Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 11, 13 March 1903 — Ka Moolelo Walohia no ka Waiona [ARTICLE]

Ka Moolelo Walohia no ka Waiona

! — . (Kakauia e Mrs. J. M. Whitney.) Iwaena o na kanaka e like fho la me kela, ua hoea ipai Ia na mikaneie mua loa i keia ailana iloko o ka mahina o Aperila makahiki 1&20. aoie i piha ka makahiki mai ka make ana o Kamehameha I, O na makaainana keia ma na wahi apau o ka aina mai o a o ua komohia aku lakou malalo o ke kuiana haahaa loa, He mea maa mau i na mahawa apau e ike ana oe i na kauhale apau iloko o ke kulana o na holoholona mamuli no hol o ka pih«t ona o na kanaKa apau o keia mku hale. Ma ka hoike a Mr. Bingham» Sr., i ko lakou mau nanaina mua ua olelo ae oia penei: "O ka hoole waiona oia kekahi o na enemi hoopaakiki loa e Hke me kekahi mau mea Hoko o ka hoomana kii. Aka o keia enemi i hoo- • wiwoole ia e na lahui e o ka oihana kalepa ame na makaikai, ua hoike mai 'la i kona mau papalina 'hooweliweli ame kona ikaika pilikuā ma na w'ahi apau a makou i heie aku ai, a no kekahi mau makahiki ke ku kiai ana o keia ino iloko o ke kahua mokomoko." Mal ka kiekie a hoea aku I ka haahaa 0 na; makaainana o ka ona ota ka kupueu ino loa aku mamua o na mea apau i hoopihaia ma ka aina. Iwaena o ■ kekahi mau mea kakalkahi i kanuia oia no ka. awa'ame ke ko, a mailoko mai o keia mau mea e hanaia al na waiona. O ka haulehia aija o ka Mol ®oio malalo o ka laau hoomalule kino o ka waiona oia ka mea nana i lee'ake'a aku 1 ka holopono o na hana a na mikanele a ua nui na hoao ia ana e hoololi i ke kulana paakiki o ka Moi oiai ina e hoiopono ana keia hana pe)a no e holopono ai maluna o kona makaainana. Iloko ō ka malama o Sepaternaba makahiki 1823 ua make iho la kona makuahine aloha Keopuoiani ma ke kula.'iia. Kristiano mahope o kekahi hooma- | nawanui ana malalo o na hana ehaeha ' a ka ma'i. O kana hana hope loa oia hoi kona makuahine Keopuolanl mamua jo ke kikoo ana mai o na lima menemene ole o ka make ua a'o aku la oia i ka moi opio e hoopau a e waiho i ka ; waiona a no kekahi manawa ua ikeia akil ke ano 101l o ka manao o ka mol j opio. Ua hooMlo aku la ka moi opio ; i kona manawa Apau ma ka heluhelu ■ huke aha a loaa iho la iaia na manao olaio o ke kahua karrstiano. Aka e llke no me mamua ua pil oikelakela ae la no na manao o na liipuakea maluna 0 na rula o ka moi opio. TTa kono mai la lakou ia!a (Mot opio) e hele fcku Ilu-, na o ko lakou moku, paila Aai ia ina waiona ana. I makemake nul ioa al a hikl ole laia ke hoole; ua ona iho la oia a o na mea kahiko apau ua huli • hoi mai la no la me la. Aole I loihi mahope mai ua. haaiele Iho la ka moi 1 ka aina hanau nel a holo aku la i Pelekane kahl ona i make ai. a no ewalu makahiki ka rnla ana o Kaahu> manu ma ke kulana riglna. Maiaio o kana hoomalu anaa me kana mau hooponopnno ana ua iho la ke aoull I maikal maiuna o ka aina. | I ka makahiki ua hanala ibo 1& • ke Kanawal Karalma mv» lo* e na

alii e kue tm i lea pepehi lme. kuai IWii ana i &a waiona, wawahi ana i ka maiuhia o ka U?ulf ame ka piii waiwal, a e kukala pu ana i k& manawa hookahl e mana no keia Kanawai maluna o na kanaka Hawaii ame na lahui e. Mamua aku o ka hanaia aoa o kela kanawai oa kukala ae na Pelekane ame ea Ameiika e noho ana iaaei i kela manawa ua kaokoa lakou mat na Kanawai mai o Hnwaii a no keia kumu ua ku-e aku la lakou i keia mau kanawai a hooweliweii pu mai e hana i kekahi mau hana ino.