Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 8, 20 February 1903 — Page 2
This text was transcribed by: | Jean Howard |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, FEBERUARI 20, 1903
KA
NUPEPA KUOKOA
---------
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
(Kuike ka Rula
Schedule)
========================
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
-----------
O na Dala a pau o ka Pepa nei e hoona pelo lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
------------
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
---------
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.
-----
DAVID L. A-I, Lunahooponopono
A.W. PEARSON, Luna Nui Honolulu, Oahu
POALIMA : : FEBERUARI 20, 1903
========================================
KAKOO KUMUKANAWAI KALAKAUA MA KEIA LA
--------------
O kekahi hana ano nui i hanaia o Feberuari i ka makahiki 1874 a ma ka 13 no nae, oia ka hoohiki ana o ko kakou poo aupuni o na lai hala ka Moi Kalakaua i ke kumukanawai o keia Paeaina.
O ke kumukanawai a kanawai palia he kauoha ia e waiho makaukau ana no ke kuhikuhi ana i ke kanaka i noho malalo ona no ka pono wale no o kanaka ame k lakou aina ame ko lakou aupuni. He nui na hiohiona maikai o keia mea he kanawai a o na kakaolelo a kuhikuhi-puuone ma ke kanawai, o lakou ka poe makaukau loa ma ia mea he mau mea wale no i hanaia no ka pono o ke kanaka.
O keia mau mea, ma o ke kino hookahi la oia hoi ke kumukanawai o lakou ka ka Moi Kalakaua i hoohiki ai e kakoo no keia lahui, keia mau mokupuni ame ka aupuni.
O ka la mamua iho, Feberuari 12, oia ke manawa i loaa mai ai iaia ka mana o ka hoohiki ana no ke kakoo ana i lilo ai ua kumukanawai la i mea mana, no ka mea, oia ka manawa ona i poniia ai i moi no Hawaii Paeaina, no ka mea o ka noho moi ana a pooaupuni ana o kekahi kanaka oia ke kuleana o ka loaa ana iaia ia mana hoohiki.
Aole h e hookahi manawa wale no a ka moi Kalakaua i kakoo ai, ua hoohiki oia, aka o ke kakoo ana ua mau aku kona ola ana a hiki wale no i ka hala ana o ka mea nana ua kakoo la.
Eia ka haawina o ia mau hiohiona no kakou, kela haawina hoomau ma ka mea hookahi. Mamuli o ka mau o ke kakoo ana o ka Moi pela i mau ai ka maikai o ke kulana o ke aupuni aole o ia wale no aka o ka pii ana ma na anuu. Ua loaa no he mau kekeue aupuni a hooponopono kumukanawai a pili i na mea apau i kupono ma kona aoao ma ke ano he pooaupuni, he haawina hoi i loaa i’o aku no i na aupuni apau o ka honua, oiai aohe aupuni i nele ole i ka halawai me na kuia, aka no Kalakaua ua mau aku kona kulana a na ka make wale no i hookaawale aku iaia mai ua wahi la aku.
O ua la la i hanaia ai kela kakoo pookela a ka moi oia ka la i oili aku ai ka oukou Kilohana a aole wale no hoi keia o kona hoea ana aku imua a ka lehulehu aka o ka haawina a ka Moi Kalakaua i kukulu ai oia ka ianei i hana ai o ka hoomau ana no 41 makahiki a oi.
E like me ia ano pela no oia i iini mau ai e hele mau ma ia kahua no ka pono o ka hoakanaka ma na mea i pili i kana oihana.
Mawaho ae o keia ke hauoli nei makou i na manao mahalo no ka oukou Kilohana mai kekahi mau makamaka mai e like me ia e puka aku nei, a ke iini nei makou e hoomaikai ae i ke Kuokoa ma ka hooikaika ana e holoi a hoopololei i na hemahema me ke ake nui e hoopukaia na mea oiaio, no ka mea oia ko makou iini o ka hele ma ke ala o ka oiaio no ka pno o ka hoakanaka.
-------------0------------
KA AHAOLELE ELUA
--------
O ka noho ana iho la o ka Ahaolelo Kuloko o kakaou—ka Hale o na Lunamakaainana ame ka Aha Senate i ka Poakolu nei la 18 oia ka lua o na Ahaoielo i malamaia ma keia Paeaina no keia Paeaina ma kona kulana hou ke Teritori o Hawaii.
Iloko o ka Aha Senate he umi Repubalika, he eha Home Rula a he hookahi Demokarata. Iloko o ka Hale o na Lunamakaainana he iwakalua Republika he umi Home Rula. O lakou iho la ka poe i kumu ai ka Ahaolelo Elua o ka Teritori o Hawaii. Ma ka hoomaopopo ana e pono e loaa iho keia manao i na makaainana a i ua poe hoa ahaolelo nei e hooi ae i ka maikai o ka lakou hana mamua o kela i hala oiai o na hemahema o ke kau i h ala oia auanei na haawina e a’o ai ia lakou no ka hoomaikai ae.
O ka malamaia ana o ka Ahaolelo i ka Poakolu, Feberuari 18, 1903, hora umi o ke kakahiaka oia ka manawa mua loa o ka o ana mai o ka leo e hooho mai ana, o na kanawai e puka mai ana ma ka hooholo ana a kakauinoaia e ke Kiaaina no ke kakoo ana alaila ua hanau mai he mau rula hou a i n i ku i ka maikai pela no e olu ai ka noonoo pili laula a ina aole alaila e kalele ana ka noonoo pili laula ma kahi aoao. E pono nae e hoomanaoia o ke kanawai e puka mai ana ku ole i ka noonoo pili kahi aka holopono nae no ka lehulehu he mea pono e hoopio i ka noonoo pili kahi. Aka o na hana hoohaiki a ka poe kakaikahi me ka nana ole ae i na aoao kalaiaina no ka pono pili kahi ua emi loa iho kona maikai i ko ka hana no ka lehulehu; eia nae he mea paakiki ka hooko ana i ka makemake o kela ame keia pakahi o ka lehulehu aole nae e hala ke kupono i ka lehulehu.
Ke hanaia ka @ne, pela, ke manao nei makou o lakou iho la na haha e hoike maopopo ai i ka maikai o ke Kau Ahaolelo Elua. A i kaa ma kekahi aoao, oia no ke aniani e maopopo ai i na makaainana ke ano ame I e kulana o na hoaahaolelo, he ike e hoomakili ae ai i ko lakou makaala no ka manawa e hiki mai ana.
Aole o keia wale aka o ka hele ana ma ke alanui maikai oia ka puka mai o na kanawai maikai a hoopomaikai i ka lehulehu a o ka maikai no hoi ia ame ka hoomama ia o ka lahui. Ke hala no hoi ia alaila o ka lehulehu no ka mea auamo ia mau kaumaha no ka mea ua hanaia ke kanawai no na kanaka.
O na hoa ahaolelo o lakou na kauwa a ka lehulehu, a e like no me ka olelo a ka Buke Nui, “a i manao kekahi e lilo i pookela iwaena o oukou e pono oia e lilo i kauwa na oukou,” pela e kau ai ia haawina maikai maluna o ua kauwa la aole o ke kauwa hoomeamea.
Ke manaolana nei makou e holopono ana na hana o keia aha olelo o kakou, a aohe no he kumu e holopono ole ia.
Eia nae, ma ka hoomaka mua ana no o ka Hale o na Lunamakaainana ua hookuiheia ka noonoo o kekahi hapa o ka lehulehu ma o na aoao kalaiaina la oia hoi na Repubalika. Mak ak halawai o na Repubalika ua hooponoponoia na luna hana e koho aku ai no ka Hale me ka lokahi aka i ka hiki ana keia i kahi o ka hana he okoa aku la ka hana a kekahi poe Repubalika o lakou, a laweia a lilo ka lunahoomalu o ka Hale e na Home Rula ma ke koho ana o na Repubalika i ka lunahoomalu Beckley. Hookahi mea maopopo, mahope o ka noonoo maikai ana e holopono ana na hana imua me ka maikai.
----------------------
He Mahalo Kiekie
-----
Mr. David L. A-i, Lunahooponopono o ke Kuokoa Aloha oe:
E oluolu e hookomo iho ma kahi kaawale, o kau pepa i keia manao malalo iho nona hoi ke poo e kau ae la maluna, a i ike mai hoi na kini apau e kilohi ana i kona nani.
Mai kou noho ana i kiai a i mea hoi nana e hooponopono i kona kino lahilahi a hiki mai i keia la, ke haawi nei au ame na lehulehu e hoohialaai ana i ka ono o na manao ame na mooleio i hoouluwehiia iloko o na kolamu o kona kino lahilahi, i ka mahalo me ka lana o ka manao e hoomau ia aku ia ohohia a hiki i ka hopena.
E mau mai ke ahonui e na makamaka. Me ka mahalo,
JAS. H. S. KALEO,
Hana, Feb. 10, 1903
--------------
Leo Mahalo
-----
HE NUI KE OHOHIAIA O KA NUPEPE KUOKOA MA KA APANA O PAIA
----------
Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa David L. A-1, Aloha oe:
Ma ke kulana o ka Nupepa Kuokoa ma keia Hapa o Maui nei. He nui ke ohohia o na poe, ma ka nana ana iho i na mea hou kuwaho ame kuloko ame na moolelo Hoonanea ame na Manao Haku o ka Lunahooponopono. Nui ka mahalo o na poe apau.
E piha mau ana ka Nupepa i na manao hoonaauao a waiwai nui no hoi JNO KALINO.
--------------------
O Horace McElron i hana iho nei ma ka banako o Bihopa a i loohi iho nei i ka ma’i pupule ua hoounaia aku nei ia ka hale pupule. Ke nana pono nei kona mau hoaloha iaia.
===================
Ma ke Kauoha
-----------
HOOLAHA KUAI A KE KOMIKINA
---------
Ma keia ke haawi ia aku nei ka hoolaha, malalo a ma ka mana o ka kauo ha a ka Hon. J. W. Kalua, Lunakanawai Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Kaapuni Elua o ka Teritori o Hawaii, o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, L.R. Crrok. Ke Komikina, i hookohu pno ia aku e ka Aha Hookolokolo Kaapuni, e kuai Kudala ana oia ma ke akea, ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, ma ka Hale Hookolokolo o Makawao, Makawao, Maui, ma ka Poaono Feberuari 28, 1903, ma ka hora 12 awakea o ua la la i oleloia i na pono ame na kuleana apau ma ke ano alodio o na keiki oo ole a Keola Pupule, iloko o ka waiwai paa o Keola Pupule i make no Peahi, Maui, e like me ia malalo iho:
O kela apana aina apau loa e waiho la i Ulumalu, Mokupuni o Maui, nona ka iliaina o 20 eka; oia no hoi ka eluahapakolu o ka mahele hookahi iloko o ka Hui Aina o Ulumalu.
Kuike ka makemake a ma ke dala gula Amerika no hoi.
Ma ka aoao o ka mea kuai mai no lilo apau.
Hanaia Feberuari 9, 1903.
L.R. CROOK
Komikina i hookohu pono ia e ka Aha 2950-Feb. 13, 20, 27
-------------
AINA WAIWAI NUI MA KE KUDALA
-----------
Ma ka hana o ka waiwai o KAPUNIKALA (k) keiki oo ole. Mamuli o kekahi olelo kauoha i kakauia e ka Mea Hanohano J.T. De Bolt, L,K. Mua oa ka Aha Kaapuni, Apana Hookolokolo Ekahi o ka Teritori o Hawaii, nolaila ke hoike aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho, i ka POAONO, FEBERUARI 21, 1903, hora 12 awakea, ma ka aoao mauka o Aliiolani Hale, Honolulu, Mokupuni 6, Oahu, e kuai kudala ia’ku ana i ka mea koho kiekie loa, ke kuleana apau loa o kela me keia ano o ua keiki oo ole la iloko o kela Aina Hui e waiho la ma Holualoa 1 ame 2 ma Kona Akau, mokupuni o Hawaii, he 350 mau mahele a he 7330 eka o ua aina hui la, a he kuleana huikau ko ua keiki oo ole la, penei, he eono (6) mau mahele ua like me 125.64 eka oi aku a emi mai paha, Kona Kuleana iloko o ua aina la, a e kuai pualu ia’ku ana ua mau mahele la, he eono.
He aina kupono loa keia no ka hanai holoholona, me ke kanu kope ma na uka a he maikai no hoi no na home hookuonoono makai, a ua noa loa ke kai lawaia i keia manawa e like me ia i hooholoia e ka Aha @iekie.
He manawa maikai loa keia no ke kuai ana i keia ano aina.
Me ka mea koho na lilo o ka palapala hoolilo kuleana, a he kuike ka rula, dala gula o Amerika Huipuia i ka wa e loaa ai ka palapala kuai.
O na ninau apau me ka mea no ia nona ka inoa malalo iho, a i ole ia ia Henry Smith, ma Alilolani Hale, Honolulu i oleloia.
S.W. KALEIKINI
Kahu Malama, Waiwai o Kapunikala (k) Keiki oo ole
Jan. 30—Feb. 6, 13, 20
---------------------
OLELO HOOLAHA A KA LUNA-HOOPONOPONO WAIWAI
O ka mea nona ka inoa malalo iho, oiai ua hookohu ponoia oia i Luna-hooponopono Waiwai no ka. Waiwai o ISAAC H. KAHILINA (k) i make kauoha ole no Waipake, Koolau Mokupuni o Kauai, Panalaau o Hawaii e ka Mea Hanohano Jacob Hardy ka Lunakanawai o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Elima o ka Panalaau o Hawaii i oleloia, ma keia ke kauha aku nei i ka poe apau he mau koi ka lakou i ua Waiwai nei e waiho mai ia mau koi me na hooia kupono i hoohiki ia i ka mea nona ka inoa malalo iho ma Kapaa Mokupuni o Kauai i oleloia iloko o na mahina eone (6) mai keia la aku no ia mau koi e like me ke kanawai. A o ka poe apau i aie mai i ua Waiwai nei, e hookaa koke mai i ko lakou mau aie a i ka mea nona ka inoa malalo iho.
S. KANEWANUI,
Luna –hooponopono Waiwai o ka Waiwai o Isaac H. Kahilina i make. Kapaa, Kauai, Ianuari 23r., 1903
(Jan. 30-Feb. 6, 13, 20, 27.)
--------------------------------
HOOLAHA AINA AUPUNI
-------------
Ma ka Poaono, Malaki 7, 1903, a ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka puka o ka Hale Hookolokolo e kuai kudala ia aku ai ma ke akea na hoolimalima o na aina i hoikeia malalo iho nei:
1. Ka Aina kalo o Kaneloa, ma Waikiki, Honolulu, nona ka iliaina o 15,70 eka emi a oi aku. Manawa: 10 makahiki. Ukuhoolimalima haahaa: ---$25.00 no ka eka hookahi, uku mua i kela ame keia eono mahina.
2. O ka lele o ka aina o Kawailoa ame ka Mokupuni o Popoia. Koolaupoko, Oahu, nona ka iliaina o 68 eka, emi a oi aku. Manawa: 10 makahiki. Ukuhoolimalima haahaa: --$150.00 no @ makahiki hookahi, uku mua i kela ame keia eono mahina.
3. Na Apana Helu 6, 26, 27, 28, 34 ame 35 iloko o na aina Ninole ame Wailau Kau, Hawaii, nona ka iliaina o 107 eka emi a oi iki. Manawa 21 makahiki: Ukuhoolimalima haahaa 25 keneta no ka eka hookahi, e uku mua i kela ame keia eono mahina.
Ma ka la i hoike mua ia ae nei a ma ka hora no i hoike mua ia ae nei, a ma ke keena o E.D. Baldwin, Hilo Hawaii, e kuai kudala ia aku ai ma ke akea, malalo o kekahi mau manawa a ano o ka mahi ana ame na hana hou, o ka mokupuni e ku la ma ka aoao Hema o ka pele i kahe ai i ka makahiki 1881, i Kaumana, Hilo, nona ka iliaina o 24.20 eka emi a oi aku. Kumukuai haahaa $6.00 no ka eha hookahi.
No na mea aku i koe e hele mai i ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu, a io ole, ma ke keena o E.D. Baldwin, Hilo.
EDWARD S. BOYD,
Komikina Aina Aupuni
Keena Aina Aupuni, Ianuari 31, 1903.
2949-Feb. 6, 13, 20.
Hoolaha Hooko Moraki
HOOLAHA HOOKO MORAKI
-----
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Waialua Hotel Company Limited, he Hui Hawaii, o ka aoao mua, ia Lewers & Cooke, Limited, he Hui Hawaii no, o ka aoao elua, ma ka la 14 o Sepatemaba, 1901, i kakau kone ia ma ka buke 227, aoao 165, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku oleia mai o ka uku panee, nolaila, ke hoolaha la aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei e hooko ana oia ia mana kuai.
A KE hoolaha hou la aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poaono la 21 o Maraki 1903, hora 12 o ia la.
Aia ma kahi o W.R. KAKELA na olelo hoakaka no keia mea.
Hana ia i keia la 20 o Feberuari 1903.
LEWERS & COOKE, LIMITED,
Mea Moraki Mai.
Penei na aina i moraki ia: a e kuai ia aku ana ma ia la ma ua kuai kudala la, ke ole e uku ia mai ka huina aie o ua moraki la me na lilo paniku:
He kuleana hoolimalima i hanaia e Kepane Mele ame Kaaeamoku ia Chas. David, ma ka la 23 o Iune, 1890 Kopeia ma ka buke 206 aoao 399 a i hooliloia i ua Waialua Hotel Company Limited la, ma ka palapala hoolilo i kopeia ma ka buke 240 aoao 87, o ka aina iloko oia hoolimalima he apana o 47-100 o ka eha ma Paalaa, Waialua, Oahu, (kokoke loa i ka Hale Hoolulu o ka Hui Alahao ame Aina o Oahu) i hoike pihaia oia ka apana 3 o ke kuleana 2903 ia -------Palapala Sila 1491, aka nae e koe ana nae he wahi apana e paaia nei e ke alahao. O keia hoolimalima no 15 makahiki mai keia la aku, no ka uku hoolimalima o $120 no ka makahiki.
Aia ke ku ala maluna o keia apana aina he hale nani o elua hale ke kiekie i kukulu maikaiia, me na rumi kupono no ke ano hotele liilii. Aia pu no me na hale mawaho kupono ame na pno hale, e komo pu ana ma ke kuai.
O ke kulana e ku nei keia aohe lua e like ai o kahi auau kai ua kokoke loa ma ka ipuka hale, he kulana nanaina ike kamahao kau e ike a ka maka e hoihoi ai maluna o ka moana, na mauna, me na kula uliuli, ma kela wahi keia wahi. Kau Hooilo a i ole o ke kau mehana, o ke ea oia wale no ka mea i kau nui ia.
Feb. 20, 27 –March 6, 23, 1903
----------------------------
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
-------------
I kulike ai me ka mana kuai ame kekahi mau manao e ae o kekahi moraki i hanaia ma ka la 29 o Malaki, A.D. 1899, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, iloko o ka Buke Helu 192, aoao 87 88 ame 89, mai a Kim You, Goo Lung, Nee Pank, Chang Kok, Young Yee, Wong Kai i ikeia ma keia inoa kapakapa Won Kok, Hung Kong ame Hung Tai, no ka Qawa o Kahana lakou apau, Koolauloa, Mokupuni o Oahu i olelo mua ia ae nei, he poe hoa hui e lawelawe oihana kalepa ana malalo o ka inoa hui o Hop Lee Wai Company ia Tai Hop Wai ame Lee Wai o ka Oawa o Kahana i oleloia he mau hoa hui e lawelawe oihana kalepa ana malalo o ka inoa hui o Tai Lee, Wai Company, a na Tai Hop Wai ame Lee Wai i oleloia, na hoa hui lawelawe oihana kalepa i olelo mua ia ae nei i haawi aku i ua moraki la no ka malama ana ia Lum Kin, Kahu, no ka Oawa o Kahana i oleloia ma kekahi palapala i hanaia ma ka la 12 o Okatoba, A.D. 1899, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope Aina i oleloia iloko o ka Buke Helu 193, aoao 444-450, ma keia ke haawiia aku nei ka holaha o ka mea nona ka inoa malalo iho nei Lum Kin, Kahu, ka mea malama a mea paa o ka moraki i oleloia i keia manawa, ke manao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia mamuli o na kumu i uha’iia, e hoike ana, o ka uku ole ia i ka manawa e uku ai ke kumupaa ame ka ukupanee ame ka nota hoopaa aie i hoopaaia e ka moraki i oleloia.
Ke haawi hou ia aku nei ka hoolaha o na kuleana, ma ke ano alodio, na pono apau loa o ka poe moraki mai e lawelawe oihana kalepa ana e like me ia i hoike mua ia ae nei, iloko o na waiwai apau i hoakakaia a i hoopaaia iloko o ka moraki i oleloia e kuai, kudala ia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan o Honolulu, Mokupuni o Oahu, i olelo mua ia ae nei, ma ka Poaono, la 14 o Malaki, A.D. 1903, ma ka hora 12 awakea o ua la la i oleloia.
No na mea aku i koe e ike ae ia Mott-Smith ame Mattewman, Keena Helu 606 ame Helu 607, Stangenwald Building, Honolulu 1 oleloia, na loio o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Hanaia ma Honolulu i oleloia, Feberuari 18, 1903.
LUM KIN, Kahu
Mea Malama o ka Moraki
-----------------
O ka waiwai apau i olelomua ia ae nei, i paa maloko o ka moraki i oleloia, oia na kuleana ma ke ano alodio ame na pono apau o ka poe moraki mai i oleloia oia keia malalo iho:
1. O kela palapala hoolimalima nona ka manawa hoolimalima o umikumamalua makahiki, mai ka la I mai o Iulai 1899, i hanaia hoi ma ka la 29 o Malaki, A.D. 1899, mawaena o Tai Lee Wai Comapny i oleloia ame Hop Lee Wai Company i oleloia, a o na aina i hoopaaia maloko o ua palapala hoolimalima la, a e waiho la i Kahana i oleloia, no ka huina eka aina o 40 emi a oi iki no ka uku hoolimalima makahiki o $12.00 no ka eka hookahi.
2. O na hale, na pa-laau, na hana hou, ame na hale e ae apau maluna o ua aina la i oleloia.
3. O na lio, na holoholona hana, na puaa, na manu, na mea hana, lako hanalima, palau, ilikaa, kuaipi, na kaa huila-balala, na lako hale ame na waiwai lewa apau o na ano like ole apau ame na mea o ka poe moraki mai i oleloia a hoohanaia pili i na aina hoolimalima i oleloia.
4. Laiki maemae ame ka laiki me ka ili maluna o ka aina hoolimalima i oleloia.
LUM KIN, Kahu
Mea Malama o ka Moraki
2951-Feb. 20, 27, - Mar. 6. 13
HOOLAHA MANO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
---------------
I kulike ai me na olelo o kekahi moraki i hanaia e J. M. Monsarrat ia Bruce Cartwright, Kahu Malama Waiwai o R.W. Holt ma ka la 5 o Iune, 1894, i hoopaaia ma ka Buke 147, aoao 305, e paaia nei e Henry Smith i keia manawa kona pani ma ka oihana i koho pono ia, ke haawiia nei ka hoolaha ma keia ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i ua moraki la no ke kumu i uhaiia e hoike ana ka uku ole ia o ka ukupanee ame ke kumupaa i ka manwa e uku ai.
Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mahope o ka hala ana o ekolu pule mai ka la aku o keia hoolaha, e hoolaha ia aku ai na waiwai apau i paa iloko o ua moraki la no ke kuai ana ma ke kudala akea, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poaono, ka la 21 o Malaki, 1903, ma ka hora 12 o ka la i oleloia.
E loaa no na mea i koe mai a W. R. Kakela mai a i ole P.L. Weaver (Wiwa) loio o ka mea paa moraki. Hanaia ma Honolulu, Feberuari 20, 1903.
HENRY SMITH,
Kahu malalo o ka Palapala Kauoha a R.W. Holt.
Mea Paa Moraki.
O na waiwai i hoopaaia iloko o ua moraki la oia no kela aina apau e waiho la ma Manienie, Apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii, Teritori o Hawaii nona ka iliaina o 13 eka oi a emi mai oia no ka aina hookahi i hoopaaia ma ka Palapala Sila Nui (Grant) Helu 1071 i haawiia la Kuaana, koe wale no kela hapa o ka aina i oleloia nona ka iliaina o 1 37-100 eka i hoolilo mua ia e Kuaana i oleloia ia Kahele, a oia no hoi ka aina i lilo i ka mea moraki mai i oleloia e Kuaana i oleloia ma kekahi palapala kuai i hanaia ma Dekemaba 2, 1889 a i hoopaaia iloko o ka Buke 122, aoao 173.
2951 Feb. 20, 27 – March 6, 13.
------------------------------
HOOLAHA PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
----------------
I kulike ai me kekahi mana kuai i hoopaaia maloko o kekahi moraki i hanaia e Katie E. Sims ame William R. Sims, kana kane mare, o Honolulu, mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, i ka Pioneer Building and Loa Association of Hawaii, i hanaia ma ka la 19 o ka mahina o Ianuari, makahiki 1898, a hoopaaia maloko o ka Keena Hoona Aina, Oahu, iloko o ka Buke 179 ma na aoao 57 a hiki i ka aoao 59, ke hoolaha ia aku nei me keia ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i ua moraki la i olelo ia no na kumu i uhaiia, oia hoi ka uku ole ana i ka kumupaa, ukupanee, uku auhau ame ke uku makahiki no ka panai oia i ka manawa e uku ai; a maluna o keia manao paniku i oleloia ae la e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma ke keena kudala o James F. Morgan ma ke alnui Moiwhine, Honolulu i oleloia ma ka Poaono, ka la 28 o Feberuari, 1903 ma ka hora 12 o ke awakea o ka la i oleloia, me keia mau waiwai malalo iho i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia, e ikeia:
1. Aina e waiho la i Kaluaopalena, Kalihi, Mokupuni o Oahu, a i hoakakaia malalo iho:
Apana 2. Hoomaka ana i ke kihi hema o keia apana, oia hoi Akau 51 ◦ 40’ Hik. Oiaio, 173.3 kapuai mai ka hookuina o na alanui e like me ko ka Palapala Ana Aina o ke Aupuni o na apana o Kaluaopalena, Aperila, 1899, a holo e like me ia malalo iho:
Akau 51◦ 40’ Hik. 150.3 kapuai holo ma ke Alanui Kamehameha.
Akau 42◦ 00” Kom. 227.8 kapuai holo ma ka apana 3.
Hem. 48◦ 00’ Kom. 150.0 kapuai holo ma ka apana 5,
Hem. 42◦ 00’ Hik. 218.5 kapuai holo ma ka apana 1 a hiki i kahi i hoomaka ai. Iliaina 0.768 Eka, a oia no hoi ka aina i hoikeia ma ka R.P. (Grant Helu 3546.
2. Aina e waiho la ia Kaluaopalena, Kalihi, mokupuni o Oahu, a i hoakakaia e like me ia malalo iho:
Apana. 1. E hoomaka ana ma ka huina na hema o keia apana, ma ka hookuina o na alanui e like me ka ka Ana Aina Aupuni o Aperila, 1899. Malaila aku holo e like me ia malalo iho:
Akau 10◦ 16’ Kom. 243.5 kapuai holo ma ka alanui hou,
Akau 48◦ 00’ Hik. 45 kapuai holo ma ka apana Aupuni Helu 5,
Hem. 42◦ CO’ Hik. 218.5 kapuai holo ma ka apana Aupuni Helu 2,
Hem. 51◦ 41’ Kom. 173.@ kapuai holo ma ka laina alanui hou a hiki i kahi i hoomaka ai.
Iliaina 53-100 Eka. O keia no ka aina i hoakakaia ma ka R.P. (Grant) Helu 2486.
Pioneer Building and Loan Association of Hawaii.
Ma o ka Loio la,
A.G. M. ROBERTSON,
Hanaia i Honolulu, Feberuari 5, 1903.
2949—Feb. 6, 13, 20, 27
------------------------
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA MALAMA MORAKI
Ke haawi ia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai i hanaia iloko o kekahi moraki he palapala i hanaia ma ka la 5 o Ianuari, 1900, e D.H. Ward o San Francisco, Mokuaina o Kaleponi, Amerika Huipuia, ka mea moraki mai, ia C. Spreckels o San Francisco i olelo mua ia ae nei ame W.G. I*rwin o Honolulu, Mokupuni o Oahu, e lawelawe oihana kalepa pu nei iloko o Honolulu ma ke ano hoahui malalo o ka inoa hui a ma keia ano, “Claus Spreckels & Co.” na mea paa moraki, he moraki i kakau kope ia i ke Keena Hoona Aina iloko o Honolulu i oleloia, ma ka buke helu 247 aoao 34-37, o Allan Herbert ka mea malama o ka moraki i oleloia ke manao nei ka mea malama moraki o ka moraki i oleloia e paniku i ua moraki la i oleloia no na kumu i uhaiia e hoike ana, o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e uku ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei o ka waiwai apau i hoopaaia iloko o ua moraki la i oleloia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poaono, la 21 o Feberuari, 1903, ma ka hora 12 awakea o ua la la i oleloia.
O ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki la a e juai kudala ia aku ai e like me na hoike malao iho oia keia
Akahi-hapaha o ka Mokupe’a kia-kolu “Diamond Head (oia no ka mokupe’a kia-kolu Pelekane mamua aku nei “Gamsborough”) oia no hoi ka moku i hoopaaia ma ka inoa o S.C. Allen o Honolulu, iloko o ke Keena Kakau a Hoopaa o na Moku a i kau helu ia 325 (hou) a pela no hoi na kuleana e ae apau---o na kuleana pololei apau o ka mea moraki mai ma ka aoao o ke kanawai a kaulike iloko o ua moku la i oleloia, kona mau pe’a ame na i-a, na o’a moku na waapa, na heleuma, na kaulahao, na lako moku apau, na loaa ukumoku ukana ame na kuleana apau a iloko, o ka palapala inisua o ka Marine Insurance no elua kaukani elima haneri dala ($2,500.00) i hoopaaia ma ka inoa o ka mea moraki mai me ka Alliance Insurance Company of Berlin malalo o ka palapala inisua, Helu 681 a iloko o na dala apau e uku ia ana malalo o ua palapala la.
ALLAN HERBERT
Mea Malama Moraki.
Kuike ka makemake a ma ke dala gula Amerika no hoi, a ma ka aoao kuai mai na lilo palapala apau.
No na mea i koe e ike ae ia Holmes and Stanley na loio o @a mea malama moraki.
Hanaia ma Honolulu, Ianuari 29, 1903.
2948—Jan. 30, Feb. 6, 13, 20.
-----------------------
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
-------------
Ke haawi ia aku nei ka hoolaha, mamuli o kekahi mana kuai maloko o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la 18 o Dekemaba, 1899 i hookoia a hooiaia e Wiliam C. Achi, mea moraki mai, i hui pu mai ai me Mary Achi no ka hookuu ana i kona hapa kuleana o ka wahine mare no Honolulu Mokupuni o Oahu, ia Charles M. Cooke Limited, he ahahui e ku nei malalo o na Kanawai o ka Paeaina Hawaii, mea paa moraki, maloko o ua moraki ia i oleloia ua hoopaaia no ka hookaa ana i ka huina o $135,000.00 nona ka ukupanee o 6 pakeneta o ka makahiki hookahi, a i keia manawa e kuai ia aku ana no ka hookaa ana i ke koena i hookaa ole ia nona ka huina o $71,575.00 ma ka la 18 o Dekemaba, 1902, ame ka uku pu ana i ka ukupanee ame na auhau i uku ole ia, he moraki hoi i kakau kope ia iloko o ke Keena Hoona Aina ma Honolulu, ma ka Buke Helu 204, aoao 63-66 a e paaia nei, a e onaia nei e Charles M. Cooke, Limited, ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana no ka uku ole ia o ke koena kumupaa ame ka ukupanee ame na auhau e like me ia i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia.
Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi e ka mea paa moraki i oleloia, mahope iho o ekolu pule mai ka la aku o keia hoolaha, e hoike ana i ka Poaono, ka la 14 o Feberuari, 1903, a ma ka hora 12 awakea o ua la la i oleloia, e kuai kudala ia aku ai e ka mea paa moraki kela mau hapa a mahele o ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia, a i ikeia malao iho nei no na kumu i uhaiia, maloko o ke keena kudala o James F. Morgan ma ke Alanui Moiwahine, Helu 42 iloko o Honolulu i oleloia.
Na loina o ke kuai ana: Akahi—hapaha o ke kumukuai e hookaaia ma ke dala kuike; a o ke koena e hookaaia iloko o hookahi makahiki me ka ukupanee o 7 pa-keneta no ka makahiki hookahi.
Na lilo palapala ma ka aoao o ka mea kuai mai.
Ua hoikeia mai i ka mea paa moraki ua loaa i ka Union Land Company @ ahahui, he kuleana iloko o na aina i morakiia, i ka manawa i hana a kop@ ai ua moraki la i oleloia.
No na mea aku i koe e pi@ ana i keia kuai kudala ana, a e ike hoi i na palapala aina e hoike ana i na aina @ kuaiia aku ana, e ike ae ia D.H. Ca@ ka loio o ka mea paa moraki, 602 S@genwald Building, Honolulu.
CHAS. M. COOKE, LIMITED
Mea Paa Mo@
Hanaia ma Honolulu, Ianuari 19, @
NA KUHIKUHI O NA WAIWA @ PAU
O na mea malalo iho oia, na hoa@ o ka waiwai apau loa i hoopaaia @ loko o ka moraki i oleloia:
O kela mau apana a mahele@ apau loa e waiho la ma Kewalo Honolulu, Mokupuni o Oahu a i hoakaka @ ia e like me ia malalo iho nei:
O kela poe aina apau loa i kua@ ka mea moraki mai (William C. A@ G.N. Wilcox ma kekahi palapala @ i hanaia i ka la 15 o Dekemaba. @ i kakau kope ia iloko o ke Keena @ Aina, ma ka Buke Helu 200. Aoao @ 338, a koe mailaila mai h e apana @ waiho la ma ke kihi komohana-ak@ ka aina i oleloia i hooliloia e ka @ moraki mai i oleloia la Charles @ Cooke, Limited, ma kekahi palap@ kuai i hanaia i ka la 18 o Dekemaba @ 1899, a i kopeia ma ke Keena II@ Aina ma ka Buke Helu.....aoao.... nona ka iliaina o 5 42-100 eka. Oia no hoi ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 5715, L.C.A. Helu 10605, ia Piikoi, pau pu me ka aina e waiho la ma ka @ hikinina-akau. A pau pu nae me ke kuleana mau o elua iniha kuleana wa@ kahe mau ai mai ka Iuawai eliia o @ ame ke kuleana hoomoe paipu wai@ mau paipu wai maluna o na aina i @ ia i haawiia mai e ka mea moraki @ i ka mea paa moraki ma ka palapala kuai i hoike mua ia ae nie.
O na palena-aina o na aina i hoopaa@ ia maloko o ka moraki i oleloia a i @ ia maloko o ka palapala kuai a G.N. Wilcox ia William C. Achi (Mea Moraki mai) oia keia malalo iho:
O kela apana a mahele aina ka @ kahi-hapalua o ka Ili Aina o Kew@ ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, @ hoakakaia malalo iho:
Apana II. E hoomaka ana ma ka kihi Hikina Akau o ka Apana Helu @ ma kekahi omole i kanuia ma ka ao@ makai o ke Alanui Waikiki, a mala@ aku holo.
Hem. 5 ◦ 37” Kom. 930 kauloahao (@ keia wahi aku aia he kuleana alanui @ kekahi wahi mahele aina uuku i kon@ kuleanaia e ka apana 13, e holo ana Akau 82 ◦ Hik. 332 kaulahao akea a hiki i ka akau o ka laina), malaila aku holo @
Hem. 13 ◦ 14’ Kom. 350 kaulahao:
Hem. 19 ◦ 51’ Kom. 1563 kaulahao:
Hem. 62 ◦ 49’ Kom. 100 kaulahao:
Hem 76 ◦ 48’ Kom. 456 kaulahao:
Hem. 3 ◦ 45’ Kom. 122 kaulahao:
Hem. 25 ◦ 15’ Kom. 1319 kaulahao:
Hik. 439 ◦ he mau kaulahao e holo k@’a ana ma ka auwai kahiko a hiki i ke kiekiena o kona ka’e:
Akau 43 ◦ 47’ Hik. 723 kaulahao;
Hem. 36 ◦ 43’ Hik. 185 kaulahao;
Akau 81 ◦ Hik. 488 kaulahao;
Akau 20 ◦ 19’ Hik. 200 kaulahao;
Akau 35 ◦ Hik. 363 kaulahao;
Akau 46 ◦ 47’ Hik. 231 kaulahao;
Hem. 43 ◦ 56’ Hik. 84 kaulahao;
Akau 45 ◦ 28 Hik. 850 kaulahao;
Akau 54 ◦ 30’ Hik. 850 kaulahao;
Akau 58 ◦ 30’ Hik. 530 kaulahao;
Akau 16 ◦ 30’ Hik. 900 kaulahao;
Akau 35 ◦ Hik. 810 kaulahao a hiki i ke kihi o ka puka-pa o Kapena Luce ame malaila aku holo ma ke alanui.
Akau 78 ◦ 45 Kom. 2540 kaulahao a hiki i kahi i hoomaka ai; nona ka iliaina o 68 eka emi mai a oi aku;
Oia no hoi ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 5715 ia Kamakee Piikoi a i kuaiia mai ia’u u@ kekahi palapala kuai a Lydia Piik@ Ena ame John Ena, i hanaia i ka @ 16 o Iulai, 1878, a i kopeia ma ke K@ Hoona Aina ma Oahu, ma ka R@ Helu 55, aoao 267; e koe ana a hookaa@ wale ia na hapa apau i hooliloia e @ no na pono alanui a me kekahi a@ ae.
Pela no hoi: O kela apana a mahe@ aina e waiho la ma Malookahana iloko o Honolulu i oleloia, i hoakaka a @ e like me ia malalo iho:
E hoomaka ana ma ka ma-ka ma ka aoao komohana-akau o ke Alanui Sheridan 475 kapuai makai o ke Alanui M@ a holo;
Hem. 34 ◦ 18 Kom. Oiaio 150 ka! Holo ma ka laina hou o ke Alanui Sheridan;
Akau 30 ◦ 55’ Hik. Oiaio 90 kapuai holo ma ka laina kahiko o na aina o Wilcox ame Wright.
Akau 38 ◦ 40’ Hik. Oiaio 60.2 ka@ holo ma ia wahi hookahi no a hiki i kahi i hoomaka @ nona ka iliaina o 375 kapua@ kuea a oia no hoi ka aina i lilo mai @ mai ia Sanford B. Dole ame Anna S. Wright mai, ma kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 27 o Aperila, 2898, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina ma Honolulu, iloko o ka Buke Helu 181, aoao 29-30.
Mamuli o na mea o ka moraki e panikuia aku ana ua hoolala aku a mahelehele aku ka mea moraki mai i ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia ma ke ano kuea (mahele aina nunui) a apana aina kupono no ke kuai hoolilo ana, a ua kuai @ ia aku ma ka hooko i’o ana.
A malalo o keia manao paniku a kuai malalo o ka mana kuai i haawiia mai, e kuai aku ana ka mea paa moraki i ka waiwai i hoopaaia ma ua moraki la i lawa ai ka manao o ua palapala moraki la i oleloia a koe kela poe apana maluna o na aina i oleloia no lakou na helu malalo ino:
Apana helu 1 a hiki i ka helu 10 pau pu me ka helu 10; helu 12 a hiki i ka helu 19, pau pu me ka helu 19; 29 a hiki i ka helu 35 pau pu me ka helu 35; @ a hiki i ka helu 48, pau pu me ka helu 48; 50, 51, 53, 55 a hiki i ke 62, pau pu me ka helu 62; 65, 66, 67, 68, 71, 72, 73, 75, 87, 96, ame 162.
--------------------
Ma ke noi maoli ana mai a William C. Achi, ka mea moraki mai, a o ka Union Land Co., ka hui e olelo nei oia ka mea malama waiwai o ka mea moraki mai, ame kekahi poe e ae i kuleana iloko o keia kuai, malalo o ka mana i pili ilaila, ke hoopanee ia nei a ua hoopaneeia ke kuai kudala o ka waiwai apau loa i hoakakaia maluna ae a hiki i ka Poaono, Feberuari 21, ma ka hora a ma kahi i hoakaka mua ia a malalo o ia mau kahua hookahi no i hoakahaia maluna ae.
CHARLES M. COOKE, LTD.,
Mea Paa Moraki
2947-Jan 23, 30,--Feb. 6, 13, 2@