ka Mahele Eha, S. Kahoohalahala no Lanai. Apana Koho Eha —Ma ka aoao hikina o Alanui Nuuanu a hiki i Waimanalo. Mahele Ekahi: C. Brown, S. Kauai, E. G. Keen, J. Luahiwa. Mahele Elua: C. B. Wilson, R. W. Aylett, J. Kumalae, A. J. Campbell, T. F. LKnsing, J. W. Jones, J. H. Fisher, J. K. Kainanaoulu, Lorrin Andrew. Mahele Eoklu: A. L. C. Atkinson. Mahele Eha: J. J. Garden, 'C. L. Crabbe, S. F. Chillingworth, A. V. GeaV, M. J. Lyons, A. G. M. Robikana, N. Watkins. Mahele Elima: W. H. Coney, J. Keohokii, O. C. Swain. Mahele Eono: F. C. Smith, E. H. Wolf. Mahele Ehiku: A. Irvine. Apana Koho Elima —Honolulu Ewa o ke alanui Nuuanu, Ewa, Waianae, Koolauloa ame Koolaupoko. Mahele Ekahi: H. C. Adams. Mahele Elua: A. Adams. Mahele Ekolu: C. P. laukea. Mahele Eha: F. Meyer. Mahele Elima: G. F. Rerton. Mahele Eono: W. G. Ashley, L. L. McCanc)less. Mahele Ehiku: Dr. G. H. Huddy, K. R. G. Wallaee, E. J. Craw£ord. Mahele Ewalu: W. C. Aehi, Ji C. Lane. Mahele Eiwa: J. Kalakiela, A. D. Lanarch, G. R. Carter. Mahele Umi: Hon. J. L. Kaulukou. Apana Koho Eono—Kauai ame Niihau. Mahele Ekahi: Aole i kohoia. Mahele Elua: A. E. Knudsen. Mahele Ekolu: F. Gay. Mahele Eha: E. A. Jaeger. Mahele Elima: J. K. Farley. Mahele Eono: W. H. Rice. Mahele Ehiku: T. F. Sanborn. Mahele Ewalu: I. M. Cox. Mahele Eiwa: W. Werner. Kohoia e lee Komite o ka Apana Eono no ke pani ana i ka hakahaka o ka Mahele Ekahi: Kalua Manake.

Mahope o ka hoomaopopo ana i na lala, ua koho lokahiia o H. L. Holstein i lunahoomalu no ke kau. No ke kakauolelo, ua waiho ae o Baldwin ia P. Theilen, a na W. «Aylett ia J. D. Avery a ma ke koho balota ana ua kohoia o J. D. Avery ma o na balota 54 ia 26. Maanei i koho ai ka lunahoomalu ia C. Brown ame Sam. Parker i maHi komite na laua e hookipa ae. i na mdl?hmi hanohano Senatoa Burton ame Kakina. Ia laua i pii ae ai ma ka aoao o ka lunahoomalu, ua haawi ae ka hale i na paipai lima ana ame na hooho hauoli. Na H. P. Baldwin i noi ae e koho ia na komite no ka hana ana i ke kahua hana o ka aoao e lilo ka lunahoomalu i lunahoomalu no lee komite a na kela ame keia apana pakahi e koho i elua komite pakahi, a e hoomaha ka aha a pau ke koho ana i na komite. Ua apono a hooholo loa ia keia noi. Eia na komite: R. T. Guard, Chas. Williams, J. D. Paris, Sam. Parker, H. P. Baldwin, J. H. Raymond, A. V. Gear, J. H. Fisher, Geo. R. Carter, W. G. Ashley, F. Gay ame W. H. Rice. Maanei i kfomo mai ai he palapala mai ka Hui Kaupale e noi mai ana aole e hookomoia iloko o ke kahua hana kekahi pauku e hoohaiki ana i ka waiona, a ua haawiia aku i ke komite kahua hana. Na L. Andrews 1 noi ae e koho ia i hookahi lala mai kela ame keia apana mai no ka hoomakauhpu ana i mau rula no lea Aha. Kohoia o L. Andrews, W. G. Walker, S. Lazaro, E. Morton, C. P. laukea, ame W. Werner. 'KA HAIOLELO A SENATOA BURTON. Lunahoomalu ame na Keonimana o keia Aha Elele: 'Aole au i hele mai nei ianei e haiolelo. I hele mai rtei au e lohe i ka oukou mau kamailio ana. Aole au i hele mai nei no ka hana kalai aupuni, oiai, ua oi aku ke koikoi o ka manao oia huaolelo mamua o ka mea e olelo mau ia nei. Aole au i hele mai nei no ke koho ana i ka aoao. I hele mai neU au no ka lawelawe aku. Ua makemake au me ko'u mau hoa komisina e ike i na mea i makemake ia ame ka makou hana e hiki ai ke kokua aku i keia paeaina, ma ka hana ansf e hiki ai i ke aupuni nul, a i ko makou lohe ana i ka oukou mau mea i makemake ai, e hana aku makou e like me ka hiki ia makou ke haawi aku no oukeu. Ua loaa ia'u ka hauoli m£\i ko'u wa i hiki mai ai ianei. Ua hopu pio ia au e ko oukou mau ea onaona ame na mea hooluolu i ke kino e hoopuni nei ia oukou. Ua oi aku nae ko'u paa pio ana i lea ike ana i na makaainana maanei. Ua hiki ole ia'u ke koho aku i ko oukou mau makaainana hanohano a. kiekie ma ke kulana a oukou e noho nel maanei. Maluna ae o keia mau mea apau he pio au no na wahine ui o ko oukou aina. Aole he hiki ia'u ke hoomanao ae i ko'u wa kamalli, i ko'u wa opio, a i ka wa he lianaka makua, aole au i aloha i na wahine e like me ko'u aloha ana i ka'lio. I hookahi huaolelo, aole ma ke ano he Repubalika aka, ma ke ano he makaainana. He Amerlca oukou apau i keia manawa a ma ka oiaio o ko makou aupuni a oukou e noho nei he lala, he poe kalai aupuni oukoū ma ka oiaio ame ka manao oia olelo. O ka hana a ko makou aupuni nui oia no ka hapai ana i na liana kalai aina, a o ke alahele wale no e hiki ai ia makou ke hapai ae oia no ka hapai pu ana ae ī ka nohona makaainana. O ke kanaka i oi ae kona makaukau mamua o kekini oia ke komo ae iloko o ke kalaiaina a ua leaa aku no ke koikoi nui ma.una ona mamua o kekahi. O lee kanaka i loaa laia na pomaikai o keia ao a iilo i kanaka waiwai a e hoolilo ana iaia iho i mea e ku ana ma ke alaheie e hoopoino ana i ka mea ilihune, he enemi ia no o na aina kahi ana e noho ana. Aka o ka ikaika i loaa iaia, o na noenoo ana apau e komo mai ana il'»ko ona, e pono no e noonoo iho no ka pono o na kanaka maialo iho ona, e a e no ke kulana maikai a makaainana hoopono. Ma ia ano iho la, }ie kalaiaina na kanaka apau. O na hana kipi iioko o ke kalai aupuni no ka manao ant e a'e ae maluna o na maleaainana, e pano no i kela ame' keia kanaka maileai a I wahine Hawaii maikai o Hawaii nei e i hehi ku iho iaia. Ia oukou e lawelawe aku al ma ke leahua hakoko no ko ouI leou kalai aupuni, mai hoolilo i ka ma- | nawa ma ke kuamuamu ana i ko oukou mau hoa paio. Mai hoolilo i lea manawa no na mea an'o ole, aka, e kalai mau ma v na inea io a e hana ma ka mea io, ina no oukou he Repubalika, Democarata a i ole Home Rula. Uoko o keia mau mokupuni nani a Senatoa Kakina i kapa ai "Ka Pohaku Nani o ka Paklpika," he oiaio ia kapa ana, ua hii ia oukou ke ku ae i mau makaainana e enemi ia mai ai e ke ao holookoa. Ma ka'u liuakai me Konela Paka, ua ike au aole o oukou kau anu maanei. Aole no hoi o oukou kau wela. O keia lee kau la owelawela loa ma Kansas. Ua loaa mai nei ka'u leta inehin-ei he hookahi ,haneri degere ka wela ma o iloko o kahi maiumalu, a e hoomanao iho oukou aia no ia he mau haneri mile ma ka akau o oukou. Ua loaa na mea apau ia oukou maanei a 0 ka mea wale no i koe oia ko oukou hooiaio ana ia oukou. E kokua kekahi 1 kekahi a pela e hiki ai ia oukou ke ike i ke kokua ana o-kekahi i leekahi. "Me ka hou o kou lae e ai ai oe i kau berena," aole keia he olelo hoino, aka, he olelo hoopomaikai, a o ke kanaka e ai ana ma kekahi ano okoa, aole ona hauoli, no ka mea, ke haihai nei oia i ke kanawai o ke Akua. O ke kanaka e aloha ole ana i ka hana, aole no ona hauoli, no ka mea, ua kau kanawai mai no lee Akua, a aole no i hana ke Akua 1 kekahi kanawai me ka loaa ole o na hopena. O! e oi aku ana ka nani o leeia ao ke koho ke kanaka i na manao ano nui o ka Baibala a hoohui aku me na lawelawe kalai aypuni ana, na aha hoolaulea ame na hana hoowaiwai. O ka'u e manao nei oia no ka mea e loaa mai ana. Ma ka hana kalai aupuni e lawe mai i na manao pono, kaulike ame ka hanohano, no ka mea, ua kukuluia ka aoao Repubalika maluna o 1a mau kahua. Ke makemake nei au ia oukou e lawe inal a hai mai ia makou i na mea oiaio. Aole o makou makemake e hele mai kekahi mea me ka manao hoopunipuni. Ke makemake nei au e hele mai 'oukou a hai mai i na mea e pono ai na kanaka oiai aole he like ole mawaena d ka ilikea ame pa Hawaii. Ke makemake nei au e ike i na mea e hookahua iho ai i keia mau paemoku. Ina ua makemake

01 kou e auhau ia kekahi mau waiwai i loaa mai a ma ia ano e pono ai oukou e hele mai me r.i kumu hooia e hiki ai ke pulama ia ko oukou mau waiwai. Ina aa makemake oukou e hooponopono hou ia ko oukou awa kumoku e liele mai a e hai mai ia makou. Eia oukou ke noho nei ianei a ua maopopo ia oukou na mea a oukou L. makemake ai. E hele mai a e mai ia makou i ka oiaio. EJia makou ianei no ka ike ana i ka oukou mau mea i makemake ai, a ia makou e hol aku ai, e hai aku ana makou, eia na- mea a na kanaka Hawaii i makemake ai e hana ia, a oia ka makou e hana aku ai, e hai āku ana makou, eia na mea a na Hawaii i makemake ai e hana ia, a oia ka makou e hana aku ai e likerme ka hiki ia makou ke hana no oukou. Ua haawi aku ke anaina i na hooho ana no ka mahalo 1 na mea i hai ia mai, ame ke kahea ana ia Senatoa Kakina e ku mai a kamailio. Ua hookoia mai ke noi iloko o na leo muimuia o ka hauoli. ■ O kona mau manao he hapa no oia kana i hoike mai ai, oiai, ua pau mua no iaia i ka hai ia ma lea halawai o ka aoao Repubalika i malamaia ma ka po Poaono, Augate 30, ma ka Opiuma, malalo o na alakai ana a a Ahahui Opio o na Repubalika. Mahope iho o ka pau ana o ka haiolelo a Senatoa Kakina, ua hoomaha ka halawai a noho hoji ma ka hora 3 o ia auwina la. No ka maleaukau ole o ke Komite Kahuahana, ua hoopanee hoi; a noho hou mahope o ka hora 4:15. Maanei i loaa mai ai ka hoike a ke komite ona Rula. Penei kekahi mau mea a ke komite i waiho mai ai: I—Ka hoike a na komite o na rula. 2—Ka hoike a na komite kahuahana. 3—Ke koho ana i ke komite kuwaena o ka Teritori. 4—Ke koho Eiele i ka Ahaolelo America. O na rula no ka lawelawe ana i na hana o ka aha oia na rula i hoakakaia ma ka buke rula a Cushing. Ma ke noi a H. P. Baldwin e koho kela ame keia apana maiwaena ae no 0 lakou i na lala nO ke komite leuwaena, ua hooholoia, a ma ia hana ana ua loaa ae keia mau inoa me ka loaa ole o na hoopaapaa ana. Apana Ekahi: F. B. McStocker, J. C. Ridgway, W. G. Walker, Chas., Williams. Apana Elua: Sam. Parker, H. R. Renton, J. A. McGuire, J. H. Waipuilani. Afcana «Ekolu: J. H. Mahoe, A. N. Hayselden, J. N. K. Keola, T. M. Church, H. A. Baldwin, W.#H. Haia. Apana Eha: A. L. C. Atkinson, J. W. Jones, C. L. Crabbe, W, H. Couey, E. G. Keen, J. H. Fisher. Apana Elima: Geo. F. Renton, C. P. laukea, W. G. Ashley, Geo. R. Carter, Frank Pahia, E. C. Winston. Apana Eono: J D. Willard, J. Kakina, W. H. Rice Jr., J. H. Kapunuū. Maanei i lawe mai ai ke Komite linhuahana i a lakou hoike. Ua noonoo akahele ia keia hana ano nul a o lea hopena e ikeia ana ma kekahi aoao o keia pepa. Ma ka Poalua mal, oia ka panina o 1 na hana a ka Aha Elele, a ua hoiko i-i nei ma ka hoomaka an;i o keit ! rruolelo.