Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 11, 13 March 1903 — Page 5
| This text was transcribed by: | Kelly Murray |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, MARAKI 13, 1903.
Nuhou Kuloko.
_____
E hoolaewaia ana ke Alii Kunuiakea ma ka auina la Lapule mai ka halealii aku.
_____
Ua lawe mai nei ka mokuahi Alameda he $30,000 ma kahi o na dala Hawaii oia huina hookahi.
_____
Ke hoolala nei o Edemuna e hoala i kekahihui mahiai me ke kapitala o hookahi miliona dala.
_____
Mo ka Poakolu nei i hala la 11 ua hoolilo ia ae ka hale nui ma ke kihi o ke alanui Vaina ame Papu i moepuu, na ke ahi.
_____
Ea hoea mai nei ma keia kulanakauhale o Mrs. Susana, ka wahine ona @ nei iaia $30,000 a $50,000 o ka mahina. Nui kela.
_____
Nui na kopaa e halihaliia mai nei iloko o ke kulanakauhale nei e namoku holo pili aina a aia maluna o ka mokupuni kihapai o Edena (Kauai) ke waiho la he 80,000 mau eke ko.
_____
Ua malamaia he halawai ma ke ahi-Poakolu i hala ma Kalihi Camp no na @ e pili ana i ka ahamele e weheia ana ma ka po Poaono, la 21 no ke kokua ana i ka poe hune. Hakumakuma no na hiohiona.
_____
Ma ka pule i hala ua paa aku iloko o ka oukou hiwahiwa nei ua hoopalia o Kahahawai e lunakanawai De Bolt no ka aihue ma ke degere elua, hookahi makahiki ma Kawa. O ka mea pololei a olelo o Kahahawali ka i hoopaiia aole o Kahahawai, mamuli keia o ka haule ana o ka huapalapala hope loa i.
_____
Heaha keia mau hana a kekahi hoa o ka Hale o na Lunamakaaianana ka mea hanohano mai Kohala mai? Papaia mai e ka noho me ka leo, "ua huhewa oe mawaho o na rula," mau no ka paakiki i ke kamailio, "e noho oe ilalo, ka'u kauoha ia," wahi a ka lunahoomalu, a mimino malule iho la iluna o kona noho.
_____
MEA HOU O KA HALE AHAOLELO.
(Mai ka aoao 6 mai.)
I na lolo. Heluhelu ekahi ia laua ma na poo.
Na Pali he manao hookomo bila pili i ka hoohalahala hihia hoowahawaha aha a he bila waihona buke no na kula.
Na Kupihea he olelo hooholo e noi ana i ka Lunakanawai Kiekie e hoolawa mai i ka Hale me ka papainoa o na lunakanawai apana apuni me ko lakou la i hookohuia ai. Aponoia.
Na Kaili he manao hookomo bila, pili i ke kanawai Teritori. Holo ma ka heluhelu ekahi ma ke poo.
Na Aylette he olelo hooholo e haawi ana i 13 keneta i ke kakaupokole no ka aoao pepa hookahi. Aponoia.
Na Vida he olelo hooholo pili i ka hoohana limahana o ka hui alahao kaaahi o Oahu. E hoohana wale ia no na kupa Amerika. Waihoia ka olelo hooholo i ke komite hookolokolo mahope iho o ko Kaniho ku ana no ku hoohala manawa ana.
"Ua kaa oe mawaho o na rula," wahi a ka Lunahoomalu me ke kikeke ana ke pakaukau. Aia ia Andrade ka noho." Hoomau no o Kaniho i ka waiaau ana.
"Noho ilalo," wahi a ka Lunahoomalu," ke kauoha nei au ia oe pelal."
Alaila noho o Kaniho ilalo me keia olelo hooholo ana i umi la hana o ke komite maluna o keia ninau.
Na Vida no he olelo hooholo e kauoha ana i ka Luna Nui o na hana hou e hoolako mai i ka Hale me ka hoike loaa o 1888 mai na uwapo ame aiahao o Oahu.
Na Vida no he mau kanawai e like me kana i hoolaha mua ai a he bila haawi laikini kuai opiuma a pili i ka puhi opiuma.
Na Kupihea he olelo hooholo haawina dala o $10,000 hooloihi alanui Moiwahine.
Na Pulaa he olelo hooholo uku $300 kekahi hui mokuahi e holoholo mawaena o Kohala, Kona ame Kau.
Heluhelu ekahi ia ke kanawai a Wright i hookomoia i ka Poalima i hala ma ke poo pela no hoi ola i hookomo ai i keia mau bila pili i ka hoeueu mahi kope ana, pili i ka pakui kanawai loio.
Hoike komite pa'i pili i ka holonua o na mea iloko o kona lima a na ka Hale i noonoo hoenui ae i ke komite aina aupuni e like me ke noi. Aponoia ke olelo hooholo a koho ka lunahoomalu ia Hala ame Kupihea i mau lala.
Mahope o ka heluhelu elua ana i kekahi mau bila ame ka holomua no hoi ka hanaia ana o ia hana ua hoomaha iki ka Hale.
He elka na ka Senate e hoike ana i ka hooholo ia o kekahi mau bila. Ua lawe koke ka Hale a noonoo a holo i ka heluhelu ekahi; pili keia mau bila i na kanawai a ka Papa Loio i hookomo mai ai.
Lawe ka Hale i na bila no lakou na helu malalo iho nei no ka heluhelu elua a waiho i ke komite Helu 6, 11, 33, 34, 39, 53, 57, 58, 59, 52, 54, 64, 65, 74, 75, 70, 61 e me ka helu 60.
Na Aylett he hoolaha hookomo bila pili i ke Sabati.
Na Keliinoi he olelo hooholo haawina dala o $2,000 pili kuai lako kinai ahi no Wailuku.
Na Hala he manao hookomo bila pakui a hoopau kanawai kivila ame karaima.
Na Gandall he bila pili i na kau o na aha kaapuni.
Na Kou he bila kukulu koena oihana @ alanui iloko o na Kalana.
Na Kupihea he hoolaha hookomo bila hookumu hou i ka Papa Ola, a he bila pili hoohana i na kupa Amerika wale no iloko o na hui kalepa i kaa malalo o na kanawai Teritori.
Na Damiana he hoolaha hookomo bila pili lawe hoohiki ame koho balota.
Na Kumalae he bila no ke kokua ia J.A.Cummins.
Na Wright he olelo hooholo haawina dala e $500 no na hoolilo o A.L. Louis @ ma Wakinekona.
Aole he kokua la o ka olelo hooholo a hoopaneeia ka Hale me kona noonoo ole ia.
_____
KA AHA SENATE.
La hana 17, Maraki 9, -Na Brown he noi mai 153 poe kalepa waiwai a poe aku auhau o Kona, Oahu, e noi ana e lawe ke aupuni i ka oihana wai o Pauoa.
Na Baldwin he noi mai ko Maui poe mai e noi ana e lilo o Wailuku i poo aupuni Kalana no Maui.
Hoike komite hoonaauao Wilikoki kakoo no ke noi o $1000 no ke kula ao lihilihi. Nana no he hoike kakoo i ke noi halekula i Lawai, Kauai, o $4,600 no ua mea la, a he noi o $4,000 no ke kula i aieia aole hoi i Halawa e like me ia i hoakakaia mai ai.
Na Baldwin he noi mai ko Kalaupepa mai e noi ana e hoopii ae i ka uku makai i ke $80 o ka mahina, a he noi mai Koolau, Maui mai i bila haawina dala o $1,200 no elua uwapo.
Hoike komite hookolokolo kakoo pili i na lolo ame ka bila pakui kanawai oki mare.
Na Baldwin hoolaha hookomo kanawai pili i ka hooulu ululaau.
Na Paris he bila pili i ka uku o na hoike.
Na Aehi he hoolaha hookomo bila pili i ka paipai i ke Kona-Kau Railway Co., Ltd. Nana no he noi e hookomoia iloko o ka bila aie dala he itamu o $10,000 no ke alanui o ka Pali.
Heluhelu elua ia ka bila hookohu komisina hoouluulu kanawai me na pakui o $1,500 uku hana o ke komisina hookahi o na komisina ekolu i hoikeia, a e pai buke ia aole i ka hookahi buke, a haule ka pakui o $10.00 kumukuai o ka buke.
Heluhelu alua ia ka bila pili i ka laikini ame puhi rama.
Na Crabbe he noi mai na luna mai o ka ahahui kula pokii uku ole e noi ana i haawina dala no ke kula pokii e hui nei me ke kula ao kumu o Honolulu. Waiohaia i ke komite hoonaauao.
Heluhelu elua ia ka bila pili i na @loni no lakou wale no na hoopai o hookahi makahiki.
Heluhelu alua ia ka bila pili hoolaha.
Holo ka bila pili i ka haalele o na mea mare.
Holo ka bila hoemi hoopai o ka hihia ailane o na luna aupuni.
Holo ka bila pakui kanawai aihue pili i ka hoemi hoopai - 20 makahiki no ke degere ekahi, 10 makahiki no ke degere elua.
Holo ka bila pakui kanawai pili i ke kula hoopololei ame na mea pili ilaila.
Heluhelu alua ia ka bila pakui kanawai pili i na hihia hewa.
Holo ka bila pakui kanawai pili i ke kuni ana o na pipi, hipa, kao, kekake ame hoki.
Holo ka bila pakui kanawai pili i ka haawi kuleana i na hui no ka paa mahele e ae ana.
Holo ka bila kokua, pili i ka paipai mahi halakahiki ana ma ka hookuu auhau ana no elima makahiki.
Holo ka bila haawina o na hana komo hou pili i na alanui ame na mea pili ilaila.
Na McCandless he noi e hookomoia itamu o $7,000 no ke alanui Lusitana.
Na Wilikoki he noi e hookomia i itamu o $992.60 no na lilo o ka aha kaapuni o Kauai ma ke kau i hala.
Na Dickey he hoolaha hookomo bila pakui pili i na kanawai hoopakele i na manu, pili i na i'a, pili i na palapala hoopaa, pili i na monogusi, pili i ka helu kanaka, pili i na aelike mare, he pakui pili i ka hana kipi maluna o na luna aupuni, pili i na aina, palapala kauoha, pili na wahine mare ia, hoopau i ke kanawai kahea inoa.
Holo ka bila pakui pili i na kamaiki ame na kahu malama.
Heluehlu alua ia ka bila hoopau kanawai opiuma.
Heluhelu aina ia ka bila pakui pili i na loio.
Hopaneeia ka Aha a noho hou.
_____
KALE O NA LUNAMAKAAINANA.
La hana 18, Maraki 10. - Hoike na komite aina aupuni i kekahi mau heluna haawina dala e like me kela: $10,000 no ka luawai ame na paipu wai no Waimea; $1000 no ke alanui Kuliouou; $1500 alanui Anapuni; $3000 alanui Kaiulano; $3000 alanui Waialae; $1500 alanui Wailupe; $1500 alanui Kawaiahao; $1500 alanui olowi o Kawaiahao; $1500 alanui Niu; $1500 halii unu i ke alanui o ka Hale Hoolulu; $8000 palewai ma ko awa kumoku o Hookena; $3000 alahaka no Koholalele, Oahu; $3000 hale hinai ahi hou no Kalihi; $2000 palewai ma Kaalaea, Oahu.
Na Kealawaa he olelo hooholo o $400 pakahi i halepaahao ma Pahao ame Kalapana, Puna.
Na Paele i $500 i halekula ma Koolaupoko.
Na Lewis he noi i $20,000 no ka Haukapila ma Hilo, a $900 no ka malama a hooholomua ana ia mea.
Na Harris e okoinoia ma ka bila haawina $40,000 no ka hoikeike Hawaii ma Sana Lui, 1904.
Na Kaniho he olelo hooholo e haawi kokua ia e like me keia ina mokuahi: Kinau, $4000; Mauna Loa, $5000; Claudine, $3000; W.G. Hall ame Mikahala, $2500; keia huina pakahi i kela ame keia elua makahiki. He noi hou no nana i alanui mai Pahala a Kapapala $800; mai Pohuia a Honuaopo, $800.
Na Kili keia mau noi: palewai no ka muliwai o Waimea, $30,000; uwapo o Koloa, $1,600; alanui mai Moloaa a Hahalei, $10,000.
Na Nakaleka keia malalo iho: alanui mai Leinapapio a Kalawao, $2000; alahaka o Molokai; $100; mikini hapai ukana ma ke awa kumoku o Wailau, $2000.
Na Hala he noi i $1300 i hale paahao a halenoho ma Kipahulu, a waiho pu mai oia i kana bila e pili ana i na loio i loaa ka laikini no ka lawelawe ana iloko o na aha apana, e lawelawe pu loko o na aha kaapuni o na hoopii hoohalahala; e hoopau ana i ka Pauku 589 o na kanawai karaima.
Noi mai o Kupihea e hapai ia ka bila Kalana i hoomoeia maluna o ka papa (Bila Kalana Home Rula) heluheluia a hoholoia ma ka heluhelu mua.
Hoike mai ke komite o na aha hookolokoio.
Hoike mai o Jaeger o ke komite huikau.
Na Keliinoi he olelo hoohelo e pili ana i ka hui kaa uwila a waihoia ma ka lima o kekahi komite.
AUWINA LA.
Waiho mai o Lewis i kana bila no ke kokua ana ia G. Seirrao a hooholoia ma ka heluhelu mua.
Waiho mai o Vida i ka bila i home no ka poe ilihune e hookaawale ana i ka pa hoomalu o Kalihi, a heeholoia ma ka heluhelu mua. Waiho pu mai oia he bila e hookaawale ana i na aina ma Makiki ame Kailu i kahua hooluana no ka lehulehu a hooholoia ma ka heluhelu mua.
Na Pali he olelo hooholo i $2000 no ka makeke o Lahaina.
Na Pulaa he manao hookomo bila pakui kanawai karaima.
Na Nakaleka he manao hookomo bila e hoopau i ka pauku 132 o ke kanawai karaima o 1897.
Na Kupuhea he olelo hooholo i $8000 i alanui mai Iwilei a ka pa hoomalu o Kalihi; $2500 haili unu i ke alanui Puuloa a hiki i ka apana alanui hao.
Na Wright he olelo hooholo i $5000 no ka hoouna ana ia A.L. Louisson no ka hana e pili ana, i ke kope, waihoia ma ke komite mahiai.
Hapaiia ka Bila Senate Helu 6 a hooholoia ma ka heluhelu ka Hale no ka hoomanao ana i ka make o Prince Kunulakea.
_____
MA KA AHA SENATE.
Hoike mai o McCandless o ke komite aina aupuni e apono ana i ka bila hale pupule.
Hoike o Dickey e apono ana i ka bila waiona lahilahi me kekahi pakui i 5 pa-keneta ailakaholo iloko o ka bila aole hoi i 10.
Noi mai o Dickey e okomoia iloko o ka bila haawina i $200 uku makahiki nona agena kula ma Maui.
Na Achi he bila e haawi i ka hui alahao o Kona-Kau umi makahiki hookuu mai ka auhau mai.
Na Kalauokalani e okomoia iloko o ka bila haawina $15,000 no ka kukulu ana i kelepona ma Kalaupapa me ke kahi wahi e ae o Molokai, waihoia i ke komite aina aupuni.
Na Dickey he mau bila i hoomakaukauia e ka lunakanawai kiekie Frear.
Waihoia na bila uku ole ia iloko o ka palapala o ke Kiaaina i ke komite o na hoolilo.
Hooholo lokahiia ka bila e pili ana i ke komisina hooponopono kanawai.
Waihoia ka bila hana lole wahine i ke komite Kalana.
Hooholo lokahiia ka bila e hoopau ana; ke kanawai e pili ana i ka hookomoia mai o ka opiuma.
Hooholola ka bila e pili ana i ka mare, kaawale, a pela wale aku.
O ka bila e pili ana i ka uku o na bona koi pauahi waihoia i ke komite aha hookolokolo ma ka heluhelu elua.
Hoopanee ia ka Senate.
_____
HALE O NA LUNAMAKAAINANA.
_____
La hana 19, Maraki 11. -Heluhueluia he mau bila mai ka Senate mai a hooholoia ma ka heluhelu mua mahope o ka heluheluia ana o ka moolelo, oia hoi keia mau bila: Kuni kolohe i na pipi; hoeha me ka manao ino; no ka apuka; no ka hoololi i ka pauka 1426o ke kanawai kivila; no ka hoopau ana i ke kanawai no ka haalele o na mea mare; hoeueu i ke kanu ana i ka halakahiki ame aila ko-li; pili i ka aihue; pili i na kula ame na kahu kiai.
Na Nakaleka e lilo o Dr. Goto i kauka noho, mau.
Na Harris he hoike ma ka aoao o ke komite waiwai a waihoia ma ka papa.
Na Vida he olelo hooholo e pili ana i na hale ma Palama-kai i kupono no na poe hana e koho ia i komite no ka nana ana. Aponoia.
Waiho mai o Nakaleka i kana bila e pili ana i ka aihue.
Na Andrade he bila e pili ana i ka ganisi ana, heluhelu ia a hooholoia ma ka heluhelu mua.
Na Keliinoi he bila e hoopau i ka Mahele 94 o na kanawai karaima o 1897.
Na Harris e hoomalu ana i ka hoohanaia ana o na boila mahu.
Waiho mai o Vida i kana bila no ka ae ana e paani kinipopo ma ka Lapule.
Na Kumalae he bila i $7000 no Liliuokalani a holo ma ka heluhelu mua.
Na Kiliniwaki he olelo hooholo e koho mai ka noho i komite kukakuka. Aponoia.
Na Kupihea he bila e ae ana i na laikini i na poe apau a hui paha no ka hoohana ana i kekahi hana; hoololi i ka pauku 2 mokuna 962 o na kanawai karaima.
Na Oili he manao e hookomo mai i mau bila e kulai ana i na hana ino apau; hoopau i na pauku 856 a 863 o ke kanawai karaima; kukulu i mau hale ma Kalihi no ka mea nana mai lepera ame nana ea; no ka hoomalu ana i na paipu aupuni.
Hookomo mai o Pulaa i kana bila e pili ana i ka hoopai no na poe kue i ka maluhia a no ka papa ana i ka piliwaiwai
Na Kaniho he olelo hooholo e puhi ka bana ma ka holo ana o na moku Kinau, Claudine, Mauna Loa ame Hall a hooholoia.
Na Kupihea he olelo hooholo e pili ana i na hoolilo apau o ka Papa Ola a aponoia.
Na Kealawaa he bila e hoololi i ka pauku 260 ame 261a hoopau i ka pauku 264 o na kanawai kivila.
Na Kaniho he olelo hooholo i $15,000 no ka Moiwahine, a waihoia ma ke komite o na hoolilo.
Heluhelu ekolu ia ka bila Senate Helu 6 no na mea e pili ana i ke koi poho pauahi a hala i ke kiaaina.
Hapaiia mai ka bila o ka Hale Helu 11 aka, hoopaneeia ka Hale ma keia wahi.
AUWINA LA.
Noi mai o Andrade e waihoia keia bila ma ke komite hoonaauao a aponoia.
Noonoo ka Hale i ka Bila Helu 3 e pili ana i ke koho ana i na malama waiwai o ka hui a ma ka hoololi a Harris ua hooholoia.
Na Andrade he hoololi e hookaawale i ka pauku e hoopau ana i na kanawai e kue ana i keia kanawai e hana ia nei a aponoia.
Hoike mai ke komite o ka Hale e apono ana a hooholo lokahiia.
Heluhelu elua ia mai ka bila Helu 78 e pili ana i ke kaomiia o na uku o na kanaka hana.
Na Wright he noi i $10,000 i hale hookolokolo a halepaahao ma Kona Akau.
Heluhelu alua ia mai na bila o ka Hale, Helu 78, 86, 89, 91 a waihoia i ke komite hookolokolo.
Heluheluia mai he leta mai ka lunakanawai kiekie mai e pili ana i na lunakanawai apana.
Heluheluia na bila Senate helu 32, 72 ame 36 a hooholoia ma ka heluhelu mua.
Heluhelu mai ke kakauolelo he manao hookomo bila e papa ana i ka hanakuii o na popoki i ka po; laikini i ke kuai lama ana iloko o na halepule, ame ka hoomahuahua ana i na hana haumia, a o Vida ka inoa malalo o keia mau manao hookomo bila.
Noi ia mai e hoopanee ka Hale a aponoia.
AHA SENATE.
Na Achi he manao hookomo bila e hoololi ana i na kanawai e pili ana no ke hookama ana ame ke ganisi ana.
Hooholo lokahiia ka bila laikini o ka bia ikaika ole o $350 me kekahi wahi hoololi uuku a Achi.
Hapaiia mai ka bila e pili ana i na @ a hoopaneeia ka noonoo no hookahi pule.
Hooholo ekolu ia ka bila e pili ana i ka mana o ka lunakanawai apana.
Hooholo lokahiia e pili ana i ka "hoolaha ma ka pa'i ana."
Hoopaneeia ka bila e pili ana i ka hale pupule o ka Teritori a holo ka bila Kalana.
Heluhelu alua ia ka bila haawina, aka, ua hoopaneeia ka Senate i kela manawa.
_____
Loaa i ke Anu.
Ua oi ae ka pilikia mai ka ea ino mai mai mamua o ka makani hu'ihu'i.
Nui na ma'i kupilikii i ulu mai mamuli o na anu i hookapai waleia - kekahi mau a'o maikai.
"O na anu apau loa." wahi a kekahi kauka loea i kamailio ae ai, "ua loaa ia mamuli o kekahi mea lele, o ka mea maa mau mai ka hanu mai o kekahi mea i loohia i ke anu.
"I kou manawa e noho ana iloko o kekahi rumi i paniia kona mau ipuka a paa, me kekahi mea e noke ana i ke kihe e pono no e wehe ae i ka puka aniani, a i ole ia e loaa pu ana no oe i ke anu. Ua loaa nui mai keia mea o ke anu mamuli o ke komo pono ole mai o ka ea, ka piha ku'i o ka lumi, a aole hoi mai ka makani hu'ihu'i mai."
Mai kapae wale i keia mea o ke anu, o lilo auanei i mea nui e like me ka wela, ka nalulu, ka rumatika, ka hokii ame kekahi mau heluna ma'i e ae. E like me keia e lawe i ke kulana i loaa ia William H. Lovett, he kanaka mahiai no Galva, mokuaina o Kanasa. Penei kana mau olelo:
"Ua loaa au i kekahi anu uuku ma ke kau wela i hala aku nei. Aole au i hana i kekahi mea no keia anu, a aole no i loihi ua hoomaka mai la ka emi, pu o kuu ola kino. A mahope o keia ua hoomaka mai la ka umii ma kuu mau wawae. Ua hele aela keia a hoea i ke alahele o ka lawehale loa, a ma ka la iwakalua o ka malama o Iune ua kula'ila aku la au maluna o kuu wahi moe me ka ma'i rumatika e hoomailo ana maluna o kuu kino.
"Heaha ka mea nana i hoola ia'u? Ka Huaale Akala o Dr. Williams no na Kanaka Haikea. No eha mahina loihi aole loa i hiki ia'u ke hana i kekahi hana ma keia wahi, pehu ae la kuu mau wawae.
Ua nui launa ole kuu eha a aole loa i kokua mai kahi kauka ia'u. Alaila hoike mai la kuukaikoeke ia'u i na mea e pili ana i ka Huaale Akala a Dr. Williams a iloko o elua pule wale no mahope o kuu hoomaka ana ua loaa mai la ia'u ke ano maikai. Ua hana mai lakou i na hana hookalakupua maluna o'u, a i keia manawa ke hoaiai aku nei au i keia Huaale i na mea apau i hoehaehaia e like me a'u nei."
O ka hoolaia ana o ka ma'i rumatika kuhohonu loa e ka Huaale Akala a Dr. Williams no na Kanaka Haikea ua hoohanaia ia a puni ka aina, a o ko lakou mana hana iloko o na ma'i maa mau ua oi kelakela aku la. O kela mau Huaale hookalakupua i hanaia mai na mea ulu @ pololei ia maluna o ka loina o ka pilikia a he hoohana i ko lakou mana ikaika ma ka hoomaikai a hoomaemae ana i ka wai ula o ke koko a ma ka hookaawale ana i na mea ku i ka make a hooikaika hou i ke ola kino.
Ua hoola aku no keia Huaale i ko locomotor ataxia, hapa lolo, St. Vitus dance, sciatica, hu'i o na aa lolo, nalulu o ke poo, na eha hope o ka la gripa, ka pana kapalili o ka puuwai, na helehelena haikea na helehelena po'opo'o ame na ma'i o na ano apau iloko o na kane a i ole na wahine.
E loaa no keia Huaale ma na halekuai laau apau e i ole mai ka Dr. Williams Medincine Companu, Schenectady, N.Y., kanalima keneta o ke poho hookahi; eono poho no elua dala me ka hapalua.
_____
Ua hanaia ka Chamberlain Cough Remedy no ke kunu, anu, kunu kalea ame ka influenza. Ua lilo loa keia laau i mea kaulana no ka hoola i keia mau ma'i ma na aina malamalama. Aia he mau manao hoohauoli i loaa mai e hoike ana i ka hoola i'o ia o na ma'i kunu ame ka haawi pio koke o ke anu me ka hakalia ole e loaa ai ka oluolu i ka mea ma'i, a o ka onawaliwali e kau ana maluna o na keiki he hikiwawe loa ka hoopau ia o ka pilikia e nele ole ai ka pakele o ke ola o ke keiki. O ke kunu kalea oia no kekahi e kaomiia mai kona ino mamuli o keia laau kunu. He laau kokua nui keia i na makuahine no ka mea aole mea ano inoino e loaa iloko o keia ano laau, e loaa ole ai kekahi pilikia mamuli o ka laau. He loaa i'o ka maha a he hakalia ole. Aia keia laau ma ka halekuai o Benson Smith & Co., Ltd. no ke kumukuai kupono. O lakou no hoi na agena.
_____
O kou mau niho kou mau hoaloha maikai
_____
O ka hoohemahema ia lakou ola kou ehaeha, e maeele ana iloko o ke kino, ka noonoo ame ke ano e o ka helehelena. Ina he manao kou no ka hana ia aku, e kipa mai i o makou nei no ke kuka pu ana me ka auhau ole. O na hana apau me ka maikai wale no e lawaelaweia ai e eha ole no hoi, a nui no hoi ka poe i ike ia makou o ko Honolulu nei ame ko na mokupuni a lawa ko lakou makemake a na lakou e hoike no makou.
Na auhau no ka Hana ana.
Papa Niho Gula $5.00
Papa niho pono $5.00
Hoopiha me ke gula $1.00 a pii aku.
Hoopiha me ke dala .50 keneta.
_____
New York Dental Parlors
Helu 1057, Alanui Papu mawaena o na Alanui Moi ame Hotele.
_____
Ma ko William Pa'i Kii ipuka no e komo ai a loaa ko makou keena.
_____
HE ILI NANI, LIMA A'IA'I ME KA LAUOHO ULIULI KA HUA A KE Kopa Cutikura
HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTICURA no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka honaai ana i ko lakou ili, i pau ai ka papaa o ke poo, ka unahi-pii, a i mea no hoi kekahi e pau ai ka helelei ana o ka lauoho, a i hoopalupalu, hoa'ia'i a me ka heau'iu'i ana i ka ili o na wahi i hele a ma noanoa i ka hooikaika i ka hana, e like me na lima, a pela no hoi e hoopau ai i na eha, ma ka holoi ana i na wahi eha me keia kopa, i ole oi e ike i ka aai me ka welawela: I ole no hoi e hou nui, ma ka holoi ana i na wahi pehu a palahehe; a he oi loa aku ka waiwai nui o keia kopa i na makuahine e lawelawe ana i na hana lehulehu i pili i na keiki a me lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau; a he kupono loa no hoi keia kopa no na wahi auau a pau. O ka poe i ikemaka i ka maikai o keia kopa, aole loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa akau, ke koiia mai; ina no e oleloia ana, he kupono ia ano okoa aku no na mea e pili ana i ka ili, ke poo a me ka lauoho o na bebe a me na keiki. Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA mailoko mai hoi e kela laau hoola ikaika loa i kapaia, KUTICURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola ana i na popilikia a pau e pili ana i na mea ika loa i ka pale ana i na mea ino, a he loaa no hoi ke ala maikai o na puailoko o keia kopa. Aole loa e hiki ke hoohalikeia mai kekahi ano kopa e aei hoohulihulia a me ka hoou'iu'i ana i ka ili, a pela aku. Pela hoi i ka ili o ke poo, ka lauoho a me na wahi a aa.
Aole no i lihi launa mai na kopa o na aina e me kela, no ka auhau ana a me ka hana o na keiki liilii. Peia iho la i lilo ai ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI NO KE KUMUKUAI HOOKAHI ame Helu Ekahi keia Kopa me na poino o ka ili a me kahi auau, a hehelu ekahi no hoi no na kamalii a puni ke ao nei.
NO KA HOOLA LOA ANA I NA ANO PEHU A POHAKA PALAHU MA NA WAHI A PUNI KE KINO, e hoomaemae i ka palapu me ke kopa CUTICURA i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili, a pela hoi he poo, i pau ai ke kepia a me ka papaa piele, alaila, e hoomalu i kahi eha me ka Aila Hamo CUTICURA mama ae ai ka akiaki ana a ka hu'i a me ka ehaeha, a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a oia ka ehu, alaila, e iau ka Laau Inu CUTIKURA I mea e maemae ai ke koko maloko. Ke kualia no keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekuila: o R.Towna & Co., o Sydney, N.S.W. ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot: Lesnon, Ltd. Na "Hoakaka no ka Hoola ana i na Bebe a meko lakou mau kinaunau," he loaa wale no me ke kuai ole.
_____
Na Mea
{PAANI AME HOOIKAIKA KINO}
Ma Kahi o Pearson & Potter Co., LIMITED.
ALANUI HOTELE ME UNIONA.
_____
Na Palaoa Maikai ame na Meaono Ono ai i ka SUNRISE BAKERY
Alanui Nuuanu ame Beretania.
Eia me makou na palaoa ano maikai loa ame na mea no ame na mea like ma ko makou halekuai palaoa no ke kumukuai haahaa.
E hele mai e ike maka.
_____
E na Hoa Kau Kanawai.
Ano ka manawa a ano ka hora e noonoo mai ai oukou i ka pono o ka lehulehu a aole wale no o keia, aka no ka hoomau ana i ke ola o kela lahui aloha. O ko oukou hana ana i kekahi kanawai e pili ano no ka hoomau ana i ke ola o ka lahui ua oi pookela aku ia a ua oi lilelile aku ia mamua o na bila kanawai he kaukani mawaho a'e o keia. Oiai ua kaa ka hapanui o ka Hale la oukou, e na oiwi ponoi o ka aina me ka nana ole i keia mea o ka aoao kalaiaina, e hana mai oukou i kanawai, a maluna hoi o ia kanawai ka manaolana e hoomauia ai ke ola o keia lahui. E hoomaopopoia, e na hoa hanohano, i ke au o Kamehameha Na'i Aupuni e noho rula ana maluna o ka aina, ka aina hoi ana i na'i ai a hoo-apoia iloko o ke apo o ka nohona kuikahi, aia he eha haneri kaukani kanaka, na pua lilia o ka aina e noho ana, he mau oiwi i kaulana i ka nui ame ka ikaika a e mau nei no hoi kona kau o hoea i keia hora.
I ka hea ia ana mai o Kamehameha I e ka leo o ka make iloko o ka makahi 1819, a mai ia manawa mai a hoea ia Kalakaua ka Moi, he mau wahi kaukani kakaikahi wale no na oiwi e oia ana. Ke ike nei kakou me ka hoohewahewa ole i keia mea, o ka emi pu o keia lahu aloha i ke alanui e hua hou ole mai ai a o ka mea a kakou e noonoo nui ai oia keia. Heaha la na kumu e emi pu nei ka lahui Hawaii? O keia ka ninau a na hoa hanohano kau kanawai e noonoo ai i keia mau la a e loaa no ia lakou ka haina, aka ke manao nei ka mea kakau o keia wahi itamu, o ke kumu oi loa aku o ka emi pu o ku'u lahui aloha nei oia no ka hookae o kekahi hapa o na wahine Hawaii i na kane Hawaii, kona i'o, kona iwi, ame kona koko. Ke mare nei lakou me na Pake, me na Haole, me na Pukiki ame kekahi mau lahui e ae, ke hoomailo nei i ko lakou mau kino i ka le'ale'a makani o keia ao, aka ina lakou e hoomaopopo le'a ana, aia maluna o ko lakou hokua pakahi ka manaolana e hoomauia ai ka hanu oia ana o keia lahui, ke manao nei ka mae, kakau, aole loa lakou e haulehia malalo o keia hewa. Aka ua hala ka manawa e hoihoi hou mai ai ia lakou no ka noonoo ana i keia mea makemae, a hookahi wale no puuhonua i koe a loaa keia pahu gula o ke ola o ka lahui e hana mai i kanawai e paniku ana i ka mare ana o na kaikamahine Hawaii me na lahui e, a ke manaolana nei au, me keia kanawai e holopapa ana maluna o keia aina, e hookoia no ka @ a Kalakaua ka Moi. "Hooulu Lahui."
BERNARD H. KELEKOLIO.
_____
HE MAHALO NUI.
I ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, "Ka Nupepa Kuokoa." Aloha oe ame kou Lunahooponopono.
E oluolu mai i mau wahi laina no ko'u mau manao Mahalo Nui me ka hoomaikai palena ole, i na Hoaloha, na hoalauna, ame na makamaka apau o kuukaikamahine, ka "U'I O HAWAII." aohe lua e like ai, o Beke Kekoa loa inoa.
No na makana hoohiwahiwa i paholaia mai e kona mau hoaloha, ua hoalauna ame na makamaka apau e kuu kaikamahine, ma Kona la i moe pu aku la me kona mau makuahine ame kona kupunawahine, ma ko'u wahi Pailina ma Kawaiahao, i ka Poalua la 3 o keia malama.
he nui, i ko lakou mau manao aloha kulipolipo iaia, ma ko lakou haawi makana wale ana mai ina Po-ke Pua, na Lei Pua o keia ame keia ano like ole.
Ua uhipaaia kona HE e ia iluna o na HE o kona mau makuahine elua, o Mrs. Lucy K. Kekoa, Mrs. A.N. Holokahiki, ame kona kupunawahine, ame W.L. Holokahiki.
He mea kela i ike oleia mamua, aohe lua e like ai. A ke hoike mai la kela mau makana Pua. Lei pua ame na Poke Pua, i ka nui o ko lakou mau manao aloha oiaio nona, nolaila, owau, ame ka ohana apau o kuu Beke, aloha, ke haawi aku nei makou i ka Mahalo, me na hoomaikai palena ole, i ka poe apau na lakou kela mau makana aloha, no ka hoohiwahiwa ana iho i ka HE e Kuu kaikamahine aloha, ka u'i e Hawaii aohe lua e like ai.
Na ka Haku Iesu Kristo e aloha mai ia oukou apau.
Na'u iho no me ke aloha keiki e hooaipo nei.
EDWARD KEKOA, Honolulu, Mar. 3, 1903.