Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 5, 30 January 1903 — Page 1

Page PDF (1.27 MB)

This text was transcribed by:  Jan Rippe
This work is dedicated to:  To my uncles for their lessons

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hoopuka@a i na kakahiaka Poalima ap@@.

 

KE XLI. HELU 5 HONOLULU, POALIMA, IANUARI 30, 1903. NA HELU APAU @948

 

@ui@ka Aihue o Honolulu nei.

 

@e eono hana Aihue i hoikeia ae i ka Oihana Makai.

 

ka poe Asia ka hapanui i hoopoinoia.

 

@@ he mau hana aihue li@@@@ i hoikeia @ i ka @@han@ makai i ka auwina la, @ @@ k@ @n@@hi o ka Poaono nei, la @@ @@ l@@@na ame na Pake ka poe @@@@ha@@@ aku.

 

O kekah@ @ k@la he mau hale noho o @ @@ hana o na home o ke kulana@@@@ n@@.

 

Ma ka hora elima. ua komo aihue @@ ke keena moe o kahi keiki Pake@u@@ pa a T. Clive Davies ma kona @ h@@@ a lilo ana he wahi mau dala @@ kekahi mau mea makamae e ae.

 

O ke kalaiwa-kaa o ke kaa bus o Nuu@@ e holoholo nei, ua ike ola i kekahi @iki Hawaii i holo aku mai ka pahale @@ mahope, no ke kahawai o Kapena @ kekahi pahu e paa ana ma kona @@.

 

@a ia auwina @a no ua aihueia ae no a halekuai o kekahi Pake nona kekahi @@@@@ mea kanu ma ke alanui Kua@@ kokoke i ka uwapo, a lilo ana ke@@@@ mau dala ame kekahi mau waiwai @@.

 

@a @a hookahi no, ua hoike ae kekahi Kepani e hana oihana kalepa nei ma @ alanui Moi ma Wright Hale, i ke@@o aihue ia o kona wahi a lilo kekahi mau lole.

 

Mawaena o ka hora 6 ame ka hora 7 @ ke ahiahi o ia la no, ua lilo aku he @@ ma ke gula he $5. ma ke dala keo@@, ekolu paa lole maikai, ekolu paa@maa, hookahi hapa kakini palule keo@@, elua kakini a-ikala, he mau pale-ili @@ hookahi uwat@ gula wahine. O @eia mau waiwai, no ke kepani hana @ o kahi o James G. Spencer @ Nuuanu. @ ke@a mau mea a ua Kepani nei, he mau hoomakaukau ia no kona male @au.

 

He manawa hana nui loa ia o ka hana @ ke Kepani. ka manawa i komo aihue a m@@ @@.

 

Ma @a @a no ua hoopilikiaia ae ka @@me o Mr. Camara o ke alanui Puo@aina. O ka luahne o ka home, ua ike al@ ola i kekahi mau kanaka elua e @@ka@ hele ana mawaho iho. ke kumu o kona maka’u a puiwa hoi.

 

No keia puiwa ana ua haalele iho ia ka luahine la a hele aku la i kauhale @ @@ hoaloha. aka. mahope koke iho o umi minuke ua hoi mai la ua luahine la i kauhale o lakou, ua hoohiki@eleia ola i ka ike ana ua huliia o loko o ka hale apau. Mailoko aku o ka lumi o mua. ua lilo aku he ekolu mau komolima. $5.00 keokeo, hookahi uwati gula a hookahi lei a-i gula. Mailoko aku o kekahi @umi moe aku ua lilo he $7.50, a mai kekahi lumi iho, ua lilo aku he hookahi uwati gula wahine, elua mekala gula. a hookahi pine gula.

 

Ma ka hora 9:30. ua komo aihue ia a@ ka lumi o kekahi mau keonimana @@@@, a lilo kekahi mau lole ame na mea @@@lo @ ka pahu waiho hau.

 

Ma ke ahiahi iho, ua hoomaka aku la ka Hop@ Makai Nui Kiliniwoki e hana @ hana hana a paa ana iaia i ka hopuia @@ elima mau Poko Riko ma ke ano @oohu@i.

 

 

Omaimai ke Kanikela Palani.

 

 

Ma ka P@akahi nei, ia 26, ua lawe @@ ia aku ke kanikela Palani Vi@@avoni @@@ I. C. Atkinson ma ka hale ma’i M@@wahine oiai laua ua loohia i ka ma’i piwa. O ko laua ana wela i kela manawa o laua i lawela ai ua hiki aku @@ ma ke ana o 104 degere a ma ke ahiahi ana iho na emi iho ko laua ana wela. Ke waiho nei o W. W. Harris @@@ @ha kakauolelo o ia hale hana hoo@ahi Le@ers & Cooke, iloko o ka ma’i a huipuia me iakou o Kauka Taylor. Aia po @ Miss Stella iloko o ka ma’i i keia manawa.

 

 

Nui na Oki mare i keia @ manawa.

 

 

Ke nana aku i kela manawa, ano, ke laulaha nei ka oki mare me he ma’i @@@@@ika la e holopapa ana maluna o ka aina. Ma ka Poakahi nei ua hoo@@@@ hou ia mai la iloko. o ka aha @@@koloko@o he elua hihia oki mare. @@ h@@pii ae o Isabella K. Winston i kana kane ia Theo. M. Winston no ka haalele iaia. Ua olelo ae ka mea hoopii @ kon@ in@@ olalo manua o kona mare ona me ia o Isabella K. Testa a aia ma@@ia me ka aoao pale i ka makahiki @@@@ a ua haaleleia hoi oia e ka aoao pale i ka makahiki 1900.

 

Ua lawe ae o On Lan i kana hoo@il @@-e ana i kana wahine mare ia Fook @@g no ka haaleie ia@a ame kona haule ana @ioko o ka hewa moekolohe. Ua @okeinake o@a i keia manawa e oki@a ko @@@@ mare.

 

 

HE MAU HOOHALIKELIKE ANA NO KE ALANUI KALEPA ILOKO O NA MAKAHIKI HE UMI.

 

Alanui Kalepa i ka makahiki 1883

Paiia e William.

 

Alanui Kalepa i ka makahiki 1903

Paiia e @@ Adavataisa.

 

 

Wawahiia ka Manawa Holo. o ka Moana

 

Naiia e ka Moku “Korea” iloko o Eha La a keu.

 

Hookomo i ke Awa a Lulu ka Makani.

 

Me ka ulumahiehie ame ka nani, i ke kaona e waiho ana me ka hiwahiwa lua ole, ua kapalulu mai la ka mokuahi hookalakupua “Korea” ka moiwahine o keia moana Pakipika i ke awa nei o Kou mai ka ipuka gula mai o Kapalakiko iloko o eha la iwakaiua-ku-mamalua hora ame kanalima-kumama-kolu minuke. I ka auwina la o ka Lapule aku nei i hala ua kani ae ke oeoe o ka hale hana uwila e noike mai ana ua ikeia ka mokuahi Korea mawaho o Kaimana Hila, a iloko o ka manawa pokole ua hoholo aku na kanaka o ke kaona nei no kai o ka uwapo no ka ike ana i ke kaeaea o ka moana Pakipika, oiai ua ikeia ae la ua wawahi ia ka manawa holo maa mau mawaena o Honolulu nei ame Kapaiakiko, ka mea i iiniia i na makahiki i hala e na kanaka kuonoono o ka aina a i manaoia hoi aole loa e hiki ke hooko ia ia mau iini. Wahi a kekahi kanaka Hawaii i olelo ai i kona manawa i lohe ai e hoao ana ka moku Korea e wawahi i ka manawa holo o ka moana Pakipika iloko o eha la. “Aole loa e hiki i kekahi moku ke holo mai Kapalakiko mai a hiki i Honolulu nei iloko o eha la.” “No ke aha hoi,” wahi a ka ninau a kona hoa e kamailio pu ana me ia. “Aole loa no e hiki, no ka mea, ina e loaa ana iaia kela holo alaila aole e paa ana na ohua iluna o ka moku oiai e luu ana ka moku iloko o ke kai.” I ka manawa o ka moku i hookomo mai ai iloko o ke awa nei, ua haawi koke ia aku i ke kapena o ka moku kekahi mau hooho leo hauoli ana.

 

“Aole e haawi mai ia’u,” wahi a ke kapena, “e haawi aku i ka moku ka mea nana i na’i mai ia. “Eha la, iwakalua-kumamalua hora, ame kanalimakumamakolu minute,” wahi a ke kapena i kukala mai ai i na makaikai i hoea aku ilaila i kela auwine ia a e kuku ana hoi ma ka uwapo, “Huro! Huro! Huro!” i hooho ae ai na makaikai.

 

Ua lawe pu mai nei oia maiuna o kona oneki he hookahi haneri ame kanawalu ohua a mailoko mai o keia huina nui he kanahiku mau ohua no Honolulu nei.

 

“Akahi no wau a hoomaka e hoeueu me kuu moku,” wahi a ke kapena iaia e ku ana maluna o kona aie’o me ka nana ana i na ohua e hele ana no iaio o ka uwapo. “E hoike aku ana au i keia mau ohua i ka holo i oi ae mamua o keia a makou i holo mai nei. He kanaka au i maa ma keia hana o ka wawahi i ka manawa holo o na moku ma keia inoana Pakipika a e hoomau aku ana no wai i ko’u kulana. Ua kamaaina oukou na’u no i wawahi ka manawa holo o keia moana i ko’u manawa e hookele ana i ka mokuahi “Kina” aka i keia manawa e hoao ana wau ma na ano apau e wawahi i ka manawa holo. No elua ia ko makou halawai ana me ka makani ikaika aka aole i kuha’u iho ko makou moku aka e like me kekahi i’a ua onou aku oia i kona ihu iloko o ke kai.

 

E hoao pu ana ke kapena kaeaea o ka moku Korea e wawahi i kona manawa holo mawaena o Honolulu nei ame na aina o ka hikina.

 

 

Hulahula ma ka Hotele Hawaii

 

Ua hoonaniia ka lanai o ka hotele Hawaii ame kona kahua me na kukui uwila nani a maluna o ka lanai i hooheno mai ai na leo a na pila o na keiki Hawaii a o keia mau mea apau i ha’iia ae ia maluna ua panaiia aku ia i na ohua o ka mokuahi hookalakupua Korea ka moku nana i wawahi mai nei i ka manawa holo o keia moana mawaena o Honolulu nei ame Kapalakiko. Ua akoakoa ae ilaila na malihini aukai o ka mokuahi Korea a ua hoike ae lakou i ko lakou mahalo piha i ka lokomaikai o ka luna nui o ka hotele Hawaii. Mai ka hora 8:30 i hoomaka ai na hana lealealea i kela po me na hulahula ame na leo honehone o na keiki Hawaii e kani kapalili ana i ke aheahe o ka makani, a mahope o ke kani ana o ka hora 12 o kela po akahi no a hookuuia na hana. Nui ka poe o ke kulanakauhale nei i hoea aku ilaila i kela po a ua awaiaulu pu aku me na keiki aukai ma na lealea i panaiia mai i kela po.

 

 

Pilikia o Young Brothers.

 

Ma ka Poakahi nei i hala, la 26, ua kauoha aku la ka luna nui o ke kuke awa ia Herbert Young o ka Young Bros. Launch Co., no ka hoike ana mai heaha ia ke kumu o kona uku ole ana i ka hoopai no ka hooholo ana i kona waapa mahu iloko a iwaho o ke awa me ke kukui ole, he hana ku-e hoi i ke kanawai o na moku e holo nei ma keia paeaina.

 

Ua hoike aku ia o Herbert Young he mea oiaio kela ua hele aku oia iwaho o ke awa nei iluna o kona waapa mahu me ke kukui ole aka ua hana aku oia i kela hana mamuli o ke kauoha a ka makai iaia oiai na makai i kela manawa e hoao ana e hopuhopu i na iapana lawaia me ko lakou mau kukui e a ana. Ua olelo ae o Mr. Young ua hoomaopopo ola i kona manawa i hele ai iwaho o ke awa me ka kukui ole e kokua mai ana ka oihana maikai. Aole i maliu aku ka loio Amerika Mr. Breckons i kela mau olelo hoike a e hoomauia aku ana keia hihia imua me ka ke’ake’a ole ia. E hoike aku ana ka luna nui o ke kuke awa ia Mr. Young e haawi ana oia iaia he umi ia no ka hookaa ana i kona hoopai o $200 maluna o kela ano hihia.

 

 

Wahine a Mr. Wu.

 

O madame WU ka wahine hoi a ke Kanikela Pake kaulana o Amerika Hu@pu@a ua hoea mai la ianei mai Amerika mai la maluna o ka mokuahi Korea ma ka auwina ia Lapule aku nei i hala, ia @@ E huli hoi ana oia no Kina. Ua hiki aku makai o ka uwapo ke Kanikela Pake kuloko o kakipu nei Goo Kim me kana wahine. Kauka Li ame Mr. Poon a ua lawe loa ia aku oia @aka ma ka home o Goo Kim. Ua hoike ae o Mrs. WU i kona piha hauoli no kona huli hoi i ka aina. Ua kaa aku o@a malalo o ka ma’i no kekahi manawa loihi a ke huli hoi nei oia me kana kauwa wahine hookahi.

 

 

Huakai iloko o ka Wikiwiki

 

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Korea ma ka auwina ia Lapule nei i hala, la 25, ua hoea mai o George W. Macfarlane mahope o ka hala ana o umikumamakolu ame ekolu-hapaha ia. O keia ka manawa hikiwawe loa o kekahi kanaka i hele i Kapalakiko a hoi hou mai i Honolulu nei iloko wale no o 13 ¾ la a no keia kumu ke paa nei oia i ka manawa hikiwawe loa o ka hele huakai ana. Na ka mokuahi Ventura i lawe aku iaia i Kapalakiko a noho ana ilaila iloko o elima ia me ka hapa a na ka moiwahine hoi o ka moana Pakipika, ka mokuahi Korea i ahai hoe mai la iaia no Honolulu iloko wale no o eha ia a keu. Mamua ua hele aku oia ma kekahi huakai iloko o kekahi manawaw aka o keia ae ia i hai mua ia ae ia maluna he 13 la ame ekolu-hapaha la. Eleu no.

 

 

Kumuhana Aina imua o ka Aha-kuka.

 

Ma ke kakahiaka Poakahi i hala aku nei, la 26, ua noho ae ka halawai a ka ahakuka o ka Mana Hooko o ke aupuni, a ua lawe ae iakou i ke kumuhana aina. Ma keia Poakahi ae e noho mai ana o Lorrin Andrews ma ke ano he Lo@o Kuhina ma kahi o E. P. Dole a o Kakauolelo Carter ma kahi o H. @. Cooper. Ua hooholo iho ka ahakuka aole e kualia ka aina ma Omaopio. Maui, nona hoi ka ili aina o 1,300 eka e like me ka mea i oleloia e kualia ana. Ua hoohoioia keia kumuhana mamuli o ke noi o na kanaka olaila, e noi ana e hooliloia i aina hookuonoono. O ka noi a Chang Chong no ka hoolimalima o 72 eka ma Kailua, Oahu no 8150 o ka makahiki, ua hoaponoia. Ua hoike ne o Kupa i kana huakai i hele aku nei i Hawaii.

 

 

Na Anoai o Maui

 

MAUI. Ianuari 24.—Ua malama iho ka Papa Alakai o ka hui kelepona o Maui he halawai ma Paia, a ua hooholoia ma ia halawai e hana hou ia ka uwea kelepona. Ua loaa he $3,000 i keia manawa no ka hoomaka ana i keia hana ma keia mua aku.

 

Ma ka Poalima nei ua waiho aku ka Lunakanawai Apuna Charles o Makawao ia Keoni Kaupalo@o Keanu no ke kau o Iune ma ka hoopii lawelawe aihoe ma ke degere ekahi.

 

Ua oleloia ae o ke kokoolua o na Poko Riko i manaoia iho nei na iaua i @owa aku ka halekuai ma Paia ua mahuka aku ia no Hilo. Ua paa hou aku ia i ka hopuia e na makai o Wailuku ma Olowaui.

 

Ua malamala ae ka halawai o ka hui paani polo ma ka hale halawai o ka hui ma Paia a ilaila i hooholoia ae ai na luna nui.

 

Ke mau nei @o ka ua oonei a ke maka’u ia nei no ka poino o ka laiki ma Keanae.

 

No ka maka mua loa ma ka moolelo o Maui ke hoopuka nei kekahi mau hale hana o Maui nei i na aiamauaka o keia makahiki hou.

 

Mahope o kekahi @aa ana malalo @ ka ma’i ua haalele mai ia i kela oia ana o Mrs. Veile@e@ ma Wailuku. He @@ ona mau makahiki.