Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 8, 20 February 1903 — Ka moolelo ilihia o ka Hoole Waiona ma Hawaii Paeaina [ARTICLE]

Ka moolelo ilihia o ka Hoole Waiona ma Hawaii Paeaina

I Na Hoao ana e kulai i keia Kupueu ino | iloko oia au Kulipolipo. Hoopunanaia ianei e na liawehala o Botany Bay. (Kakauia e Mrs. J.' M. Whitney. O ka moolelo o kekahi aupuni a mau I aupuni paha ua like mau no ia me ka moolelo o kekahi kino kanaka. Aia no , iloko o ka moolelo o .ke laupuni ame ka moolelo o ke kino o ke kanaka na i hoowalewale ame na paio, na kaua, na hakaka ame na hakoko ku like ana a i ka hopena e hua mai ana no ka hua I momona o ke kupaa ame ka hoomaikai ia. mai, ina no nae i hookoia ka pono ame ka pololei, a hfe popopo, palāhe a make no hoi ina i hookuu laula ia ka : ino ame ka lapuwale e rula maluna o i ke kino'. O ka puoho a makill ana ae -' o kekahi aupuni mailoko, mai o ka poeleele lua ole 6 <ka nohona a i * ,ka nohona he paio a kaua 1 hahana maoli io' no ia i hooukaia. He 1 mea oiaio e paio ana ke keikialii o ka " po i kona mau rula a loina no hoi a 5 'hiki i ka l>anina hope loa, e lawe mai 1 ana i kona mau kanaka malalo o kona 6 malumalu, kona mau agena, na kino a- ame na kino kiapolo a e like no hoi me ka hiki i kona mau waihona

ke hoopuka, e ku mai ana me ka wiwoole a ke'ake'a i ka nee malaelae ana I mai o &a Moi o ka Pono. O na a&ena apau a Satana i hoolala ai no ka hooleuapaa ana i na uhane o ke kanaka, e ke'ake'a ana hoi i na kanaka ame na aupuni i ka puoho ana ae 'mailoko mai o ka nohona pegana a i ka nohona malamalama ame ke kuikahi, aole he agena kiapolo i oi pakela ae mamua o ka agena aloha i ka inu i ka waiona ikaika. He mea hookumumu keia i-ka waihona noonoo; he mea hoomaeele i ka naauao; he mea hoomake i na manao aloha; he mea hoonawaliwali i na paahana o ka waihona noonoo; a he mea e pepehi ana i ka uhane ame ke kino huiia. He mea malihini ole a hp mea hoopaapaa ole no hoi i ka manawa i ike a hoomaopopo mai ai ka enemi o ka pono ua hooholo keia aupuni Hawaii e huli a hoomana aku i ke Akua ola ua hoomaka koke mai la no ua kiapolo nei e hoouna mai i kana rama ponoi, i kana wisike ponoi ame kana kini ponoi ma keia paeaina ma ke ano oia ka laau lapaau no . na mea apau i ku maluna o ka keehina o ka maikai. • He mau mea kokua no palia keia ia kakou na hoa e hoao nei e paio i keia kupueu ino iua ole i ko kakou mau la no k a hoihoi hope ana i ko kakou mau noonoo maiuna o kona hoomakili mua ia ana mai ka moolelo kulipolipo mai o na kanaka o keia paeaina o Hawaii a ike kakou i ka ikaika mana maoli 0 keia kupueu ino i kela manawa, ka ike ana o ka moi ame na alii o ia au 1 ka oiaio o keia mea, ame ko lakou hoohana ana e like me ka hiki ia lakou no ke kula'i ana i keia mea ino i kokua ia mai e na leo paipai o na mikanelē, me ka nana ole i na ku-e o kā hapanui o na ilipuakea ma ka oihana kalepa- ame kekahi mau iahui e ae no hoi e noho ana ianei i keia manawa. < Mai ke au kulipolipo mai o ka manawa e like hoi me ka poeleele e holopapa ana maluna o ka aina mahope o ka napoo ana o ka la ma *kona home maa mau a i hoike ole ia no hoi iloko o na moolelo. ua loaa mua no i na kanaka Hawaii kekahi ano waiona i hanaia mai ka awa mai. o keia wale no k° la kou waiona i kela manawa o ke āu o Waawaaikin'aaupo. e hoohua mai ana i ka ona lolo a haalulu no hoi 0 ke kln °. a e hoomailo ana i kona ano maluna o ka ili; e hoopehu ana i ka maka a e hooelemakule ana ina hiohiona o.ke kanaka a ku i ka mahuna ke nana aku. C ka ona o ka awa he haalulu waie no a lolo no hoi aole hoi/ e Iike me ka cr ; a o na waiona ikaikā ka piha i ka uwila a no keia kumu ua emi iki mai kona ino mamua o na waiona ikaika. Ua waihoia- aku i na haole na lakou e hookomo mai i keia laau' make oia hoi n a waiona ikaik'a iloko a « P * ea ! na - Ua ole Ioia ae me ka 0 ka "nohona pegana aole i hoohaahaa a ku i kona kulana aka ua! hiki i ke au malamalama ke haawi mal' ilfn e n J - mea * 0i pakela ae mamuai aku o keia mea o k a hoohaahaaia." lloko o ka makahiki 1802, lie umikumamawalu mab makahiki mamua o ka hoea ana mai o na, mikanele m'ua ma kei a paeaina, ua kipa mai I a kekahi i moku kalepa Peleleane ma keia pae- \ ,] 5 a^ aia ma ka inoa o Margret | (Makaleka), mahope hoi o kona holoho 1° ana rta na ailana o k a hema. Ua kakau iho la o John Turnbull kekahi o na aliimoku i kekahi moolelo hoolele hauli e pih ana i ko lakou alahele moa-j na i hele mai a. I ko lakou haalele ana 1 n a ailana hui (Society Islands) ua kakau iho la oia i keia mau manao ma- ' keia- ° ahi apana P e Pa e like me ''Aole loa he hoopa'i kupono i lawal maikai no k a hookau ana iho maluna °^ na hana ino a ke k anaka lapuwale e hookomo mai ana i na' ukana waiona iloko o na ailana hui (Soeiety Islands) ā. i ole ia iloko o Hawaii paeaina. Ma na ano apau e like ana no keia me na manao hoorula maluna

' o kekahi huina laaumake kulike, oiai o ( ka' hoopalahalahaia ana o ka ino e apo wale ia mai ana no ia rria o ke kinaiia ana o ka makaainana holookoa." (Aole i pau.) He ma'i pilikia loa ka numonia. O ka manawa maikai e lapaau ai i keia ano ma'i oia no ka manawa e loaa ai ke kumu ikaika. O ka laau kunu "Chamberlain Cougrh Remedy" oia ka laau i hooiaioia e na kauka no ke kupono loa no keia ma'i.. He hala ole kana hoola ana a he hikiwawe no hoi O ka J?oe kuai i keia laau oia no o Benaon Smith & Co. Ltd., na agena no Hawail nei. •++ Ua paa aku i ka hopuia e ka makai Henry Flint ma ka uwapo no ka lulu keia poe keonimana, R. R. Kiahale, J. D. G. Kaleikini, T. Black, Oehi, Stand Stokes ame Bob M. Gomez.